پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
توسن بعد از دو سال سکوت، دوباره برای گرفتن بانک‌های بزرگ خیز برداشته است
امید ترابی و رضا گنجی از توسعه زیرساخت‌های فنی کربنک توسن برای ارائه خدمت به بانک‌های بزرگ با پیاده‌سازی مفهوم All in One که باعث کاهش هزینه‌ها و افزایش پرفورمنس می‌شود، می‌گویند.
ارائه کربنک و زیرساخت‌های نرم‌افزاری یکپارچه به بانکها مخصوصاً بانک‌های بزرگ بازار خاصی است که مدعیان آن در کشور حتی از تعداد انگشتان یکدست هم کمتر هستند. شرکت توسعه سامانه‌های نرم‌افزاری نگین یکی از این مدعیان است که بعد از مهاجرت کربنک پست‌بانک به سامانه‌های این شرکت و تأثیرات مثبت این مهاجرت در پست‌بانک، منتظر حرکت جدیدی از این شرکت در حوزه بانک‌های بزرگ بودیم، اما به رقم حرکت توسن در حوزه بانکداری باز و بانکداری دیجیتال در این مدت، این شرکت تقریباً هیچ پالس و پیامی را به صنعت برای جذب سهم بیشتری از بازار بانک‌های بزرگ از خود ارائه نکرده است. برخی این عدم تحرک توسن در این حوزه در دو سال گذشته را عمدی و استراتژیک می‌دانند و برخی هم آن را یک بی‌تحرکی ناخواسته. این تعابیر و سایر صحبت‌هایی که در صنعت در خصوص روشن نبودن استراتژی توسن در 2 سال گذشته در خصوص ورود و ارائه سرویس به بانک‌های بزرگ وجود داشت، بهانه‌ای شد تا از امید ترابی عضو هیئت‌مدیره و معاون فروش و امور مشتریان شرکت توسعه سامانه‌های نرم‌افزاری نگین دعوت کنیم در یک مصاحبه این موضوع را برای ما روشن کند. رضا گنجی مدیر فریم‌ورک توسن نیز برای ارائه اطلاعات فنی در این گفت‌وگو ما را همراه کرد.
تمرکز روی توسعه مبتنی بر Mainframe
در همان ابتدای صحبت‌هایمان با امید ترابی مشخص شد توسن در دو سال گذشته با تمرکز روی توسعه زیرساخت‌ها و تکنولوژی‌های محصولات و راهکارهایش، خودش را برای یک دورخیز برای گرفتن یک سهم بازار قابل‌توجه در بانک‌های بزرگ آماده کرده است.
عضو هیئت‌مدیره توسن در گفت‌وگو با راه پرداخت در مورد فعالیت‌های اخیر این مجموعه در زمینه توسعه زیرساخت‌های بانکی در کشور اظهار کرد: «ما در دو سال اخیر چند کار مهم را انجام دادیم. همکاری با دو بانک «صنعت و معدن» و «پست‌بانک» را داشتیم که رویکرد و حوزه فعالیت این دو بانک به نوع خودشان ما را به سمت توسعه بیش‌ازپیش سوق داد؛ در بانک صنعت و معدن تلاش ما این بود که BPMS را زیر کل محصولات کربنکینگ قرار بدهیم. در پست‌بانک نیز با توجه به اینکه بانک شعب و باجه‌های زیادی داشت و مشکلات زیادی هم از قبل در این بانک وجود داشت، توانستیم این بانک را به نقطه بهینه‌ای برسانیم که اکنون کمترین جرائم شتابی را دارد و مدیریت تراکنش‌های آن نیز به‌خوبی صورت می‌گیرد. درواقع موفق شدیم یک بانک نزدیک به بانک‌های بزرگ کشور را با یک شرایط خوبی مدیریت کنیم.»
