پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
رئیس مرکز عملیات پرداخت الکترونیک سداد مطرح کرد / ۸۰ درصد اختلالات سرویس‌دهی از عوامل خارجی است
رئیس مرکز عملیات پرداخت الکترونیک سداد در گفت‌وگو با «راه پرداخت» ضمن معرفی این مرکز در شرکت پرداخت الکترونیک سداد و اقدامات آن برای کاهش خطا در شبکه، اعلام کرد که معادل ۷۵ تا ۸۰ درصد اختلالات در سرویس‌دهی ناشی از عوامل خارجی و بیرون از سازمان است.
محمد آریان، رئیس مرکز عملیات پرداخت الکترونیک سداد درباره الزامات این مرکز اظهار کرد: «واحد NOC ابتدای سال 1394 با دو نفر آغاز به کار کرد. از آن سال تاکنون، تقریباً هشت بار ممیزی انجام شده که پرداخت الکترونیک سداد، هفت بار نمره کامل شاپرک را دریافت کرده و به جز سال اول در سال‌های بعد توانسته تطبیق صددرصدی را بگیرد.»
او در خصوص شرایط دریافت امتیاز کامل از شاپرک نیز گفت: «مطابق با الزامات شاپرک، باید یکسری دستورالعمل‌ها را از نظر پایش تجهیزات، سامانه‌ها و سرویس‌های مرتبط با شاپرک، زیرساخت‌ها و ارتباطات شبکه‌ای رعایت کنیم. همچنین لازم است گزارش‌های ماهانه از وضعیت سلامت سیستم سوئیچ پذیرندگی، درگاه و زیرسامانه‌ها به مدیرعامل ارائه شود که البته بخشی از گزارش، مربوط به حوزه کسب‌وکار است. مورد دیگر، اجایلیتی است؛ یعنی هرگاه رخدادی ایجاد می‌شود به سریع‌ترین وجه، مشکل را حل کنیم. با توجه به نیاز شرکت، با اضافه کردن یکسری ابزار برای دید بهتر توانستیم با کسب دیتای بیشتر، تحلیل بهتری داشته باشیم و در نهایت سرویس پایدارتری به مشتریان بدهیم.»
رئیس مرکز عملیات پرداخت الکترونیک سداد با اشاره به اینکه پرداخت الکترونیک سداد از یک سال و نیم پیش، در کنار ابزارهای قبلی شروع به استفاده از ابزارهای به‌روز کرده و هفت ابزار حرفه‌ای و برتر جهانی در این حوزه دارد گفت: «برای مانیتورینگ نیز مانند سایر کسب‌وکارها، ابزار خاصی توسط شرکت‌های بنام حوزه فناوری ساخته شده است. مثلاً اچ پی یا سیسکو، ابزار مانیتورینگ خاص خود را دارند. یکسری محصولات مانند ManageEngine، solarwinds، whatsup gold و prometheus به‌صورت تخصصی ابزار مانیتورینگ تولید می‌کنند. عملاً با استانداردهای خاصی که به آنها پروتکل‌های مانیتورینگ می‌گوییم، می‌توان تجهیزات مختلف از سنسور دما و رطوبت تا حوزه تراکنش را پایش کرد، از آنها گزارش گرفت. همچنین برای آنها آستانه تعریف کرد و از آنها ترند استخراج کرد.»
فراتر از استانداردهای شاپرک برای مانیتورینگ هستیم
آریان با بیان اینکه شاپرک ضوابطی مشخص می‌کند که باید مطابق آنها استاندارد مانیتورینگ داشت، ادامه داد: «اکنون حدود هفت ابزار مختلف داریم که هر کدام یک متغیر را با دو یا سه روش مختلف پایش می‌کنند. تجمیع دیتا و ارتباط ابزار مانیتورینگ با یکدیگر، به ما در تحلیل و عیب‌یابی منبع رخداد کمک می‌کند؛ فرآیندی که شناسایی آن قبلاً یک دقیقه زمان می‌برد الان به 30 تا 35 ثانیه کاهش پیدا کرده است. تعدد اینها مثلاً در زمینه پایش سرویس‌های مهم برای 10 تا 15 مورد 30 ثانیه‌ای ممکن است حدود 10 دقیقه در عملکرد سرویس و سامانه‌ها تأثیر بگذارد.»
