پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
ایجاد یک درگاه پرداخت برای میلیاردها تومان جریمه / آیا پلیس راهور به‌دنبال ایجاد انحصار است؟
سردار کمال هادیانفر، رئیس پلیس راهور ناجا با اعلام اینکه درگاه‌های خصوصی پرداخت، پول را نزد خود نگه می‌دارند و از سود آن بهره می‌برند، علت مسدود شدن این درگاه‌ها را – که از زمستان سال گذشته هم بارها در مورد آن صحبت شده بود و قطع و وصل‌شدن خدمات آن سردرگمی کاربران را در پی داشته است – تخلف برخی اپلیکیشن‌های پرداختی عنوان کرد، اما آیا همه اپلیکیشن‌ها متخلف بودند که مسدود شدند یا مسدودسازی در واقع پاک‌کردن صورت‌مسئله بوده است؟
علت مسدودسازی درگاه‌های پرداخت خصوصی چیست؟
خدمات ترافیکی پلیس راهور؛ مانند استعلام تخلفات رانندگی، پرداخت الکترونیکی جرایم رانندگی، استعلام نمره منفی و استعلام تصادفات، از جمله خدماتی هستند که اپلیکیشن‌های واسطه پرداخت به کاربران ارائه می‌دهند، اما چند روزی است که این اپ‌ها به‌صورت سراسری مسدود شده‌اند. البته این اولین‌بار نیست که چنین اتفاقی افتاده و در سال گذشته هم بارها شاهد مسدودسازی برخی اپلیکیشن‌های پرداخت بوده‌ایم.
آن‌طور که رئیس پلیس راهور ناجا در گفت‌وگو با بخش خبری رادیو بیان کرده، علت اصلی قطع‌شدن این سیستم‌ها، عدم وصول لحظه‌ای مبالغ پرداختی کاربران به حساب خزانه است.
هادیانفر در این مورد توضیح داد: «بانک‌هایی که در این حوزه مسئول هستند، وقتی پول خلافی را از مردم دریافت می‌کنند، باید بلافاصله آن را به حساب خزانه واریز کنند. اعلام وصول خزانه به‌صورت سیستمی به ما ارائه می‌شود و بر همان اساس می‌توانیم به مردم خدمت برسانیم.»
اپلیکیشن‌های واسطه به‌دنبال کسب درآمد
او یادآوری می‌کند که در حال حاضر با قطع‌شدن این واسطه‌های پرداخت، درگاه 120 یا دستگاه‌های خودپرداز یا بانک‌های معتبر مسیر مطمئنی برای پرداخت خلافی یا جرایم هستند که در دسترسی کاربران به شناسه قبض و پرداخت، پرداخت این قبوض و بدهی‌ها را برای آنان آسان می‌کنند.
هادیانفر تأکید کرد: «یکسری شرکت‌های خصوصی مثل اپ‌هایی که روی کار آمده‌اند، به‌واسطه اپلیکیشن‌هایشان با این عنوان که می‌خواهند خدمت‌رسانی کنند، بیشتر کسب درآمد برای خودشان را در نظر دارند.»
به گفته رئیس پلیس راهور ناجا، افرادی به مرکز شماره‌گذاری مراجعه می‌کنند که از طریق اپ‌های گوناگون، جریمه پرداخت کرده‌اند و بعد از مثلاً پنج روز، هنوز نتوانسته‌اند از شماره‌گذاری خدمت دریافت کنند؛ دلیل این امر این است که پرداختی کاربر به حساب خزانه نیامده و این پلتفرم‌ها مبلغ را در حساب بانکی خودشان سپرده می‌کنند و از سودش بهره می‌برند و بعد از گذشت چند روز آن را به حساب خزانه واریز می‌کنند!
طبق صحبت‌های هادیانفر، قبض نشان‌دهنده این موضوع نیست که مبلغ پرداخت شده است. به همین دلایل پلیس راهور به‌طور کلی دسترسی این اپلیکیشن‌ها به سامانه را قطع کرده و از مردم خواسته پرداخت‌هایشان را از طریق این درگاه‌ها، انجام ندهند و فقط از طریقی که خودشان اعلام کرده‌اند، اقدام کنند. از سوی دیگر پلیس راهور در همین راستا با برخی بانک‌ها برخورد کرده است؛ چراکه بر اساس گزارش‌هایی که به پلیس رسیده، ظاهراً بعضی از بانک‌ها به مدت 24 ساعت پول پرداخته‌شده کاربر را نزد خودشان نگه داشته‌اند، بعد به خزانه واریز کرده‌اند. وقتی فردی مبلغی را به‌عنوان جریمه یا خلافی واریز می‌کند، باید خیلی سریع این پول به حساب خزانه واریز شود تا کاربر بتواند خدمت دریافت کند.
