پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
عکس: نسیم اعتمادی
بعد از رشد ناگهانی ابزار دیجیتال شرکت‌هایی پدید آمدند که به کمک فناوری‌های پزشکی به ارائه خدمات سلامت و مراقبت از راه دور پرداختند و این روند در سراسر دنیا در زمان شیوع کووید و نیاز به خدمات غیرحضوری به‌خصوص خدمات غیرحضوری سلامت و بهداشت به سرعت رشد یافت؛ این خدمات امروزه با نام سلامت دیجیتال در دنیا شناخته می‌شوند که در ایران نیز نمونه‌های متعددی از آن وجود دارد.
سال ۲۰۲۲ اندازه بازار جهانی سلامت دیجیتال ۲۱۱ میلیارد دلار ارزش‌گذاری شد و پیش‌بینی می‌شود از سال ۲۰۲۳ تا ۲۰۳۰ با نرخ رشد سالانه ترکیبی ۱۸.۶ درصد به مسیر رشد ادامه دهد. افزایش نفوذ گوشی‌های هوشمند، بهبود اتصال به اینترنت با معرفی فناوری 5G، پیشرفت در زیرساخت‌های فناوری اطلاعات مراقبت‌های بهداشتی، نیاز به کاهش هزینه‌های مراقبت‌های بهداشتی، افزایش شیوع بیماری‌های مزمن و افزایش دسترسی به مراقبت‌های مجازی، برخی عوامل اصلی برای تقویت رشد بازار این حوزه هستند.
طبق آمار سازمان بهداشت جهانی تا سال ۲۰۳۰، دنیا با کمبود حدود ۱۵ میلیون کارمند مراقبت‌های بهداشتی مواجه خواهد شد و بنابراین پرداختن به حوزه سلامت دیجیتال علاوه بر پوشش کمبود نیروهای موجود به افزایش شمولیت خدمات سلامت باکیفیت در دنیا منجر می‌شود و به همین دلیل دولت‌ها در سراسر جهان در حال رشد و توسعه سلامت دیجیتال هستند. برای مثال در سال ۲۰۱۴، سرمایه‌گذاری در حوزه سلامت دیجیتال به ۴٫۱ میلیارد دلار رسید که رشدی ۱۲۵درصدی نسبت به سال گذشته خود داشت. قابل توجه اینکه در همین دوره، تجمیع سرمایه‌گذاری‌ها در سلامت دیجیتال از سرمایه‌گذاری در حوزه‌های سنتی دستگاه‌های پزشکی پیشی گرفت.
سرمایه‌گذاری بر حال خوب
پلتفرم «حال» یکی از مجموعه استارتاپ‌هایی است که در حوزه سلامت دیجیتال خدمات‌دهی می‌کند. سوپراپلیکیشن آپ در اواخر سال ۹۸ با سرمایه‌گذاری بر پلتفرم «حال» خدمات این استارتاپ را از طریق اپلیکیشن خود ارائه می‌دهد.
علاوه بر مزایایی که این سرمایه‌گذاری برای پلتفرم «حال» و البته آپ به همراه داشته، در حال حاضر کاربران می‌توانند از خدمات اعتبار در محل و پرداخت اقساطی در بستر «حال» استفاده کنند و علاوه بر مزایای سلامت دیجیتال از مزایای خدمات BNPL و لندتک نیز برخوردار شوند. در ادامه این گزارش با امین دولتی، مؤسس، هم‌بنیان‌گذار و مدیرعامل حال و محمدعلی طائبی، مدیر سرویس‌های در حال رشد آپ در خصوص پلتفرم «حال»، دلایل این سرمایه‌گذاری و جزئیات طرح BNPL و لندتک حال گفت‌وگو کرده‌ایم.
به گفته امین دولتی, فعالیت پلتفرم «حال» از سال ۹۶ با دغدغه بهبود ارتباط میان کاربر و پزشک و افزایش دسترسی کاربران به خدمات پزشکی و روانشناسی آغاز شد. او معتقد است که «حال» از زمان آغاز فعالیت تا به حال رشد قابل قبولی را تجربه کرده است.
