پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
سایت‌های شرطبندی چگونه از ابزارهای پرداخت استفاده می‌کنند؟ / ردپای پول کثیف
سایت‌های قمار و شرطبندی در سال ۱۳۹۶ این توان را داشتند که ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون تومان بابت گرفتن درگاه پرداخت اینترنتی پول خرج کنند.
سایت‌های قمار و شرطبندی از روش‌های متنوعی برای پرداخت و دریافت پول‌هایشان استفاده می‌کنند؛ برای مثال آنها تحت عنوان صنف‌های مختلف درگاه پرداخت اینترنتی ثبت‌نام می‌کنند و وقتی درگاه ثبت شد، تغییر کاربری می‌دهند یا برای مثال با مبالغ هنگفتی درگاه اجاره می‌کنند. زمانیکه آنها کاربری درگاه پرداختی خود را تغییر می‌دهند چون نظارت روی آنها به‌صورت روزانه انجام نمی‌شود، هیچ حساسیتی نیز بوجود نمی‌آورند. درواقع یکی از روش‌های آنها پرداخت و دریافت پول ازطریق درگاه بانکی است که به یک شماره حساب معتبر متصل شده و پول در بستر بانکی منتقل می‌شود. شرکتی که پول را دریافت می‌کند، به‌صورت رسمی ثبت شده، سایت دارد و معمولاً در زمینه‌های دیگری نیز کار تجاری انجام می‌دهد.
بسیاری از این سایت‌ها که خودشان نتوانسته‌اند درگاه بانکی رسمی بگیرند، درگاه شرکت‌های دیگر را با قیمت‌های قابل‌توجهی به‌صورت پنهانی می‌خرند. با این حساب، تراکنش مالی از طریق یک شرکت ثالث انجام می‌شود. حتی این روزها شاهد آن هستیم که سرویس‌های مورد استفاده وب‌سایت‌های قمار از سرویس‌های پرداخت اینترنتی به سرویس‌های بانکی مثل کارت به کارت تغییر پیدا کرده است. علاوه بر این موارد، این وب‌سایت‌ها به استفاده از انواع ووچرها مثل وب‌مانی و پرفکت‌مانی و همینطور رمزارزهایی مانند بیت‌کوین و اتریوم روی آورده‌اند. حالا با تغییر ابزار پرداخت، دیگر هیچ گونه ردی از جریان‌های درآمدی آنها نمی‌توان پیدا کرد و با ضعف قانونی که در این حوزه وجود دارد، کار سخت‌تر هم شده است.
وب‌سایت‌هایی که از درگاه‌های پرداخت اینترنتی استفاده می‌کنند، دارای چندین درگاه پرداخت هستند. طبق صحبت‌های یک منبع آگاه، زمانیکه یکی از درگاه‌های این سایت‌ها شناسایی و بسته شد، آنها بلافاصله درگاه بعدی را جایگزین می‌کنند. گردش مالی این سایت‌های قمار و شرطبندی به‌شدت بالا است و این را می‌توان از تبلیغات زیادی که در شبکه‌های مجازی انجام می‌دهند، متوجه شد. گردش مالی این سایت‌ها آنقدر زیاد است که اگر درگاه آنها بسته شود، در فاصله‌ای که درگاه دیگر را بخواهند جایگزین کنند، کلی ضرر متحمل می‌شوند. زمانیکه نهاد ناظر یکی از درگاه‌های این سایت‌ها را شناسایی کند به‌سرعت آن را قطع خواهد کرد. از لحظه‌ای که این درگاه قطع شود تا لحظه‌ای که آن سایت قمار درگاه دیگر خود را جایگزین کند، چند ساعت طول می‌کشد.
