پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
بخش دوم نشست اقتصاد نوآوری، پیشران دولت سیزدهم با حضور ولی‌الله فاطمی / مدیران فقط سرعت فناوری را تغییر می‌دهند
ولی الله فاطمی، عضو شورای سیاستگذاری ستاد انتخاباتی عبدالناصرهمتی، پنجشنبه 27 خرداد در اتاق راه پرداخت در کلاب هاوس با موضوع «اقتصاد نوآوری، پیشران دولت سیزدهم» به بیان نظرات خود در این حوزه پرداخت و به سؤالات پرسش کنندگان نیز پاسخ داد، که بخش دوم آن را در ادامه می‌خوانید.
در بخش اول این بحث که روز شنبه منتشر شد به صحبت‌های فاطمی و پاسخ به سوالات تحریریه راه پرداخت اشاره شد. اما در بخش دوم این سخنان عمدتاً پرسش‌وپاسخ‌های شنوندگان در اتاق برررسی شد. محورهایی مانند میزان توجه همتی به فناوری، دستگیری از بخش خصوصی و اتخاذ تصمیمات بر اساس واقعیت‌های اقتصادی از جمله سوالاتی بود که در این بخش مطرح شد. عمده افراد نگرانی‌هایی درخصوص موضع همتی در بانک مرکزی داشتند و بر این باور بودند که ممکن است در زمان روی کار آمدنش به‌عنوان رئیس‌جمهور نیز به‌مانند آنچه در قبال فین‌تک و رمزارزها انجام داد، ادامه دهد. فاطمی وجود این نگرانی‌ها را طبیعی می‌داند اما بر این باور است که تعامل‌پذیری همتی، می‌تواند این نگرانی‌های را کاهش دهد.
سؤال یکی از شنودگان از فاطمی به امکان تغییر رویکرد در این حوزه اختصاص داشت و این‌گونه پرسیده شد: «اقتصاد و نوآوری نیاز به ایجاد نوآوری در همه لایه‌ها از مدل‌های کسب‌وکار تا لایه‌های بالاتر دارد. که این امر نیز به تغییر جدی در رویکردها و در بلندمدت و با برنامه‌ریزی وابسته است. رویکرد و نگاه فعلی، بلندپروازانه است که ممکن است در مرحله اجرا نتوان از عهده آن برآمد.چه برنامه‌ای در حوزه اقتصاد نوآوری وجود دارد که با امکانات و زیرساخت‌های فعلی کشور مطابقت داشته باشد؟
فاطمی صحبت‌های خود را این‌گونه آغاز کرد که اگر طی این سال‌ها هدف‌گذاری درستی نداشته باشیم، نمی‌توان اثربخشی خوبی داشت. اگر به بحث‌های کوتاه‌مدت نگاه کنیم، می‌توان با دخیل کردن مدیران جوان برای تصمیم‌گیری به‌جای سازمان‌ها، گام اول را برداشت. لازمه این کار نیز اعتمادسازی است. اگر همین گام را برای یک سال انجام دهیم و ایده‌ها زودتر در فضای اجرایی کشور عملی شوند، می‌توان به نوآوری رسید. این مسیر پیچیده نیست و کافی است اعتماد کنیم. در کوتاه‌مدت بیشتر از این نمی‌توان کاری کرد. در میان‌مدت و بلندمدت باید صنایع مادر را از حالت سنتی درآورده و به سمت صنایع حاشیه‌ای پربازده ببریم. چراکه این صنایع در کمترین حاشیه بازدهی خود قرار دارند.
سؤال دیگر به رابطه همتی با بخش خصوصی و جایگاه این بخش در اقتصاد دیجیتال و فناورانه اختصاص داشت. به باور رئیس ستاد همتی، باید به ایشان القا کرد که چه چیز خوب است. چراکه ایشان یک مدیر اقتصادی است و نه فناوری. میزان اثرپذیری همتی نیز بسته به نحوه تعامل ، کنش گری و تصمیم اطرافیانش، متفاوت خواهد بود که البته همتی قطعاً می‌تواند رویکرد مثبتی ایجاد کند.
فاطمی در بخش دیگری از سخنان خود ضمن اشاره به این امر که در فضای مدیریتی کلان دنیا هیچ‌کسی نمی‌خواهد راهکارهای قابل‌اجرا، تست‌شده و اثبات‌شده را نقد کند، گفت: «چیزی که همه مدیران ما دارند، ترس است. برای از بین بردن آن نیز باید چند کیس مطالعاتی بلاک چین را به‌جای پرزنت کردن بلاک چین به مدیر، معرفی کرد تا از این طریق بتواند به فواید آن پی برد. همتی به دلیل اینکه ترازنامه، عدد و ارقام و صورت‌های مالی می‌فهمد و اقتصاد کلان محور ذهنی‌شان است، می‌توانند فضا را به نفع فناوری تغییر دهد.»
فاطمی معتقد است که دغدغه همتی اقتصاد است و سیاست را روش می‌داند، بنابراین می‌توان به هدف 8 درصد سهم اقتصاد دانش‌بنیان از رشد ناخالص داخلی در برنامه توسعه، برسیم.
سؤال بعدی به‌نظام فناوری و آموزشی و چالش‌های آن اختصاص داشت و این‌گونه پرسیده شد که نوآوری به‌صورت زیست‌بوم دیده می‌شود یا چیز دیگری؟ رئیس‌جمهور آینده باید برای بهبود شرایط مداخلات و جراحی‌های اقتصادی عمیقی انجام دهد که بخشی از آن در بدنه قوه مجریه نمی‌گنجد. چگونه ایشان می‌تواند این مداخلات را به‌صورت مؤثری داشته باشند؟
فاطمی در ابتدا گفت که :«تقاضا است که حرکت آینده را تعیین می‌کند و در دهه‌های گذشته زندگی نمی‌کنیم و بحث نیاز نسل جدید به فناوری خواه‌ناخواه مدیران را به این‌سو هدایت می‌کند.»
