آينده‌ای که شایسته پول است / لیبرا می‌تواند رویکرد ما را برای همیشه نسبت به پول تغییر دهد یا اینکه یک شکست تمام‌عیار باشد

ماهنامه عصر تراکنش / بلافاصله بعد از انتشار وایت‌پیپر پروژه لیبرا توسط کمپانی فیس‌بوک، بخش عمده‌ای از اینترنت، دنیای فناوری، صنعت خدمات مالی و اعتباری و محفل‌های سیاست‌گذاری زیر سایه بحث در مورد توانایی‌های بالقوه این پروژه قرار گرفت. البته هنوز مدت زیادی از مطرح‌شدن نام لیبرا نگذشته است و همچنان در مرحله پیشنهاد قرار دارد و سوال‌های بی‌شماری در مورد آن بی‌جواب باقی مانده است. این پروژه می‌تواند رویکرد ما را برای همیشه نسبت به پول تغییر دهد؛ یا اینکه یک شکست تمام‌عیار باشد. در طول سال‌های آینده همه‌چیز مشخص خواهد شد.

در روزهای اخیر، فرانسه و آلمان بیانیه مشترکی در خصوص کریپتوکارنسی لیبرا فیس‌بوک ارائه دادند. آنها اعلام کردند که این رمزارز اساسا به بخش مالی ضرر می‌رساند و همچنین هشدار دادند که می‌تواند مجوز کوین در اروپا را مسدود کند.

اخیرا بانک مرکزی اروپا (ECB) گفته که روی پروژه ارز دیجیتال عمومی کار می‌کند که دیگر نیاز به پروژه‌هایی مانند لیبرا غیرضروری باشد. برونو لو میر، وزیر دارایی فرانسه و اولاف شولز، وزیر دارایی آلمان گفتند که کریپتوکارنسی‌هایی مانند لیبرا، برای مصرف‌کنندگان خطرناک هستند و می‌توانند به ثبات مالی و همچنین حاکمیت پولی کشورهای اروپایی صدمه بزند.

ببینید: بانک مرکزی اروپا برای مقابله با لیبرا ارز دیجیتالی ارائه می‌دهد

هرچند مادامی که جزئیات بیشتری منتشر نشود، نمی‌توان چیز خیلی بیشتری در مورد لیبرا گفت، اما انتشار وایت‌پیپر این پروژه فرصتی در اختیار ما قرار می‌دهد که به عقب نگاه کنیم و این سؤال را از خودمان بپرسیم که پول چیست و چگونه کار می‌کند؟ پول یکی از معدود ابزارهای باقی‌مانده غیر دیجیتال در زندگی روزمره ماست.

بسیاری از خدمات در طول ۲۵ سال گذشته به‌تدریج دیجیتال شده‌اند، ارتباطات با اختراع ایمیل، کتاب‌فروشی‌ها با ایجاد آمازون و تاکسی‌ها با پایه‌گذاری اوبر، خدماتی هستند که در دهه‌های گذشته به دنیای دیجیتال پیوسته‌اند. با وجود این تحولات و با وجود رشد در حوزه فناوری مالی (Fintech) و ابتکارهایی که در حوزه مصرفی خدمات مالی انجام شده است، ماهیت پول همچنان تقریباً دست‌نخورده باقی مانده است.

.

آغازی بر آینده پول

دلایل موجهی وجود دارد که در آینده دنیا شاهد ثبات در ماهیت پول باشد. اسکناس‌های ارزهای مختلف توسط دولت‌ها منتشر می‌شوند و دلایل مهمی وجود دارد که کنترل توزیع و انتشار پول بر عهده دولت باشد. این دلایل بیش از هر چیز بازتاب واقعیت جاری در جهان ما هستند. پول بسیار حساس‌تر و خطرناک‌تر از آن است که دستخوش ابتکارهای بنیادشکنی شود که در دارایی‌های دیگر شاهد آن بودیم، اما اگر قرار باشد پول نوین را با استفاده از نظریه وضعیت نخستین جان رالز از نو بسازیم، نتیجه چیزی کاملاً متفاوت از آن خواهد بود که امروز با آن مواجهیم.