او در این باره می‌گوید: «بعد از آغاز فعالیت، رشدی که مربوط به فعالیت‌های اولیه استارتاپ‌هاست در «حال» نیز اتفاق افتاد و در نهایت اواخر سال ۱۳۹۸ بود که همکاری با آپ آغاز شد و آپ در ابتدا از پروژه حال حمایت کرد و بعد هم روی این پلتفرم سرمایه‌گذاری کرد.»
او می‌گوید: «سرمایه‌گذاری آپ بر پلتفرم حال، عامل رشد انفجاری این پلتفرم بود و از طرفی این سرمایه‌گذاری با آغاز شیوع کرونا و افزایش نیاز به دریافت خدمات سلامت دیجیتال همراه شد که این هم از دلایل رشد این کسب‌وکار در آن زمان است.»
دولتی معتقد است که دغدغه اصلی حال در زمان آغاز فعالیت، بهبود حال عمومی جامعه بود. او ضمن بیان اینکه پلتفرم حال در آغاز با نام مشورپ فعالیت داشته می‌گوید: «در آغاز فعالیت ما هنوز تعداد پلتفرم‌های مشاوره آنلاین روانشناسی و پزشکی زیاد نشده بود و حتی نمونه‌های موفق خارجی هم چندان زیاد نبودند. ما در مرحله اول MVP خود را راه‌اندازی کردیم و از دانشجوهای روانشناسی برای کمک به این پروژه کمک گرفتیم.»
به گفته دولتی بعدها فعالیت حال گسترش یافته و این پلتفرم علاوه بر موضوعات مربوط به روانشناسی به حوزه مشاوره پزشکی هم ورود کرد. طبق توضیحات او بعد از شیوع کرونا نیز خدمات پزشکی و پرستاری و تست‌های کووید در منزل به پلتفرم «حال» اضافه شد.
دولتی در خصوص دلایل گسترش حوزه خدمات پلتفرم حال توضیح می‌دهد: «گسترده‌تر شدن خدمات حال علاوه بر نیازی که از سمت جامعه احساس می‌شد به فراخور نیاز آپ هم بود. آپ بستری با ۴۰ میلیون کاربر است و بنا بر همین تعدد و گستردگی کاربران، ما سعی کردیم تمامی سلیقه‌ها و نیازها را پوشش دهیم.» او می‌گوید: «در ادامه خدمات گسترده‌تر شد؛ سعی کردیم خدمات مربوط به دارو تا مشاوره‌های ۲۴ساعته و به طور کل هر سرویسی را که بتوان به صورت آنلاین ارائه داد پوشش دهیم.»
تجربه رشد دوبرابری با آپ
دولتی در خصوص تعدد و گستردگی پذیرندگان پلتفرم حال نیز توضیح می‌دهد: «در حال حاضر با حدود ۲۸۰۰ پزشک و مشاور همکاری می‌کنیم و علاوه بر تمام استان‌های ایران، کشورهای امارات و ترکیه را هم پوشش می‌دهیم.»
او ادامه می‌دهد: «تقریباً ۶.۵ میلیون کاربر ثبت‌نامی داریم و از زمان شروع همکاری با آپ از منظر تعداد کاربران یک رشد دوبرابری را تجربه کرده‌ایم.»
دولتی در خصوص دلایل همکاری با سوپراپلیکیشن آپ نیز می‌گوید: «ما در شروع فعالیت خود تمرکز بیشتری بر کیفیت محصولات داشتیم تا بازاریابی؛ بنابراین از طریق همکاری با پلتفرمی نظیر آپ می‌توانستیم این مسئله را جبران کنیم و بازار مناسبی به دست آوریم.»
چرا پلتفرم حال؟
محمدعلی طائبی، مدیر سرویس‌های در حال رشد آپ نیز در خصوص دلایل سرمایه‌گذاری بر پلتفرم آپ توضیح می‌دهد: «چند موضوع در حوزه سلامت برای آپ جذاب است. یکی از این موارد این است که حوزه خدمات آنلاین سلامت و به طور کل سلامت دیجیتال وضعیت روبه‌رشدی در دنیا دارد. کرونا نیز البته بر این مورد تأثیرگذار بود.»
او ادامه می‌دهد: «با توجه به تعداد بالای کاربران آپ و گستردگی آنان در سراسر ایران، فراهم‌کردن دسترسی سریع و آسان به خدمات سلامت در کل کشور نیز ارزش دیگری برای پلتفرم آپ است و این یکی دیگر از دلایل سرمایه‌گذاری بر استارتاپی نظیر «حال» بود.»
