پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
علی عبدالهی در پاسخ به راه‌پرداخت: شاپرک مسئول فنی سندباکس حوزه پولی کشور است
به گفته عبدالهی کارگروهی تشکیل شده که در آن نماینده وزارت اقتصاد، وزارت صمت، بخش خصوصی و همچنین نماینده بانک مرکزی حضور دارند. ما به بانک مرکزی اعلام کردیم که اعضای این کارگروه می‌توانند به بانک مرکزی کمک کنند تا سند باکس خود را با بیشترین سرعت راه‌اندازی کند.
خروج از سامانه محوری و توسعه فعالیت‌های کاربر محوری یکی از مهم‌ترین عملکردهای بخش فناوری اطلاعات وزارت اقتصاد و دارایی در سال ۹۹ بود. وزارت اقتصاد به دلیل تنوع و گستردگی مسئولیت‌ها در حوزه‌های مختلف اقتصاد کلان تا بازار سرمایه و همچنین بیمه باید در مسیر توسعه استفاده از فناوری اطلاعات پیشتاز باشد. درک مفهوم داده و برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری برای استفاده هوشمندانه از داده‌های موجود اما پراکنده یکی دیگر از مبانی مهمی است که به عینی شدن و مفهوم فناوری در بخش‌های مختلف منجر خواهد شد. مرکز فناوری اطلاعات و توسعه اقتصاد هوشمند نیز در سال ۹۹ تلاش کرده تا روند فناوری را در حوزه‌های مختلف اقتصاد وارد کند.
نشست خبری ارائه عملکرد برنامه‌ها و پروژه‌های وزارت امور اقتصادی و دارایی و دستگاه‌های تابعه نیز به همین منظور برگزار شد تا مدیران فناوری اطلاعات در بخش‌های مختلف بیمه، بورس و گمرک به شرح عملکرد خود در سالی که گذشت بپردازند. هرچند راه طولانی است و به نظر می‌رسد با وجود عریض‌وطویل بودن وزارت اقتصاد همچنان می‌توان انتظار عملکرد بهتری از این وزارت‌خانه در حوزه فناوری داشت.
البته بررسی عملکرد سال گذشته وزارت اقتصاد نشان‌دهنده آن است که فناوری اطلاعات و توسعه تکنولوژی نه در حد شعار، بلکه در حد تحقق چند پروژه در حال پیگیری است. علی عبدالهی، رئیس مرکز فناوری اطلاعات و توسعه اقتصاد هوشمند مدیریت در ابتدای این نشست گفت: «فهرست ۵۰ پروژه در سندی برای سال ۹۹ تعیین شد و در میان این پروژه‌ها ۳۳ پروژه به‌عنوان پروژه‌های راهبردی شناسایی و از این ۳۳ پروژه نیز ۲۵ مورد به بهره‌برداری رسیده است.»
بانک مرکزی، متولی سندباکس حوزه پولی کشور
علی عبدالهی، رئیس مرکز فناوری اطلاعات و توسعه اقتصاد هوشمند درباره نقش و عملکرد شاپرک در اجرای پروژه‌های سندباکس در پاسخ به راه‌پرداخت گفت: «بانک مرکزی خود مصوبه هیئت دولت را برای راه‌اندازی سند باکس دارد. اما شاپرک درباره مسائل فنی مسئول است و این خود موضوعی دیگر است. تشکیل ساختار، شورای راهبری، فراهم‌کردن محیط آزمون موضوعاتی کلان‌تر از شاپرک است. منتها در دو سال اخیر بانک مرکزی سند باکس خود را راه‌اندازی نکرده است. این مصوبه که مرکز ملی فضای مجازی داد که البته مصوبه آن را از دولت گرفته است دستورالعمل راه‌اندازی است.»