برای اینکه در این بین تراکنش‌هایشان کم نشود و ضرری را متوجه نشوند، به کارمندی که وظیفه بستن این درگاه را دارد، مبالغ زیادی پیشنهاد می‌دهند که تنها این پروسه بستن را چند ساعتی به تعویق بیندازد تا کارهای جایگزین کردن درگاه دوم را انجام دهند. این سایت‌های قمار و شرطبندی برای اینکه ذره‌ای متحمل ضرر و زیان نشوند حاضر هستند هر کاری انجام دهند. در نهایت نیز پول را با کانال‌های مختلفی از کشور خارج می‌کنند. عمدتا نیز مقصد پول این سایت‌های قمار و شرطبندی در ترکیه، آذربایجان و گرجستان است.
برای اینکه دید دقیقی داشته باشیم از فعالیت سایت‌های قمار و شرطبندی با مصطفی امیری مدیرعامل زرین پال، احسان قاضی‌زاده مدیرعامل اکسیر و سجاد چاری‌پور، مدیرعامل و بنیان‌گذار شبکه پرداخت پی در این باره و چالش‌هایی که آنها در این زمینه با آن روبه‌رو شده‌اند گفت‌وگو کردیم.
گردش مالی یک تا دو میلیارد تومان در روز سایت‌های قمار و شرطبندی
طبق گفته‌های مدیرعامل زرین پال، عملا پرداخت سایت‌های قمار و شرطبندی از درگاه پرداخت اینترنتی به ابزارهای دیگری مانند کارت به کارت، پرداخت درون بانکی و پرداخت قبوض خاص روی شتاب منتقل شده است که هر سه این ابزارها به دلیل ذات آنی که دارند، امکان برخوردی که وجود دارد را تقلیل می‌دهند و بانک‌ها نیز ممکن است انگیزه زیادی برای برخورد با آنها نداشته باشند؛ اما اتفاق خوب این موضوع برای درگاه‌های پرداخت اینترنتی، پرداخت‌یارها و PSPها است که این سایت‌ها از درگاه پرداخت اینترنتی به دیگر ابزارهای پرداختی مهاجرت کرده‌اند.
پیش‌بینی امیری درباره گردش مالی سایت‌های قمار و شرطبندی در سال ۱۳۹۶ با توجه به مدارکی که پیدا کرده بودند و به معاون دادستان وقت نیز نامه زده بودند، این بود که گردش سایت‌های قمار و شرطبندی حدود یک میلیارد تا ۲ میلیارد تومان در روز بوده. در آن زمان استدلال کردند که با توجه به مارجینی که در سایت‌های قمار و شرطبندی وجود دارد، حداقل ۲۰ درصد از این مبلغ می‌تواند به سود منتهی شود و کافی است این ۲۰ درصد را خرج خرید آدم در شبکه پرداخت کشور کنند.
به گفته امیری قمار و شرطبندی در دو جامعه بیشتر اتفاق می‌افتد؛ یکی جامعه‌هایی که از رفاه نسبی برخوردار هستند و دیگری در جامعه‌هایی که هیچ رفاهی ندارند که متاسفانه ما در دومین گزینه به سر می‌بریم و به لحاظ برخوردی که ممکن است با سایت‌های قمار و شرطبندی وجود داشته باشد نیز ضعف قانونی داریم.
او درباره یکی از پرونده‌های قماری که به دادستانی اعلام کرده بودند و به دلایل نامشخص مختومه شده نیز صحبت کرد: «سال ۱۳۹۷ پرونده‌ای را برای دادستانی کل کشور ارسال کردیم ولی اکنون صاحب آن سایت از زرین پال شکایت کرده است که زرین پال بدون اینکه حکم قضایی داشته باشد ما را مسدود کرده و در این بازه ضرر و زیانی که به من وارد شده و پولی که مسدود کرده است را باید به اندازه زمان مسدودی و سود بانکی به من پرداخت کند. به همین راحتی یک پرونده‌ای مختومه شده است و امروز ما مجبور هستیم بابت این پرونده به هر دادگاهی رجوع کنیم و توضیح دهیم که این سایت قمار و شرطبندی انجام می‌داده؛ قاضی نیز به ما می‌گوید که موضوع قمار و شرطبندی جدا و پول آنها نیز باید جدا مورد بررسی قرار گیرد. در نتیجه اگر بانک مرکزی و دادستانی کل کشور به این ماجراها ورود نکنند، اوضاع بدتر می‌شود. من همیشه می‌گویم که حرمت امامزاده به متولی آن است؛ اگر امروز حرمت ما به عنوان یکی از بازیگران رسمی حوزه پرداخت الکترونیکی کشور متزلزل شود، یقینا من انگیزه‌ای برای برخورد با موارد اینچنین نخواهم داشت یعنی ممکن است اتفاقی را دفعه بعد ببینم و از آن چشم پوشی کنم.»
