پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشتماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطبترین رسانه ایران در زمینه فناوریهای مالی، بانکداری و پرداخت و استارتآپهای فینتک است.
حمیدرضا نورصالحی، آزمایشگاه کنجکاوی، هلدینگ صاد / در دنیای بانکداری مرسوم است که بر اساس مأموریت هر بانک آنها را در دستهبندیهای متفاوتی قرار میدهند. شاید از متداولترین انواع دستهبندی بانکها بتوان به بانکهای سرمایهای در مقابل بانکهای تجاری اشاره کرد، یعنی جایی که بانکهای سرمایهای نقش یک مخزن امن برای نگهداری اندوختههای مشتریان را بازی کرده و در ازای این خدمت حتی کارمزد هم دریافت میکنند، ولی در مقابل بانکهای تجاری با سپردههای مشتریان اقدام به فعالیت تجاری کرده و سود حاصل از این فعالیت تجاری را با سپردهگذاران تقسیم میکنند.
در این میان، تقسیمبندی بر اساس بانکداری سنتی و بانکداری نوین حکایت دیگری دارد. بانکداران سنتی بهطور کلی هیچ روی خوشی به پیشرفتهای فناوری و بهکارگیری آنها در ارائه خدمات مؤثرتر به مشتریان نشان نمیدهند و گستره تفکر سنتی در بانکداری، هر دو نوع بانک سرمایهای و تجاری را تحت پوشش قرار میدهد. بانکداران سنتی از نوعی تفکر درونگرا در سازماندهی کسبوکار خود بهره میبرند که باعث میشود حتی در صورت اقدام برای تجهیز به یک فناوری پیشرفته، آنها را جهت انجام امور داخلی بانک به خدمت بگیرند و به این ترتیب کیفیت خدمات درکشده توسط مشتریان ایشان همچنان بدون تغییر باقی خواهد ماند، اما به طرز شگفتانگیزی ایمن نگهداشتن فرایندهای بانکی و تداوم در جلب اعتماد مشتری را دلیل همین رفتار سنتی خود عنوان میکنند.
اما از سوی دیگر نسل بانکداران نوین نیز صرفاً به همگامی با فناوری در ارائه تصویر قابل اعتمادتر از یک بانک پیشرفته بسنده نمیکنند و از هر فرصت و هر شیوهای برای پروراندن تفکرات برونگرای خود و ریشهدواندن در لایههای مختلف جامعه سود میبرند. نمونه بارز این نوع تفکر را میتوان در تغییر ظاهر ورودی شعب بانکها با میلههای استیل براق مشاهده کرد که سعی در القای حس قابل اعتماد بودن به مخاطب دارد.
«اعتماد»؛ واژهای کلیدی که محور تمامی روشهای سنتی یا نوین بانکداری است
در نتیجه همانطور که ملاحظه میشود، محور همه روشهای سنتی یا نوین در بانکداری به کلیدواژه «اعتماد» ختم میشود. توجه به این کلیدواژه تا حدی عمیق و مؤثر است که حتی رگولاتور شبکه بانکی هم نمیتواند نسبت به آن بیتفاوت باشد، چراکه هر نوع تأخیر یا تردید نسبت به معتمدتر کردن شبکه بانکی میتواند به خروج سرمایه از کشور ختم شده و آسیب جدی به ارزش پول ملی وارد کند که همه فعالان اقتصادی پیشتر مشابه آنها را در برخورد با پدیده رمزارزها بهروشنی تجربه کردهاند، یعنی جایی که یک رمزارز همانند بیتکوین با فعالت غیرمتمرکز خود توانسته است حجم قابل توجهی از سرمایههای مردم بدبین به شبکه بانکی در هر کشوری را در خود جای دهد و این میسر نبود، مگر به جلب اعتماد بازار هدفی که بادقت انتخاب شده است.
به این ترتیب درسهایی که از عملکرد رمزارزها در بانکداری کلاسیک مورد استفاده قرار میگیرد، این است که نه بانکداری دیجیتال که بر پایه توسعه اینترنتبانک تعریف شده و نه نئوبانک که بر پایه توسعه موبایلبانک طراحی شده، نتوانستهاند جای یک بانک نوین مبتنی بر رمز را در بازار هدف شهروندان الکترونیکی بگیرند و این شامل یک نکته بسیار ظریف در مباحث مربوط به بازاریابی برای بانکداران است. یعنی هر چقدر که ما سعی کردیم با تلفنبانک و سپس اینترنتبانک، شعب بانکها را به خانههای مردم ببریم، اما در واقع بازتعریف یک بانک بر پایه رمز میبایستی بتواند به معنای واقعی کلمه ستاد مرکزی و سیستم کُر هر بانک را به خانههای مردم ببرد، چنان که شما بتوانید با دانلود یک نرمافزار ساده، کل تراکنشهای همه صاحبان حساب در یک بانک را مشاهده و صحت تراکنشهای مربوطه را کنترل کنید! بنابراین جلب اعتماد مشتریان از این پس به روش «توزیعشده» تأمین خواهد شد و این میتواند به معنای منسوخشدن بانکداری کُرمحور برای برخی بازارهای هدف در هر جامعهای باشد.
البته جدا از چالشهای فنی ایجاد یک بانک غیرمتمرکز رمزپایه، خصوصاً در تأمین اجماع (Consensus) که حل آنها نیازمند صرف هزینههای پژوهشی، فنی و قبول ریسک قابل توجهی است، پاداشی را بهدنبال دارد که میتواند تا سالیان متمادی با جلب اعتماد مجدد بازار هدفی که روزبهروز بزرگتر خواهد شد، موجبات شکلگیری اقتصاد دیجیتال در محدوده فعالیت خود را فراهم کند. در نتیجه، از این پس چالش سرویسدهی به مشتریانی را خواهیم داشت که میخواهند سرمایههای خود را در بانکی به امانت بسپارند که بتوانند هر لحظه که اراده کردند، خودشان هم آنها را ممیزی و کنترل کنند. بنابراین از این پس میتوان به دستهبندی جدیدی بین بانکداری رمزپایه و بانکداری مبتنی بر احراز هویت اشاره کرد که نتیجه تقابل این دو دسته از بانکداران، آغاز عصر پرچالش ولی هیجانانگیز رمزبانکها را رقم خواهد زد.