پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
جمعه بعدازظهر یک خبر دردسرساز دیگر برای اکوسیستم استارتاپی کشور از راه رسید. خبری که شاید خسارت آن از فیلتر اینستاگرام و واتس‌اپ هم بیشتر باشد؛ ارسال پیامک کسبوکاری از سامانه‌های تخصصی متوقف شد. گفته می‌شود این اتفاق با دستور قضایی و به دلیل هک برخی از سایت‌های پرمخاطب و ارسال پیامک از داشبوردهای آنها با موضوع اعتراضات سراسری رخ داده، اما تعجب بزرگ از این است که چرا سرویس‌ها باید متوقف شوند؛ آن هم بابت یک نگرانی احتمالی؟
اما چرا ارسال پیامک کسبوکاری به رگ حیات کسب‌وکارهای آنلاین تبدیل شده و توقف آن به شکل موقت هم که شده می‌تواند خسارت‌های جبران‌ناپذیری برای آنها داشته باشد؟ قبل از آن اصل ماجرا را مرور می‌کنیم.
پنل ارسال پیامک چیست؟
پیامک‌های تبلیغاتی که هر روز روی تلفن‌های همراه از کسب‌وکارهایی چون اسنپ و تپسی و دیجی‌کالا و هزاران کسبوکار آنلاین یا حتی آفلاین دیگر می‌آید، از سرویسی استفاده می‌کنند که به زبان ساده می‌توان به آن گفت پنل ارسال پیامک. این پنل‌ها را شرکت‌های واسطه‌ای ارائه می‌دهند که خود آنها ظرفیت‌های پیامکی‌شان را به شکل انبوه یا از شرکت‌های بزرگ‌تر می‌خرند یا مستقیم از اپراتورها، آن هم با قوانینی که شرکت ارتباطات زیرساخت در این رابطه تدوین کرده است.
اما پیامک صرفاً برای تبلیغات در استارتاپ‌ها کاربرد ندارد، بلکه نقش مهم آن در احراز هویت مشتریان جدید، ارسال کد ورود، ثبت‌نام و… است. برای ساده‌تر شدن موضوع وقتی شما می‌خواهید وارد سایتی مانند آنتن شوید و یک بازی فوتبال را ببینید، شماره موبایل‌تان را وارد می‌کنید، کدی به شکل پیامکی به شما ارسال می‌شود، کد را وارد می‌کنید و سایت هویت شما را تأیید و اجازه دسترسی به محتوای مورد نظرتان و ادامه گشتن در وب‌سایت را صادر می‌کند. یا از یک سایت خرید اینترنتی انجام می‌دهید و بلافاصله پیامک به شما می‌رسد که خریدتان نهایی شد و در فلان تاریخ می‌توانید بسته‌تان را تحویل بگیرید. ارسال این پیامک‌ها از طریق همین شرکت‌های واسطه انجام می‌شود. شرکت‌هایی که حالا برخی از مهم‌ترین آنها (گفته می‌شود حداقل سه تای آنها) ملزم شده‌اند سرویس‌هایشان را متوقف کنند. شرکت‌هایی که مهم‌ترین آنها کاوه‌نگار، مدیانا، اس‌ام‌اس دات‌آی‌آر و… هستند که برخی از آنها که بزرگ‌تر هستند – درست مانند شرکت‌های بیمه – چندین هزار نماینده در سراسر کشور دارند که سرویس‌های آنها را به کسب‌وکارهای کوچک (در مقیاس مغازه‌ها حتی) می‌فروشند. به‌عبارتی این اقدام نه‌تنها به کسب‌وکارهایی که از این سرویس‌ها استفاده می‌کنند، بلکه به یک شبکه شاغل چند هزار نفری در سراسر کشور آسیب جدی اقتصادی وارد می‌سازد.
