آیا روسیه می‌تواند از رمزارز برای دور زدن سوئیفت استفاده کند؟

کسری حسنی / از زمانی که بانک‌های تحریم شده روسیه دسترسی به ارتباطات مالی بین بانکی جهانی معروف به سوئیفت را از دست دادند، سرمایه‌گذاران معتقدند دولت روسیه ممکن است برای مدیریت کسب‌وکارهای روزانه به فناوری دفترکل توزیع شده روی آورد. همان‌طور که ویتالیک بوترین، بنیان‌گذار اتریوم اعلام کرده است، روسیه هم‌اکنون از نظر پذیرش کلی رمزارزها در رتبه هجدهم جهان قرار دارد. هدف تأمین مالی به طریق غیرمتمرکز درواقع منع دولت‌ها از کنترل یک‌جانبه است. هر زمان نیاز به تغییر پروتکل‌های بلاکچین درزمینه ثبت تراکنش‌ها باشد، جامعه آن به صورت کلی تصمیم‌گیری می‌شود.

الیزابت واران، یکی از اعضای کمیته بانکی سنا و همچنین میخائیلو فدروف، معاون نخست‌وزیر اوکراین، در چند روز گذشته درباره خطر لغو تحریم‌ها هشدار داده‌اند. فدروف در توییتر خود نوشت: «از همه صرافی‌های بزرگ رمزارزها درخواست دارم تا آدرس کاربران روسی را مسدود کنند. صرافی‌های بایننس و Krakenfx این درخواست را رد کرده‌اند.»

جس پاول مدیر صرافی Krakenfx در جواب این توییت نوشت: «من دلیل این درخواست را درک می‌کنم اما با وجود احترام زیاد من برای مردم اوکراین، Krakenfx نمی‌تواند حساب مشتریان روسی را بدون الزام قانونی مسدود کند. هرچند مردم روسیه باید این موضوع را در نظر گیرند که این الزام می‌تواند قریب الوقوع باشد.»

بسیاری از کارشناسان معتقدند که با وجود امکان ذخیره سریع ثروت در والت‌ها توسط دولت روسیه، عملکرد این استراتژی در واقعیت با محدودیت‌های زیادی مواجه می‌شود و روسیه نمی‌تواند از آن به عنوان راه حل استفاده کند. چراکه تبدیل آن میزان از روبل به رمزارزها و همچنین مدیریت روزانه آن، اقدامی بسیار دشوار است. آشیش بیرلا، مدیر RippleNet که یک شبکه پرداخت دیجیتالی مبتنی بر بلاکچین است اظهار می‌کند: «نقدینگی جهانی رمزارزها برای برآورده کردن نیازهای روسیه کافی نیست.»

شبکه سوئیفت بیش 11000 موسسه و چهار میلیارد حساب را در 200 کشور در سراسر جهان را با هدف انجام تراکنش‌های فوری  بدون اصطکاک به هم متصل می‌کند. این شبکه روزانه به طور متوسط 42 میلیون پیام مالی را پردازش می‌کند که در جهت تسهیل انتقال پول است. با  افزایش 11 درصدی ترافیک این شبکه در سال گذشته، تکرار چنین مقیاس و کارایی حتی با فناوری‌های مالی غیرمتمرکز امروزی غیرممکن است.

بیرلا تخمین می‌زند که روسیه روزانه نزدیک به 50 میلیارد دلار مبادلات ارزی انجام می‌دهد که تقریباً برابر با ارزش تمام تراکنش‌های بیت‌کوین در سراسر جهان است. این یعنی نیازهای روسیه شامل بیت‌کوین و رمزارزهای بیشتری است.

الیزابت واران در توییتی نوشت: «رمزارزها خطر تضعیف تحریم‌ها علیه روسیه را دارند و به دولت روسیه اجازه فرار از مشکلات را می‌دهند. سیاست‌گذاران رمزارز آمریکا باید این تهدیدات را جدی بگیرند و نظارت خود بر دارایی‌های دیجیتال را افزایش دهند.»

موضوع دیگری که فرار از تحریم‌ها را دشوار می‌کند باقی ماندن اثر جابه‌جایی‌هاست. در سال 2016 و در پی دزدی بزرگ بیت‌کوین، ناتوانی مظنونان در پول‌شویی و پنهان کردن منشأ آن، سبب دستگیر شدن دو نفر شد.

کارولین مالکوم، رئیس سیاست بین‌الملل در شرکت تحقیقاتی دفترکل اشتراکی Chainalysis، به CoinDesk گفته است که شرکت او می‌تواند پرداخت‌های مشکوک را علامت‌گذاری کند و بلافاصله به دولت‌ها یا مشتریان صنعتی هشدار دهد تا بتوانند اقدامات متقابل را انجام دهند. مالکوم اعلام کرده است: «در گذشته با وجود تحریم‌ها، نمونه‌هایی از آدرس‌ها به‌عنوان نهادهای تحریم‌شده نام‌گذاری شده‌اند.»

با وجود همه این برهان‌ها، دولت آمریکا ساده از کنار این موضوع گذر نمی‌کند. مقامات خزانه‌داری در اکتبر سال گذشته اعلام کردند که رویکردهای اساسی تحریم‌ها باید موارد تازه مانند مجرمان سایبری و پیچیدگی‌های موجود در بازارهای مالی سازگار شوند. در یک بررسی سالانه آمده است: «فناوری‌های جدید همانند رمزارزها، پلتفرم‌های پرداخت جایگزین و روش‌های جدید مخفی کردن تراکنش‌های فرامرزی، همگی به طور بالقوه اثربخشی تحریم‌ها را کاهش می‌دهند. این فناوری‌ها امکان نگهداری و انتقال وجوه خارج سیستم‌های مالی سنتی را به بازیگران ارائه می‌دهند.»

مسئله دیگری که فرار از تحریم‌ها را با استفاده از رمزارزها را دشوار می‌سازد، هزینه بالای تراکنش‌ها یا به عبارتی دیگر کارمزد آن‌هاست. دنیل وبر، مدیر اجرایی FXC Intelligence که یک شرکت داده‌های مالی متخصص در پرداخت‌های بین‌المللی است، استدلال می‌کند که بلاکچین‌های جدیدی مانند Solana برای مدیریت حجم بالاتر، مقیاس‌بندی کارآمد و کاهش هزینه‌های تراکنش در حال توسعه هستند اما سیستم مالی روسیه و صنعت آن، چه از نظر هزینه و چه از نظر فناوری، به زمان زیادی برای سوق پیدا کردن به رمزارزها نیاز دارند.

وبر همچنین گفته است: «هرچه تحریم‌های سوئیفت طولانی‌تر باشد و بانک‌های بیشتری درگیر شوند، تقاضای بیشتری برای حل برخی از محدودیت‌های فعلی برای رمزارزها و بلاکچین ایجاد می‌شود؛ بنابراین برخی مشاغل کوچک و افراد ممکن است نیازهای کوچکی برای ادامه فعالیت داشته باشند اما این امر در مقیاسی که روسیه به آن نیاز دارد تقریباً دور از ذهن است. گرچه ممکن است روزی این وضعیت تغییر کند.»