پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
کسب‌وکارهای فین‌تکی در تامین زنجیره ارزش بانک‌ها جزیره‌ای عمل می‌کنند
زنجیره ارزش بانک یکی از موضوعات چالش‌برانگیز شبکه بانکی و پرداخت است. علیرضا خداکرمی، عضو هیئت مدیره گروه داده‌پردازی پارسیان، مسعود وکیلی‌نیا، مدیرعامل هلدینگ ارتباط فردا، سید محمدحسین سجادی نیری، مدیرعامل تکنو تجارت و رئیس انجمن VC و علی اخوان، رئیس کمیسیون فین‌تک نصر در سومین روز از الکامپ درباره این چالش گفت‌وگو کردند .
سخنرانان درباره چالش‌های بانک‌ها در تامین زنجیره ارزش صحبت کردند و خداکرمی عنوان کرد که فین‌تک‌ها می‌توانند یک شبکه با هم‌افزایی و هم‌آفرینی ارزش با بانک‌ها ایجاد کنند؛ اما در حال حاضر فین‌تک‌ها جداگانه این کار را انجام می‌دهند. برای اتصال فین‌تک‌ها به بانک‌ها نیاز به ایجاد نظام یا سازوکاری برای سنجش میزان ارزش‌آفرینی است.
مفهوم زنجیره ارزش
خداکرمی در ابتدای این پنل بیان کرد: «صرف‌نظر از مفهوم ارزش در بانک باید به الزامات و چالش‌های آن پرداخت. خلق ارزش برای ذی‌نفعان، NTTها و سازمان‌هایی که به دنبال خلق ارزش هستند متفاوت از سازمان‌های سنتی است؛ بنابراین به دنبال ایجاد یک زنجیره ارزش هستند که این امر چالش‌ها و الزامات متفاوتی را در پی دارد.»
به گفته او، این موضوع که چه کسی چقدر از ارزش ایجاد شده، منتفع می‌شود، مهم است. اگر به این امر پرداخته نشود، دچار مشکلاتی در آینده می‌شویم که راه‌حلی برای آن وجود نخواهد داشت. اگر فرهنگ‌سازی و الزامات موردنیاز ایجاد نشود نیز مشکلات عدیده‌ای پیش خواهد آمد.
خداکرمی زنجیره ارزش را به یک هرم تمثیل کرد که ارزش‌آفرینی برای ذی‌نفعان در لایه اول آن قرار دارد، لایه دوم ارزش‌های خلق شده و در لایه سوم شبکه‌ای از ارزش‌آفرینان قرار می‌گیرند.
در ادامه این پنل وکیلی‌نیا بیان کرد: «در شبکه بانکی کشور ۲ نوع هلدینگ فناوری وجود دارد، یک دسته تنها به بانک مولی خود خدمات می‌دهند و دسته دوم در کنار ارائه خدمات به بانک ذی‌نفع در حوزه فناوری نیز فعال‌اند. در واقع ارائه خدمات به بانک متولی تنها یکی از سرویس‌هایی است که ارائه می‌دهند.»
او با اشاره به این که ارتباط فردا در دسته دوم قرار می‌گیرد، عنوان کرد: «در کنار ارائه خدمات به بانک آینده در حوزه فناوری نیز فعالیم. در برخی مواقع این وظیفه شرکت فناوری است که بانک را به دنبال خود بکشد. به همین دلیل است که کسب‌وکارهای استارتاپی جلوتر از بانک‌ها به سراغ لندتک و فین‌تک رفته‌اند.»
نیری با بیان این که بانک‌ها می‌توانند بار سرمایه‌گذاری خطرپذیر را بردارند، عنوان کرد: «بانک‌ها در محلی سرمایه‌گذاری می‌کنند که به زنجیره ارزش آنها اضافه کند. به همین دلیل تعریف بانک از زنجیره ارزش مهم است.»
او بر این باور است که تمام بانک‌های امروزی به خدمات IT نیاز دارند؛ بنابراین هلدینگ‌های فناوری ۲ نقش مهم در بانک‌ها ایفا می‌کنند: پرداختن به نیازهای فناوری اطلاعات بانک و خدمات beyond core و near core که از خدمات محوری بانک فاصله دارد. بخشی از خدمات beyond core و near core در قالب سرمایه‌گذاری خطرپذیر قرار می‌گیرد.
اخوان در ادامه این پنل اظهار کرد: «بانک‌ها یک زنجیره ارزش دارند. دغدغه هر بانک ارتقا و بهینه‌سازی این زنجیره ارزش است که در ۲ دسته قرار می‌گیرند: ارتقا و بهینه‌سازی درون‌زا و ارتقا بهینه‌سازی برون‌زا. فین‌تک‌ها در حوزه ارتقا و بهینه‌سازی برون‌زا در کنار بانک‌ها قرار می‌گیرند.»
