پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
چرا رشد توليد اپليكيشن بانكي در کشور کند است؟
بانک در جیب شما است، ارائه خدمات بانکی تنها با نرم‌افزار ویژه بانک…، شعبه بانك همراه شماست، با یک کلیک بانک در دسترس شما، ارائه خدمات بانکی تنها با یک پیام کوتاه، انجام امور بانکی را به تلفن همراه خود بسپارید و…. اینها تنها بخشی از شعار‌های تبلیغاتی بانک‌های کشور است که روی بیلبوردهای خیابان یا تلویزیون و رادیو، می‌توان دید و شنید.
شعارهایی که گاهی با آنچه در واقعیت می‌بینیم فاصله دارند. همانطور که ارائه خدمات الکترونیکی از طریق وب در بین بانک‌های کشور متفاوت است و هنوز برخی از بانک‌های کشور با ارائه خدمات الکترونیکی مناسب و استاندارد بیگانه هستند، همین وضعیت را می‌توان در بخش بانکداری همراه نیز دید. در حالی که به باور بسیاری از کارشناسان بهترین وسیله برای انجام امور بانکدارای، تلفن‌همراه و استفاده از یک اپلیکیشن مخصوص برای این کار است، هنوز بسیاری از بانک‌های کشور خدمات کاربردی روی تلفن همراه را منوط به ارسال پیامک گوشی همراه یا استفاده از سیستم USSD کرده‌اند.
شواهد و بررسی خدمات بانکداری همراه ازطریق یک اپلیکیشن مخصوص، توسط بانک‌های کشور نشان می‌دهد که توسعه در این بخش به کندی صورت می‌گیرد. همچنین درحالی که سهم استفاده از گوشی‌های هوشمند با سیستم‌عامل آندروید و ios در بین کاربران کشور روبه افزایش است، هنوز اپلیکیشن‌های برخي بانك‌هاي كشور برای سیستم‌ها با سیستم عامل جاوا قابل استفاده است.
بانکداری از نوع همراه
بانکداری با تلفن همراه سامانه‌ای است که کاربر از طریق تلفن همراه می‌تواند عملیات بانکی خود را انجام دهد. در این سامانه با نصب یک نرم‌افزار روی گوشی تلفن همراه بدون مراجعه به بانک و در هر ساعتی از شبانه‌روز می‌توان عملیاتی از قبیل دریافت موجودی حساب، انتقال وجه و پرداخت قبوض به اضافه چندین خدمات ارزش افزوده از جمله مدیریت مالی، کنترل دخل و خرج و… را انجام داد. به طور طبیعی نرخ استفاده از سامانه‌های همراه بانک میان کاربران تلفن‌های هوشمند بیشتر از کاربران تلفن‌های غیرهوشمند است.
براساس جدیدترین گزارش منتشر شده از سوی هیات‌مدیره بانک فدرال رزرو آمریکا، 48 درصد از تمام کاربران تلفن‌های هوشمند دست کم یک بار از خدمات بانکداری همراه روی تلفن‌های همراه خود استفاده کرده‌اند. این درحالی است که همین آمار در یک سال گذشته 42 درصد بوده است.
اکثریت 87 درصدی مشتریان فعال تلفن همراه از دستگاه‌های خود برای انجام کارهای ساده‌ای چون بررسی گردش حساب وتراکنش حساب خود استفاده کرده‌اند. این درحالی است که 21 درصد از افرادی که از خدمات همراه بانک استفاده می‌کنند، از تلفن خود برای واریز پول به حساب در 12 ماه گذشته استفاده کرده‌اند، تعداد این افراد در مقایسه با سال گذشته دو برابر شده است.
در مقابل این آمار، دسترسی به آمار کاربران ایرانی و استقبال آنها از این نوع خدمات در کشور مشخص نیست و به گفته کارشناسان استفاده از اپلیکیشن برای انجام خدمات بانکی در کشور، سرویس نسبتا نوپایی است.
فعالان حوزه بانکی عدم توسعه خدمات بانکی از طریق اپلیکیشن و محدود شدن همین خدمات برای گوشی‌هایی با سیستم‌عامل جاوا را به دلایلی چون تحریم‌های بین‌المللی و عدم امکان ارتباط با فروشگاه‌های آنلاینی چون google play، itunes، کیفیت پایین سرویس اینترنت پرسرعت و اینترنت همراه در کشور، عدم اطمینان کاربران به استفاده از این اپ‌ها به دلایل امنیتی و… ارتباط می‌دهند.
سامان و تجارت یکه تاز هستند
در حال حاضر از بین 28 بانک خصوصی و دولتی در کشور تنها دو بانک سامان و تجارت هستند که در ارائه خدمات بانکی روی اپلیکیشن موبایل وضعیت بهتری دارند. در حال حاضر اپلیکیشن مخصوص بانکداری همراه سامان روی گوشی‌های با سیستم عامل آندروید، ios، ویندوز فون و جاوا کارآیی دارد و بانک تجارت نیز به جز سیستم عامل ویندوز فون روی سایر سیستم‌عامل‌های موجود روی گوشی‌های همراه قابل استفاده است. 26 بانک باقی مانده نیزبه سه دسته تقسیم می‌شوند. دسته اول گروهی هستند که ارائه اپ مخصوص بانکداری خود را به آینده‌ای نزدیک موکول کرده، گروه دوم تنها قادر به ارائه سرویس روی سیستم عامل جاوا و آندروید هستند و گروه سوم تنها روی سیستم عامل جاوا دست به تولید اپ مخصوص زده‌اند.