پروژه All in One در توسن
او در ادامه به موضوع اصلی که در دو سال گذشته در توسن به آن پرداخته شد اشاره کرد و گفت: «پروژه خیلی مهم دیگری که بر آن متمرکز شدیم این بود که بنکو را روی Mainframe برای بانک‌های بزرگ یا بانک‌هایی که Mainframe دارند، ارائه کنیم. در کل ما با این چالش تکنیکال مواجه بودیم که یک‌بار تمام محصولات توسن را روی Mainframe ارائه کنیم که برای انجام این کار لازم بود توسعه فنی، تست و پیاده‌سازی صورت بگیرد که همین موضوع مبنای شروع پروژه All In One در توسن شد. با این شعار محوری درواقع هدف ما این است که کل محصولات یک بانک را با یک Mainframe راه‌اندازی کنیم و در این میان هیچ ماشین دیگری نباشد. درواقع بر این اساس هر چیزی اعم از محصولات و فنّاوری‌های مختلف چه در لایه دیتابیس و چه در لایه اپلیکیشن سرورها، همه را روی یک ماشین داشته باشیم. این‌یک شعار بزرگ بود که ما در پی رسیدن به آن بودیم.»
ترابی با اشاره به وضعیت بانک‌هایی که در حال حاضر از Mainframe استفاده می‌کنند گفت: «در حال حاضر شرایط در این بانکها هم به این‌گونه است که همه فعالیت‌ها اعم از سخت‌افزاری و نرم‌افزاری بر یک بستر شکل نمی‌گیرد. ممکن است کربنک روی Mainframe ولی سوئیچ روی ماشین‌های HP باشد. درصورتی‌که اگر قرار باشد همه‌چیز را در یکجا داشته باشیم، بسیار مفید خواهد بود و در هزینه صرفه‌جویی و در پرفورمنس بهبود حاصل خواهد شد. درواقع بر این اساس تمام دستگاه‌ها اعم از اینترنت بانک، موبایل بانک، سیستم‌های مدرن، چنل منیجر، آمنی‌چنل، سوئیچ و سیستم مدیریت کارت و همین‌طور کر، هم در لایه دیتابیس و هم در لایه اپلیکیشن‌سرور، به‌صورت کامل Mainframe_Enabled می‌شوند یا به‌عبارت‌دیگر کل محصولات با Mainframe سازگار می‌شوند.»
وی افزود: «این پروژه‌ای بود که ما در دو سال اخیر به لحاظ فنی روی آن کارکردیم و در حال حاضر این سیستم آماده ارائه است و فکر می‌کنیم اگر بانکی قصد استفاده از Mainframe داشته باشد یا تراکنش‌های با حجم بالا داشته باشد، این سیستم برای آنها مناسب است و ما آمادگی ارائه بنکو Mainframe_Enabled راداریم.»
معاون فروش و امور مشتریان توسن با اشاره به ویژگی‌ها و موارد استفاده این سیستم گفت: «همان‌طور که اشاره کردم، این سیستم به دلیل All in One بودن باعث صرفه‌جویی در هزینه و منابع و ارائه پرفورمنس خوب می‌شود. ازآنجاکه پرفورمنس بنکو در سال‌های اخیر در بانک‌های سایز متوسط مشتری توسن به تجربه و تنظیم خوبی رسیده و به پاسخ مناسب رسیده است و همان کد به لحاظ تکنولوژی با Mainframe تطبیق داده‌شده انتظار نتیجه بسیار خوبی بر روی بانک‌های بزرگ داریم درواقع این‌یکی از بزرگ‌ترین محاسن کار ما است که فقط یک سورس کد داریم و این‌طور نیست که سورس کد دیگری به‌عنوان‌مثال تنها مخصوص Mainframe درست کرده باشیم.»