عبدالهی ادامه داد: «متولی بحث سندباکس حوزه پولی، بانک مرکزی است و طبیعتاً شاپرک هم در اینجا نقش ایفا خواهد کرد. در حال حاضر کارهای خوبی در حال انجام و پیگیری است. سندباکس‌های سازمان بورس و بانک مرکزی زیرمجموعه وزارت اقتصاد نیستند و زیرمجموعه فراسندباکس هستند. فراسندباکس دستورالعمل را نهایی می‌کند و همچنین مجوز و دستورالعمل ارائه می‌دهد. از سویی دیگر فراسندباکس وظیفه پیگیری و رسیدگی به سندباکس‌های زیرمجموعه خود را نیز دارد.»
او در توضیح وظایف فراسندباکس نیز توضیحاتی ارائه داد و افزود: «کارگروهی را تشکیل داده‌ایم که در آن نماینده وزارت اقتصاد، وزارت صمت، بخش خصوصی و همچنین نماینده بانک مرکزی حضور دارند. ما به بانک مرکزی اعلام کردیم که اعضای این کارگروه می‌توانند به بانک مرکزی کمک کنند تا سند باکس خود را با بیشترین سرعت راه‌اندازی کند. محرمیان نیز در همین نشست‌ها به این موضوع اشاره کرد که در بهار سال ۱۴۰۰ سندباکس را راه‌اندازی خواهد شد.»
رئیس مرکز فناوری اطلاعات و توسعه اقتصاد هوشمند همچنین در توضیح عملکرد بورس در ایجاد سند باکس عنوان کرد:«بورس از آنجایی که تنظیم‌گر بخشی است باید زودتر سندباکس خود را راه‌اندازی کند. البته بورس هم اعلام کرده که به زودی طی ۱ تا ۳ ماه آینده سندباکس را راه‌انداز می‌کند. اما با وجود دستورالعمل‌ها و جلساتی که برقرار شده هنوز فرم خود را در این باره ارائه نداده اند. همچنین فرایند دریافت مجوز سندباکس نهایی شده است. همه این سندباکس‌ها هم زیر مجموعه مدیریت یکپارچه درگاه‌های مورد آزمون قرار دارند.»
نگاه کاربرمحوری به توسعه دولت هوشمند
رئیس مرکز فناوری اطلاعات اقتصاد هوشمند با تأکید بر اینکه تلاش بر فعالیت‌های کاربرمحور است و نه سرویس محور گفت: «در سال ۹۹ در راستای هوشمندسازی اقتصاد کشور ۲۵ پروژه کلان در دولت طراحی و اجرا شده است. فهرست ۵۰ پروژه در این سند برای سال ۹۹ تعیین شد و در میان این پروژه‌ها ۳۳ پروژه به‌عنوان پروژه‌های راهبردی شناسایی و از این ۳۳ پروژه نیز ۲۵ مورد به بهره‌برداری رسیده است.»
عبدالهی با بیان اینکه وزارت اقتصاد در راستای هوشمندسازی اقتصاد، خزانه‌داری الکترونیک را تکمیل کرد، ادامه داد: «از دستاوردهای این پروژه این است که حساب‌های بانک‌های دولتی کاملاً به بانک مرکزی منتقل شد. با این کار ۲۲۰ هزار فقره حساب دولتی کاهش یافت. استقرار کامل درخواست وجه الکترونیکی در سطح دستگاه‌های اجرایی در کل ستاد و در سطح استان‌ها عملیاتی شد. امروز می‌توانیم ادعا کنیم که حقوق و دستمزد حدود ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر کارکنان دولت به‌صورت آنی پرداخت می‌شود.»
همچنین او در ادامه افزود: «سفته الکترونیکی در فرایند اعطای تسهیلات کرونایی به کار گرفته شد و بیش از ۶۵ هزار قرارداد اعطای تسهیلات مبتنی بر سفته الکترونیکی در تسهیلات کرونایی با استفاده از موبایل بانک انجام شد.رئیس مرکز فناوری اطلاعات و توسعه اقتصاد هوشمند ضمن تأکید بر اهمیت آی‌تی در کسب‌وکارها و در کل اقتصاد کشور گفت: توسعه اقتصاد هوشمند در دستور کار وزیر اقتصاد قرار داشته و بر همین اساس در سال گذشته سند نقشه راه گذار به اقتصاد هوشمند تهیه و در فرایند عملیاتی قرار گرفت.»