او در بخش دیگری از گفت‌وگو در پاسخ به اینکه اقدام شرکت در مواقعی که سرویس‌دهی به دلیل اختلالات برون‌شبکه دچار مشکل می‌شود چیست، گفت: «قطعا برای ارائه بخشی از سرویس‌ها نیازمند دریافت خدمت از شرکت‌های بیرونی یا تأمین‌کننده‌های خارج از سازمان هستیم؛ مانند سرویس عوارض خروج از کشور ناجی یا فروش پین‌شارژها و بسته‌های اینترنت که مربوط به اپراتورهاست. اگر هر کدام از این اپراتورها یا یکی از سازمان‌های بیرونی که در حال خدمت به ما هستند، مانند استعلام قبوض، عوارض خروج از کشور، خلافی، گواهینامه و… با مشکلی مواجه شوند، مشتری ما تحت تأثیر قرار می‌گیرد.»
آریان ادامه داد: «در این لحظه، سرویس ما از A تا Z، چه از نظر شبکه و چه از نظر زیرساخت و تجهیزات، مشکلی ندارد و به‌درستی سرویس می‌دهد؛ یعنی سرویس ما بالاست. به هر حال ممکن است سازمان خدمت‌رسان به هر دلیلی نتواند در آن لحظه خدمت بدهد یا زیرساخت کشوری مشکل داشته باشد اما با وجود تمام مشکلات زیرساختی کشور، سوئیچ پذیرندگی و درگاه ما به‌درستی خدمات ارائه می‌دهد.»
به گفته رئیس مرکز عملیات پرداخت الکترونیک سداد، درصد عوامل خارجی در بروز اختلالات بسیار بالاست، چون اگر قرار باشد تغییراتی اعمال شود، مثلاً مجوز تغییرات پیش‌بینی‌شده گرفته شود، قطعاً قبل از آن اطلاع‌رسانی صورت می‌گیرد. همکاران ما تا جای ممکن، فرایند ریسک را در نظر می‌گیرند و تغییر را در بازه‌های زمانی انجام می‌دهند که کمترین تأثیر را برای مشتری داشته باشد، مانند بازه نیمه‌شب که حجم تراکنش کمتر از همیشه است؛ بنابراین نمی‌توان برای برخی از این اختلالات کاری انجام داد.
چند درصد از اختلالات سرویس‌دهی ناشی از عوامل خارجی است؟
آریان در پاسخ به اینکه چند درصد از اختلالات سرویس‌دهی به عوامل برون‌سازمانی مربوط می‌شود، گفت: «اگر نسبت را لحاظ کنیم، 75 تا 80 درصد اختلالات به عوامل خارجی برمی‌گردد. این موضوع را می‌توان از طریق گراف‌ها و مستندات موجود درباره Uptime سرویس‌ها و سرورها مشخص کرد. مثلاً مهرماه پارسال به خاطر اتفاقاتی که رخ داد، اپراتورهای اینترنتی به‌شدت اختلال و قطعی داشتند. این موضوع بسیار وحشتناک بود. عملاً در برخی مواقع اصلاً روی کارت‌خوان‌های سیار یا درگاه اینترنتی امکان سرویس‌دهی نداشتیم. به دلیل قطعی مکرر تأمین‌کننده‌های اینترنتی، حملات سایبری به آنها و مشکلاتی که در زیرساخت کشوری اعمال می‌شد، ما هم نمی‌توانستیم به‌خوبی سرویس بدهیم، اما در بازه‌های دیگر معمولاً سرویس‌های استعلامی مانند قبض گاز و برق یا عوارض خروج از کشور، بیشتر قطعی داشت.»
او در قسمت دیگری از گفت‌وگو در خصوص اینکه معمولاً پیک تراکنش‌ها در چه مقطعی است، نیز توضیح داد: «عدد دقیق نزد واحد عملیات نرم‌افزار است. با این حال هر سال نزدیک شب عید، رکوردهای سال قبل را می‌زنیم. اگر سوئیچ کارت‌های بانکی پاسخگو باشند، مشکلی ایجاد نمی‌شود و تا به حال هم مشکلی نداشته‌ایم. معمولاً اوج کاری ما شب‌های عید است؛ 27 و 28 اسفندماه. اسفند گذشته 30 هزار تراکنش در دقیقه را هم رد کردیم.»
