پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
مشاور مدیرعامل و رییس مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات بانک توسعه صادرات ایران، معتقد است که بر اساس برنامه‌ریزی‌های به‌عمل آمده و با توجه به چابکی بانک توسعه صادرات، این مرکز می‌تواند تا سه سال آینده به الگویی موفق در ارائه خدمات فناوری اطلاعات در حوزه بانکی تبدیل شود.
اگر این مرکز در سه سال آینده، در راستای یکپارچگی، استقرار حاکمیت فناوری اطلاعات، استقرار مدیریت امنیت سیستم‌های اطلاعاتی و استانداردهای امنیت گام بردارد، تحولی اساسی در افزایش کیفیت خدمات بانک توسعه صادرات ایجاد خواهد شد.
آنچه می‌خوانید ماحصل گفت‌وگوی انجام شده با دکتر محمود هاشمی است:
.
چرا فعالیت‌های بانک توسعه صادرات در حوزه بانکداری الکترونیکی مانند بانک‌های دیگر پرهیاهو نیست، به دلیل ماموریت سازمانی متمایز آن است یا دلیل دیگری دارد؟
شما به‌درستی اشاره کردید که بانک ما کاملا متمایز و در ایران یکتا است. هر کشوری تنها یک اگزیم بانک یا بانک توسعه‌ای جهت واردات و صادرات دارد، ما نیز در ایران تنها اگزیم بانک کشور هستیم و طبیعتا مشتریان ما عمدتا برای صادرات و تسهیلات تجاری به ما مراجعه می‌کنند. در نتیجه ما مشتری و بانکداری خرد به صورت جدی نداریم.
از لحاظ شعب هم نگاه کنید، ما در کل کشور فقط ۴۰ شعبه داریم، در حالی که بسیاری از بانک‌های کشور نظیر بانک‌های ملی و صادرات چند هزار شعبه در سراسر کشور دارند. تعداد و نوع مشتری ما نیز با آن‌ها متفاوت است و آن چیزی که در بانک ما نقش پررنگ‌تری دارد امور ارزی، تسهیلات و حمایت‌های صادراتی است. بنابراین بانکداری خرد ماموریت اصلی ما نیست و به همین دلیل تبلیغات چندانی از خود بانک توسعه صادرات یا خدمات الکترونیکی آن در سطح کشور یا شهر مشاهده نمی‌کنید. ولی از طرف دیگر به دلیل تعداد اندک شعب، اهمیت بانکداری الکترونیکی شاید برای ما بیش از سایر بانک‌ها باشد تا بتوانیم خدمات بیشتری را با کیفیت مناسب‌تر به مشتری‌هایمان ارائه کنیم.
خدمتی که ما اخیرا به مجموعه خدمات‌مان اضافه کرده‌ایم، بانکداری الکترونیکی به شرکت‌ها و مشتریان حقوقی است. از این پس همان فرآیندی را که در هر شرکت برای صدور یک چک پرداخت طی می‌شود، عینا از طریق سایت و به صورت الکترونیکی تحت عنوان BIB عرضه می‌شود.
.
برمبنای همین ماموریت متمایزتان؛ به جز موردی که اشاره کردید خدمات ویژه دیگری هم ارائه می‌کنید؟
خدمتی که در تلاش هستیم تا به صورت فراگیر‌تر ارائه کنیم، بحث الکترونیکی کردن بخش‌های مهم فرآیند درخواست و اعطای تسهیلات است که مشتری بتواند از زمان درخواست تا زمان پاسخ فرآیند را مشاهده کند، البته هنوز این خدمت عملیاتی نشده و این امر به دلیل ماهیتی که ما داریم، می‌تواند یکی از خدمات مهمی باشد که به مشتری‌هایمان می‌دهیم.
.
محدودیت‌هایی برای ارائه خدماتتان دارید؟ محدودیت‌هایی که از قوانین و مقررات یا تحریم و… ناشی می‌شوند؟
به هر حال تحریم‌ها در بسیاری از فعالیت‌های بانک ما که یک بانک صادراتی است و با خدمات ارزی سروکار دارد، مشکلاتی را ایجاد کرده است. تحریم در بحث‌هایی از جمله خرید تجهیزات و یا نرم‌افزار نیز ما را تحت تاثیر قرار داده است. البته مانند سایر بخش‌های کشور با کار بیشتر و قدرت ابتکار سعی کرده‌ایم به نوعی این مشکل را حل کرده و فشار تحریم‌ها را کاهش دهیم.
