پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
در حال حاضر «فراگیری مالی» یکی از مباحث پایه‌ای و اساسی کشور ماست و در فراگیری مالی نیز یکی از اساسی‌ترین موضوعات و دغدغه‌ها، دربرگیری اقشار گوناگون جامعه به کمک ابزارهای مختلف است که یکی از این ابزارها لندتک‌ها هستند. این فراگیری با چالش‌ها و مخاطرات مختلفی در هر برهه‌ای همراه بوده؛ از ابلاغ بخشنامه‌های گوناگون، نرخ بالای پول تا پدیده‌هایی در حوزه لندتک، بعضاً به نام «بدهی بزرگ»، که سبب نگرانی شده است. در قسمت دوم از فصل سوم «اتاق آبی» با عنوان «لندتک‌شو» که در ساختمان پارک فناوری فردا برگزار شد، میثم سلیمانی، مدیر محتوای راهکار با حامد قنادپور، مدیرعامل شرکت «تارا» به گفت‌وگو پرداخت.
پلتفرم‌های بانکی بهتنهایی نمی‌توانند وارد حوزه BNPL شوند
قنادپور صحبت‌های خود را با پاسخ به سؤالی درباره تأثیر فراگیری تارا در بحث فراگیری مالی در زمان کوتاه فعالیت خود آغاز کرد و گفت: «از بحث‌های مهم ما در مجموعه تارا، موضوع تأثیرگذاری در فراگیری مالی است. مقوله اعتبار در کشور ما شکل درستی نداشته و به‌واسطه تجربه شخصی‌ام در شبکه بانکی، یکی از رسالت‌هایی که برای خودم ایجاد کرده و در مقاطع مختلف برای آن کوشیده‌ام، کارهایی در بحث اعتبار با پلتفرم‌هایی بوده که در اختیار داشتیم، اما این اتفاق رخ نداد. اکنون تارا آمده تا مسئله اعتبار را حل کند.»
مدیرعامل تارا با اشاره به نبود امکان همکاری بین لندتک‌ها و بانک‌ها برای راه‌اندازی چنین فضایی گفت: «زمانی که می‌گوییم لندتک، چند مفهوم را مطرح می‌کنیم. یکی از این مفاهیم، تسهیلاتی است که پرداخت می‌شود و استفاده از تسهیلات‌یار برای این موضوع است و این دسته با توجه به قواعد و قوانین، باید در کنار بانک باشند.»
او ادامه داد: «کسب‌وکارهای لندتکی کمی به موضوع اعتبار پرداخته‌اند. «اعتبار» تسهیلات کاملاً متفاوتی است و در کشور فقدان آن را احساس می‌کنیم، در حالی که اعتبار می‌تواند در فراگیری مالی بسیار اثرگذار باشد. البته لندتک‌ها از جنبه تسهیلات هم به فراگیری مالی کمک کرده‌اند.»
قنادپور در پاسخ به این سؤال که اگر گروه تارا به جای شکل‌گیری در کنار گروه صنعتی گلرنگ، با یک بانک شکل می‌گرفت، می‌توانست موفق باشد یا نه، بیان کرد: «قطعاً خیر. دلیل آن قیمت بالای تمام‌شده پول در شبکه بانکی کشور است. این رقم در گذشته ۲۷ الی ۲۸ درصد بوده و اخیراً به ۳۴ تا ۳۵ درصد رسیده است.»
او افزود: «پلتفرم‌های بانکی بهتنهایی نمی‌توانند وارد حوزه BNPL شوند از سوی دیگر با منابع بانکی در این شرایط نمی‌توان اعتبار بدون سود و کارمزد داد.»
مدیرعامل تارا تأکید کرد: «این هزینه تمام‌شده در تسهیلات معنی دارد و در کالاهای بادوامی مثل موبایل، یخچال و دیگر کالاها می‌توان از آن استفاده کرد، اما با این نرخ سود، استفاده از اعتبار در زندگی روزمره و در سبد معیشتی بی‌معنا می‌شود.»