ترابی در مورد اینکه آیا پیش‌ازاین All In One در بانک دیگری پیاده شده است یا خیر اظهار کرد که به نظر می‌رسد این کار سابقه نداشته است و در توضیح آن نیز گفت: «بانکها در ایران معمولا با چند شریک کار می‌کنند و یا ریشه محصولات آنها از چند مجموعه است. به‌عنوان‌مثال در بانک ملی، تکنولوژی پشت کربنک شرکت خدمات انفورماتیک یک چیز است و تکنولوژی پشت سوئیچش چیز دیگری است. از طرفی دیگر زیرساخت اینترنت بانک و بام را نیز بانک ملی از یک شرکت دیگر خریداری کرده و تکنولوژی‌ها باهم متفاوت هستند. درصورتی‌که ما در بانک‌های سایز متوسط داریم از تکنولوژی‌های اوراکل، جاوا و وب‌لاجیک استفاده می‌کنیم و این تکنولوژی‌ها را روی تمام راهکارهایمان داریم؛ یعنی سوئیچ، کر و سیستم‌های مدرن همه تکنولوژی دیتابیس اوراکل و وب‌لاجیک در سطح اپلیکیشن سرور استفاده می‌کنند که همه این‌ها هم اوراکلی هستند. درواقع کار به این شکل است که انگار سخت‌افزار، اپلیکیشن سرور و دیتابیس همه روی پلتفرم اوارکل کار می‌کنند و به همین دلیل هم هست که بسیار تنظیم و هماهنگ هستند.»
او همچنین گفت: «در تکنولوژی IBM نیز همین کار را کردیم؛ یعنی گفتیم وقتی روی IBM می‌رویم، تمام محصولات در سطح سیستم‌عامل، دیتابیس و اپلیکیشن سرور را هم باهم منتقل می‌کنیم. این مسئله باعث می‌شود همان‌طور که در پلتفرم‌های مبتنی بر اوراکل به پرفورمنس خوبی رسیدیم اینجا یعنی در پلتفرم‌های مبتنی بر IBM هم شاهد همین موضوع باشیم و از طرف دیگر در هزینه هم صرفه‌جویی می‌شود.»
استانداردسازی سورس‌ها با اپلیکیشن‌سرورهای مختلف
در این گفت‌وگو همچنین، رضا گنجی مدیر Framework توسن ما را همراهی کرد و توضیحاتی در مورد اقدامات فنی این مجموعه در این مسیر ارائه کرد.
گنجی با اشاره به اینکه تدوین سیاست‌گذاری‌های Framework ازجمله برنامه‌های درخواستی هیئت‌مدیره این شرکت بوده است، گفت: از دو سال پیش ما سورس‌هایمان را به سمت استانداردهای بین‌المللی بردیم والان سورس‌های ما کاملاً استاندارد هستند و کاملاً تنظیم‌شده برای کار با اپلیکیشن‌سرورهای مختلف. این استانداردسازی باعث شد خیلی هم از ابعاد پرفرومنسی سیستم‌هایمان را توسعه و بهبود دهیم و حتی در زمان پاسخ‌دهی هم بهبود قابل‌توجهی داشته باشیم.
از طرف دیگر، ما یک رویکرد متبحرانه و روبه‌جلو هم به خرج دادیم و آن این بود که اکثر جاهایی که با Mainframe کار می‌کنند، تحت zLinux هستند ولی ما علاوه بر اینکه روی zLinux کارکردیم، روی خود z/OS هم کار می‌کنیم و هیچ واسطه دیگری در این میان نیست.»
او ادامه داد: «از این بابت دغدغه دیگری هم که داشتیم این بود که در بانک، عملیات گروهی و دسته‌ای یکی از نکات مهم پچ‌های شبانه و حتی روزانه است. در این راستا هم با توصیه‌های IBM و مکانیسم‌های پچهایی که از سال 2017 به بعد پیشنهاد کرده، خودمان را تنظیم و سازگار کردیم و در پچها هم بهبود قابل‌ملاحظه‌ای را شاهد بودیم و شاید خیلی بهتر از شرایط فعلی در نسخه‌های Mainframe بتوانیم عملیات پچ را انجام دهیم.»
