پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
عصر تراکنش 55 و 56 / از طریق شاخص‌های مختلفی می‌توان نگاهی آماری به وضعیت بانک‌ها در کشور داشت. برای خلق تصویری جامع به فضای زیادی نیاز است؛ آنقدر که می‌تواند به کتابی حجیم تبدیل شود. اینجا به علت کمبود فضا سعی کرده‌ایم خیلی مختصر و مفید و به کمک اعداد، جدول‌ها و نمودارها تصویری شفاف از وضعیت صنعت بانکداری کشور نشان دهیم. در این گزارش به علت فضای کم جای آمارهایی از وضعیت اقتصادی بانک‌ها خالی است. از طرف دیگر ترجیح می‌دادیم این گزارش را با تمرکز بر وضعیت فناوری در بانک‌های کشور آماده کنیم، اما از آنجایی که برای خلق چنین تصویری نیاز به آمار و اعداد داشتیم، که متأسفانه بسیار پراکنده و غیردقیق هستند، به اعداد موجود اکتفا کردیم. گزارش پیش‌رو را با استفاده از آمار موجود درباره وضعیت بانک‌های کشور و غالبا استخراج شده از سایت بانک مرکزی تهیه کرده‌ایم.
نگاهی کلی
از مجموع ۳۲ بانک و مؤسسه اعتباری دارای مجوز از بانک مرکزی، ۲۸ بانک و ۴ مؤسسه اعتباری غیربانکی ایرانی در کشور فعالیت می‌کنند. از نظر نوع مالکیت ۸ بانک دولتی و ۲۴ بانک و مؤسسه غیردولتی هستند. از نظر نوع ۱۷ بانک غیردولتی تجاری، ۵ بانک دولتی تخصصی و توسعه‌ای، ۳ بانک دولتی تجاری، ۲ بانک غیردولتی قرض‌الحسنه، ۴ مؤسسه اعتباری غیربانکی غیردولتی و ۱ بانک مشترک ایرانی و خارجی در داخل کشور فعالیت می‌کنند.
تعداد شعب؛ دولتی‌ها در صدر
درمجموع در خاک ایران ۲۰ هزار و ۶۳۴ شعبه بانکی در خیابان‌های کشور وجود دارند و ۳۹۲۷ باجه بانکی در حال ارائه خدمت به مردم هستند. از این تعداد شعبه ۴۵۶۲ در استان تهران و بقیه در سایر استان‌ها قرار گرفته‌اند. سه استان بعدی اصفهان با ۱۶۵۰، خراسان رضوی با ۱۶۱۷ و فارس با ۱۵۵۶ شعبه بیشترین شعب بانکی کشور را دارند.
از نظر نوع مالکیت با اینکه به‌طور رسمی فقط هشت بانک، یعنی ۲۵ درصد کل ماهیت دولتی دارند، بیش از ۱۰ هزار شعبه از شعب بانکی کشور یعنی نیمی از آنها متعلق به بانک‌های دولتی است.
ابزارهای پرداخت؛ عدم توازن آشکار
دسترسی ما به آمار در بخش ابزارهای پرداخت محدود به گزارشی بود که در وب‌سایت بانک مرکزی با عنوان «آمار ابزارها و تجهيزات پرداخت الکترونيک تا پايان اسفندماه 1399» منتشر شده است. در این گزارش آمار مربوط به ۳۴ بانک و مؤسسه موجود است که نام سه بانک و مؤسسه انصار، حکمت و کوثر نیز در آن دیده می‌شود. با توجه به ادغام این سه بانک در بانک سپه ما آمار این سه را نیز در مجموع اعداد بانک سپه دیده‌ایم. همچنین در این گزارش بانک مرکزی عددی از مؤسسه کاسپین موجود نبود. در گزارش بانک مرکزی سه ابزار کارت، خودپرداز و پایانه شعب به‌عنوان ابزارها و تجهیزات پرداخت الکترونیک محسوب شده‌اند که بر این اساس تا پایان سال ۱۳۹۹ در مجموع نزدیک به ۳۶۰ میلیون کارت بانکی در کشور صادر شده است. همچنین در مجموع در این تاریخ ۶۰ هزار و ۴۱۱ خودپرداز و ۶۶ هزار و ۹۷۸ پایانه شعب در کشور فعال بوده‌اند.
