پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
حالا که همه خوشحال از بالا رفتن شاخص بورس هستیم، چرا باید حواس‌مان به اصلاح قیمت‌ها و ریزش بورس هم باشد؟
نگاهی به ۳ مفهوم اصلاح قیمت، ریزش قیمت و پولبک
میزان رشد روزانه شاخص کل بورس تهران دیروز به بالاترین حد خود در ۱۰ سال گذشته رسید. شاخص کل بورس تهران روز گذشته با رشد حداکثری قیمت‌ها، 4.5 درصد افزایش یافت و از مرز ۹۰۰ هزار واحد عبور کرد. چنین میزانی از رشد روزانه در شاخص کل از شهریور سال ۱۳۸۸ تاکنون تجربه نشده بود.
علاوه‌بر رکورد شاخص کل، رکورد ورود تقاضای جدید به بورس هم شکسته شد. بازار سهام روزبه‌روز طیف گسترده‌تری از مردم را به خود جذب می‌کند. بیشتر معاملات طی روز گذشته با تقاضای شدیدی روبه‌رو شد و عدم عرضه متناسب با تقاضا سبب شد تا ارزش معاملات کاهش پیدا کند و حجم انبوهی از تقاضا در پایان کار در صف‌های خرید اصطلاحاً بلوکه شود.
نمونه این انبوه تقاضا را می‌توانیم در عرضه اولیه اخیر با نماد «غگیلا» مشاهده کرد. در این عرضه اولیه حدود دو میلیون و 400 نفر شرکت کردند و با صف خرید بیش از ۴۰۰ میلیون سهمی مواجه شدند. درحالی‌که تعداد کل سهام این شرکت ۲۰۰ میلیون بیشتر نیست. در واقع، حجم ورود پول‌ها به اندازه‌ای است که عملاً در برخی از سهم‌ها ظرفیت واقعی برای پاسخگویی به تقاضا وجود ندارد.
نوسان و ریسک جزو ذات بازار سرمایه بوده و در طول سالیان هم شاهد آن بوده‌ایم. اینکه بورس به رشد شگفت‌انگیزی می‌رسد و پس از یک دوره زمانی، قیمت سهام دوباره پایین می‌آید و به‌عبارتی شاهد ریزش سهام در بورس هستیم، موضوع جدیدی نیست. مساله اینجاست که بسیاری از تازه‌واردان بورس وقتی با اولین نزول قیمتی در سبد سهام خود روبه‌رو می‌شوند، این احساس ترس را دارند که سود به‌دست آورده و اصل پول خود را از دست می‌دهند و همین موضوع باعث می‌شود که همان انبوه تقاضا برای خرید سهام به تقاضا برای فروش تبدیل شود.
این همان چیزی است که بعد از رشد رؤیایی شاخص بورس شاهد آن هستیم. این روزها سؤال بسیاری از افراد، این است که بالاخره بورس چه زمانی می‌ریزد؟ ما نمی‌دانیم بورس قرار است تا کجا رشد داشته باشد و چه زمانی از سیر صعودی خود دست می‌کشد. چیزی که باید به آن توجه کرد این است که در بازار بورس سه مفهوم پایه‌ای وجود دارد که هر سرمایه‌گذاری باید به آنها آگاه باشد؛ اصلاح قیمت، ریزش قیمت و پولبک. اینها جزو مفاهیمی هستند که احتمالاً در روزهای آینده در اخبار بازار سرمایه زیاد به آنها بر می‌خوریم.
در این گزارش قصد داریم هر کدام از این مفاهیم را توضیح دهیم. اینکه وقتی سهمی در بازار بورس می‌ریزد، آیا با اصلاح قیمت مواجه شده‌ایم یا ریزش؟ فرق اصلاح قیمت با پولبک چیست و زمانی که در بازار بورس شاهد کاهش قیمت سهام هستیم، دقیقاً چه اقدامی باید انجام دهیم؟
اصلاح و ریزش قیمت چه زمانی اتفاق می‌افتند؟
به‌طور کلی در بازار سهام، سهم به‌صورت پیوسته صعودی یا نزولی نمی‌‌ماند و معمولاً صعود یا نزول آن به‌صورت پلکانی است. وقتی که قیمت‌ها بیش از اندازه واقعی خود رشد کنند و در واقع از سطح قیمتی که داشته‌اند بسیار بالاتر بروند، سرمایه‌گذاران اقدام به فروش سهام خود می‌کنند. اگر این رشد قیمتی بیش از حد باشد، در ادامه باعث ایجاد فروش‌های سنگین‌تری می‌شود که این دوران را «دوران اصلاح قیمت سهام» می‌گویند.