نیاز به گذر زمان و فرهنگ سازی
حسین شیخ انصاری، معاونت خدمات نوین بانک تجارت، در خصوص توسعه بانکداری همراه از طریق اپلیکیشن می‌گوید: «بانک‌های کشور با توجه به جامعه مشتریان، هزینه تولید اپ و دستاوردی که مد نظر دارند وارد این بخش می‌شوند. از آنجایی که برعکس آنچه به نظر می‌رسد هنوز استفاده از گوشی‌های هوشمند با سیستم عامل آندروید و ios در کشور افزایش پیدا نکرده است. با توجه به این شرایط است که شاید هنوز بیشتر خدمات نرم‌افزاری بانک‌ها روی گوشی همراه روی سیستم‌عامل جاوا خلاصه می‌شود.»
وی یکی دیگر از دلایل کند رشد تولید اپ روی سیستم‌عامل آندروید و ios را به مشکلات تحریمی ارتباط می‌دهد و می‌افزاید: «در حال حاضر بسیاری از برنامه‌نویسان و کاربران ایرانی برای اتصال به فروشگاه‌های آنلاین google play و ituens با مشکل مواجه هستند و به راحتی نمی‌توانند برنامه‌های تولید خود را روی این سایت‌ها قرار دهند.» براساس اظهارات وی یکی دیگر از مشکلات این حوزه به نبود یک استاندارد واحد در تولید اپ‌های مخصوص بانکداری همراه باز می‌گردد. شیخ انصاری تایید می‌کند که با گذشت چند سال از استفاده از خدمات بانکداری روی تلفن همراه هنوز بانک مرکزی قوانین منسجم و استانداردهای ثابتی برای تولید اپ‌های مخصوص عملیات بانکداری تعریف نکرده است که همین امر باعث ارائه اپ‌هایی با کیفیت‌هاي مختلف در کشور و در نتیجه عدم رغبت کاربران به استفاده از این نوع خدمات در کشور شده است.
در مقابل این اظهار نظر، گروهی بر این باور هستند که توسعه خدمات بانکداری از طریق اپلیکیشن با رشد خوبی همراه است، اما عدم اطمینان کاربران به استفاده از این خدمات باعث شده چندان این رشد قابل توجه به نظر نرسد.
مردم هنوز اعتماد ندارند
عبدالحمید منصوری، مدیر عامل شرکت اسوه ایران، با اشاره به رشد و توجه بانک‌ها به تولید اپ مخصوص بانکداری می‌گوید: «در حال حاضر و با توجه به زمان نسبتا کمی که از رشد فروش تلفن‌های هوشمند در کشور می‌گذرد، اما بانک‌های کشور قدم‌های خوبی برای تولید اپ مخصوص بانکداری برداشته‌اند. اما به دلیل افزایش مشکلات امنیتی مردم هنوز اطمینانی به استفاده از این سرویس‌ها ندارند.»
وی از سوی دیگر به عدم فرهنگ سازی استفاده از این سرویس در کشور اشاره می‌کند و می‌افزاید: «در حال حاضر بانک‌ها تفکیکی بین سرویس بانکداری همراه از طریق پیامک و اپلیکیشن قائل نمی‌شوند و بسیاری از خدمات ارائه شده از طریق USSD نیز از طریق اپلیکیشن‌ها قابل ارائه است. بنابراین کاربران به دلیل تفکیک نشدن این دو سرویس ترجیح می‌دهند از همان سرویس پیامکی استفاده کنند.» وی تاکید می‌کند که رشد و توسعه خدمات از طریق اپلیکیشن نیاز به گذر زمان و اطلاع رسانی دقیق از سوی بانک‌ها دارد.
اما شاید یکی دیگر از دلایل رشد کند استفاده از اپ مخصوص بانکداری به سرعت پایین اینترنت در کشوربازگردد. لازمه استفاده از اپ‌های بانکداری همراه، دسترسی به اینترنت با کیفیت مناسب است چه این اینترنت از نوع پرسرعت باشد و چه از نوع اینترنت همراه یا GPRS.
در دسترس نبودن اینترنت یک ضعف بزرگ است
حمیدرضا مختاریان، مدیر ارشد فناوری شرکت توسن، با انتقاد به سرعت پایین اینترنت در کشور اظهار می‌کند که یکی از دلایلی که کاربران استفاده از سامانه پیامکی را به استفاده از اپ بانکداری همراه ترجیح می‌دهند پوشش نه چندان مناسب اینترنت تلفن‌همراه و همین‌طور سرعت پایین اینترنت پرسرعت در کشور است. به گفته وی، برای استفاده راحت از خدمات یک اپلیکیشن نیاز به اینترنتی است که افراد در هر نقطه و هر جا اطلاعات بانکی خود را دریافت یا ارسال کنند. در واقع عدم اطمینان در اختیار داشتن اینترنت در لحظه و هزینه بالای استفاده از این سرویس سبب شده بسیاری از خدمات اپلیکیشن‌های بانکداری بدون استفاده باقی بماند. مختاریان در ادامه به نداشتن مزیت برخی اپ‌های بانک‌های کشور نسبت به سرویسی مانند USSD اشاره می‌کند و می‌گوید: «مزیت استفاده از یک اپلیکیشن مخصوص بانکداری نسبت به سامانه پیامک یا USSD ارائه خدمات ارزش افزوده است. به طوری که یک اپ در کنار خدماتی که یک سیستم USSD مانند خرید شارژ، پرداخت قبوض، اخذ موجودی حساب و… باید خدمات ارزش افزوده‌ای مانند مدیریت حساب، کنترل دخل و خرج، ارائه نمودار و تحلیل‌های ماهانه از حساب کاربر و… را نیز در اختیارش بگذارد، ولی این درحالی است که برخی بانک‌ها به همان خدمات پایه‌ای بانکی روی اپ‌های خود بسنده کرده‌اند.»
سونيتا سراب پور – دنیای اقتصاد