اقدامات برای کاهش میزان خطا در شبکه
آریان در خصوص اینکه برای کاهش میزان خطا در شبکه چه اقداماتی صورت گرفته، این‌طور توضیح داد: «حوزه شبکه به چند قسمت تقسیم می‌شود؛ یکی شبکه LAN داخلی خود ساختمان است؛ یعنی ارتباط ساختمان ما با ساختمان سوری و انبار خرمدشت به‌علاوه مرکز داده بخارست که کاربران آن همکاران شرکت هستند. یک سایت هم به عنوان بک‌آپ در پردیس داشتیم که البته خیلی نمی‌شد به عنوان بک‌آپ روی آن حساب کرد. قسمتی از دیتاسنتر پارس‌آنلاین را هم اجاره کرده بودیم که دوستان، آنجا از یکسری دیتاها بک‌آپ می‌گرفتند.»
او ادامه داد: «در حال حاضر برنامه‌ای که وجود دارد، تهیه یک سایت disaster برای شرکت است که از این نظر هم خیال‌مان راحت باشد تا اگر حمله یا اتفاقی مانند آتش‌سوزی و… افتاد، جای دیگر بک‌آپ وجود داشته باشد و بتوانیم سرویس را بدون وقفه ارائه دهیم.»
فرایند مانیتورینگ چه دستگاه‌هایی را شامل می‌شود؟
رئیس مرکز عملیات شبکه پرداخت الکترونیک سداد در پاسخ به اینکه آیا فرآیند مانیتورینگ علاوه بر دستگاه‌های کارت‌خوان، درگاه‌های اینترنتی و ایوا را نیز شامل می‌شود یا خیر؟ گفت: «این امر همه سرویس‌های مربوط به درگاه، کارت‌خوان و میکروسرویس‌های موجود روی ایوا و نیز تمام لینک‌های ارتباطی با کل کشور را شامل می‌شود. هر کدام از اینها، مجدداً چهار تا پنج لینک بک‌آپ دارند. علاوه بر اینها، تجهیزات استان‌ها و رادیوهای ارتباطی نیز رصد می‌شوند. ما اینها را در بخش‌های مختلف، بر اساس نیاز واحدهایی که با آنها کار می‌کنیم، منطقه‌بندی کردیم. دوستان شبکه و عملیات به یکسری گراف‌های خاصی که ما برای آنها شخصی‌سازی کردیم، دسترسی دارند و می‌توانند از آن برای مانیتورینگ تجهیزات خود بهره‌برداری کنند. الان مشخص است که تمام تجهیزات شبکه روی کدام یک از سرورهای ما مستقر است. همه اینها از همدیگر تفکیک شده است.»
آریان با بیان اینکه تهران جزو بهترین استان‌ها از نظر وضعیت اختلال است، در خصوص وضعیت پیک اضافه در رویدادهای خاص نظیر نمایشگاه کتاب نیز توضیح داد: «معمولا در این بازه‌ها، در زمینه رصد وضعیت ترافیک و پایش شبکه خارجی، وضعیت نارنجی داریم. اگر براساس ترندی که ابزارها به ما می‌دهند احساس کنیم با شرایط موجود برای 24 ساعت یا دو روز دیگر ظرفیت ما پر می‌شود، در این حالت بر اساس دیتاهایی که در این بازه می‌گیریم به همکاران در قسمتی که می‌توانند منابع را اضافه کنند و پوشش دهند، گزارش می‌دهیم و آنها براساس فرایندهای خودشان ظرفیت را افزایش می‌دهند.»
او در پایان با بیان اینکه این واحد برای چابک‌تر شدن در حال ایجاد تغییرات گسترده روی ابزارهای مانیتورینگ خود است، گفت: «همکاران ما شروع به برنامه‌نویسی کرده‌اند تا ابزار مورد نیاز برای ثبت لاگ و گزارش‌گیری طراحی کنند که فکر می‌کنم به‌زودی این کار تمام می‌شود. ارتباط بین این ابزارها باعث می‌شود برای عیب‌یابی و تشخیص مشکل، سرعت عمل‌مان به شدت افزایش پیدا کند. این برنامه‌ای است که در پروژه‌ها تعریف کرده‌ایم و طبق برنامه پیش می‌رویم.»