پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
امید کاجیان، روزنامه‌نگار / خیلی هم دور از ذهن نبود. اعمال مالیات بر دستگاه‌های کارت‌خوان از یک سو و موضوع اجرای اصلاح نظام کارمزد از چهارم تیرماه، توأمان از بعد روانی بر پذیرنده‌ها تأثیراتی داشت. ازجمله امتناع برخی از پذیرنده‌ها در استفاده از دستگاه کارت‌خوان؛ چیزی که بعضی از آن با عنوان شکاف پذیرنده و دستگاه‌های کارت‌خوان هم یاد می‌کنند.
این روزها پای صحبت‌های برخی از کاسبان که بنشینی همین نظر را دارند. برخی معتقدند سود هر قلم از وسایلی که می‌فروشند بسیار کم است. مگر چقدر درآمد دارند که با هر بار کشیدن کارت، کارمزد از آنها کم شود. هم مالیات زیادی از کارت‌خوان‌ها گرفته می‌شود و هم کارمزد زیادی از آن کم.
وقتی به یکی از آنها می‌گویم مبلغ 120 تومان کارمزد آنقدرها هم مبلغ زیادی نیست، با اندکی تعجب می‌گوید: «من فکر می‌کنم بیشتر از این حرف‌هاست! از طرفی چرا باید من این هزینه را پرداخت کنم؟ چرا باید بخشی از سود من با کشیدن کارت از دستگاه کارت‌خوان از بین برود؟»
یکی دیگر از بازاریان می‌گوید: «اگرچه من هم دل خوشی از این ماجرا ندارم، اما نمی‌توانم به مشتریانم بگویم کارت نکشند، به هر حال این حق آنان است و از سویی دیگر باید پذیرفت با دستگاه‌های کارت‌خوان، هم پرداخت سریع‌تر انجام می‌شود و هم حساب و کتاب‌ها بیشتر و بهتر سرجایش است و از همین بابت هرگز نتوانستم دستگاه کارت‌خوان را حذف کنم؛ اما به نظرم قوانین اخیر تأثیرات مثبتی در جمع بازاریان نداشته است.»
در کنار نارضایتی برخی پذیرنده‌ها، موضوع بعدی در این ماجرا البته که مشتریان و خریداران هستند؛ خریدارانی که در مقابل خواسته پذیرنده‌هایی قرار گرفته‌اند که برای فرار از پرداخت کارمزد و مالیات، آنها را مجبور به کارت‌به‌کارت یا پرداخت نقدی می‌کنند. امروز خریداران در مقابل این خواسته غیرمعقول برخی پذیرندگان، از خود می‌پرسند چرا باید به جای پذیرنده، با کارت‌به‌کارت یا استفاده از اپلیکیشن‌ها، کارمزد تحمیلی پذیرنده‌ها را تقبل کنند؟
به هر روی به نظر می‌آید در این چندماهه، اجرایی‌شدن قانون اصلاح نظام کارمزد و البته مالیات دستگاه‌های کارت‌خوان نوع روابط خریدار و فروشنده را پیچیده کرده است. اما دلیل این موضوع و راهکار برون‌رفت از آن چیست؟
چند دلیل برای وضع موجود
یکی از خلأهای موجود که نگاه امروز برخی از پذیرندگان نسبت به استفاده از دستگاه کارت‌خوان را موجب شده، ناشی از نداشتن آشنایی دقیق با قوانین جدید و اطلاع‌رسانی کافی در این‌باره است. چیرگی شایعات بر واقعیات نیز از دلایل شرایط کنونی است.
موضوع دیگر که بی‌تردید در جو امروز تأثیرگذار بوده، پس‌زمینه ذهنی مردم در ارتباط با قوانین؛ به‌ویژه در حوزه مالیات یا هر چیزی است که مبلغی را از آنان کسر می‌کند.
بی‌اعتمادی به سازوکار هم یکی دیگر از دلایل مهمی است که اجرای هر قانون جدیدی را با چالش‌هایی از سوی مردم روبه‌رو کرده و این مسئله اعمال قوانین جدید را با تأخیر یا دست‌انداز همراه می‌کند. از طرفی اکثریت مردم را نیز با این موضوع آشنا نکرده‌ایم که چرا اصلاح نظام کارمزد در این زمان باید اجرایی می‌شد. می‌بایست به آنها می‌قبولاندیم که گریزی از اصلاح آن نبود؛ ضمن اینکه در باقی کشورها نیز این نحوه پرداخت کارمزد امری عادی است.