قبضینو هیچ پولی را در حساب خودش نگه نمی‌دارد!
قبضینو یکی از اپلیکیشن‌هایی است که در طول سال‌های اخیر سرویس پرداخت جرایم خودرو را ارائه داده و کاربران زیادی برای پرداخت مبالغ بدهی و جرایم خود از این درگاه استفاده می‌کنند.
علی عباسی، سرپرست گروه قبضینو، توضیح داد که برخی اپلیکیشن‌های پرداخت خلافی و جریمه، به‌دلیل مسائل مربوط به تجربه کاربری، اقدام به تسویه یکجای وجوه خلافی می‌کنند که به‌ناچار در این روش پول باید وارد حساب آنها شود و بعد از آن اقدام به انتقال وجه به حساب خزانه می‌کنند.
او تأکید کرد: «با وجود همه دشواری‌های موجود برای کاربران به‌دلیل تبعیت از قانون، هیچ پولی از قبوض خلافی و… وارد حساب شرکت قبضینو نشده و نخواهد شد.»
عباسی معتقد است این مسئله از طرف قبضینو رعایت می‌شود؛ چراکه در قراردادهایی که با شرکت‌های پرداخت و شبکه بانکی دارند، گفته شده که این کار غیرقانونی است و بر اساس قانون بانک مرکزی، وجوه قبوض باید مستقیماً وارد خزانه شود. بر همین اساس هیچ شرکتی حق ندارد پول را نزد خودش نگه دارد.
همچنین گردش حساب‌های شرکت می‌تواند به مشکلات مالیاتی منجر شود و به همین دلیل بدون اخذ مجوز از بانک مرکزی، اصولاً هیچ شرکتی نباید این وجوه را وارد حساب‌های خود کند. عباسی گفت: «بر اساس اطلاعاتی که من دارم، می‌دانم که آنچه سردار هادیانفر گفتند، بی‌راه نیست و شرکت‌هایی هستند که به‌ناچار چنین کارهایی را می‌کنند، اما وقتی در خبرها و گفت‌وگوها نام شرکت ما به‌عنوان یکی از واسطه‌های پرداخت برده می‌شود، مردم فکر می‌کنند این ما بودیم که چنین کاری کرده‌ایم، در حالی که ما این کار را نکرده‌ایم و نمی‌کنیم.»
به گفته عباسی، قبضینو به‌صورت آنی پول پرداخت‌شده از طرف کاربران را، از طریق زیرساخت‌های شرکت‌های پرداخت به خزانه انتقال می‌دهد.
فراخوانی که تاکنون عملیاتی نشده
اسفندماه سال گذشته فراخوانی در خصوص شرکت‌هایی که می‌خواهند از سرویس استعلام و پرداخت خلافی استفاده کنند، داده شد و قبضینو هم در این فراخوان شرکت کرد.
عباسی در مورد نتیجه این فراخوان توضیح داد: «اعلام همین فراخوان موجب خشنودی فعالان این حوزه شد؛ چراکه تعامل قانونی و فنی در این امر بهترین راه‌حل ممکن برای طرفین و مردم است. ما نیز در این فراخوان شرکت کردیم تا مسائل قانون‌مند جلو برود، اما وقتی از نتیجه نهایی این فراخوان پرسیدیم، حدود خردادماه سال جاری به ما اعلام کردند که برای پذیرش قبضینو به توافق نرسیده‌اند، اما چند شرکت پرداخت، ظاهراً موفق به دریافت مجوز شده‌اند، اما چون نمی‌دانم اسامی این شرکت‌ها چقدر موثق و دقیق است، نمی‌توانم از آنها اسم ببرم.»
عباسی تأکید کرد که بارها در پی نامه‌نگاری‌هایی اعلام آمادگی کرده‌اند تا جزئیات و هر نوع گزارش فرایندی را که لازم است، در اختیار راهور بگذارند. او گفت: «ما از ابتدا شفاف کار کرده‌ایم و می‌توانیم همه‌چیز را روشن بیان کنیم. فضای کار ما استارتاپی است و طبیعتاً چالش‌هایی در این بین پیش می‌آید، اما این چالش‌ها باید با تعامل درست حل شود و ما همواره آماده هر نوع همکاری بوده‌ایم.»
