پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
نگاهی به احراز هویت دیجیتال به‌عنوان زیرساخت انتخابات الکترونیک / آیا الکترونیکی شدن انتخابات مجلس ایران ممکن است؟
فرایند رأی‌گیری و شمارش آرا با روش‌های سنتی (دستی)، در انتخابات کشورهای مختلف علاوه بر زمان‌بر بودن، پیچیده، مبهم و پرهزینه است. اما آیا در دنیای تکنولوژیک امروز که بسیاری از کارهای حساس مانند امور بانکی و احراز هویت، به‌صورت اینترنتی و آنلاین انجام می‌شود، امکان رأی‌گیری آسان‌تر و شفاف‌تر وجود دارد؟ پاسخ این سؤال مثبت است. سیستم‌های رأی‌گیری الکترونیکی (eVoting) این امکان را فراهم کرده‌اند. با توجه به اینکه انتخابات مجلس شورای اسلامی در اسفندماه سال جاری برگزار خواهد شد و زمزمه‌هایی در مورد الکترونیکی شدن رأی‌گیری وجود دارد، در این مطلب روش رأی‌گیری آنلاین و اینکه آیا امکان رأی‌گیری آنلاین برای انتخابات پیش روی مجلس در ایران وجود دارد یا خیر بررسی شده است.
شیوه‌های رایج رأی‌گیری
رأی‌گیری انتخاباتی شیوه‌های مختلفی دارد. با وجود رواج رأی‌گیری الکترونیکی، هنوز بعضی کشورها در انتخابات از ابزارهای الکترونیکی استفاده چندانی نمی‌کنند و رأی‌گیری را به‌صورت دستی در حوزه‌های رأی‌گیری یا پستی انجام می‌دهند. چالش‌های اصلی روش‌های سنتی زمان‌بر بودن، هزینه بالا و مهم‌تر از همه عدم شفافیت و عدم امکان رصد و تعیین هویت دقیق افراد رأی‌دهنده است که امکان بروز تخلفات و تقلب را در رأی‌گیری فراهم می‌کند. پس راه‌حل چیست؟ در ادامه به این پرسش، پاسخ خواهیم داد.
آیا می‌توان انتخابات را از طریق رأی‌گیری الکترونیکی، مؤثرتر اجرا کرد؟
رأی‌گیری به‌صورت الکترونیکی از اواخر دهه 1960 و در هلند برای اولین‌بار راه‌اندازی شد و رفته‌رفته با پیشرفت فناوری کامل‌تر شد. ابتدا صرفاً کامپیوترها جایگزین برگه‌های آرا شدند و افراد به‌صورت حضوری در محل اخذ رأی پس از احراز هویت توسط فرد کارشناس، از طریق کامپیوتر رأی خود در مورد انتخابات را اعلام می‌کردند. در ادامه رأی‌دهندگان از طریق کیوسک‌های رأی‌گیری، پس از اینکه با کمک سخت‌افزار احراز هویت می‌شدند می‌توانستند در رأی‌گیری شرکت کنند. در هر دوی این روش‌ها به‌صورت لحظه‌ای امکان رصد و بررسی روند پیشرفت انتخابات، هویت دقیق رأی‌دهندگان، محل و زمان دقیق اخذ رأی هر رأی‌دهنده و حتی نتایج دقیق تا آن لحظه کاملاً مشخص و در شفافیت کامل است؛ بنابراین امکان ایجاد هویت‌های جعلی، چند بار رأی دادن، تغییر آرا و… به هیچ عنوان وجود ندارد.
در روش جدیدتری هم فرد با کمک احراز هویت آنلاین در هر محلی می‌تواند به‌صورت آنلاین فرایند رأی‌گیری را انجام دهد که به دلیل ریسک‌های احتمالی بسیار هنوز به طور گسترده پیاده‌سازی و اجرا نشده است. در روش آنلاین به دلیل خطرات سایبری ریسک تقلب بیش از رأی‌گیری با دستگاه الکترونیکی است.