او ادامه داد: «مدیران فقط می‌توانند سرعت آن را تغییر دهند؛ کم یا زیاد. در سال‌های گذشته فناوری نتوانست به‌راحتی توسط حاکمیت مسدود شود و صرفاً سرعت آن کم‌وزیاد شد. هر چه جلوتر می‌رویم تأثیرپذیری آن از حاکمیت کم می‌شود.فناوری بر شکل حکمرانی تأثیرش را می‌گذارد که ناگزیر است هر مدیری در نقطه شروع آن را بپذیرد.»
او در ادامه افزود: «بهره‌وری در نظام سنتی و بانکی، عملاً چیز قابل دفاعی ندارد. اگر شرایط قدری باز باشد، نظام سنتی قابل‌رقابت با استارت‌آپ‌ها نیست. بحث این است که چگونه نوآوری و دانش‌بنیان‌ها به‌جای سیگنال‌های قیمتی بر اقتصاد اثر می‌گذارد. نوآوری با بهره‌وری می‌تواند اقتصاد را بهبود بخشد و سیاست‌های اقتصادی نیز بهتر اجرا شوند. امیدوارم یک دولت پیشران در فضای سازمان برنامه‌اش به آن فکر کند نه در خوشه‌های انتهایی سازمان‌ها و نهادهای اجرایی. باید به این تفکر که فناوری تهدید نیست بلکه برای بهبود اقتصاد است، واقف شد.»
سؤال بعدی یکی از حاضرین در اتاق به نبود بازتاب از این رویکرد در مناظره‌ها و صحبت‌های مناظره‌ای همتی اختصاص داشت و به باور این پرسش‌کننده اقتصاد فناورانه و نوآوری در صحبت‌های ایشان نیست. دلیل این امر را فاطمی این‌گونه پاسخ داد:«اقتصاددان زمانی که می‌خواهد راجع فناوری صحبت کند، به‌شدت بااحتیاط عمل می‌کند. این امر در فضای سنگین مناظره نیز کاربرد دارد. چراکه در آن فضا ذهن بیشتر درگیر قرار دادن صحیح کلمات کنار یکدیگر است. شاید اگر صحبت‌های در این خصوص یک سال زودتر انجام می‌شد، می‌توانستیم ادبیات بهتر و به‌روزتری حتی در مناظره‌ها داشته باشیم. مواردی که در مناظره‌ها گفته می‌شود، عمدتاً برای ترغیب رای های خاموش به حضور در انتخابات است.»
سؤال بعدی درخصوص نقش تشکل‌های صنفی برای ایجاد یک شیوه تنظیم گری برای بهبود اقتصاد نوآوری اختصاص داشت و این‌گونه مطرح شد که آیا در انتخاب وزرا هم قرار است نظر تشکل‌های بخش صنفی دخیل شوند؟
فاطمی بر این باور است که باید در سال دوم ریاست جمهوری به‌جایی برسیم که تصمیمات در اجماع نخبگان گرفته شود و قطعاً می‌توان این بستر را برای دولت فراهم کرد. او در ادامه افزود: «اینکه نهادهای بخش خصوصی به‌صورت نهادهای واسط یا به‌صورت نهادهای در بستر فناوری‌های نوین در خدمت تصمیمات باشند، باید تصمیم گرفته شود. درست است که نهادهای واسطه‌ای می‌توانند کارشناسان و نخبگانی دخلی در تصمیم‌گیری باشد اما شاید از اتخاذ تصمیمات بهینه و صحیح دور شوند و الزاماً در آن مسیر قرار نگیرند. گفتن اینکه همتی چقدر پایه این کار است سخت اما غیرممکن نیست.»
سؤال دیگر درخصوص عملکرد همتی در بانک مرکزی اختصاص داشت و از فاطمی خواسته‌شده بود به دو رویکرد شفافیت و نوآوری او در ساختمان میرداماد نمره دهد که رئیس ستاد همتی این‌گونه پاسخ داد: «نمره شفافیت را به دلیل انتشار لیست ارز بگیران دولتی، بیشتر و حدود 7-8 می‌دهم. اما در حوزه نوآوری نمره خوبی نمی‌دهم ولی قطعاً بهتر می‌شود.»
بی‌توجهی او به کسب‌وکارهای نوپا یکی دیگر از گلایه‌های افراد بود و این سؤال پرسیده شد که ازآنجایی‌که ایشان از منظر نوآوری کارنامه قابل قبولی ندارند، چه تضمینی وجود دارد در پاستور تغییر رویه دهند؟ که فاطمی پاسخ داد:« اینکه به دنبال همتی ایده‌آل ذهن افراد باشیم، قطعاً پیدا نمی‌شود. اما قرار است آن را بسازیم و همگی جزیی از همتی آینده خواهیم بود. همتی ذهنی افراد را به‌سختی می‌توان پیدا کرد. همه بحث ما این است که چون می‌خواهیم، حتماً می‌شود. توجه اصلی به اقتصاد و نوآوری خواهد بود.این امر می‌تواند رویکرد اثرگذار برای تغییر آینده بدهد. قرار است فضای کلان اقتصادی ساخته‌وپرداخته شود و فضا برای بهبود شرایط در سایر حوزه‌ها نیز فراهم خواهد شد.»