پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
با اینکه به روزهای پایانی تابستان نزدیک می شویم هنوز گرما در ترافیک جردن آزاردهنده است، فرقی نمی کند صبح باشد یا عصر. با حجت جاهد معاون محصول شرکت توسن برای انجام گفت‌وگو یی در زمینه کربنکینگ قرار دارم. پیش از اینکه به مصاحبه برسم و برای اینکه حواس خود را از ترافیک و گرما پرت کنم به بازار کربنکینگ فکر می کنم؛ توسن با اینکه اولین شرکتی است که به عرضه کربنکینگ اقدام کرد نتوانست به بازار بانک‌های بزرگ دست پیدا کند. هر چند این شرکت از نظر تعداد بیشترین بانک‌ها را در اختیار دارد اما سودایش هنوز رسیدن به بازار بانک‌های بزرگ است. به چراغ قرمز ظفر می رسیم؛ از تاکسی پیاده و وارد کوچه نور می‌شوم؛ با مهندس حجت جاهد معاون محصول توسن در قدیمی ترین ساختمان توسن قرار گفت‌وگو دارم. متن کامل گفت‌وگو را می توانید در ادامه بخوانید:
.
توسن یکی از اولین شرکت‌هایی بود که خدمات کر ارائه داد و کر اولیه خود را در بانک سامان پیاده کرد و پس از آن مشتری‌های دیگری به دست آورد. مشکل ارائه کر به بانک‌های ایرانی چیست و شما چگونه با این مشکلات کنار می‌آیید؟
بله ما جزو اولین شرکت‌ها بودیم. اوایل مشکلات ما بیشتر در ایران به بحث خطوط مخابراتی برمی‌گشت. به تدریج که خطوط بهتر شد این مشکلات هم برطرف شدند. الان مشکل در نظام کربنکینگ این است که انتظارات صنعت بانکی از کربنکینگ در حال تغییر است. یعنی نگاه صنعت بانکی به کربنکینگ در گذر زمان تغییر کرد و شرکت توسن به عنوان اولین شرکت ارائه‌دهنده این خدمت در این مساله نقش داشت.
ما در بحث کربنکینگ بر user interface تمرکز کردیم تا بازار به آن عادت کرد. استفاده از کر ما به شیوه یک برنامه کاربردی روی صفحه دسکتاپ در شعبه امکان‌پذیر است. اما مساله مهم‌تر اینکه صنعت بانکداری ایران به صورت عمده بانکداری خرد است. البته بسیاری از افراد بانکداری خرد را با کربنکینگ هم‌رده می‌دانند، این موضوع شامل کارهای روتین یک بانک است؛ مانند تسهیلات، دریافت و پرداخت و… منتها من اعتقاد دارم کربنکینگ مجموعه کل سرویس‌هایی است که یک بانک می‌تواند در حوزه عملکرد مالی و بانکی ارائه دهد.
بنابراین آنچه واضح است در صنعت بانکی ما کربنکینگ از سطح بانکداری خرد عبور کرده و نیازمند مفاهیم پیشرفته‌تری چون بانکداری اختصاصی و تعاونی و بانکداری جهانی است. در حال حاضر این سطح از خدمات مهم‌ترین چالش ماست. هنوز مجموع شرکت‌هایی که در این زمینه فعالیت می‌کنند نتوانسته‌اند پاسخگوی خوبی به این نیازها باشند. البته بانک‌های خصوصی در امر کربنکینگ موفق‌تر بوده‌اند ولی بانک‌های بزرگ هنوز در این زمینه مشکلاتی دارند.
یکی از اهداف ما هم همین بوده که با ورود به این عرصه به رفع آن مشکلات کمک کنیم. البته شاید نکته دیگری هم وجود دارد که به زودی پایه صنعت خواهد شد و آن بحث پلتفرم‌های بانکی است؛ به این معنا که هر بانک بتواند بومی‌سازی‌های خود را به روش‌های مختلف با استفاده از پلتفرمی که در اختیارش قرار می‌گیرد، انجام دهد. این مساله در حوزه کانال‌های مدرن مثل اینترنت و امثالهم بسیار مهم است و منجر به تولید محصولات دیگر می‌شود. بانک‌های ما در دهه گذشته روی کربنکینگ متمرکز شدند و خدماتی چون اینترنت بانک و کارتخوان و خودپرداز را فعال کردند و به زودی همه بانک‌ها از نظر سرویس شبیه هم می‌شوند. در دهه جدید که از سال ۹۰ شروع شده دغدغه بانک‌ها تغییر یافته و از این پس سعی می‌کنند خودشان برخی بومی‌سازی‌ها را اعمال کنند؛ این نیازمند نسل جدیدی از کربنکینگ‌هاست که از مفهوم واقعی پلتفرم برخوردار باشند.
.