تعریف پذیرفته شده‌ای برای اصلاح قیمت یا correction price وجود ندارد، اما عموماً وقتی شاخص سهامی بیش از 10 درصد سقوط می‌کند، اغلب گفته می‌شود که به محدوده اصلاح قیمت وارد شده است. این اصطلاح به این دلیل استفاده می‌شود که «اصلاح» روند بالا رفتن قیمت را متوقف کرده و قیمت‌ها را به روند طولانی‌مدت خود باز می‌گرداند.
به‌عبارتی افراد، اصلاح سهم را در کاهش نسبی قیمت‌ها در یک روند صعودی می‌دانند. موردی که ممکن است تازه‌واردان بورس آن را با ریزش اشتباه بگیرند. در دوران اصلاح شاخص تمام شرکت‌های حاضر در بورس دچار افت قیمت نمی‌شوند، اما در زمان ریزش شاخص با منفی شدن دسته‌جمعی سهام شرکت‌ها مواجه خواهیم بود. در این مدت با تشکیل صف‌های فروش به‌صورت سریع و در طولانی‌مدت، ارزش سهام شرکت‌ها به شدت و در کوتاه‌ترین زمان کاهش می‌یابد.
با یک مثال ساده می‌توان تفاوت اصلاح قیمت و ریزش را بیشتر توضیح داد. فرض کنید که سهمی را از زمان ورود آن به بورس خریده‌اید و قیمت آن 520 تومان بوده است. فرض کنیم این سهام تا قیمت هزار و 500 تومان در طول دو سال رشد داشته است. درواقع به یک سطح ثبات قیمتی رسیده است. پس از آن طی بازه زمانی دو ماهه به چهار هزار و 500 تومان می‌رسد و یک باره سیر صعودی پیدا می‌کند. اگر قیمت سهم تا سطح قیمتی کاهش پیدا کند، به اصلاح قیمت رسیده است. یعنی اگر قیمت آن از هزار و 500 تومان پایین نیاید، می‌گوییم که اصلاح قیمت رخ داده، نه ریزش؛ اما در صورتی‌که قیمت، سطح هزار و 500 تومان را بشکند و از این قیمت پایین‌تر بیاید می‌گوییم سهم دچار ریزش شده است.
در پولبک چه اتفاقی رخ می‌دهد؟
پولبک (pullback) به معنای بازگشت و عقب کشیدن است. پولبک در واقع زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت سهام، روند صعودی داشته و در واقع سطح قیمتی را شکسته است. معمولاً وقتی پس از مدت‌ها این قیمت به سطح مقاومتی خود تمایل پیدا می‌کند و پایین می‌آید، سعی می‌کند یک بار دیگر به آن سطح شکسته شده بازگردد. به این بازگشت قیمت، پولبک می‌گویند.
اما این تفکر که الزاماً بعد از هر شکست، باید نیاز به پولبک باشد، درست نیست. این نکته را هم باید در نظر داشت که پولبک حتماً نباید بازگشت دقیق به سطح شکسته شده باشد؛ بلکه نفوذ موقت به محدوده سطح شکسته شده هم پولبک به‌حساب می‌آید.
توضیح بالا را با ذکر یک مثال ادامه می‌دهیم. در شکل زیر نمودار یک سهام را مشاهده می‌کنید که پس از مدت‌ها روند صعودی شکسته شده و سیر نزولی دارد. در این حالت سهم وارد روند اصلاح می‌شود.
پس از چند روز سهم تلاش می‌کند تا دوباره خود را به بالای خط روند برساند و به آن حمله می‌کند. هرچند پس از آن دوباره وارد روند ریزشی می‌شود که این ریزش قوی‌تر از قبل است. به این اتفاق پولبک به خط روند صعودی می‌گوییم و در این مورد فرصت دوباره‌ای برای فروش سهام به سهامداران داده می‌شود.
تازه‌واردان چه راهی را انتخاب کنند؟
باتوجه به این توضیحات تازه‌واردان به بورس باید در زمان اصلاح و ریزش قیمت توجه داشته باشند که چه زمانی در بورس ورود و روی چه سهامی سرمایه‌گذاری می‌کنند. حسین خزلی، یکی از فعالان بازار سرمایه معتقد است که تازه‌وارد بورس باید بدانند قیمت این سهم‌هایی که می‌خرند بین ۳ تا ۱۰ و برخی تا ۲۰ برابر رشد کرده و طبیعی است که آنها در اوج قیمت‌های تاریخی بورس، سهام خریده‌اند و احتمال ریزش و نوسان آن در آینده وجود دارد.
او پیشنهاد می‌دهد که تازه‌واردان به بورس در ۵۰ سهام بزرگتر و برتر بازار سرمایه، سرمایه‌گذاری کنند تا اگر بازار بورس به هر دلیل منفی شد، سهام آنها کمتر منفی شده و از آنجا که سهام این شرکت‌ها پتانسیل تولید، فروش و صادرات خوبی دارند، بنابراین در بازه زمانی پس از منفی شدن بورس می‌توانند خودشان را بازسازی کرده و به قیمت قبلی بازگردند.