[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]

اختراع چین

گفته می‌شود این نوع پول برای اولین‌بار در سال 1000 میلادی توسط چینی‌ها اختراع و به کار گرفته شده و تا پیش از این نوع دیگری از مبادلات و تجارت و دادوستد، به روش‌هایی مانند کالابه‌کالا یا مبادله با طلا و نقره و برخی فلزهای ارزشمند دیگر انجام می‌شده است.

[/mks_pullquote]

.

ابداع لیبرا این فرصت را در اختیار ما قرار می‌دهد که از نو درباره اینکه پول چیست و پول باید چه چیز باشد، صحبت کنیم. بدون توجه به اینکه چه اتفاقی برای لیبرا در مواجهه با مقررات حاکم بر بازارهای مالی و رقابت سخت بازار رخ می‌دهد، اگر این فرصت را به بحث در مورد آینده پول بدهیم، در واقع آن را حرام نکرده‌ایم. آنچه در ادامه می‌آید، ایده‌هایی برای بحث در مورد آینده پول است که به‌ترتیب از بنیادی‌ترین ایده به سمت خیالی‌ترین ایده جذاب مرتب شده‌اند.

.

پول باید آزاد باشد

اجازه دهید با واضح‌ترین اصل شروع کنیم؛ ساده‌اش این است که هیچ‌کس نباید برای استفاده از پول، مجبور به هزینه پول شود. در شرایط حاضر بسیاری از صنایع مالی و فناوری‌های مالی به سمت این اجماع می‌روند که برای استفاده از پول نباید پولی خرج شود، اما این انتقال بسیار کند است و همچنان مصرف‌کنندگان در بسیاری موارد مجبور هستند برای دسترسی به پول‌شان، پول خرج کنند.

دستگاه‌های خودپرداز برای برداشت پول هزینه می‌گیرند، برگه‌های چک هزینه چاپ دارند (و اگر فکر کردید در جایی مانند ایالات متحده آمریکا برگه‌های چک دمده شده‌اند، باید بدانید که همچنان ۹۰ درصد از چک‌های صادره در آمریکا دستی هستند)، انتقال پول از صرافی‌ها هزینه دارد، انتقال بین‌بانکی هزینه دارد، نقد کردن چک هزینه دارد، پرداخت پول به فروشنده از طریق سرویس‌هایی مانند پی‌پال هزینه دارد و…

[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]

میزان دلار و چاپ پول

هر کشور به اندازه دلارهایی که دارد، می‌تواند از کالاها و خدمات موجود در هر جای دنیا خریداری کند؛ تحت این شرایط می‌توان گفت قدرت اقتصادی کشورها در تعداد دلارهای اندوخته‌شده در بانک مرکزی آنهاست. محدود بودن تعداد دلارها در سیستم اقتصادی دنیا همان دلیلی است که دولت نمی‌تواند هر اندازه پول که دوست دارد چاپ کند.

[/mks_pullquote]

.

ایده اولیه بسیاری از نرم‌افزارهای مالی جدید مانند ونمو، اسکوئر کش و وی‌چت‌پی و قبل از همه اینها Clinkle این بود که اجازه دهند بدون دریافت هیچ هزینه‌ای پول در آنها انتقال پیدا کند. سرویس‌هایی مانند اپل‌پی و گوگل‌پی خدماتی ارائه دادند که این ایده را یک گام به جلو می‌برد، از طریق این سرویس‌ها گوشی تلفن همراه به جای دلار به اصلی‌ترین وسیله سفارش و خرید تبدیل می‌شد و بدون هیچ هزینه‌ای مستقیماً پول را از حساب بانکی به حساب فروشنده منتقل می‌کرد.