یعنی مبنای اولیه را شما تامین کنید و بانک‌ها خود تغییرات را اعمال کنند؟
بله پایه کار توسط ما و شرکت‌هایی مثل ما تامین می‌شود. چالش‌هایی که در حال حاضر با آنها مواجهیم شامل تغییراتی است که اتفاق افتاده یا در حال رخ دادن است یا اینکه در آینده اتفاق خواهد افتاد. خواه‌ناخواه باید این مسائل را در نظر بگیریم و به سمت‌شان برویم.
.
توسن ابتدا کار خود را با بانک سامان شروع کرد و سپس کارش را با بانک‌های دیگر ادامه داد. سوال اینجاست که این بانک‌ها به طرف توسن آمدند یا توسن به سمت آنها رفت؟
ببینید بازار بانکی مثل بازار فروش محصولات خرد نیست که تنوع زیادی در آن وجود داشته باشد. بعد از اینکه سیستم در بانک سامان راه‌اندازی شد، بانک انصار هم این سیستم را تقاضا کرد. واقعا نمی‌توان گفت کدام طرف اول تمایل داشته، ما به محض اینکه بانکی تمایل داشت خدمات را ارائه می‌کردیم.
.
یعنی آنها این صنعت را می‌شناختند؟
بله بانک‌های خصوصی در ابتدای ایجاد از اینکه باید کربنکینگ داشته باشند، مطمئن بودند و ما هم از همان ابتدا یعنی سال ۸۰ که محصول‌مان را ارائه کردیم، همواره یکی از گزینه‌ها بودیم. البته در آن زمان غیر از ما و شرکت خدمات، شرکت دیگری در این زمینه نبود اما بعدا چند شرکت اضافه شدند.
.
البته همان زمان هم برخی از بانک‌ها سراغ کر خارجی رفتند.
بله آن زمان هم یکی از بانک‌ها سراغ FNS رفت؛ در همان ابتدا بانک پارسیان کارش را با مای‌سیس شروع کرد و در همان دوران بحث کربنکینگ برای بانک‌های بزرگ هم به طور جدی مطرح بود.
.
چرا ورود به کربنکینگ برای بانک‌های بزرگ تا این حد سخت است؟
به دلیل اینکه بانک‌های بزرگ به علت سابقه طولانی و سپرده‌های پراکنده در شعب دچار مشکلات زیاد و پیچیده‌ای در راه این انتقال کر هستند. به نظر من در گذشته دلیلش این بود که محصولات داخلی این توانایی را نداشتند اما الان ما ادعا داریم این توانایی را بعد از ۱۴، ۱۵ سال تجربه به دست آورده‌ایم.
.
پس چرا توسن تا به حال موفق به جذب مشتریان بزرگ نشده است؟
درست است. در ابتدا احساس می‌کردیم در حوزه بانک‌های متوسط جای کار زیادی داریم و برای ورود به عرصه بانک‌های بزرگ و کار کردن با آنها نیازمند محصول جدیدی هستیم. هنگامی که محصول مورد نظر در دو سال گذشته تولید شد و به بازار آمد، ما به طور جدی به بحث بانک‌های بزرگ با بیش از دو هزار شعبه پرداختیم. با توجه به اینکه دو سال است به طور جدی وارد این عرصه شده‌ایم، به نظر من هنوز زمان زیادی نگذشته و فرصت باقی است.
.
به نظر می‌رسد توسن به بنکو امیدوار است؛ این محصول‌تان چه تفاوتی با نگین دارد؟
وقتی حجم تراکنش و تعداد شعب بالا می‌رود تنها عملکرد نیست که پاسخگوی این کار باشد. در محصول جدید از تکنولوژی‌های جدید استفاده کرده‌ایم و از ابتدا معماری را بر soa بنا کردیم. شاید با تغییراتی که در محصول قبلی دادیم بتوانیم این تراکنش بالا را با همان محصول انجام دهیم اما به‌کارگیری soa از ابتدا باعث شده ادعا کنیم این محصول الزامات لازم soa را دارد.
علاوه بر اینکه بانک‌های بزرگ و متوسط با توجه به حجم تراکنش بالایشان، می‌توانند این محصول را به عنوان یک پلتفرم هم به کار گیرند و ابزاری در اختیارشان قرار می‌گیرد که خود بانک‌ها می‌توانند آن را بومی کنند. این مساله اهمیت زیادی دارد که بانک‌ها یک محصول کامل بانکی و یک پلتفرم را همزمان داشته باشند تا بتوانند با امکانات توسعه‌ای که در آن پیش‌بینی شده محصولات مورد نیاز را خودشان تولید کنند و به کار گیرند.
.
به نظر می‌رسد برای کر جدید نیز توسن اقدام به ایجاد یک شرکت جدید کرده است.