مدیرعامل زرین پال همچنین به تبلیغات پیش‌بینی جام‌جهانی که در طول بازی‌های جام‌جهانی و از رادیو و تلویزیون پخش می‌شد نیز اشاره کرد. به گفته او این تبلیغات برای پیش‌بینی با چیزی که در سایت‌های قمار و شرطبندی اتفاق می‌افتد، تفاوت زیادی ندارد و هیچ توضیحی برای اینکه چرا تبلیغ در رادیو و تلویزیون قانونا و شرعا مجاز است ولی در سایت‌ها مجاز نیست، وجود ندارد.
به عقیده امیری برای کاهش این فعالیت‌ها باید دو راهکار در نظر گرفته شود. «یا باید مطابق با دستور شریعت قوانین را بازنگری کرده و موضوع قمار و جرم‌انگاری این موضوع را شفاف کنیم که ما آمادگی خود را در این خصوص اعلام می‌کنیم که تا جایی که بتوانیم کمک خواهیم کرد. ولی اگر نمی‌شود و نمی‌خواهند که قوانین در رابطه با فعل قمار را شفاف کنند، بهترین راهکار این است که برای این نوع از فعالیت نیز مالیات در نظر گرفته شود. اگر مالیات درست شناسایی شود، حداقل باعث می‌شود ۲۰ درصدی که سایت‌های قمار و شرطبندی سود راحت دارند و می‌توانند زیرمیزی به هر کدام از قسمت‌هایی که مدنظرشان هست فساد وارد کنند، شفاف شود و کمکی نیز به دولت در بحث مالیات شود.»
درگاه پرداخت ریالی؛ رتبه یک درگاه واریز به سایت‌های قمار و شرطبندی
طبق صحبت‌های احسان قاضی‌زاده مدیرعامل اکسیر، با وجود اینکه وب‌سایت‌های قمار و شرطبندی به سمت استفاده از پرفکت‌مانی و رمزارزها آمده‌اند اما همچنان رتبه یک درگاه واریز به این سایت‌ها، درگاه پرداخت ریالی است، سپس پرفکت مانی برای این سایت‌ها محبوب است و در رتبه‌های بعدتر نیز کارت به کارت و واریز به حساب؛ اما رمزارزها و مشخصا بیت‌کوین هنوز آنچنان به‌عنوان ابزار پرداخت برای این سایت‌ها جا نیفتاده‌اند. قاضی‌زاده در این باره توضیح داد: «یکی از دلایل این موضوع این هست که سرعت تراکنش‌های بیت‌کوین پایین است و دانش در مورد آن زیاد نیست اما پرفکت مانی تراکنش‌هایش خیلی سریع انجام می‌شود و خرید و فروش آن نیز به‌راحتی صورت می‌پذیرد. افرادی که در خارج از کشور می‌خواهند پرفکت مانی خریداری کنند، از طریق وب‌سایت ها و پلتفرم‌های داخلی تتر خریداری می‌کنند و سپس با تتر از یک سایت برای مثال روسی پرفکت مانی را می‌خرند و سپس با استفاده از پرفکت مانی در سایت‌های قمار و شرطبندی شروع به فعالیت می‌کنند. در نتیجه سایت‌های قمار و شرطبندی به‌صورت غیرمستقیم از رمزارزها استفاده می‌کنند.»
