چالش‌های صنعت بیمه مدرن و نقش بیمه مرکزی / از نو برای نوآوری

محمدرضا برزگری، مدیرعامل کارگزاری برخط همپاد کیان / در حال حاضر صنعت بیمه برای انطباق خود با شرایط جدید و تغییر فرایندهای کاری خود به شکل نوآورانه، در مسیر مهمی قرار گرفته است. این شرایط جدید که شامل تغییر سبک زندگی، نگرش و سطح انتظارات کاربران، ورود نسل‌های جدید آمیخته با تحولات دیجیتال، گسترش فناوری و نفوذ اینترنت است، محرک تحول فناورانه در صنایع مختلف بوده‌ و صنعت بیمه نیز از این امر مستثنی نیست. از این ‌رو تحول در مدل کسب‌وکاری صنعت بیمه و ارائه طرح‌های نوآورانه مرتبط با زنجیره ارزش مشتری در تمامی فرایندهای صدور تا ارائه خسارت بیمه، مهم‌ترین اهداف شرکت‌های اینشورتک در این مسیر عنوان شده؛ موضوعی که در راستای منافع شرکت‌های بیمه و مشتریان این صنعت است.

تحولاتی از جنس دگرگونی کانال‌های توزیع و فروش برپایه بهبود تجربه کاربری مشتری و ارائه خدمات ارزش‌ افزوده در کنار محصولات بیمه‌ای، برخط‌کردن فرایندهای عملیاتی در صنعت بیمه، ارائه محصولات جدید بیمه‌ای یا سفارشی‌سازی برای هر بیمه‌گزار، ترکیب یا خردکردن بیمه‌ها برای مشتریان، تجزیه‌وتحلیل کلان‌داده‌ها، هوش ‌مصنوعی، اینترنت اشیا، بلاکچین و بسیاری از این حوزه‌ها که می‌تواند یک انقلاب بزرگ در صنعت بیمه ایجاد کند.

فضای اینشورتکی سعی دارد دغدغه‌های صنعت بیمه را بشناسد و با استفاده از راهکارهای مبتنی بر فناوری به حل آنها بپردازد. شرکت‌های اینشورتکی در بخش‌های مختلف زنجیره ارزش وارد فعالیت شده‌اند، اما  حوزه‌ای که بیشتر مورد توجه جامعه اینشورتکی کشور قرار گرفته و توانسته جذب سرمایه‌ هم داشته باشد، مراحل توزیع و بازاریابی و موضوع اصلاح کانال‌های فروش و ایجاد تجربه کاربری متفاوت برای مشتریان بیمه است. حوزه‌ای که در آن اینشورتک‌ها به کمک فناوری توانسته‌اند به‌دلیل سنتی‌بودن ماهیت فروش در شرکت‌های بیمه، تجربه کاربری متفاوتی برای مشتریان در ارائه محصولات بیمه‌ای ایجاد کنند.

درست در چنین فضایی یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های حال حاضر صنعت بیمه در مسیر پیشروی به سمت نوآوری شکل گرفت که تاکنون نیز هیچ راه‌حلی برای برون‌رفت از آن از سوی متولیان امر در شرکت‌های بیمه و رگولاتوری اتخاذ نشده است. چالش تعارض منافع بازیگران و کنشگران صنعت و احساس خطر از تحول دیجیتال، موضوعی است که نه‌تنها معطوف به صنعت بیمه بوده، بلکه در همه صنایع در برخورد با تحولات فناوری وجود دارد؛ چالشی که در هر صنعتی به فراخور چشم‌انداز و نگاه مدیران ارشد آن، راهکاری برایش در نظر گرفته می‌شود. نکته مهمی که می‌بایست مدیران ارشد رگولاتوری به آن توجه کنند، این است که با محدودکردن نوآوری و کاهش سرعت تحولات بازار، نه‌تنها تعارضات‌‌ مدیریت نمی‌شود، بلکه در چنین فضایی هزینه‌ نوآوری مدام بالا و بالاتر می‌رود تا ‌جایی که دیگر نوآوری صرفه‌ اقتصادی خود را از دست می‌دهد.

یکی دیگر از چالش‌های نوآوری در این صنعت، کنارکشیدن شرکت‌های بیمه و نبود مداخله و حمایت آنها از فضای اینشورتکی است. گاه در مواردی که فضای اینشورتکی کشور و رگولاتوری به مشکل عمده‌ای برخورد می‌کنند، هیچ واکنشی از سمت این شرکت‌ها دیده نمی‌شود. این موضوع دقیقاً با پورتفوی شرکت‌ها و بزرگی ساختار شرکتی آنها رابطه‌ مستقیم دارد. هر اندازه شرکت بیمه بزرگ‌تر و دارای پورتفوی بیشتر باشد، به همان اندازه فاصله با استارتاپ‌ها و تحول دیجیتال بیشتر می‌شود و هر اندازه این شرکت‌ها از دیجیتالیزه‌شدن فاصله می‌گیرند، به همان مقدار جامعه بیمه‌گزار از این اتفاق فاصله می‌گیرد.

استفاده‌نکردن از ظرفیت‌ استارتاپ‌های بیمه‌ای، نبود سرمایه‌گذاری در تمام بخش‌های اینشورتکی، ناتوانی در نگهداشت استعدادها و نخبگان کشوری، وابستگی شرکت‌های بیمه به هسته مرکزی نرم‌افزاری بدون انعطاف و نداشتن آگاهی و نگرش دور از انتظار برخی مدیران به مقوله تحول دیجیتال برخی از چالش‌های مهم صنعت بیمه مدرن هستند. در کنار اینها، برخی چالش‌های ذاتی این صنعت از قبیل اعتماد کم بیمه‌گزاران به شرکت‌های بیمه در حین ارائه خسارت، وضعیت نابسامان اقتصادی و گران‌بودن برخی خدمات بیمه‌ای برای اقشار کم‌درآمد، نبود شفافیت بندها و پوشش‌های بیمه‌ها برای بیمه‌گزاران، نبود محصولات بیمه‌ای جدید و به‌روزشده به فراخور نیاز حال حاضر جامعه و داده‌های کنونی کشور، بالابودن نرخ حق بیمه‌ها به‌دلیل هزینه‌های سنگین توزیع در کانال‌های فروش فعلی و همچنین اجرای سنتی فرایندها در شرکت‌های بیمه و… چالش‌هایی هستند که تک‌تک آنها هزینه و زمان قابل توجهی می‌طلبند تا بتوانند از تهدید به یک فرصت تبدیل شوند.

در همین راستا بدون شک نقش رگولاتوری در ایجاد آرامش بازار انکارناپذیر است. امکان تهیه و طراحی نقشه‌راه تحول دیجیتال به کمک فضای اینشورتکی برای رگولاتوری مهیاست. در وهله اول باید رگولاتور نقش درست خود در این صنعت را بازآفرینی کرده و از واردشدن به فضای کسب‌وکاری خودداری کند. در این شرایط می‌تواند با بهره‌گیری از مدیران جوان و خوش‌فکر فعال در حوزه دیجیتال، چه در شرکت‌های بیمه و چه در استارتاپ‌های اینشورتکی، نسبت به ترسیم نوآوری اقدام کند. یکی از بزرگ‌ترین مأموریت‌های رگولاتوری در این بخش، ایجاد فضای امن برای سرمایه‌گذاری است. بخش کلانی از تحولات دیجیتال صنعت بیمه می‌تواند به‌واسطه سرمایه‌گذارانی از خارج از این صنعت رقم بخورد و این ارزش‌افزوده‌ای است که می‌تواند عملی شود.