در ابتدا بنکو در داخل شرکت توسن تولید شد اما برای ورود به بانک‌های بزرگ به علت اینکه این بانک‌ها نیازمند تمرکز ویژه‌ای هستند، به یک شرکت جدید نیاز پیدا می‌کنیم. زیرا حتی ماه‌ها پیش از ارائه کار و طرح پیشنهاد، بررسی‌های گسترده‌ای باید انجام شود. مثلا برای بانک تجارت چندین ماه زمان برد تا به رویه‌های بانک مسلط شویم. بر حسب همین نیاز از سال گذشته «شرکت توسن مقیاس بزرگ» یا tosan large scale را ایجاد کردیم، تا از همکاران صنعت بانکی که تجربه خوبی دارند علاوه بر تجارب خودمان بهره ببریم و به طور خاص روی این پروسه تمرکز کنیم. این شرکت علاوه بر اینکه نصب و راه‌اندازی سیستم را بر عهده دارد، قطعا اگر تغییرات خاصی مورد نظر بانک باشد، اعمال خواهد کرد. کمااینکه خود محصول طوری پیش‌بینی و طراحی شده است که بانک‌ها خود بتوانند از نقاط قابل گسترش سیستم برای توسعه آن استفاده کنند. از سویی محصول ما قابلیت هماهنگی با محصولات دیگر را نیز دارد؛ یعنی بانک می‌تواند وابسته به توسن نباشد، مثلا اگر یک محصول دیگر مثل دفتر کل را از شرکت دیگری خریداری کند بتواند آن را به ما متصل کند و با مشکل مواجه نشود.
.
به نظر می‌رسد برای این مفهومی که شما به آن اشاره کردید باید استانداردی وجود داشته باشد.
یکی از چالش‌های این حوزه بحث استاندارد است. قطعا منهای اینکه هر بانکی از چه کری استفاده می‌کند بحث ارتباط آنها مطرح است و اینکه وقتی می‌خواهیم محصول دیگری را نیز استفاده کنیم یا به کار گیریم، این ارتباط چگونه خواهد بود. خوشبختانه در دنیا استانداردهایی مثل bian وجود دارد که در حال گسترش است. به نظر من واحدهای رگولاتوری مثل بانک مرکزی و جاهای دیگر چه در صنعت بانکی و آی‌تی و چه در تشکل‌ها می‌توانند کمک کنند تا این استانداردها اعمال شود. اما باید دقت شود که این موضوع به محدودیتی برای چارچوب‌ها تبدیل نشود؛ این بدین معنا نیست که رویه‌ای یکسان برای همه بانک‌ها تعیین شود.
.
به همین دلیل گفته می‌شود کربنکینگ استاندارد ندارد بلکه نحوه ارتباط محصولات با آن باید استانداردسازی شود.
بله حتی سرویس‌هایی که به خود شعبه داده می‌شود استانداردهایی مثل بیان تنها پروتکل سرویس را تعیین می‌کند اما با چگونگی پیاده‌سازی کاری ندارد، تنها در حد ارتباط است. نکته مهم اینکه استانداردی داشته باشیم که به رشد کیفیت محصولات کمک کند و قرار نیست رقابت کر را از بین ببرد.
.
هم‌اکنون سه شرکت دیگر هستند که کر ارائه می‌دهند، برنامه شما برای رقابت با آنها چیست؟
اتفاقا یکی از اشکالات صنعت بانکداری که در حوزه کربنکینگ وجود دارد این است که همه ما فکر می‌کنیم کربنکینگ جدیدی را باید بنویسم و در بانک به کار گیریم در حالی که کربنکینگ‌هایی که در حال حاضر در دنیا مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند، مربوط به دهه ۷۰ است. آنچه اهمیت دارد این است که باید نیازهای بانک به سرویس‌های جدید برطرف شود. متاسفانه به جای اینکه شاهد رشد شرکت‌های تخصصی باشیم و شرکت‌ها با همگرایی یکدیگر محصولات را کامل و رفع نقص کنند، به فکر نوشتن کر هستند. به نظرم این نگاه باید تغییر کند. با توجه به این موضوع در شرکت توسن هم در بسیاری موارد مخصوصا در رابطه با بانک‌های بزرگ سعی داریم به شکل ارائه یک محصول وارد شویم و مجموعه سرویس‌ها را تکمیل کنیم و این را نیز یک موفقیت می‌دانیم.
.
چگونه انتظار دارید بتوانید سهمی از این بازار تقریبا کوچک بانک‌های بزرگ را در اختیار بگیرید؟
دلایل مختلفی برای رقابت وجود دارد. یکی از مزیت‌های ما مستقل بودن ماست؛ به هر حال ما شرکتی هستیم که توسط مجموعه‌ای از سرمایه‌گذاران خصوصی اداره می‌شویم و بسیاری از بلندپروازی‌ها در این حوزه از پیشتازی ما نشأت گرفته است. همیشه می‌گوییم ما از آی‌تی عبور کرده‌ایم و به تجارت رسیده‌ایم، از همین رو چون شناخت خوبی از نیازمندی‌های بازار داریم فکر می‌کنیم پیشتازی خود را در این حوزه تا مدت‌ها حفظ خواهیم کرد.
منبع: ماهنامه پیوست