هر ایرانی امکان دسترسی صفحه مالیات
محمود علیزاده، معاون حقوقی و فنی سازمان امور مالیاتی نیز در بخش دیگری از این نشست خبری به ارائه گزارش و توضیحاتی درباره عملکرد این سازمان پرداخت و گفت: «بحث پایانه‌های فروشگاهی و سامانه معدیان یک بحث جدید است که با تبیین قانون فروشگاهی و معدیان در سطح کشور پیاده‌سازی و اجرا شده است. این فعالیت در دو بخش در حال اجرا است. تمامی فعالیت‌های اقتصادی با پیاده‌سازی و اجرای این قانون باید با پایانه‌های فروشگاهی فعالیت خود را تعریف کنند. این روند از آنجایی است که سازمان امور مالیاتی با استقرار این سامانه بتواند در غالب حافظه مالیاتی در کارپوشه این موضوع، در سامانه معدیان مالیاتی خدمات ارائه دهد.»
علیزاده همچنین ادامه داد: «حضور سازمان مالیاتی صرفاً بر اساس یک دیوایس روی پایانه‌های فروشگاهی قرار می‌گیرد. با اجرای این قانون بحث مالیات ارزش افزوده را به‌صورت مکانیزه و هوشمند خواهیم داشت. فعالان اقتصادی نمی‌توانند برای کسب‌وکارهایی که در این سامانه ثبت‌نام نکرده‌اند و شناسایی نشده‌اند صورت‌حساب صادر کنند. همچنین شخصی یا تجاری بودن حساب‌ها هم از طریق ارتباطی که با بانک مرکزی وجود دارد راستی‌آزمایی خواهد شد.»
چالش دسترسی به داده و اطلاعات
هادی خانی، معاون فناوری‌های مالیاتی سازمان امور مالیاتی در ادامه این نشست خبری با تشریح شرایط و فعالیت‌های سازمان امور مالیاتی در حوزه فناوری اطلاعات گفت: «از سال ۸۹ تا ۹۰ تلاش کرده‌ایم در دو فاز، خدماتی در حوزه مالیات الکترونیکی ارائه دهیم. همچنین در مسیر مالیات هوشمند حرکت کردیم تا عدالت مالیاتی بر مبنای داده‌های شفاف افزایش پیدا کند. در ادامه این روند از سازمان امور مالیاتی به‌عنوان یک سازمان حاکمیتی انتظار می‌رود تا نه‌تنها در حوزه درآمدزایی فعالیت‌های کمک‌کننده‌ای داشته باشد بلکه از این ظرفیت برای تحقق عدالت مالیاتی هم استفاده بهینه انجام دهد. تلاش‌های بسیاری در این حوزه انجام شد و حالا می‌توان ادعا کرد، در حوزه مالیات الکترونیکی در جایگاه خوبی قرار داریم.»
خانی در ادامه توضیحات خود افزود: «در حوزه مالیات هوشمند مهم‌ترین مسئله‌ای که در طول سال‌ها با آن مواجه بودیم تأمین داده‌ها بود. چالش‌های مختلفی در این حوزه وجود داشت و همکاری خیلی خوبی با سازمان امور مالیاتی نبود. رویکرد سازمان مالیاتی از یک رویکرد التماسی به تهاجمی تغییر پیدا کرد. در نهایت امروز چالش ما دیگر دریافت داده از سازمان‌ها نیست؛ بلکه چالش دریافت داده و اطلاعات با کیفیت است. سازمان امور مالیاتی از سال جاری ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان را هم به ظرفیت‌های خود اضافه کرد. تلاش می‌کنیم در چند بافت برای رسیدن به سامانه‌های هوشمند تطبیق داده پیش برویم. پروژه پنجره واحد خدمات معدیان نیز با این رویکرد که هر ایرانی بتواند اطلاعات موردنیاز خود را برداشت کند. بحث بازنگری در سامانه‌های نرم‌افزاری برون‌سازمانی نیز یکی دیگر از مباحثی است که در دستور کار داریم.»