رضا گنجی در خصوص پارامترهایی که برای پرفورمنس مدنظر قرار داده‌اند، گفت: الآن IBM در Z15 می‌گوید سرور تا ابد دیگر بالاست و نیازی به ریست ندارد. یکی از اهداف ما این بود که پچینگ بدون قطعی (Zero Downtime Patching) بزنیم و این اتفاق هم می‌افتد. پارامتر بعدی هم پایداری سرویس و زمان پاسخ‌دهی است. زمان پاسخ‌دهی که ما در شرایط خاص و پیچیده مورد هدف قراردادیم، حداکثر 250 میلی‌ثانیه است. درمجموع این پرفورمنس در فشار و بار بالا، هم از سمت اینترنت بانک، هم از سمت کاربری و هم از سمت خودپرداز ملموس است. به‌عبارت‌دیگر، سرور همیشه بالاست در لحظه می‌توانیم جواب بگیریم. درواقع z/OS به همراه WebSphere مبتنی بر z/OS و DB2 مبتنی بر z/OS در کنار هم قرار می‌گیرند و تمام محصولات هم‌روی یک ماشین هستند، همه این‌ها یعنی اینکه ارتباطات مختلف، تکنولوژی‌های مختلف و پروتکل‌های مختلف را حذف می‌کنید و قطعاً به یک پرفورمنس قابل‌قبول می‌رسید.»
او در ادامه گفت: «یک استاندارد در جاوا هست به نام JSR که ورژن‌های مختلفی دارد. این استاندارد JSR که WebSphere با آن کار می‌کند، می‌گوید که «اگر شما خودتان را با این سازگار کنید، من و سایر اپلیکیشن‌سرورها بهترین پرفورمنس را خواهیم داشت.» تمرکز ما هم اتفاقاً بردن کدهایمان به سمت استاندارد JSR بود که با معماریهای مختلف موجود در بازار، سازگار باشیم. تمام این تغییرات، مزید بر علت شد که به یک‌زمان پاسخ‌دهی خیلی خوبی دست پیدا کنیم.»
رضا گنجی با اشاره به بعد دیگری از مسائل فنی مربوط به فعالیت‌های توسن گفت: «در زمینه پرفورمنس و خود خط تولید سرمایه‌گذاری‌هایی انجام دادیم و از همین روست که بانک‌های توسنی تقریباً کمترین تراکنش خطا سمت شتاب رادارند و اغلب 80 درصد 10 بانک اول با کمترین میزان خطای شتاب، توسنی هستند. در خط تولید هم این توجهات بسیار بالا است و در طول فرایند، تست‌های مختلفی از محصولات می‌گیریم و خط تولید ما ازنظر ارزیابی‌های فنی و تخصصی بر اساس استانداردهای جهانی، تدوین‌شده است.»
او همچنین با اشاره به مفهوم Continuous Integration گفت: «ما در Continuous Integration و Continuous Delivery یک شعاری داریم که بر این اساس محصولی که تولید می‌شود همان روز تولید، در محیط مشتری باشد. در همین راستا از یک سال قبل، این موضوع را در محیط‌های مختلف مدنظر قراردادیم و در Mainframe این مفهوم بسیار بیشتر موردتوجه قرار گرفت. کار به این صورت است که پس از توسعه، به‌صورت اتوماتیک با بیلدهای شبانه، نسخه ما بیلد می‌شود و نهایتاً خودش بحث به‌کارگیری و انتقال به محیط توسط ابزارهای اتوماتیک انجام می‌شود؛ یعنی تولید و انتقال ما سازگار هست با CICD که الآن در دنیا مطرح است.»
توسن سیستم تازه‌ای ارائه نکرده است؛ همان بنکوست فقط IBM-Enabled
امید ترابی در مورد اینکه بانکها چطور می‌توانند به مجموعه توسن اعتماد کنند تا از ظرفیت‌های این مجموعه برای مهاجرت بهره ببرند، گفت: «بزرگ‌ترین نکته‌ای که در این میان قابل‌ذکر است، این است که تمام این قابلیت‌ها که به آن اشاره شد در طول بیست سال فعالیت توسن ایجادشده و کاری که ما اکنون انجام داده‌ایم این است که همان کدها و سو رس‌هایی که در بانک‌های قبلی توسنی کاربرد داشتند ازلحاظ فناوری IBM_Enabled شده‌اند. درواقع سیستم ما ازنظر فانکشنالیتی، انطباق با نیازهای بازار، مغایرت گیری، انعطاف‌پذیری، قابلیت‌ها و توانمندی‌هایی که در مهاجرت که در طول این سال‌ها داشتیم، تمام آنها را خواهیم داشت با این نکته که به تمام این مسائل تکنولوژی IBM و Mainframe هم اضافه شده است. این‌طور نیست که بگوییم قرار است کر دیگری ایجاد یا ارائه کنیم.»