طبق توضیحات طائبی، علاوه بر موضوعات مذکور پلتفرم «حال» در زمانی که آپ تصمیم به سرمایه‌گذاری گرفت از جامعیت کاملی از نظر سبد خدمات برخوردار بود.
به گفته مدیر سرویس‌های در حال رشد آپ، در حال حاضر نیز رضایت کاربران از خدمات حال در پلتفرم آپ امتیاز خوبی دارد و نرخ بازگشت بالایی داریم.
او همچنین ضمن بیان اینکه یکی از چالش‌های آپ برای همکاری با کسبوکارهای مختلف موضوع مقیاس‌پذیری (Scaling) آنها برای حضور در پلتفرمی نظیر آپ بود می‌گوید: «استارتاپ «حال» کسب‌وکاری بود که فرصت مقیاس کردن آن برای ما مهیا بود.»
طائبی در خصوص پراکندگی کاربران خدمات مختلف پلتفرم آپ می‌گوید: «اگر گستردگی خدمات را در نظر بگیریم می‌توانم بگویم که متوسط بین ۳۰ تا ۴۰ درصد از کاربرانی که خدمات اصلی آپ را استفاده می‌کنند از یک یا دو سرویس دیگر آپ هم استفاده می‌کنند. به طور کل ایجاد ارتباط میان خدمات مختلف آپ جزو اهداف ماست و این یک روند در حال رشد است. در حال حاضر در برخی سرویس‌های آپ سهم بازار قابل توجهی داریم. به‌عنوان مثال بیشترین سهم بازار برخی خدمات گردشگری متعلق به آپ است. در حوزه خدمات سلامت نیز جزو دو بازیگر اصلی بازار هستیم.»
یکی از نقدهای وارده به سوپراپلیکیشن آپ، نحوه تبلیغات خدماتی است که به این پلتفرم اضافه می‌شوند. امین دولتی، در توضیح سیاست‌های تبلیغات خدمات سوپراپلیکیشن آپ توضیح می‌دهد: «تیم آپ برای جلوگیری از گیج شدن کاربر و انتقال احساس اسپم شدن برای ترویج خدمات مختلف خود بخش‌بندی‌شده عمل می‌کند. به طور مثال بازار هدفی که برای پلتفرم حال در نظر گرفته شده، خیلی عمومی نیست. این استراتژی علاوه ویژگی مثبت یادشده نقاط ضعفی هم در خود دارد. به عنوان مثال ممکن است با پیاده‌سازی آن بخشی از کاربران بالقوه برخی خدمات را که در بازار هدف نیستند از دست بدهیم.»
مدل لندتکی پلتفرم حال
طائبی در خصوص خدمات وام و اعتبار که از طریق آپ بر پلتفرم حال پیاده‌سازی شده است می‌گوید: «ایده پرداخت اقساطی در حوزه سلامت دیجیتال از جایی شکل گرفت که هزینه‌های درمان بسیار افزایش یافته بود و ما نیز قدرت اجرای پروژه اقساط را در حوزه خدمات سلامت داشتیم و تأمین مالی آن نیز برای ما میسر بود.»
به گفته او یکی دیگر از خدماتی که اکنون در پلتفرم حال به کاربران ارائه می شود، خدمت BNPL (الان بخر، بعدا پرداخت کن) تالی است که بدون سود و دارای بازه بازپرداخت یک‌ماهه است. مدل اقساطی نیز در این پلتفرم پیاده شده که کاربر می‌تواند تا سقف صد میلیون تومان از خدمات پلتفرم «حال» استفاده کند. سود تسهیلات نیز بسته به بازه بازپرداخت اقساط از دو تا چهار درصد متفاوت است.
طبق توضیحات طائبی جذابیت استفاده از خدمات لندتک آپ در پلتفرم حال این است که این فرآیند نهایتاً چهار الی پنج روز به طول می‌انجامد.