آن‌طور که پیداست، پلیس راهور به‌دلیل مسائل و فرایند‌های مد نظر خود، فقط به یکسری بانک خاص اجازه تسویه داده و این بانک‌ها با پی‌اس‌پی‌های خاص خودشان تعامل دارند. عباسی در مورد چگونگی کارکرد قبضینو در این زمینه گفت: «ما همواره سعی کرده‌ایم صرفاً با بانک‌ها و شرکت‌های پرداختی که مورد تأیید پلیس راهور هستند، همکاری کنیم تا هیچ مشکلی برای ذی‌نفعان به وجود نیاید. در صورتی که کاربران بیش از یک قبض جریمه داشته باشند، به ازای هر قبض، باید یک رمز پویا وارد کنند. این فرایند برای کاربران بسیار دشوار است، اما چون از منظر قانونی تنها راه مورد تأیید شبکه بانکی است، قبضینو نیز از همین روش استفاده می‌کند. ما همواره به‌دلیل پیچیدگی در پرداخت از کاربران خود عذرخواهی کرده‌ایم، ولی سعی داریم به قانون عمل کنیم.»
مبالغ قبوض به حساب قبضینو واریز نمی‌شود
او ادامه داد: «برخی اپلیکیشن‌ها مبلغ چند قبض را یکجا می‌گیرند، البته از زمانی که رمز پویا ایجادشده، اصولاً هر تراکنشی باید رمز پویای خودش را به‌طور جداگانه دریافت کند، اما ممکن است در برخی واسطه‌های پرداخت، مبالغ قبض یکجا جمع شود و یکجا هم به حساب خزانه واریز شود. ما هرچند از این مسئله که کاربر باید جداگانه پرداخت‌هایش را انجام بدهد، آسیب می‌بینیم، اما وقتی می‌گوییم راحتی را فدا کرده‌ایم تا کار درست انجام شود، منظورمان همین است.»
در انتها عباسی از نامه‌هایی گفت که به راهور نوشته‌اند و همواره آمادگی خود را برای هر نوع همکاری اعلام کرده‌اند. در مورد موضوع تسویه جرایم نیز این شرکت نامه جدیدی برای راهور ارسال و اعلام کرده برای شفاف‌شدن و جلب اعتماد آماده هر نوع حسابرسی مالی است. او در خاتمه به این نکته اشاره کرد که اگر حجم زیاد مبالغ پرداختی کاربران به حساب شرکت می‌آمد، آنها قطعاً مشکل مالیاتی پیدا می‌کردند، پس این هم دلیل دیگری است که مبالغ قبوض به حساب قبضینو واریز نمی‌شود و مستقیم به خزانه می‌رود.
از طرفی عباسی این‌طور گفت که قبضینو یک محصول دانش‌بنیان است و کلیه نفرات تیم قبضینو، از فارغ‌التحصیلان بهترین دانشگاه‌های کشور هستند که هدف اصلی آنها ارائه خدمت به کشور و مردم است. او ابراز امیدواری کرد که با نگرش مثبت‌‌تر مسئولان، می‌توان خدمات به‌مراتب باکیفیت‌تری به کاربران ارائه داد و از اکوسیستم نوپای شکل‌گرفته حمایت کرد.
سال گذشته سرهنگ رمضانی، معاون اجرایی پلیس راهور ناجا در گفت‌وگو با شبکه خبر به این نکته اشاره کرده بود که افراد باید برای دریافت خدمات ترافیکی پلیس راهور در حوزه‌های استعلام تخلفات رانندگی، پرداخت الکترونیکی جرایم رانندگی، استعلام نمره منفی، استعلام تصادفات و… مستقیماً به وب‌سایت یا درگاه اینترنتی پلیس راهور ناجا مراجعه کنند که همان زمان هم برخی درگاه‌های پرداخت مسدود شدند و این روند تا همین امروز به‌تناوب ادامه داشته است.
با توجه به اینکه نه می‌توان صحبت‌های رئیس پلیس راهور ناجا مبنی اینکه تخلفاتی در این درگاه‌ها صورت می‌گیرد را رد کرد و نه می‌توان به خاطر برخی اشتباهات تمام اپلیکیشن‌ها را زیر سؤال برد، بنابراین باید دید انحصاری‌کردن مسیر خدمات ترافیکی پلیس راهور در این بین چه نقشی دارد و آیا می‌توان مسدودسازی همه اپلیکیشن‌های واسطه پرداخت را راهی برای دستیابی به هدف انحصارگرایی تراکنش در پلیس راهور دانست؟
جایگزینی درگاه خرید به جای درگاه قبض
شرکت عصر داده نیز یکی از شرکت‌های ارائه‌دهنده سرویس استعلام خلافی است. کار این شرکت‌ها به این صورت است که مستقیماً کاربر را از طریق درگاه به خزانه متصل می‌کنند و او می‌تواند در لحظه بدهی خود را بپردازد.
مسعود حسینی، مدیر فناوری عصر داده درباره مسدودسازی اپ‌های واسط پرداخت و علل آن این‌طور توضیح داد: «برخی شرکت‌هایی که وارد حوزه واسطه‌گری پرداخت شده‌اند، برای پرداخت خلافی و سرویس جریمه به جای استفاده از درگاه مستقیم و درگاه قبض، مبلغ را به حساب خودشان واریز و سپس به خزانه منتقل می‌کنند.»