اما چنین سرویس‌هایی در بسیاری از کشورهای دیگر هنوز راه نیفتاده‌اند. هرچند خدمات نرم‌افزاری مانند ام‌پسا در کنیا بسیار طرفدار دارد، اما در کشورهای اطراف آن مانند نیجریه به‌عنوان بزرگ‌ترین کشور آفریقایی همچنان مساله هزینه دسترسی به پول نقد بسیار سنگین است. من شخصاً در شرق آفریقا بارها با پیغام «اسکناس موجود نیست» مواجه شده‌ام، آن هم در شرایطی که اصل باز کردن حساب در این کشورها هزینه سنگینی دارد.

.

پول باید بدون تأخیر منتقل شود

برای بسیاری از افرادی که این مقاله را مطالعه می‌کنند، ممکن است انتقال فوری و بلافاصله آنچنان اهمیتی نداشته باشد و تأخیر یکی، دوروزه در بازه پرداخت، تغییر زیادی ایجاد نکند. ممکن است پرداختی یک حساب جمعه باشد یا دوشنبه. برداشت از حساب نرم‌افزاری مانند ونمو یک یا دو روز وقت می‌برد، اما آرون کلین، محقق اندیشکده بروکیگز معتقد است که تأخیر در پرداخت به‌صورت تصاعدی اثر منفی بزرگ‌تری روی قشر فقیرتر دارد.

تأخیر در نقد شدن یک چک به معنای این است که یک قبض به جای اینکه پرداخت شود، برگشت بخورد و هزینه چاپ مجدد و جریمه تأخیر بر آن اضافه شود. همچنین به معنای این است که پول کافی برای خرید آخر هفته در حساب موجود نباشد. این موضوع باعث می‌شود که رجوع به نزول‌خوارها (هفت میلیارد دلار در سال)، شرخرها (دو میلیارد دلار در سال) و جریمه برگشت خوردن (۲۴ میلیارد دلار) افزایش پیدا کند.

ان‌پی‌آر در گزارشی از یک تراکنش مالی این موسسه خبری می‌نویسد: «منتظر بودیم پول لازم از کیک‌استارتر به حساب‌مان واریز شود، پول باید از حساب بانک آمازون به حساب بانک مورگان‌چیس واریز می‌شد. این کار فقط مستلزم انتقال اطلاعات از طریق خطوط اطلاعاتی است.

فکر می‌کنید چقدر طول کشید؟ یک دقیقه؟ یک ساعت؟ نه! پنج روز طول کشید.» واقعیت این است که ریل‌هایی که قطار مالی آمریکا روی آن حرکت می‌کند، متعلق به 40 سال پیش است. بر اساس مطالعات آرون کلین، ارسال پول از اسلواکی به فرانسه، سریع‌تر از انتقال پول از واشنگتن‌دی‌سی به فیلادلفیا امکان‌پذیر است. حل این تأخیر می‌تواند سریع‌ترین مسیر برای کاهش شکاف ثروت در ایالات متحده باشد.

[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]

BTM

خودپرداز بیت‌کوین (Bitcoin ATM) که گاهی آن را BTM نیز می‌نامند، در واقع نوعی صرافی اتوماتیک بیت‌کوین محسوب می‌شود؛ به این معنا که در ازای پول فیزیکی شما می‌توانید بیت‌کوین دریافت کنید و بعضاً بیت‌کوین‌های خود را فروخته و پول فیزیکی دریافت کنید. این خودپردازها به کسانی که عضوی از سیستم بانکی نیستند و حساب بانکی ندارند نیز اجازه دسترسی و خریدوفروش بیت‌کوین را می‌دهد. قیمت بیت‌کوین در این خودپردازها به‌طور معمول بین ۵ تا ۱۰ درصد بالاتر از نرخ فعلی مبادلات است و این مبلغ به علت هزینه‌های کارمزد، اجاره و تعمیرات و نگهداری خودپرداز است.

[/mks_pullquote]

.