حذف کاغذ بیمه شخص ثالث توسط بیمه مرکزی
قاسم نعمتی، رئیس فناوری اطلاعات و ارتباطات بیمه مرکزی نیز، مهم‌ترین عملکرد بانک مرکزی را بحث سامانه یکپارچه نظارت بر بیمه شخص ثالث و همچنین سامانه یکپارچه بیمه‌های حمل‌ونقل آتش‌سوزی و زندگی و بحث مربوط به سوییچ بیمه عنوان کرد و گفت: «در سال گذشته این امور را به پایان رسانده‌ایم. این پروژه‌ها شامل سامانه یکپارچه بیمه بدنه و همچنین سامانه یکپارچه نظارت بر بیمه درمان است که با پیشرفت‌های ۸۰ درصدی روبرو هستند. همچنین حذف الزام صدور بیمه‌نامه کاغذی شخص ثالث طرح شد. از سویی دیگر در راستای الزام تحقق اسناد بالادستی با GSP در ارتباط هستیم و ارتباط با سازمان‌های بالادستی را داریم.»
نعمتی همچنین در ادامه توضیحات خود گفت: «در سالی که گذشت تفاهم‌نامه‌ای با معاونت علمی و فناوری بیمه مرکزی ریاست‌جمهوری توسط رئیس‌کل بانک مرکزی به امضا رسید. طی این تفاهم‌نامه قرار بر این بود که امکان حضور استارت‌آپ‌ها را تسریع کنیم. در این راستا سوئیچ بیمه انجام شد تا بتوانند توسعه فضای کسب‌وکاری را رقم بزنند. پیش‌بینی ما این است که زیرساخت لازم را برای توسعه فناوری‌های حوزه بیمه تسریع شود و در سال‌های آینده باتوجه‌به اینکه توجه ما به سمت حکمرانی فناوری بیمه است زیرساختی ایجاد شود تا در نهایت کسب‌وکارها هم باعث تحول صنعت بیمه شوند.»
او در ادامه با اشاره به جنس عملکرد صنعت بیمه و نزدیکی آن با کسب‌وکارهای نوین گفت: «صنعت بیمه به بانک‌های اطلاعاتی مادر نیازی جدی دارد. از همین رو هر چه داده‌ها و اطلاعات ما بیشتر شود قطعاً باعث رشد و سرعت دادن به میزان پیشرفت فناوری اطلاعات و خدمات این حوزه خواهد بود. ما درخواست تعامل بیشتر برای تحقق اهداف و برنامه‌ها را داریم. همچنین بیمه بانک مرکزی توانسته طی سال متوالی رتبه اول ارزیابی دولت الکترونیک را به دست آورده است.»
کنترل نامحسوس با استفاده از تجهیزات کنترلی
هایده باقری پور، مدیر فناوری اطلاعات و مدیرکل مدیریت اطلاعات و برنامه‌ریزی گمرک با اشاره به عملکرد گمرک به‌عنوان یکی از زیرمجموعه‌های وزارت اقتصاد و دارایی، عملکرد این سازمان را در یک سال گذشته تشریح کرد و گفت: «از سال ۹۱ گمرک بحث الکترونیکی کردن گمرک را در چارچوب پروژه‌های اقتصاد مقاومتی آغاز کرد و در این راستا سامانه‌های داخلی را یکپارچه کرد و پنجره واحد را برای همکاری با سازمان‌های هم‌جوار، ذی‌نفعان اقتصادی و همچنین کشورهای همسایه راه‌اندازی کرد. اجرای نقشه راه اقتصاد هوشمند برنامه‌هایی را تعریف کردیم. یکی از این برنامه‌ها استفاده از پروژه نظارت هوشمند با استفاده از داده‌کاوی است که با بحث انتخاب هوشمند کانتینر برای ارزیابی انجام شد.»
