جزئیات جدید از طرح تحول بانکی

سخنگوی کارگروه طرح تحول اقتصادی با ارائه جزئیاتی از طرح تحول نظام بانکی از بررسی چهار طرح برای تغییر ساختار نظام بانکی کشور خبر داد. طرح تحول بانکی اهدافی از قبیل اصلاح قوانین بانکی و بازنگری در مقررات و رویه‌ها با تاکید بر نقش واسطه‌گری بانک‌ها، مقابله با فساد مالی و اداری و رانت‌جویی در نظام بانکی، اطمینان از ارتقای نقش بانک‌ها در چارچوب روابط و مقررات و اطمینان از مصرف تسهیلات در زمینه‌های تضمین شده در قرارداد، تقویت حوزه‌های بین‌المللی بانک‌ها، منطقی کردن نرخ سود سپرده و تسهیلات بانکی و ارتقای نظام مشتری‌مداری و افزایش رضایت اجتماعی از طریق ارائه خدمات متنوع بانکی به صورت ارزان، موثر و آسان را دنبال می‌کند.

 

سخنگوی کارگروه طرح تحول اعلام کرد: جزئیات جدید از طرح تحول بانکی

سخنگوی کارگروه طرح تحول اقتصادی با ارائه جزئیاتی از طرح تحول نظام بانکی از بررسی چهار طرح برای تغییر ساختار نظام بانکی کشور خبر داد.

طرح ارائه شده از سوی وزارت اقتصاد، طرح تهیه شده در بانک مرکزی، الگوی پیشنهادی شورای عالی بانک‌ها و بانکداری مشارکت در سود و زیان چهار طرح اعلام شده است. معاون اقتصادی وزارت اقتصاد، دسترسی عادلانه به منابع، تقویت نظارت، سوق تسهیلات به سمت تولید و اجرای بانکداری اسلامی را چهار دغدغه طرح تحول اعلام و اظهار کرد: اگر می‌خواهیم‌ مجموعه‌ای از اصلاحات را در اقتصاد کشور انجام دهیم بدون اصلاحات بانکی بی‌نتیجه خواهد بود، زیرا بخش عمده‌ای از فعالیت‌های تولیدی و گردش پول در جامعه توسط سیستم بانکی صورت می‌گیرد.

 

ماجرای جلسه کارگروه طرح تحول بانکی

به گزارش خبرگزاری فارس، محمدرضا فرزین، سخنگوی طرح تحول بانکی در مصاحبه‌ای به تشریح دستاورد‌های طرح تحول بانکی پرداخت. وی در پاسخ به این سوال که «در آخرین جلسه کارگروه طرح تحول بانکی چه گذشت و چه مباحثی مطرح شد»، گفت: جلسه آخر کارگروه طرح تحول با حضور وزیر اقتصاد و رییس کل بانک مرکزی برگزار شد و به همین دلیل جلسه در وزارت اقتصاد برگزار شد. وی افزود: از زمانی که بحث طرح تحول اقتصادی مطرح شد، یکی از محورهای طرح تحول اقتصادی طرح تحول بانکی بود. در حوزه بانک یکسری آسیب‌شناسی داشتیم و براساس آن طرح تحول بانکی را در دستور کار قرار دادیم.

وی با تشریح اهداف طرح تحول بانکی به عنوان یکی از مهم‌ترین شاخه‌های طرح تحول اقتصادی، دسترسی عادلانه و راحت به تسهیلات و اعتبارات بانکی را از اولین اهداف این طرح مطرح کرد. فرزین گفت: به همین دلیل در مجموعه بسته اصلاحات اقتصادی طرح تحول بانکی جایگاه مهمی داشته است.