او به حساب‌های اجاره‌ای به‌عنوان یکی از چالش‌های جدی که با آن روبه‌رو هستند اشاره کرد و گفت: «یکی از چالش‌هایی که ما داریم بحث حساب‌های اجاره‌ای است؛ یعنی حتی اگر بالاترین سرویس‌های احراز هویت را نیز استفاده کنیم کمااینکه ما در اکسیر از آنها استفاده می‌کنیم، حساب‌های اجاره‌ای را نمی‌توان کاری کرد. به لحاظ احراز هویت مشکلی نداریم و هر تراکنشی را می‌توانیم به یک شخص حقیقی و حقوقی مرتبط کنیم که در آن شخص وجود خارجی دارد اما اینکه این شخص آگاهانه وارد حوزه رمزارزها شده است یا نه را نمی‌توانیم متوجه شویم که همان بحث حساب‌های اجاره‌ای و سواستفاده از عدم دانش قشری از جامعه است که برای پولشویی یا دور زدن رد پول‌های قمار و شرطبندی از آنها استفاده می‌شود. ما از ابتدای فعالیت اکسیر به‌ندرت در خصوص قمار و شرطبندی به مشکل برخوردیم و بیشتر مشکل ما مخصوصا قبل از پویا شدن رمز دوم، حساب‌های اجاره‌ای، خالی شدن کارت‌ها و شستن پول‌های فیشینگ از طریق رمزارزها بود که خیلی انرژی ما را برای پرونده‌های قضایی متفاوت گرفت.»
با توجه به صحبت‌های قاضی‌زاده و طبق شنیده‌ها، روزی یک میلیارد تومان گردش مالی برای یک وب‌سایت معمولی قمار و شرطبندی، عدد عادی است. همچنین طبق امارها گفته می‌شود که بیش از ۳۰۰ سایت قمار و شرطبندی در کشور وجود دارد که چند تا از آنها بسیار معروف هستند که احتمالا گردش مالی بسیار بیشتری دارند.
یکی از مناسب‌ترین سرویس‌ها برای سواستفاده، سرویس کارت به کارت است
طبق صحبت‌های سجاد چاری‌پور، مدیرعامل و بنیان‌گذار شبکه پرداخت پی، در سال گذشته وب‌سایت‌های قمار از ابزارهایی مانند درگاه پرداخت برای شارژ اکانت کاربرانشان استفاده میکردند که با توسعه الگوریتم‌های کشف تقلب و کشف و انسداد درگاه‌های قمار، در زمان بسیار کوتاهی استفاده از درگاه پرداخت برای این وب‌سایت‌ها ریسک محسوب می‌شد؛ بنابراین به سمت استفاده از سرویس بانک‌ها تغییر جهت دادند و یکی از مناسب‌ترین سرویس‌ها برای سواستفاده، سرویس کارت به کارت اینترنتی با نت‌بانک هست که به طرز ماهرانه‌ای از این ضعف استفاده می‌کنند.
چاری‌پور درباره راهکار شبکه پرداخت پی در برابر این سایت‌ها توضیح داد: «در شبکه پرداخت پی بالغ بر ۹۰ درصد وب‌سایت‌های پر ریسک در روز اول دریافت درگاه رصد و مسدود می‌شوند و مابقی نیز در روز دوم دریافت درگاه شناسایی می‌شوند. با این سیاست اجازه فعالیت در همان ساعات و روزهای ابتدایی داده نمی‌شود. همچنین ما سعی کردیم با به روز نگهداشتن الگوریتم‌های کشف تقلب و محدود کردن ارائه خدمات پرداخت به مشتریان، روی قشر خاصی تمرکز داشته باشیم و به مشتریان بزرگ و شناخته شده سرویس ارائه کنیم که این کار در دنیا مرسوم هست و ریسک را تا حد زیادی کاهش می‌دهد. در مقیاس استانداردهای جهانی، سرویس پرداخت آنلاین به‌راحتی در اختیار همه قرار نمی‌گیرد.» به گفته چاری‌پور، گردش مالی دقیقی از این وب‌سایت‌ها در دسترس نیست.