حسینی گفت: «ما همیشه از چنین روش‌هایی دوری کرده‌ایم. نه‌فقط برای خلافی، بلکه برای همه سرویس‌ها روش ما با این نوع شرکت‌ها تفاوت دارد. ما برای پرداخت آب، برق و گاز سرویس ارائه می‌دهیم و اصلاً خودمان را وارد ماجراهای تسویه و… نمی‌کنیم و سعی داریم فقط از طریق درگاه مستقیم این کار را انجام دهیم و درگاه خودش تسویه را با خزانه انجام می‌دهد.»
عصر داده هیچ‌گاه انباشت پولی نداشته است
به گفته مدیر فناوری عصر داده، این شرکت درگاه خرید ندارد و به همین دلیل اصلاً ممکن نیست اقدامات سودجویانه‌ای را که پلیس راهور به آن اشاره کرده، انجام بدهد. حسینی تأکید می‌کند که شکل کار این شرکت با دیگران متفاوت است و هیچ‌گاه انباشت پولی نداشته‌اند.
او با اشاره به اینکه عصر داده هم گاهی با اختلال‌هایی در عملکرد مواجه شده، گفت که این شرکت مسدود نشده و به فعالیتش ادامه می‌دهد.
حسینی در توضیح اقدام شرکت‌هایی که پلیس راهور آنها را مسدود کرده، این‌طور گفت: «این درگاه‌ها به جای اینکه با شناسه قبض و اطلاعات کاربر او را به صفحه پرداخت بدهی منتقل کنند، یک درگاه خرید را جایگزین درگاه قبض کرده‌اند که به حسابی از خودشان متصل است و پول را در آن درگاه شرکتی تجمیع می‌کنند. در این حالت پرداخت صورت می‌گیرد، شماره تراکنش و پیگیری هم به کاربر داده می‌شود، اما شماره پیگیری عملاً مربوط به درگاه خرید است، نه قبض پرداختی کاربر. در چنین شرایطی افراد فکر می‌کنند قبوض خود را پرداخت کرده‌اند و مثلاً در بازه زمانی 72 ساعت مبلغ پرداختی آنها به سمت بانک مورد نظر رفته، تسویه شده و پول وارد خزانه می‌شود، اما واقعیت این است که پول در حساب شرکت می‌ماند و مدتی بعد به حساب خزانه واریز می‌شود و در نتیجه مدتی بعد پول‌های پرداختی مردم، به‌صورت تجمیع‌شده از طرف شرکت با بانک تسویه می‌شود.»
حسینی تأکید کرد که راهور در مورد سرویس استعلام و پرداخت خلافی به مسدودسازی اشاره نکرده، بلکه تأکید راهور بر این است که اگر پرداخت‌ها از طریق درگاه باشد، مشکلی وجود ندارد. در واقع مشکل آنجاست که دوستان درگاه خرید را جایگزین درگاه قبض کرده‌اند و در نتیجه کاربران دچار مشکل شده‌اند که این مسئله قابل کتمان نیست.
سؤالات بی‌پاسخ
اگر به کسب‌وکارهای فعال در حوزه پرداخت یا استعلام خلافی نگاهی بیندازیم، درمی‌یابیم که سهولت دسترسی این پلتفرم‌ها برای پرداخت به‌مراتب آسان‌تر از پلتفرمی است که پلیس راهور برای خود در نظر گرفته است. اگر هر نهادی درگاه مخصوص خود را طرح‌ریزی کند، آن وقت مشخص نیست تکلیف کسب‌وکارهایی که منبع درآمد خود را بر مبنای این زیرساخت‌ها بنا نهاده‌اند که طی سالیان آن را فراهم کرده‌اند، چیست؟ حال سؤالی که بی‌پاسخ مانده این است که آیا همه پلتفرم‌ها متخلف هستند؟ اگر این‌گونه نیست، پس چرا پلتفرم‌های متخلف اعلام نمی‌شوند و به‌ناگاه به نفع درگاه پرداخت راهور، همه پلتفرم‌ها مسدود می‌شوند و باز هم شاهد آن هستیم که تسویه قبوض و پاک‌سازی خلافی کماکان نزدیک به 72 ساعت زمان می‌برد. چرا در عصر امروز باید مردم را به سمت خودپردازها برای پرداخت قبوض هدایت کنیم، آن هم در صورتی که این کار از طریق تلفن همراه به آسانی قابل انجام است؟ اگر پلیس راهور به‌دنبال ایجاد یک انحصار در پرداخت قبوض جریمه است که تکلیف روشن است، اما اگر این‌گونه نیست، باید به سؤالاتی که در این میان مطرح می‌شود، پاسخ دهد.