بیش از هشت هزار نقطه ارائه سرویس در کشور داریم
قنادپور در جواب پرسش میثم سلیمانی درباره آغاز فعالیت تارا و همکاری با فروشگاه افق کوروش و تأثیر تارا بر افزایش تعداد مشتریان این فروشگاه زنجیره‌ای گفت: «این مدل کسب‌وکاری بر این اصول است که شما بتوانید هم تعداد مشتریان را افزایش دهید و هم قدرت خرید آنان را بالا ببرید. این همان جذابیتی است که پذیرنده‌ها ازجمله افق کوروش به دنبال آن هستند.»
او ادامه داد: «در مسیر توسعه فعالیت خود در زمینه پوشاک، حوزه درمانی و کالاهای بادوام ورود جدی داشته‌ایم و در بیش از هشت هزار نقطه کشور به ارائه سرویس می‌پردازیم. تارا توانست تقریباً بین 6 تا ۸۰درصد، با توجه به سایز و فعالیت حضوری و اینترنتی بودن کسب‌وکارها برای این مجموعه‌ها افزایش فروش ایجاد کند.»
قنادپور به بحث انحصارگرایی در لندتک‌ها نیز اشاره کرد و گفت: «به دنبال ایجاد انحصار در همکاری با پذیرندگان خود نرفتیم. واقعیت این است که شما باید نظام بازار را درست بشناسید و فعالیت کنید. انحصار روی کاغذ و قرارداد نمی‌تواند محقق شود، اما در دنیا کسب‌وکارها به این سو می‌روند که در برخی حوزه‌ها، مخصوصاً در حوزه دیجیتال حداکثر سه بازیگر باقی می‌مانند و باید اجازه دهیم بازار به نقطه‌ای برسد که آن سه بازیگر را انتخاب کند.»
مدیرعامل تارا همچنین توضیحاتی درباره حذف فروشگاه افق کوروش از اسنپ و تأثیرگذاری این اتفاق بر تارا ارائه داد: «من اطلاعی ندارم که این موضوع حذف از کدام طرف انجام شد، اما نکته خوبی که در این چند سال اخیر آموختم این است که شرکت‌ها و مجموعه‌هایی که در گروه گلرنگ فعالیت دارند، مستقل عمل می‌کنند و ساختار به شکلی به وجود آمده که بر اساس منافع خودشان تصمیم می‌گیرند. اگر افق کوروش این تصمیم را گرفته، بر اساس منافع خودش است و اگر تصمیم‌گیری از سوی اسنپ بوده بر اساس منافع خودش است.»
رگولاتور نباید روی «بایدها» بایستد، بلکه باید «خط‌قرمزها و نبایدها» را بگوید
قنادپور درباره تأثیر رگولاتوری بر کسب‌وکار تارا بیان کرد: «مشخصاً آ‌نقدر روی تارا تأثیر نداشته است. واقعیت این است که تارا بدون کارمزد و عملاً بدون هیچ سودی فعالیت می‌کند و از نظر قانونی مشکلی ندارد؛ زیرا ما از مشتریان خود هیچ دریافتی به‌عنوان حق ثبت‌نام، حق اشتراک و کارمزد نداریم و عملاً مدل کسب‌وکاری خود را طوری چیده‌ایم که به سمت مشتریان نباشد.»
او ادامه داد: «مهران محرمیان تابستان دو سال قبل در ویژه‌برنامه‌‌ای که برای فعالان لندتک‌ها برگزار شد و من خوشحال شدم که با رویکرد درستی موضوع را بررسی کرد گفت که خط‌قرمز ما سود بالایی است که لندتک‌ها دریافت می‌کنند. به نظرم خوشحال‌کننده بود که رگولاتور درست عمل کرد. معتقدم رگولاتور نباید روی «بایدها» بایستد و «نبایدها و خط‌قرمزها» را باید بگوید و بقیه موظف‌اند این خط‌قرمزها را رعایت کنند.»