از نظر میزان پراکندگی این ابزارها حدود یک‌چهارم خودپردازهای نصب‌شده در کشور در استان تهران و بقیه در سایر استان‌هاست. همچنین ۱۷ درصد پایانه‌های شعب کشور در بانک‌های استان تهران نصب شده‌اند و بقیه در سایر استان‌ها. این اعداد مانند هر آمار اقتصادی دیگر کشور، نشان از عدم توازن در اختصاص ابزارها میان تهران و استان‌ها دارد.
پنج بانک ملی، سپه، ملت، پارسیان و صادرات به‌ترتیب با تعداد حدودی ۷۸، ۴۹، ۴۷، ۳۰ و ۲۵ میلیون کارت بیشترین تعداد کارت‌های بانکی کشور را صادر کرده‌اند.
از نظر تعداد خودپرداز پنج بانک سپه، ملی، صادرات، ملت و تجارت مالک بیشترین خودپردازهای کشور هستند. از نظر تعداد پایانه‌های شعب نیز ملی، سپه، ملت، صادرات و مسکن در صدر بانک‌ها قرار دارند.
از نظر نسبت تعداد خودپرداز نصب‌شده به تعداد کارت صادرشده پنج بانک شهر، خاورمیانه، دی، اقتصاد نوین و گردشگری در صدر بانک‌ها قرار دارند. بانک شهر که در صدر این فهرست قرار دارد، در پایان سال ۱۳۹۹ به ازای هر صد هزار کارتی که صادر کرده ۶۳۲ خودپرداز نیز نصب کرده است. در این شاخص بانک پارسیان در انتهای فهرست قرار دارد که به روایت آمار بانک مرکزی تا پایان سال ۱۳۹۹ به ازای هر صد هزار کارت صادرشده خود به‌طور حدودی سه خودپرداز نصب‌شده دارد.
تشخیص چهره؛ قدم‌های ابتدایی
فناوری تشخیص چهره یکی از اشکال بیومتریک است که کاربردهای مختلفی مانند احراز هویت در زمان افتتاح حساب غیرحضوری یا ورود به اپلیکیشن بانکی دارد. این فناوری در حال حاضر به‌طور مشخص در نئوبانک‌های کشور در حال استفاده است، اما برخی بانک‌های کشور در این سال‌ها از این فناوری استفاده کرده‌اند. در حال حاضر بانک‌های ملی، مسکن، سرمایه، پاسارگاد، تجارت، قرض‌الحسنه رسالت، پارسیان، ملت، خاورمیانه، سپه، سامان، سینا، شهر، صادرات، کارآفرین و گردشگری به‌نوعی از فناوری تشخیص چهره استفاده می‌کنند.
بانک‌ها پای ثابت رتبه‌بندی IMI
رتبه‌بندی IMI یکی از معتبرترین رتبه‌بندی‌های شرکت‌های ایرانی است که هرساله توسط سازمان مدیریت صنعتی و با توجه به شاخص‌های مالی انجام می‌شود. بازیگران صنعت بانکداری همواره یکی از بخش‌های حاضر در این رتبه‌بندی هستند. در رتبه‌بندی سال ۱۴۰۰ هم نام ۱۲ بانک در میان ۱۰۰ شرکت برتر دیده می‌شود. بانک ملت با کسب بهترین نتیجه مالی در بین بانک‌ها، در فهرست صد شرکت برتر ایران، بعد از شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس دومین شرکت برتر است.