 

بسته پولی و تعیین اصول بازی

وی با اشاره به نسخه اولیه تهیه شده از طرح تحول بانکی گفت: تقریبا آن نسخه اولیه سه محور اساسی داشت. «مجموعه اصلاحات ساختاری» بود، اصلاحات مجموعه‌ای از اصلاح «قوانین و مقررات» و اصلاح «عملکرد» بانک‌ها سه محور اساسی این طرح است. وی در تشریح اصلاح عملکرد بانک‌ها توضیح داد: منظور از اصلاحات عملکردی ایجاد تحولاتی در حوزه عملکرد بانک‌ها، مانند توسعه بانکداری الکترونیک، کاهش هزینه بانک‌ها وشفافیت عملکرد نظام بانکی بود. وی در مورد اصلاحات انجام شده بر نسخه اولیه طرح تحول بانکی گفت: یکی دیگر از اصلاحاتی که باید صورت می‌گرفت و در بسته دیده شده بود، اصلاح قوانین و مقررات بود. در کشور ما چهار دسته قانون در عملیات بانکداری تاثیرگذار است، البته من معتقدم بسته سیاستی-نظارتی بانک مرکزی هم پنجمین مولفه تاثیرگذار بر عملیات بانکی است. این بسته هر سال توسط بانک مرکزی ارائه و در آن اصول بازی تعیین می‌شود.

وی ادامه داد: بنابراین مجموعه اصلاحاتی که در طرح دیده شده بود چهار مولفه داشت. اگر این طرح تحول بانکی می‌خواست اجرایی شود هم باید لوایح جدیدی تهیه می‌شد و هم باید پروژه‌های جدیدی را برای اصلاح عملکرد نظام بانکی کشور عملیاتی می‌کردیم.

 

بررسی LC‌های داخلی عنوان اصلی جلسه کارگروه

فرزین با اشاره به اینکه به دستور وزیر اقتصاد جلسات بررسی همه طرح‌های پیشنهادی در حوزه تحول بانکی در معاونت امور اقتصادی تشکیل می‌شود، در مورد تشکیل آخرین جلسه‌ این کارگروه در دفتر حسینی، وزیر اقتصاد بیان کرد: به دلیل اهمیت موضوع ال سی‌های داخلی و بررسی دقیق مشکلات آن قرار شد طرحی تهیه شود تا با حضور آقای وزیر، رییس کل بانک مرکزی و مدیران عامل بانک‌ها مورد بررسی قرار گیرد.

وی گفت: در این خصوص در گذشته طرحی در بانک کشاورزی تهیه شده بود که منجر به تقویت نظارت بر مبادلات داخلی سیستم بانکی از جمله تمامی ضمانت‌نامه‌های بانکی و ال سی‌ می‌شد که قرار شد این طرح در دستور کار قرار گیرد.

 

تشکیل همایش طرح تحول بانکی

فرزین با اشاره به ۱۰ هدف اصلی طرح تحول بانکی گفت: البته این طرح باید مسیر تصویب خود را در کارگروه تحولات اقتصادی طی کند و ان شاءالله به زودی همایشی با این عنوان با حضور کلیه اندیشمندان برگزار خواهد شد.

طرح تحول بانکی عبارت است از؛ اصلاح قوانین بانکی و بازنگری در مقررات و رویه‌ها با تاکید بر نقش واسطه‌گری بانک‌ها، حذف ربا از نظام بانکی و اجرای صحیح احکام و عقود بانکداری اسلامی، تکمیل منظومه بانکداری اسلامی و انتظام‌بخشی به معماری صنعت بانکداری کشور، کنترل تورم و ثبات قیمت‌ها، مقابله با فساد مالی و اداری و رانت‌جویی در نظام بانکی، اطمینان از ارتقای نقش بانک‌ها در چارچوب روابط و مقررات و اطمینان از مصرف تسهیلات در زمینه‌های تضمین شده در قرارداد، ارتقای نقش تکمیلی در مسیر توسعه و عمران، تقویت حوزه‌های بین‌المللی بانک‌ها، منطقی کردن نرخ سود سپرده و تسهیلات بانکی و نهایتا ارتقای نظام مشتری‌مداری و افزایش رضایت اجتماعی از طریق ارائه خدمات متنوع بانکی به صورت ارزان، موثر و آسان.