این اقدام می‌تواند واضح‌ترین مسیر برای بهبود آینده پول باشد. نشانه‌هایی از آینده مورد نظر در حال ظهور است. نرم‌افزارهایی مانند Earmin و کارفرماهایی همچون والمارت پرداخت آنی حقوق کارکنان‌شان را آغاز کرده‌اند، به این معنی که درست همان زمان که درآمد به دست می‌آید، این پول در حساب موجود می‌شود. وب‌سایت لیبرا در مورد ماهیت این رمزارز مدعی می‌شود که استفاده و برداشت این پول «باید به سادگی و ارزانی ارسال یک پیامک باشد». واقعیت این است که پول باید با سرعت ارتباطات نوین جابه‌جا شود.

.

پول باید با یک کلیک قابل استفاده باشد

آمازون به‌دلیل تلاشش برای رسیدن به فناوری سفارش و پرداخت با یک کلیک، شهرت بدی پیدا کرده است؛ مسیری که باعث می‌شود تک‌تک موانع کوچک میان مصرف‌کننده و تصمیم به خرید حذف شود. در واقع پول هم نباید شرایطی جز این داشته باشد. جابه‌جایی پول به حساب پس‌انداز، ارسال پول برای یک دوست، دریافت وام، سرمایه‌گذاری یا پرداخت قبوض باید به‌سادگی انجام شود و کافی است با استفاده از راهکارهای ارتقای رابط کاربری بدون اصطکاک (Frictionless UI) به دست بیاید. شوربختانه امروزه دسترسی به پول نیازمند رشته‌ای از رمزهای عبور، پین‌کدها، حساب‌های کاربری و تصدیق هویت چندعاملی است. هرچند این مسائل برای حفظ امنیت واجب هستند، اما ایجاد اصطکاک و مانع می‌کنند.

[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]

پول فیات

اسکناس‌ها و پول‌هایی که امروزه در اختیار مردم قرار دارد، به پول فیات (Fiat Currency) یا پول اعتباری معروفند و در واقع خودشان فی‌نفسه ارزشی بالاتر از یک قطعه کاغذ دارای نقش و نگار و نوشته که یکسری اقدامات امنیتی هم برای جلوگیری از جعل آن صورت گرفته، ندارند؛ اما اعتبارشان گهگاه به‌صورت نجومی با ارزش فی‌نفسه‌شان تفاوت می‌کند[/mks_pullquote]

.

خوشبختانه سامانه‌های هویت دیجیتال در طول چند سال اخیر حوزه بسیاری از ابتکارها و پیشرفت‌ها بودند. سیستم‌عامل گوشی‌های تلفن همراه به کاربران اجازه می‌دهند که با اطلاعات بایومتریک از جمله از طریق اثرانگشت و تصویر صورت تصدیق هویت شوند و از این طریق اجازه نقل‌وانتقال پول بدهند، اما موفقیت‌های این حوزه با پستی‌وبلندی‌هایی مواجه است.

سامانه‌های غیرمتمرکز احراز هویت مانند 3Box وعده حساب کاربری جامع و فراگیر می‌دهند تا به هر سرویسی که بر اساس آن عمل کند، اجازه احراز هویت بدهند؛ اما واقعیت این است که هویت باید در خود پول جاسازی شود. اگر واحدهای مالی عنوان مالک را در خود جای دهند، آنگاه این پول خیلی بی‌اصطکاک‌تر قابل دسترسی است و فقط زمانی که مالکیت واحد پول به دیگری انتقال پیدا کند، مالکیت آن هم تغییر می‌کند، در چنین شرایطی است که استفاده یک ‌کلیکی از پول امکان‌پذیر می‌شود.

این اقدام همزمان می‌تواند جلوی دزدی را هم بگیرد. اگر مالکیت واحد پول به حدی امن باشد که فقط از طریق مبادلات امن قابل انتقال باشد، آنگاه در صورتی که مورد سرقت واقع شود یا غیرقانونی منتقل شود، توسط غیر مالک قابل استفاده نیست و این دقیقاً ایده بعدی است که به آن می‌پردازیم.

.