طائبی همچنین در خصوص روند اعتبارسنجی کاربران برای دریافت تسهیلات اقساطی پلتفرم حال توضیح می‌دهد: «اگر کاربر طبق امتیازات اعتبارسنجی بانک مرکزی، دارای رتبه اعتباری بالایی (A) باشد بدون نیاز به هیچ ضمانتی می‌تواند تا سقف پنجاه میلیون تومان از این خدمات استفاده کند. در این مدل کاربرانی با نمره اعتباری B هم می‌توانند بدون ارائه چک یا ضامن این مبلغ را دریافت کنند. اگر نمره اعتباری پایین‌تری هم داشته باشند با مراجعه به شعب بانک می‌توانند ضمن ارائه یک ضمانت‌نامه نظیر گواهی کسر از حقوق تا سقف پنجاه میلیون تومان به صورت اقساطی از خدمات پلتفرم حال استفاده کنند.»
او می‌گوید: «مبالغ بیشتر از صد میلیون تومان نیز دارای مراحل متفاوتی است و ضمانت‌های لازم نسبت به رفتار اعتباری افراد به آنها اعلام می‌شود.» طبق توضیحات طائبی ارائه خدمات وام و اعتبار حال فعلاً نیاز به مراجعه حضوری به شعب بانک را دارد اما بعد از عید فرایند کاملاً غیرحضوری با کمک بانک قرض‌الحسنه مهر ایران راه‌اندازی می‌شود.
طائبی در خصوص مراحل دریافت این تسهیلات توضیح می‌دهد: «در حال حاضر کاربران درخواست خود را در سوپراپلیکیشن آپ ثبت می‌کنند و پس از آن یک مرتبه جهت ارائه مدارک به شعبه مراجعه می‌کنند و سپس به کلینیک انتخابی خود مراجعه و خدمت مورد نیاز خود را دریافت می‌کنند.»
به گفته امین دولتی کاربران در این روند درگیر مسائل مالی با پذیرنده‌ها نمی‌شوند و فقط باید در موعد مقرر نسبت به پرداخت اقساط خود اقدام کنند.
او در خصوص تعداد پذیرنده‌های پلتفرم حال نیز می‌گوید: «در حال حاضر با حدود ۶۰۰ پذیرنده در کل ایران قرارداد بسته‌ایم و در سه ماه آینده این عدد به ۸۰۰ پذیرنده می‌رسد که این پذیرنده‌ها به‌تدریج به اپلیکیشن اضافه می‌شوند.»
طبق توضیحات دولتی در یک ماه گذشته ۱۵ هزار نفر برای استفاده از خدمات اقساطی پلتفرم حال درخواست ثبت کرده‌اند.
نرخ نکول موضوع مهمی برای کسبوکارهای حوزه لندتک است که هر کدام از استراتژی‌های متفاوتی برای کاهش یا کنترل آن استفاده می‌کنند. دولتی در خصوص نرخ نکول خدمات وام و اعتبار پلتفرم حال می‌گوید: «بانک قرض‌الحسنه مهر ایران تجربه زیادی در این مورد داشت و همکاری با این بانک یکی از نقاط قوت این پروژه محسوب می‌شود. روش اعتبارسنجی از سوی بانک ریسک احتمالی را پوشش داده و بنابراین موضوع نکول دغدغه اساسی و اصلی ما نیست چون به صورت تخصصی از سمت بانک پیگیری می‌شود اما در نهایت جبران ریسک احتمالی میان آپ و بانک تقسیم می‌شود.»
طبق گفته‌های مدیرعامل پلتفرم حال به طور کل عددی که برای نرخ نکول پیش‌بینی‌شده پایین‌تر از نرخ میانگین نکول بازار است.
دولتی در خصوص همکاری با سایر بانک‌ها نیز می‌گوید: «برنامه‌هایی برای همکاری با مجموعه‌ها و بانک‌های دیگر داریم اما در کوتاه‌مدت همین روند پاسخگوی نیازهای ما خواهد بود.»
مدیر سرویس‌های در حال رشد آپ در خصوص چالش‌های آپ با رگولاتوری برای اجرای این پروژه نیز می‌گوید: «ما در این خصوص پیش‌بینی‌ها و مجوزهای لازم را کسب کردیم و با رعایت تمام قوانین حاکم بر صنعت در کنار بانک قرض‌الحسنه مهر ایران به فعالیت خود در این حوزه ادامه می‌دهیم.»