او با اشاره به این که تأمین منابع مالی یکی از فعالیت‌های اصلی بانک است، گفت: «یکی از فعالیت‌های جدی بانک بازاریابی مشتریان سپرده‌گذار است، بانک‌ها با استفاده از منابع بیرونی می‌توانند فراتر از ظرفیت خود در این حوزه عمل کنند.»
چالش‌های پیش‌روی حوزه بانکداری
به گفته علیرضا خداکرمی، عضو هیئت‌مدیره گروه داده‌پردازی پارسیان، در حوزه بانکداری داده زیادی وجود دارد؛ بنابراین نگاه ارزش‌آفرینی در خصوص آن وجود دارد. فین‌تک‌ها می‌توانند یک شبکه با هم‌افزایی و هم‌آفرینی ارزش با بانک‌ها ایجاد کنند؛ اما در حال حاضر فین‌تک‌ها جداگانه این کار را انجام می‌دهند. برای اتصال فین‌تک‌ها به بانک‌ها نیاز به ایجاد نظام یا سازوکاری برای سنجش میزان ارزش‌آفرینی است.
مسعود وکیلی‌نیا، مدیرعامل هلدینگ ارتباط فردا بر این باور است که رگولاتوری در همه سطوح چارچوب‌سازی می‌کند. این در حالی است که نوآوری و چارچوب با یکدیگر سازگار نیستند. هر رگولاتوری خود را ذی‌نفع اصلی می‌داند.
او افزود: «از نظر نقدینگی سال سختی را پیش رو خواهیم داشت. از سوی دیگر قبول ریسک استارتاپ‌ها نیز دشوار است. هر سرمایه‌گذاری در نهایت به دنبال سود است؛ بنابراین کسب‌وکارهای فین‌تکی باید در اکوسیستم شفاف‌تر عمل کنند.»
سید محمدحسین سجادی نیری، مدیرعامل تکنو تجارت و رئیس انجمن VC نقدینگی و بسته‌بودن زنجیره سرمایه‌گذاری را از چالش‌های پیش‌رو برشمرد و عنوان کرد: «بانک‌ها می‌توانند با استفاده از قانون جهش تولید دانش‌بنیان سرمایه‌گذاری‌های جدید و ایمنی در این حوزه داشته باشند. فشار بانک می‌تواند به افزایش تعداد کسب‌وکارهای استارتاپی در بازار سرمایه بینجامد.»
علی اخوان، رئیس کمیسیون فین‌تک نصر تأمین مالی و سرمایه‌گذاری را دغدغه‌های اصلی خواند و بیان کرد: «در کشور بازار مالی بالغ نداریم و فین‌تک‌ها اغلب در سرمایه‌گذاری و خروج دچار مشکل هستند. استارتاپ‌ها نهادهای مالی را به‌خوبی نمی‌شناسند. این در حالی است که بزرگ‌ترین نهادهای مالی در ایران بانک‌ها هستند.»
او افزود: «اگر استارتاپ‌ها بدانند که ظرفیت‌های همکاری با بانک‌ها چه مزایایی دارد، دیگر دغدغه خروج نخواهند داشت، البته درصورتی‌که همکاری سودآوری باشد. همکاری با بانک‌ها سودآوری بیشتری برای استارتاپ‌ها دارد؛ بنابراین کسب‌وکارها باید نیازهای بانک‌ها را بهتر شناسایی کنند تا همکاری و هم‌افزایی با آنها افزایش یابد.»
نگاهی به آینده
به گفته خداکرمی، در بانک پارسیان زیرساخت‌های لازم فراهم شده، بازیگران موردنیاز دور هم گرد آمده‌اند، سازوکارهای لازم ایجاد شده و برای فرهنگ‌سازی اقدام شده است. درواقع تمامی موارد برای اصلاح ساختار زنجیره ارزش فراهم شده است تا شبکه‌سازی برای خلق ارزش شکل بگیرد.
نیری با اشاره به این که جریان سرمایه‌گذاری در کشور رشد و توسعه خواهد داشت، بیان کرد: «حتی باوجود این که این روند در دنیا کاهشی بوده است. بر این باورم که در آینده شرایط سرمایه‌گذاری در کشور بهتر می‌شود.»
او در ادامه به کسب‌وکارهای فین‌تکی که برای جذب سرمایه به سراغ بانک‌ها می‌روند، توصیه کرد که تجارت بانک را بهتر بشناسند و مسائل را از دید بانک بازنگری کنند.
مدیرعامل تکنو تجارت و رئیس انجمن VC تأکید کرد: «زبان گفت‌وگو با هر سرمایه‌گذار متفاوت است، بنابراین یک نسخه واحد را برای همه سرمایه‌گذارها استفاده نکنید. برای هر سرمایه‌گذار یک نسخه سفارشی‌سازی شده بسازید.»