پول باید امن باشد

یکی از شهرهایی که رشد پرداخت‌های آنلاین در آن بسیار سریع است، موگادیشو، پایتخت سومالی است. چرا؟ چون پول در موگادیشو فقط در تلفن همراه امن است. در شهری که جیب‌بری‌ها معمولاً با خشونت همراه است و به قتل منجر می‌شود، حمل‌ونقل پول نقل توسط افراد می‌تواند مساله مرگ و زندگی باشد. آینده پول باید به شکلی باشد که سرقت فیزیکی پول امکان‌پذیر نباشد، چراکه پول به شیوه امنی دیجیتالی شده است.

.

پول باید باثبات باشد

در شرایطی که در سومالی جیب‌برها و دزدها باعث رونق استفاده از پرداخت‌های تلفن همراه شده‌اند، یک گزارش بی‌بی‌سی نشان می‌دهد که در کشور همسایه، با انگیزه‌ای متفاوت پرداخت‌های بدون اسکناس در حال رواج است. در سومالیلند در همسایگی سومالی، به‌دلیل ابرتورم موجود و افزایش حجم اسکناس مورد نیاز برای هر خرید عادی، مردم بیش از هر زمان دیگر به جای استفاده از اسکناس به استفاده از پرداخت‌های همراه روی می‌آورند.

[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]

حجم پول دنیا

مارکت‌واچ در گزارشی به بررسی حجم پول موجود در جهان پرداخته و گفته است که بررسی حجم پول در جهان بسیار دشوار است؛ آن هم به این دلیل که تعریف پول کمی مبهم است. حجم پول موجود در جهان در حدود 36.8 تریلیون دلار است، اما اگر تعریف گسترده‌تر پول را در نظر داشته باشیم که تنها شامل پول فیزیکی نمی‌شود و هرگونه پول موجود در حساب‌های در دسترس را شامل بشود، حجم پول حدود 90 تریلیون دلار است.

[/mks_pullquote]

.

یکی از اصلی‌ترین وعده‌های لیبرا و دیگر ارزهای «باثبات» مانند Gemini Dollar یا ارز شکست‌خورده Basis همین بود؛ از بین بردن احتمال سقوط ناگهانی. کاتیلین لانگ در مقاله‌ای برای فوربس می‌نویسد: «بانک‌های مرکزی کشورهای در حال توسعه به بی‌نظمی در کنترل ارزش ارزهایشان مشهورند؛ موضوعی که نهایتاً به از دست رفتن قدرت خرید ارز منجر می‌شود.» یک ارز جهانی تحت تسلط یک کنسرسیوم می‌تواند این بی‌مسئولیتی و ناتوانی را کنترل کند.

ابرتورم بر خلاف عنوان دهان‌پرکن‌اش آنچنان هم نادر نیست. دو سال پیش وقتی به زیمبابوه سفر کرده بودم، رایج بود که هر جنس برای فروش با سه قیمت مشخص شود. در طول یک سال گذشته در اروپا لیر ترکیه ۲۵ درصد ارزشش را از دست داده است. در ونزوئلا همین امروز تورم در سطح یک میلیون درصد است و باعث شده بسیاری از کالاها غیرقابل خرید باشند.

رایج‌ترین توضیح برای این رویدادها این است که چنین اتفاقی زمانی پیش می‌آید که شهروندان اعتمادشان را به دولت در حفظ ارزش پول از دست می‌دهند. سقوط ارزش پول باعث می‌شود تا بخش بزرگی از سرمایه به سمت جایی مانند بیت‌کوین برود که با وجود بی‌ثباتی ارزشش در چنین کشورهایی «باثبات» تلقی می‌شود (در حراره پایتخت زیمبابوه، حتی با خودپردازهای بیت‌کوین هم مواجه می‌شویم).