 

نظارت بانکی در سه لایه

سخنگوی طرح تحول بانکی درباره نظام نظارتی حال حاضر کشور گفت: درحال حاضر نظارت بر عملکرد سیستم بانکی ۳ لایه است.

به گفته وی لایه اول نظارت‌های داخلی توسط مراجع نظارتی داخل بانک‌ها به عنوان بنگاه‌های اقتصادی است و فعالیت حسابرسی داخلی است.

او لایه دوم را نظارت بانک مرکزی بر عملیات بانکی به عنوان مرجع نظارتی قانونی بانک‌ها دانست و گفت: این لایه نظارتی در همه جای دنیا متداول است. وی لایه سوم نهادهای نظارتی را بیرونی عنوان و اظهار کرد: در این لایه نهادهایی مانند سازمان بازرسی و سایر نهادهای مسوول بازرسی و نظارت بر فعالیت‌های مالی در کشور ایفای نقش می‌کنند.

وی ادامه داد: دیدگاه ما در طرح تحول نسبت به نظارت به گونه‌ای است که مبانی نظارت بر فعالیت‌های نظام بانکی چند لایه‌ای است.

فرزین در توضیح این دیدگاه‌ها اظهار کرد: لایه اول نظارت ساختاری است که با تغییر کارکرد‌ها و نحوه عملیات بانکی از طریق اصلاح قوانین و مقررات باید رابطه جدی‌تری بین منافع سپرده‌گذاران و گیرندگان تسهیلات ایجاد کرد. دراین صورت هم به مبانی بانکداری اسلامی نزدیک‌تر شده‌ایم و هم بخش عمده‌ای از رانت‌جویی و فساد احتمالی از بین خواهد رفت. معاون وزیر اقتصاد لایه دوم را نظارت اطلاعاتی از طریق ایجاد سیستم مدیریت اطلاعات بانکی دانست و گفت: باید بتوانیم با ایجاد سیستم‌های یکپارچه اطلاعات و پیوند آن‌ها با سایر سامانه‌های اطلاعات اقتصادی کشور مثل مالیات، گمرک یا سیستم اعتبارسنجی شفافیت عملکرد بانکی را بیشتر کنیم که در این راستا دفتری به نام مدل‌سازی و مدیریت اقتصادی در وزارت اقتصاد تشکیل شده است.

فرزین افزود: لایه آخر نظارتی عملیاتی است که توسط بانک مرکزی بعنوان دستگاه ناظر و بانک‌ها بکار گرفته می‌شود. چنانچه سیستم‌های نظارت عملیاتی و گزارش دهی تقویت شود امکان شفافیت و نظارت افزایش یافته و آسیب‌پذیری بانک‌ها کاهش می‌یابد.

 

سرنوشت طرح تحول در دولت آینده

فرزین با ابراز امیدواری از تحویل لایحه طرح تحول بانکی تا پایان سال به مجلس گفت: اصلاح قانون یکی از محورهای طرح تحول بانکی است. بخش عملیاتی آن مجموعه‌ای از پروژه‌ها است که امسال می‌تواند اجرایی شود. اگر بخواهیم سیستم بانکی را اصلاح کنیم تنها با اصلاح قانون محقق نخواهد شد.

وی ادامه داد: عقبه اصلاح نظام بانکی کشور یک اراده عمومی است. ما این برنامه را به برنامه منسجم تبدیل می‌کنیم تا به زودی در کشور اجرایی شود و قطعا هر دولت دیگری باشد به این سمت حرکت خواهد کرد، زیرا تا نظام بانکداری اصلاح نشود بسیاری از اصلاحات اقتصادی کشور امکان پذیر نیست.