قنادپور اشاره‌ای به دستورالعمل بانک مرکزی به تسهیلات‌یاران داشت و گفت: «چیزی که در سال گذشته با عنوان دستورالعمل تسهیلات‌یاران دیدیم از زاویه معاونت فناوری نوین هم نبود و معاونت دیگری در بانک مرکزی این دستورالعمل را داده بود و فقط بایدها را گفته بود. در این دستورالعمل عملاً تسهیلات‌یار موضوعیتی پیدا نکرده و پیدا نمی‌کند و باید اصلاح شود. رگولاتور و دیگر نهادها باید بدانند کاری که لندتک‌ها انجام می‌دهند در راستای فراگیری مالی کار ارزشمندی است.»
مدیرعامل تارا شرحی از پرداخت اعتبار در تارا داشت و توضیح داد: «به‌صورت عمده افرادی که ما در BNPL به آنها اعتبار می‌دهیم، کسانی‌اند که هیچ سابقه‌ای در تسهیلات بانکی کشور نداشته و حتی دسته‌چکی ندارند. در نتیجه بخشی از جامعه درگیر می‌شود که اتفاقاً هیچ‌گاه مخاطب تسهیلات بانکی نبوده است. در تارا گروه هدف ما دهک پنجم تا نهم است؛ گروهی که هزینه و درآمد آن سربه‌سر می‌شود و عموم این افراد مخاطب تسهیلات بانکی نیستند.»
حواس‌تان باشد برای قشر متوسط بدهی ایجاد نکنید
قنادپور درباره نگرانی بزرگ در لندتک به نام «بدهی بزرگ» و نرخ نکول جدی، بیان کرد: «دو بحث وجود دارد؛ بحث نکول و بحث بدهی قشر متوسط. تمرکز تارا بر معیشت است و اعتباری که پرداخت می‌شود، اعتباری است که اعداد و ارقام آن برای پرداخت حداکثر دوماهه است. بحث نکول جداست و در آنجا علم داده به میان می‌آید. در تارا بر اساس رفتار مصرف‌کننده و با تکیه بر داده حاصله، می‌توانیم نرخ نکول را پیش‌بینی کنیم. از نظر مسئولیت اجتماعی توصیه من به لندتک‌ها این است که حواس‌شان باشد برای قشر متوسط بدهی ایجاد نکنند.»
او همچنین توضیحی درباره مدل اعتبارسنجی و نظرسنجی در تارا داشت و گفت: «از رتبه‌سنجی ایرانیان استفاده می‌کنیم. ما نیز به آنان داده ارائه می‌دهیم و این همکاری دوطرفه است. از طرفی مدل اعتبارسنجی خودمان را ساخته و شکل داده‌ایم و در حال بهبود است. در بحث انتقال داده به رتبه‌سنجی ایرانیان، چیزی که مطرح می‌کنیم از جنس اطلاعات مستقیم نیست و صرفاً احتمال خوش‌حسابی و بدحسابی است.»
قنادپور از آمادگی تارا برای اشتراک‌گذاری داده با دیگر همکاران لندتکی برای ایجاد یک فهرست سیاه بیان داشت: «با رعایت محرمانگی و حریم خصوصی این اتفاق باید رخ دهد و ما نیز آمادگی این موضوع را داریم.»
در بخش پایانی مدیرعامل تارا چشم‌انداز پایان سال ۱۴۰۳ در فضای لندتک را چنین تشریح کرد: «متأسفانه پیش‌بینی‌ها برای امسال به لحاظ معیشتی این است که احتمالاً فضای روبه‌بهبودی موجود نباشد و فضای اعتبار باید به حال مالی مردم کمک کند. به‌‌طور کلی استقبال از حوزه اعتبار روزافزون است. در کشور ما اعتبار و بدهکار بودن باری منفی در فرهنگ دارد که باید اصلاح شود و در دنیا بسیاری از ثروتمندان جزو بدهکارترین‌ها هستند. آرزوی من این است که لندتک‌های اعتباری از تمرکز بر معیشت بیرون آمده باشند. از سویی اتفاقات مثبتی که برای لندتکی‌ها و اعتباردهندگان می‌تواند رخ دهد منجر به فراگیری مالی خواهد شد.»
آیا بد حسابی کاربر در BNPL در گزارش اعتبارسنجی تاثیر دارد ؟