بانک دیجیتال را به‌جای نئوبانک به مردم قالب نکنید

در معاملات کوچه و بازار، طرفین یک معامله با وجود اینکه هر دو قیمت واقعی یا حدودی کالای مورد معامله را می‌دانند، ولی سعی می‌کنند زیر زبان یکدیگر را بکشند تا متوجه شوند عدد طرف دیگر معامله چقدر به عدد مورد نظرشان نزدیک است. مخصوصاً خریدار سعی می‌کند متوجه عدد مورد نظر فروشنده شود تا اگر عدد پایین بود، معامله را جوش دهد و اگر بالا بود بی‌خیال آن شود؛ در این مرحله بازاری‌های کارکشته که در نقش خریدار ظاهر می‌شوند، اغلب تسلیم نمی‌شوند و از اصطلاحی استفاده می‌کنند که فروشنده را کیش‌ومات می‌کند. می‌گویند:‌ «مال شماست! شما یک اسم بگذار رویش که ما صدایش کنیم.» البته استفاده از این اصطلاح زمانی که خریدار بر بازار مسلط نباشد و قیمت واقعی را نداند، جلوی رفتن کلاه بر سرش را نمی‌گیرد.

همین داستان «شما یک اسم بگذار رویش، ما صدایش کنیم» بارها در سطح ملی در کشور تکرار شده و به‌دلیل نداشتن دانش کافی توسط خریدار، کلاه گشادی سرمان رفته است. نمونه بارزش قالب‌کردن خودروی ۲۰۶ پلاس به مردم به جای ۲۰۷ است که توسط خودروسازان کشورمان اتفاق افتاده است. خودرویی که در بازار ایران با نام 207 شناخته می‌شود، در واقع یک نسخه فیس‌لیفت از ۲۰۶ است که در سال ۲۰۰۹ معرفی شد و تا سال ۲۰۱۳ روی خط تولید پژو بود و در سال ۱۳۸۹ پای آن به بازار ایران باز شد. به‌‌دلیل شباهت زیاد طراحی نمای جلوی ۲۰۶ پلاس با خودروی 207، شرکت ایران‌خودرو ترجیح داد تا از نام 207 به ‌جای 206 پلاس و به‌عنوان یک محصول جدید استفاده کند؛ موضوعی که به‌اشتباه باعث شد این خودرو 207 نام بگیرد. اکنون نیز به‌دلیل عدم حضور ۲۰۷ واقعی در بازار خودروی ایران، ۲۰۶ پلاس به ‌جای ۲۰۷ به مردم فروخته می‌شود. به عبارتی ایران‌خودرو روی آن اسم گذاشت و ما هم صدایش کردیم!

حالا به نظر می‌رسد با داغ‌شدن مفاهیم بانک دیجیتال و نئوبانک در صنعت بانکداری کشور، مدیران این صنعت، با استفاده از ترفند «شما یک اسم رویش بگذار، ما صدایش کنیم»، در حال جاانداختن بانک دیجیتال به مردم به جای نئوبانک هستند. البته این به شرطی است که بانک دیجیتال‌ بودن‌شان را قبول داشته باشیم که در همین هم شک و شهباتی وجود دارد.

به‌جرئت می‌توانیم بگوییم در ایران چیزی به نام نئوبانک نداریم و در بهترین حالت، تلاش‌های انجام‌شده را می‌توان مصداق «بانک دیجیتال» دانست، نه «نئوبانک». در شماره ۴۶ ماهنامه عصر تراکنش نیز در پرونده‌ای مفصل به این موضوع پرداختیم که منظور از نئوبانک چیست و بزک‌دوزک بانکداری سنتی را نمی‌توان حتی مصداق بانک دیجیتال دانست، چه برسد به نئوبانک.

در گزارشی که در شماره ۴۶ عصر تراکنش تحت عنوان «از بانک تا نئوبانک» منتشر کردیم، به‌صورت دقیق به تعریف بانک دیجیتال و نئوبانک پرداختیم، ولی بد نیست مجدداً نگاهی به تعریف این دو مفهوم داشته باشیم. نئوبانک یعنی ارائه همه خدمات بانکداری به‌صورت دیجیتال و بدون استفاده از ابزارهای بانکداری سنتی. باید توجه داشته باشیم که نئوبانک متعلق به یک بانک نیست؛ بلکه نئوبانک اپلیکیشنی است که خدمات بانکی تمامی بانک‌ها را ارائه می‌دهد و صرفاً محدود به یک بانک نیست.

باید دقت کنیم که نئوبانک صرفاً با نداشتن‌ها تعریف نمی‌شود. اینکه شعبه را حذف کنیم، گام‌برداشتن به ‌سوی نئوبانک نیست. همان‌گونه که در آن گزارش نیز اشاره شده بود، نئوبانک یعنی مظاهر دنیای گذشته بانکداری را حذف کنیم و از اول با داشته‌های امروزمان مانند موبایل، اپلیکیشن‌ها و APIها، بانکداری را از نو بسازیم؛ اما بانک دیجیتال مربوط به دوران گذار است؛ گذار از بانک به نئوبانک. بانک دیجیتال اندکی بانک است و اندکی نئوبانک. در عین ‌حال هیچ‌کدام نیست. بانک دیجیتال یعنی هم شعبه بماند، هم کارت‌های پلاستیکی، هم چک‌های کاغذی و هم امضای خیس؛ ولی با حفظ این موجودیت‌های قدیمی؛ اپ‌های موبایل و خدمات به ‌دور از شعبه را هم مزه‌مزه کنیم.

در نتیجه با تمامی این تعاریف، اینکه بانکی خدمات خود را در بستر اپلیکیشن و به‌صورت آنلاین ارائه می‌دهد، مصداق بانک دیجیتال است، نه نئوبانک. اینکه در بازه‌های زمانی گوناگون موضوعات روز دنیا باعث شوآف ما شوند، نه‌تنها باعث پیشرفت صنعت بانکداری ما نمی‌شوند، بلکه از آنچه باید باشیم نیز جا می‌مانیم. حداقل طی یک سال گذشته نام «نئوبانک» را در صنعت بانکداری کشور زیاد شنیده‌ایم و چند بانک کشور نیز به سمت راه‌اندازی آن رفته‌اند؛ اما چیزی که بانک‌هایمان فراموش می‌کنند، این است که نمی‌توان دیجیتالی‌کردن کانال‌ها یا غیرحضوری‌کردن فعالیت‌های بانکی را نئوبانک دانست یا اینکه نمی‌توان با حذف شعب، این ادعا را داشت که به ‌سوی نئوبانک گام برداشته‌ایم. نئوبانک دنیایی جدیدتر از این حرف‌هاست؛ دنیایی که تغییر مدل کسب‌وکاری صنعت بانکداری تنها چیزی است که برای شکل‌گیری آن نیاز است. نئوبانک یعنی خدمات آنلاین و اپلیکیشن‌های موبایلی.

شاید اگر روزی رسانه‌های صنعت خودروسازی هم علیه قالب‌کردن ۲۰۶ پلاس به جای ۲۰۷ فریاد می‌زدند، امروز در کشور این وضعیت را نداشتیم که مردم به ۲۰۶ پلاس بگویند ۲۰۷!