لیبرا اولین ارز فراملی نیست که پیشنهاد می‌شود. سال‌ها پیش جان مینارد کینز نقشه بانکور را عرضه کرد. این پیشنهاد حتی اولین‌باری نیست که ارزش ذخایر پشتیبان آن با یک سبد ارزی تعیین می‌شود. صندوق بین‌المللی پول حساب پشتیبان خود را بر اساس شاخص XDR تعیین می‌کند که یک سبد ارزی مخلوط از دلار، یورو، یوآن، ین و پوند است؛ اما لیبرا اولین رقیب در میان حکومت‌های ملی خواهد بود که یک ارز عرضه می‌کند و اشخاص حقیقی هم توانایی استفاده از آن را دارند.

باید دید که آیا خود لیبرا می‌تواند آنچنان ارزش ذاتی پیدا کند که بتواند خود را از سبد ذخیره پشتیبان مخلوطش، آن‌گونه که دلار خود را از طلا جدا کرد، جدا کند یا نه. آینده پول نباید به شکل ماهوی با سرنوشت دولت‌های ملی پیوند داشته باشد، باید ارزش و ثبات مستقلی داشته باشد تا با بحران‌های سیاسی به‌سرعت ارزش خود را از دست ندهد.

.

پول باید هم‌کنش‌پذیر باشد

احتمال زیادی وجود داشت که در شرایط متفاوت، اینترنت کاملاً به شکل دیگری رشد می‌کرد. وقتی به روزهای ابتدایی ایجاد اینترنت نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که این شبکه می‌توانست به شکل تعدادی شبکه‌های مستقل جدا از یکدیگر باشد که برای به دست آوردن کاربران رقابت می‌کردند و با یکدیگر مرتبط نبودند. خوشبختانه با تلاش مؤسسات غیرانتفاعی مانند ICANN جهان تقریباً به یک اینترنت مشترک وصل شده است. حتی در کشورهایی که دور شبکه خود دیوار کشیده‌اند (مانند چین)، صفحات وب همچنان با استفاده از پروتکل‌های مشترک جهانی با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند.

پول هم باید بتواند از چنین سازوکاری پیروی کند. خرید یک وعده غذا در یک کشور باید به همان سادگی باشد که با همان پول در یک کشور دیگر می‌توان آن را خرید. زیرساخت پرداخت برای سفارش در هر دو کشور چه از نظر فیزیکی و چه از نظر دیجیتال باید مشابه باشد. انتقال بین‌ارزی باید آنی و رایگان باشد و هیچ نیازی به مراجعه به صرافی نداشته باشد.

هرچند دیدن انفجار کاربردهای رمزارز در شرایطی که به نظر می‌رسد کاربردها در یک ساختار عمودی پیش می‌روند، بسیار هیجان‌انگیز است، اما واقعیت این است که باید یک سازوکار احراز جهانی وجود داشته باشد تا افراد بدون اصطکاک برای هر کاربری بتوانند واحد ارزشان را تغییر دهند.

.

تنوع ارزها باید بر اساس تنوع کاربری‌ها باشد، نه بر اساس جغرافیا

از مساله‌ای که بالا گفته شد، می‌توان یک ایده تازه گرفت؛ چه می‌شد اگر پول سازوکاری داشت که نشان می‌داد برای استفاده در چه کاری بهتر است؟ دن جفریز در وب‌سایت هکرنون مثال‌های مختلفی از ارزهای مبتنی بر کاربری می‌نویسد؛ سکه‌های انقباضی می‌توانند به‌صورت خودکار با تورم هماهنگ شوند، واحدهای پولی تورمی می‌توانند به‌صورتی برنامه‌ریزی شوند که اگر سریع خرج نشوند، ارزش خود را از دست بدهند.

[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]

ابرتورم

ابرتورم هیچ تعریف رسمی‌ای ندارد. گاهی جناح‌های سیاسی برای تخریب همدیگر تورم‌های ۳۰ یا ۴۰ درصدی سالانه را ابرتورم می‌نامند، اما طبق تعریف فیلیپ کاگان، ابرتورم از تورم ۵۰ درصد ماهانه آغاز می‌شود. مهم‌ترین دلیل پیدایش ابرتورم، بی‌کفایتی دولت و استقراض سنگین از بانک مرکزی است. خلق پول به‌خصوص اگر با فساد همراه شود، ابرتورم ایجاد می‌کند

[/mks_pullquote]

.