نیاز به شفاف‌سازی در مقوله مالیات و اصلاح کارمزد
از طرف دیگر در راستای فرهنگ‌سازی وضع قانون جدید در مورد دستگاه کارت‌خوان‌ها، روشنگری این موضوع ضروری است که گفته شود همه‌چیز فقط دریافت کارمزد و مالیات نیست و در قبالش عایداتی هم نصیب مردم یا همان پذیرنده‌ها می‌شود. یکی از مشکلاتی که بسیاری از مردم با موضوع مالیات دارند این است که می‌خواهند بدانند هزینه این مالیات‌ها در کجا صرف می‌شود و چگونه به کشور و مردم بازمی‌گردد. قطعاً شفاف‌سازی درباره هزینه‌کرد مالیات‌ها و اطمینان‌دهی به مردم در این زمینه، یکی از اقداماتی است که در این راستا کمک‌کننده خواهد بود.
مطلب بعدی اما در مورد دریافت کارمزد از پذیرندگان در پی اصلاح نظام کارمزد است. درباره این موضوع نیز ذکر چند نکته و اطلاع‌دادن آن به مردم ضروری است؛ نخست تأثیر پرداخت این کارمزدها در ارائه بهتر و باکیفیت‌تر خدمات به پذیرندگان از سوی شرکت‌های پرداخت الکترونیک است. مشتری باید بداند هزینه‌ای که بابت کارمزد پرداخت می‌کند در نهایت به خود او بازمی‌گردد و در عوض با محصولاتی بهتر، سریع‌تر و کاراتر مواجه خواهد شد و پذیرندگان هم می‌بایست آگاه باشند که در واقع این اقدام‌شان جای دوری نخواهد رفت و در بلندمدت به آنها و مردم بازمی‌گردد.
از سوی دیگر این کارمزدها به شرکت‌های پرداخت کمک می‌کند تا موضوع نوآوری در کنار جدیدکردن ناوگان خود را در دستور کار قرار دهند. قطعاً پیگیری هر خلاقیت جدید و خدمات و نوآوری نیازمند صرف هزینه است و اگر مسیری برای درآمدزایی جهت پوشش این هزینه‌ها نباشد، نه‌تنها نوآوری از سوی شرکت‌های پرداخت در زمینه پرداخت الکترونیک صورت نخواهد گرفت، بلکه با یک ساختار فرسوده و ناوگان عاری از کارایی روبه‌رو خواهیم بود، قطعاً این کارمزدها با پوشش‌دادن هزینه شرکت‌های پرداخت می‌توانند مسیر نوآوری، شکوفایی و تحول در این صنعت را باز کنند.
بنابراین با اصلاح نظام کارمزد می‌توان به آینده شبکه بانکی و پرداخت کشور امیدوار بود؛ چراکه با این اقدام، امکان هویت‌بخشی به بازیگران شبکه بانکی و پرداخت کشور فراهم می‌شود و آنان در بازار جایگاه خود را به‌درستی پیدا خواهند کرد. همین‌طور امکان توانمندسازی بیشتر بخش‌هایی مانند پرداخت‌یارها نیز وجود دارد.
باید این نکته را نیز حتماً اضافه کرد که آنچه به‌عنوان مدل کارمزد امروز انجام می‌شود بسیار متفاوت با ایده‌آل‌هاست. در مدل‌های جهانی دارنده کارت و پذیرنده هر دو کارمزد را پرداخت می‌کنند و سهم بانک‌ها در آن به‌مراتب کمتر از ایران است؛ موضوعی که امری عادی و بدیهی برای مردم سایر نقاط دنیا به شمار می‌آید، درحالی‌که در طرح جدید نظام کارمزد در ایران، سهم بیشتر کارمزد همچنان از سوی بانک پرداخت شده و سهم دارنده کارت از آن صفر است. پذیرنده هم بخش اندکی از آن را می‌پردازد.
به نظر می‌آید آنچه در ماجرای این روزهای کارمزد، برخی از پذیرندگان را ناراضی و برآشفته کرده، بیشتر ریشه در مباحثی دارد که شفاف‌سازی نشده‌اند. از سویی نباید فراموش کنیم هر اقدام جدیدی برای عملیاتی‌شدن باید توأم با فرهنگ‌سازی باشد و اینکه پیش از اجرا به‌خوبی شناسانده شود. بدیهی است که در ابتدای هر طرح جدیدی مقاومت‌هایی نیز در مقابل آن صورت بگیرد، اما به‌مرور تطبیق‌پذیری با آن بیشتر می‌شود؛ ولی قطعاً در هر طرحی اقناع‌سازی امری مهم است.
منبع
ایلنا