 

بررسی LC از جمیع جهات

فرزین در ادامه صحبت خود با اشاره به LC‌های داخلی گفت: در مورد LC از قبل در بانک کشاورزی نظامی برای مدیریت معاملات داخلی مانند سوئیفت که در خصوص معاملات ارزی است طراحی شده بود. لذا اگر همین سیستم پس از اصلاحات موردی سریعا بتواند پیاده‌سازی شود بخشی از مشکلات ما را درخصوص دغدغه حال حاضر برطرف می‌سازد. بالاخره ما با عملیاتی به نام LC مواجه هستیم که در حال حاضر همه معتقدند که با مشکلاتی رو‌به‌رو است.

فرزین با نقد کپی برداری نحوه گشایش اعتبار توسط LC‌های ریالی از LC‌های ارزی گفت: چند سال پیش این روش را برای معاملات داخلی کشور به نام LC داخلی طراحی کردند، یعنی اگر در داخل شرکتی بخواهد از یک شرکت داخلی کالایی خریداری کند، چون مکانیزم‌های کنترلی فوق وجود ندارد شرایط معاملات صوری فراهم می‌شود. موردی هم که اتفاق افتاده به این شکل بوده است. سیستم پیشنهادی به دنبال برقراری مکانیزم‌های کنترلی است که امکان سوء استفاده از LC داخلی را کاهش می‌دهد.

وی با اشاره به تفاوت آرای اعضای کارگروه در مورد باطل کردن LC‌های ریالی گفت: برخی هم معتقد بودند کلا LC داخلی را متوقف کنیم، به دلیل آنکه LC داخلی به دلیل شرایط و مقررات ضعیف موجود زمینه سوءاستفاده زیادی دارد. عده‌ای هم ازجمله بنده معتقد بودیم که بالاخره LC داخلی یک روش تامین مالی است و باید موضوع را از جمیع جهات بررسی کنیم.

 

تامین مالی با استفاده از ابزارهای غیر تورمی

فرزین در ادامه با مهم خواندن تامین مالی بانک‌ها از راهی غیر از انبساط پولی گفت: نه تنها باید تامین مالی مناسب داشته باشیم، بلکه باید از روش‌هایی تامین مالی کنیم که آثار تورمی کمتری داشته باشد و مانند گذشته ما را با سیکل‌های تجاری تورم و رکود مواجه نسازد. یک زمان پول را زیاد می‌کنیم تورم افزایش می‌یابد و در سال بعد جلوی رشد پول را می‌گیریم و اقتصاد دچار رکود می‌شود.

 

موسسات اعتبار سنجی و اهمیت شفاف سازی بانکی

فرزین با اشاره به اهمیت شفاف سازی در نظام بانکی کشور گفت: معتقدم اگر موسسات اعتبارسنجی راه‌اندازی شود و عملکرد این موسسات از ضمانت کافی در نظام حقوقی و تسهیلات‌دهی بانک برخوردار باشد در این صورت این موسسات ریسک فرد حقیقی یا حقوقی را مشخص می‌کنند و بانک‌ها می‌توانند براساس ریسک‌های متفاوت نرخ سود تسهیلات متفاوتی را اعمال نمایند. این مکانیسم ظرفیت بانک‌ها را برای انجام سرمایه گذاری‌های مشترک و نزدیک شدن به کارکردهای واقعی مورد انتظار بانک‌ها که در طرح تحول تعریف شده است، بیشتر می‌کند.

سخنگوی کارگروه طرح تحول بانکی درباره نقش موثر‌تر ارتباطات شخصی نسبت به ضعف قوانین بانکی در اختلاس اخیر گفت: ما درخصوص سیستم‌ها و قوانین صحبت می‌کنیم. درصورتی که تغییرات اصلاحی مناسب و منطقی در آن‌ها صورت پذیرد زمینه وقوع تخلف و فساد کاهش می‌یابد. در هرصورت در اصلاح نظام بانکی کشور درکنار رعایت اصل محرمانگی که لازمه حرفه بانکداری در دنیا است، باید اصل شفافیت نیز نهادینه و به طور کامل اجرا شود.

دنیای اقتصاد دوشنبه ۱۸ مهر ماه ۹۰