باقری در ادامه افزود: «بحث نظارت نامحسوس و کنترل نامحسوس با استفاده از تجهیزات کنترلی نامحسوس است. این بخش در دنیا به‌عنوان یک ارزش جدید حساب می‌شود. براین‌اساس مسافر با کمترین ایستایی از مرزها عبور می‌کند. این کنترل به‌صورت کاملاً نامحسوس با استفاده از داده‌کاوی انجام می‌شود. گمرک ایران هم برای تسریع در ارائه خدمات و از جهتی دیگر برای اینکه نظارت و کنترل لازم را داشته باشد به سمت هوشمندسازی و استفاده از فناوری‌های الکترونیک رفته است. گمرک با دیتای عظیمی که به دست آورده بحث پایش و داده‌کاوی را مورد پیگیری قرار داده است. ارزش‌گذاری کالا هم که یکی از مهم‌ترین تکالیف کارکنان مترو است را با استفاده از سوابق ترخیص و اطلاعات دیگری که وجود دارد سقف بالا و پایین ارزشی را تعیین می‌کند و به کارشناس هشدار می‌دهد که با استفاده از یک سقف تعیین شده به مرز تعریف شده برسد.»
بورس در مسیر هوشمندسازی
حمید حسن‌آبادی، مدیر فناوری اطلاعات سازمان بورس و اوراق بهادار در توضیح عملکرد این سازمان گفت: «صنایع مالی به شدت به تکنولوژی وابسته هستند و بازار سرمایه نیز همینطور، بیش از ۷۰۰ نهاد مالی از جمله کارگزاری ها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری، صندوق‌ها و سبدگردان ها را تحت نظارت خود داریم. در این اکوسیستم نزدیک به ۵ هزار نفر فقط در حوزه تکنولوژی و فناوری اطلاعات بازار سرمایه مشغول به کار هستند. در راستای تحقق بورس هوشمند، ۲۴ پروژه کلیدی و راهبردی را برای سال ۹۹ تعریف کردیم که ۲۱ پروژه بهره‌برداری ۱۰۰ درصد آن انجام شده و ۳ پروژه دیگر باقی‌مانده که بهره‌برداری از آن هم در حال پیگیری و اجراست. از این ۲۴ پروژه ۸ پروژه به وزارت اقتصاد جهت رصد و پیگیری معرفی شد. پروژه ملی آزادسازی سهام عدالت فقط یکی از این پروژه‌های کلیدی بازار سرمایه کشور بود که از بهار امسال آغاز شد. در این روند ۴۵ میلیون سهامدار وارد بازار بورس شدند.»
حسن‌آبادی افزود: «در حال حاضر ۳۷ میلیون نفر در سامانه جامع اطلاعات مشتریان (سجام) ثبت نام کرده‌اند که از این ۳۷ میلیون نفر ۳۰ میلیون نفر احراز هویت شده و بر همین اساس می‌توان ادعا کرد که پایگاه داده سجام، یکی از جامع‌ترین و قابل اتکاترین پایگاه‌های اطلاعاتی اشخاص در کشور است. موضوع سامانه بومی معاملات بحث دیگری بود که در سال ۹۹ با جدیت پیگیری شد، ماژول‌های اساسی این سامانه به طور کامل پیاده سازی شده و برخی ماژول های دیگر نیز تا انتهای بهار سال ۱۴۰۰ به اتمام خواهد رسید. همچنین در حوزه سامانه پس از معاملات بومی نیز فعالیت‌های زیادی انجام شده است. امیدواریم در نیمه نخست سال بعد این سامانه زیر بار عملیاتی رود.»
او همچنین تاکید کرد: « می‌توان به سامانه مجامع الکترونیکی و سامانه توزیع سود الکترونیک که آذرماه در حضور مقام محترم رئیس جمهور افتتاح شد اشاره کنیم. یکی دیگر از مهم‌ترین عملکردهای بورس در سال ۹۹ کلیدخوردن مرکز تماس بازار سرمایه بود؛ در پی این پروژه بیش از ۷۰ درصد تماس‌ها را از طریق هوش مصنوعی پاسخ می دهیم. راه‌اندازی سندباکس بازار سرمایه، آغاز بکار مرکز عملیات امنیت (SOC) بازار سرمایه و نیز بهره برداری از گذرگاه سرویس (ESB) بازار سرمایه از جمله دیگر پروژه های راهبردی در حوزه فناوری اطلاعات در سال ۱۳۹۹ بود.»