.
مطالبات و خواسته‌های شما به عنوان یکی از مجریان بانکداری الکترونیکی کشور از نهادهای حاکم چیست؟
در حوزه بانکداری الکترونیکی یکی از چالش‌هایی که ما الان با آن مواجه هستیم، بحث امنیت و امنیت اطلاعات است و هرچقدر این خدمات گسترده‌تر می‌شود، اهمیت امنیت آن نیز افزایش می‌یابد.
به طور مثال وقتی که ما خدمات اینترنتی به مشتریان خرد ارائه می‌دهیم حجم تراکنش‌ها بالا نیست، اما وقتی که بانکداری شرکتی یا BIB را مطرح می‌کنیم، طبیعتا حجم تراکنش‌ها افزایش می‌یابد و اهمیت امنیت دو چندان می‌شود. اهمیت این مساله باعث شده که در حوزه امنیت، بانک مرکزی بعضا ورود پیدا کند و استاندارد‌ها، رویه‌ها و فرآیندهایی را برای افزایش امنیت به همه بانک‌ها ابلاغ کند.
البته اگر بانک مرکزی و یا سایر نهادهای مرتبط علاوه‌بر چارچوب‌ها و استاندارد‌ها به جزییات اجرایی ورود پیدا کنند، نه تنها می‌تواند مانع نوآوری شده و سرعت افزایش کیفیت خدمات را کاهش دهد، بلکه در عمل فرآیند اجرا را نیز با کندی مواجه خواهد کرد.
در این مورد که باید استانداردهایی در تعامل بین بانکی به خصوص در حوزه امنیت وجود داشته باشد، تردیدی نیست. اما شاید بهتر باشد که نهادهای بالادستی چارچوب‌ها را تعیین کنند و یافتن راه‌حل و پیادهسازی آن را به خود بانک‌ها واگذار کنند. البته در مواردی نیز دلیل ورود نهادهایی نظیر بانک مرکزی به جزییات اجرایی به دلیل کند حرکت کردن ما (بانک‌ها) بوده است.
آیا نیاز به بازنگری در مقررات بانکداری الکترونیکی کشور وجود دارد؟
درحال حاضر قوانین ما در حوزه خدمات الکترونیکی عمدتا مناسب هستند، گرچه هر چه این خدمات بیشتر شود، چالش‌ها نیز افزایش می‌یابند، بنابراین در بعضی از موارد نیاز به تکمیل یا بازنگری به وجود خواهد آمد. یکی از این موارد که با گسترش خدمات بانکداری الکترونیکی و تجارت الکترونیکی باید مورد بازنگری قرار گیرد، مسئولیت‌های مشتری و بانک/سایت در کلا‌هبرداری‌های الکترونیکی است.
درحال حاضر، در بسیاری از کشور‌ها به خصوص در بحث کارت‌های اعتباری مسئولیت اصلی به‌عهده ارائه‌دهنده خدمات است نه مشتری و این امر به استقبال مشتریان از خدمات الکترونیکی کمک چشمگیری کرده است. در حالی که در کشور ما معمولا از همان ابتدا با امضای فرم‌ها، مشتری همه مسولیت‌ها را به عهده می‌گیرد که هر بلایی سر حسابش آمد، خود او متعهد است که جبران کند.
حوزه دیگری که باید مورد بازنگری قرار گیرد، نحوه محاسبه و اخذ هزینه‌های خدمات الکترونیکی است.
.
چشم‌انداز مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات بانک توسعه صادرات را در سه سال آینده چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ما از اواسط سال گذشته، از مدیریت به مرکز تبدیل شدیم و همین امر جایگاه ما را در بانک ارتقا داد و امیدواریم با استفاده از فرصت پیش‌آمده بتوانیم کیفیت خدمات و نحوه ارائه خدمات‌مان را توسعه دهیم. بر اساس برنامه‌ریزی‌های به‌عمل آمده، با توجه به چابکی‌ای که کوچک بودن بانک توسعه صادرات برای ما به ارمغان می‌آورد، این مرکز می‌تواند تا سه سال آینده به الگویی موفق در ارائه خدمات فناوری اطلاعات در حوزه بانکی تبدیل شود.