وی در همین رابطه ادامه داد: «در حال حاضر ما در توسن نرم‌افزار مهاجرت دیتا داریم و برای انتقال دیتا از یک سیستم به یک سیستم دیگر ماژول داریم؛ بنابراین می‌توان این‌طور گفت که خود فرایند مهاجرت یک بانک از یک سیستم قدیمی به یک سیستم جدید در طول این سال‌ها در توسن به یک فرایند با انواع محصولات و مستندات تبدیل‌شده و اکنون تکنولوژی Mainframe هم به آن تجربه افزوده‌شده است.»
ترابی با اشاره به اینکه در مجموعه توسن تست‌های موفقی برای سنجش این فرایند گرفته‌شده است، گفت: «فکر نمی‌کنم بانکی در کشور به توانمندی و انعطاف‌پذیری توسن و محصولاتی که می‌تواند در رابطه با ماژول‌ها و محصولات مختلف بانکی ارائه کند تردید داشته باشد. ازنظر پرفورمنس هم در شرایط خوبی هستیم و تست‌های پرفرمنسی باهدف بزرگ‌ترین بانک‌های کشور انجام‌شده است اما بااین‌حال امکان تست و کنترل برای هر بانکی قابل‌اجرا است و می‌توانیم این شرایط را برای آنها ایجاد کنیم که تست کنند.»
ارزش‌افزوده برای بانک‌های بزرگ
وی تأکید کرد: «ما فکر می‌کنیم با تکنولوژی و چارچوبی که داریم می‌توانیم هرکدام از بانک‌های بزرگ کشور را با All in one هم مدیریت هزینه کنیم و هم با بهترین پرفورمنس به آنها سرویس بدهیم.»
ترابی در مورد اینکه، انجام عملیات مهاجرت ازنظر هزینه‌ای چه توجیهی می‌تواند برای بانکها داشته باشد و اینکه آیا هزینه کاسته می‌شود و یا به میزان افزایش هزینه، آورده‌های بیشتری هم نصیب بانکها می‌شود، گفت: «قطعاً این کار آورده‌های زیادی برای بانک دارد. همین‌که یک بانک بزرگ بتواند محصولات و خدمات خود را در رقابت با بانک‌های خصوصی و چابک‌تر به‌روز و سریع عرضه کند بهترین دستاورد خواهد بود بااین‌وجود، اگر یک بانک بتواند تمام سرویس‌ها را در شرایط ایده‌آل ارائه کند قطعاً وضعیت مناسبت‌تری خواهد داشت. اگر شعار All In one را یک بانک عملی کند و بتواند همه خدمات را روی یک سخت‌افزار واحد ارائه کند قطعاً دستش برای ارائه محصول مخصوصاً محصولات جدید و نوآورانه بازتر است. ضمن اینکه باید در نظر بگیریم بیشتر هزینه‌های معمول بانکها نیز سخت‌افزاری است و با هزینه‌های نرم‌افزاری قابل مقایسه نیست و اگر بتوانیم تمام سرویس‌ها را در یک سخت‌افزار واحد بدهیم، هزینه را کاهش می‌دهیم.»
او همچنین در مورد مدت زمان حدودی مهاجرت یک بانک به این سامانه نیز گفت: «از آنجایی که چنین مهاجرتی در سازمانی بزرگ صورت می‌گیرد، مباحثی مانند تغییر روش‌ها، تغییر مستندات سازمان و آموزش در طول روند تاثیرگذار است اما چیزی که می‌توانم بگویم این است که در طول فرایند تمام تجربه چندین ساله توسن وجود دارد و اکنون این تجربه‌ها ما را به جایی رسانده که امکان مهاجرت در طول شش ماه را هم داریم.»