چرا پیامک کسبوکاری مهم است؟
شرکت‌های استارتاپی می‌گویند در همین چهار هفته گذشته میلیاردها تومان سرمایه‌گذاری‌های بازاریابی و تبلیغاتی آنها از دست رفته است. تصور کنید شرکتی را که در دو ماه گذشته یک کمپین تبلیغاتی روی اینستاگرام برگزار کرده برای یک جشنواره فروش در مهرماه. تمام هزینه‌های انجام‌شده این کمپین حالا هیچ دستاورد و نتیجه‌ای در پی نخواهد داشت. از این رو در چند روز گذشته بسیاری از کسب‌وکارهای آنلاین روی پیامک به‌عنوان یک ابزار بازاریابی برای ارتباط با مشتریان‌شان بیش از همیشه تمرکز کرده بودند.
اما اتفاقی که ظهر جمعه رقم خورده، نه‌تنها مسیرهای جایگزین بازاریابی و فروش را برای کسب‌وکارها مسدود کرده، بلکه عملاً کسب‌وکارهای بزرگ‌تر را که احراز هویت و ثبت‌نام کاربران‌شان مستقیماً به کد پیامکی گره خورده، دچار یک تعلیق صددرصدی خواهد کرد.
صادق محمدی، مدیرعامل استارتاپ مدیانا که خدمات مختلف ارتباطی سازمانی از جمله ارسال پیامک به کسب‌وکارها ارائه می‌دهد، با خطادانستن قطعی حتی موقت این سرویس‌ها می‌گوید: «این روزها مدام شاهدیم که تصمیمات اشتباه در حوزه اقتصاد آنلاین گرفته می‌شود و این محدودیت در حوزه پیامک می‌تواند بسیار خسارت‌بار باشد. بسیاری از کسب‌وکارهای کوچک که بودجه‌های مارکتینگ زیادی ندارند، از پیامک برای اطلاع‌رسانی و بازاریابی استفاده می‌کنند و آسیب زیادی در این‌خصوص خواهند دید.»
او پیامک را از ابزارهای روبه‌رشد و مؤثر مارکتینگ استارتاپ‌ها می‌داند و می‌گوید: «بخشی از اس‌ام‌اس مارکتینگ، معطوف به توسعه نرم‌افزار است، یعنی مثلاً یک فروشگاه اینترنتی بتواند از مرحله خرید تا ارسال محصولاتش را به صورت اس‌ام‌اسی به کاربر اطلاع دهد یا کاربر از یک تاکسی اینترنتی سرویس بگیرد و برایش پیغام بیاید که راننده رسیده و درب منزل شماست. منظور پیغام‌هایی است که به نرم‌افزار وصل هستند. بخشی دیگر سرویس‌هایی است که خود پنل ارائه می‌دهد؛ مثلاً کسبوکاری تاریخ تولد مشتریانش را وارد می‌کند و روز تولد شخص برایش اس‌ام‌اس ارسال می‌شود. بخش دیگر بازار، مارکتینگ است، به این معنی که کسبوکار بتواند به مشتریانی که دارد، تخفیف‌ها را اطلاع دهد، چون بالاترین ضریب نفوذ و جذابیت را در حوزه مارکتینگ، اس‌ام‌اس دارد.»
واکنش‌های مدیران استارتاپ‌ها به قطع پیامک‌ها فراوان بوده است. آنها از این نگران‌اند که با فیلتر‌شدن گوگل‌ادز، اینستاگرام و واتس‌اپ، یکی از ابزارهای مهم دیگر کسبوکاری به مدت نامعلومی از دسترس‌شان خارج شود و این روزهای سخت اقتصادی برای آنها سخت‌تر هم بشود. برای نمونه یکی از مدیران استارتاپ‌های وام‌دهی با اشاره به محدودیت ایجادشده در توییتر نوشته: «قطع‌شدن سرویس OTP به معنای توقف فرایند اعتبارسنجی بانکی است. از ساعت یک ظهر امروز نه‌تنها هیچ کاربری موفق به ثبت‌نام نشده، بلکه هیچ وام جدیدی امکان صدور ندارد. تبعات قطع سرویس‌های ارسال پیامک بیشتر از حد تصور است.»