به هر حال زحمات زیادی در ۱۰ سال گذشته در حوزه بانکداری الکترونیکی و فناوری اطلاعات در بانک صورت گرفته است، اما از این پس می‌خواهیم به جای توسعه یا شاید با اولویت بالاتری از توسعه، بحث افزایش کیفیت را داشته باشیم. برنامه‌ریزی ما در راستای افزایش کیفیت و همچنین تمرکز بر خدمات الکترونیکی و بانکداری مجازی است تا مشتری ما بتواند هر خدمتی را در هر زمان و مکانی دریافت کند.
.
زیرساخت‌های فنی و تکنولوژیکی بانک تاحدی انعطاف‌پذیر هستند که همگام با تغییر تکنولوژی در دنیا بخواهید این تغییرات را در چشم‌انداز و ماموریت‌های خود اعمال کنید؟
این بخش به صحبت‌هایم در مورد افزایش کیفیت بازمی‌گردد، یک بازنگری در معماری و سیستم‌ها باید صورت بگیرد تا زیرساخت را فراهم کند. وضعیت فعلی ما نسبتا بد نیست، اما به هر حال باید خودمان را برای این ماموریت جدید یا این اولویت جدید آماده کنیم که این جزو برنامه‌های ما است.
.
فضای بانکداری الکترونیکی کشور با چه چالش‌هایی روبرو است؟
امروزه همه بانک‌ها خدماتی را تحت عنوان بانکداری الکترونیکی عرضه می‌کنند. ولی آنچه بانک‌های مختلف را در این حوزه متمایز می‌کند؛ عنوان خدمات، تعداد خدمات، و ظاهر آن نیست. عامل تفکیک‌کنندهای که خدمات یک بانک را کارا‌تر از سایرین می‌کند، و امکان توسعه چابک‌تر خدمات را همگام با توسعه تکنولوژی به آن می‌دهد، یکپارچگی زیرساختی است که به طور عام Core banking اطلاق می‌شود. این زیربنای بانکداری الکترونیکی است.
بحث Core banking بسیار حایز اهمیت است، و در این زمینه همچنان باید کارهای بسیار گسترده‌ای در همه بانک‌ها صورت بگیرد تا Core banking کامل و جامعی در اختیار داشته باشیم.
حوزه دیگری که بانک‌های ما باید به آن در سال‌های آتی توجه داشته باشند، بحث استقرار حاکمیت فناوری اطلاعات است. بانک نیز مثل هر بنگاه دیگری نیاز دارد با استقرار حاکمیت فناوری اطلاعات، در آن تمام فعالیت‌‌ها نه‌تنها با فناوری اطلاعات بلکه تنها بر اساس فناوری اطلاعات انجام شوند. این حوزه که چند سالی است در کشورهای پیشرو در بنگاه‌های بزرگ مورد توجه قرار گرفته است، هنوز در کشور ما به اندازه کافی جاری نشده و شاید یکی از ماموریت‌هایی که باید بنگاه‌های بزرگ نظیر بانک‌های ما برای خود تعریف کنند، استقرار حاکمیت فناوری اطلاعات است. اگر این امر محقق نشود، زیرساخت‌های ما ناتوان خواهند ماند و به آن افقی که مدنظر است دست نخواهیم یافت.
نهایتا چالشی که بانکداری الکترونیکی کشور باید توجه ویژهای به آن داشته باشد امنیت خدمات است؛ یعنی پیادهسازی و استقرار مدیریت امنیت سیستم‌های اطلاعاتی و استانداردسازی امنیت در بنگاه‌ها. این همان نقطه‌ای است که اگر بانک‌ها بتوانند این استاندارد‌ها و چارچوب‌ها را به‌موقع مستقر کنند، بانک مرکزی هم دیگر به لایه ارائه راه‌حل و پیادهسازی ورود پیدا نمی‌کند.
همان‌طور که ذکر شد، بانک توسعه صادرات ایران با برخورداری از مزیت نسبی کوچک بودن و انعطاف‌پذیری، می‌تواند در هر سه مورد فوق خوب عمل کند. و اگر ما بتوانیم در سه سال آینده، در راستای یکپارچگی، استقرار حاکمیت فناوری اطلاعات، استقرار مدیریت امنیت سیستم‌های اطلاعاتی و استانداردهای امنیت گام برداریم من بسیار خوش‌بین هستم که بتوانیم تحولی اساسی را ایجاد کنیم.
منبع: بانک توسعه صادرات ایران