میزان استفاده از رأی‌گیری الکترونیکی در هر کشور متفاوت است و به عوامل مختلفی مانند پیشرفت فناوری، سیاست‌های دولتی، تمایلات جامعه و سایر عوامل وابسته به هر کشور بستگی دارد. با وجود استفاده بسیاری از کشورها همچون هلند، استرالیا، بلژیک، برزیل، کانادا، استونی، فنلاند، آلمان، هند، ایتالیا، نروژ، فیلیپین، پورتوریکو، روسیه، سنگاپور، کره جنوبی، اسپانیا، سوئیس، تایوان، تایلند، اوکراین، ایالات متحده آمریکا، ونزوئلا و… از رأی‌گیری الکترونیکی، همچنان نگرانی‌های زیادی از نحوه و نتایج استفاده از روش‌های جدید رأی‌گیری خصوصاً در کشور ما وجود دارد.
همان‌طور که تا چند سال پیش، سیستم بانکداری اینترنتی بی‌اهمیت تلقی می‌شد و بسیاری آن را ناامن می‌دانستند، اما اکنون این سیستم بخشی مهم از زندگی روزمره ما شده است و بدون آن، تقریباً هیچ تراکنشی در طول روز امکان‌پذیر نخواهد بود و ما در مدیریت و انتقال باارزش‌ترین دارایی‌های مالی خود از طریق پلتفرم‌های دیجیتال راحت هستیم و فضای تراکنش‌های مالی را ایمن ساخته‌ایم، چرا نتوانیم همین کار را برای رأی‌دادن انجام دهیم؟
نحوه کار رأی‌گیری الکترونیکی چگونه است؟
بخش مهمی از رأی‌گیری آنلاین به مسئله احراز هویت و جعلی نبودن هویت رأی‌دهنده برمی‌گردد. احراز هویت رأی‌دهنده به‌منظور جلوگیری از تقلب و افزایش اعتماد عمومی به فرایند رأی‌گیری، بسیار مهم و ضروری است. چگونه فرد رأی‌دهنده باید ثابت کند هویت او واقعی است تا از تقلب جلوگیری شود؟ چگونه می‌توانید آرا را به یک شخص واقعی نسبت دهید و درعین‌حال اطمینان حاصل کنید که روند رأی‌گیری ناشناس باقی می‌ماند و کسی از رأی فرد مشارکت‌کننده اطلاع ندارد؟ برای انجام این کار سیستم‌های احراز هویت باید با سیستم رأی‌گیری ادغام شود. این کار دور از انتظار و پیچیده نیست.
همان‌طور که بانک‌ها، صرافی‌ها و سیستم‌های خدمات الکترونیک دولت به سیستم‌های احراز هویت مجهز شده‌اند (مانند احراز هویت ثنا، احراز هویت سجام و احراز هویت صرافی‌های رمزارز)، امکان مجهز کردن سیستم رأی‌گیری به احراز هویت آنلاین نیز وجود دارد و می‌توان در شرایط ایمن، رأی‌گیری را به‌صورت الکترونیکی انجام داد.
شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات احراز هویت آنلاین که از زیرساخت و فناوری فنی قوی و قابل اعتمادی برخوردار هستند، می‌توانند این امکان را فراهم کنند. شرکت احراز هویت دیجیتال یوآیدی، سامانه احراز هویت آنلاین در ایران، پس از مدت‌ها تلاش توانسته سیستم رأی‌گیری الکترونیکی را به‌صورت ایمن و با استفاده از الگوریتم‌های هوش مصنوعی راه‌اندازی کند. یوآیدی که اقداماتی در زمینه ارائه خدمات احراز هویت آنلاین و دیجیتال به شرکت‌ها و سازمان‌ها انجام داده، قصد دارد سیستم رأی‌گیری الکترونیکی را نیز به‌عنوان محصولی جدید در سبد محصولی خود ثبت کند.
امکان الکترونیکی شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی 1402
در یکی از جلسات مجلس شورای اسلامی که در ابتدای خردادماه 1402 برگزار شد، نمایندگان مجلس با تغییر قانون، امکان الکترونیکی شدن فرایند رأی‌گیری و شمارش آرا در انتخابات مجلس شورای اسلامی را فراهم کردند. درصورتی‌که شورای نگهبان این قانون را بپذیرد، وزارت کشور باید در اولین انتخابات پس از تصویب این قانون، شرایط را فراهم کند و حداکثر یک هفته قبل از روز رأی‌گیری، تمامی فرایندها و امکانات الکترونیکی برای برگزاری انتخابات ثبت شود و به تأیید شورای نگهبان برسد. این کار باعث آسان‌تر شدن رأی دادن مردم، تسریع در شمارش آرا و حضور و مشارکت بیشتر رأی‌دهندگان خواهد شد.