دولت‌ها می‌توانند برای تشویق خرید کالاهای مفید برای محیط زیست، ارزهایی را ابداع کنند که به‌صورت خودکار برای خرید این کالاها تخفیف قائل شوند. ارزها می‌توانند مشوق‌های وفاداری و قرعه‌کشی‌های جایزه خودکار داشته باشند. می‌توان یک واحد پول را در یک مدت‌زمان مشخص در صورت هزینه نشدن منقضی کرد یا اینکه زمان فعال شدن پول را با تاریخ مشخص یا با اقدام مشخص تعیین کرد. این وعده‌ای است که برخی رمزارزها به‌عنوان «پول قابل برنامه‌ریزی» به جای «طلای دیجیتال» مطرح می‌کنند.

.

پول باید یک سکوی توسعه آزاد باشد

اگر پول یک ابزار قابل برنامه‌ریزی باشد، آنگاه مسیرهای بالقوه برای توسعه آن بی‌نهایت زیاد می‌شود. واضح‌ترین مثال، امکان توسعه نرم‌افزارهای مالی است (از جمله کالیبرا (Calibra) که به‌عنوان پروژه کیف پول لیبرا مطرح شده است). ایجاد و فراگیرشدن یک ارز دیجیتال واحد، گام اول در مسیر است.

گام‌های بعدی شامل قرض دادن (چه از طریق مؤسسات اعتباری، چه از طریق فردبه‌فرد)، سرمایه‌گذاری، پس‌انداز، هدیه و غیره می‌شود. فرض کنید از طریق یک پیامک بتوانید از بانک درخواست کنید تا برای سفارش هفته آینده یک وام کوچک به شما بدهد و نتیجه درخواست هم از طریق یک پیامک به شما منتقل شود.

فرض کنید پول توجیبی فرزندان‌تان به‌صورت هفتگی از طریق پیامک به آنها منتقل شود و به‌صورت خودکار به ازای هر مقدار از پول توجیبی که به جای خرج کردن پس‌انداز کنند، جایزه بگیرند. دیوید گرائبر در آمازون می‌نویسد: «کاربردهای اعتباری و سرمایه‌گذاری اجازه می‌دهند که یک اکوسیستم مالی واقعاً رشد کند».

بسیاری معتقدند که لیبرا یک سکو برای آینده است، درست مانند اپ‌استور سیستم‌عامل همراه اپل که اجازه داد بی‌نهایت نرم‌افزار بر اساس آن ایجاد شوند. بر مبنای لیبرا بسیاری از کاربردهای تازه می‌تواند ایجاد شود؛ نرم‌افزارهای اشتراک خودروی جهانی، حساب‌های تشویقی خطوط هوایی، تجربه‌های تجارت الکترونیک و غیره. هر چیزی می‌تواند روی ریلی قرار بگیرد که پول شما روی آن می‌رود، در نتیجه نهایتاً رابط کاربری با هدف کاربر، یعنی خرید چیزی، هم‌خوان است، بدون اینکه نیاز باشد پول از جایی به جایی دیگر منتقل شود.

.

پول باید پادمان داشته باشد

آخرین ایده این است که پول باید محافظ داشته باشد (دست‌کم تا حدی). این پر بحث‌ترین ادعایی است که اینجا مطرح می‌کنم. آب در خوابگه جامعه ضدسانسور و خواهان خودگردانی جامعه رمزارزها می‌ریزد. پول دیجیتال به‌صورت بالقوه توان رهگیری دارد و می‌تواند قوانین برنامه‌ریزی‌شده‌ای داشته باشد تا جلوی انتقال آن برای تأمین مالی تروریسم، خرید از بازار سیاه، پول‌شویی و جابه‌جایی دارایی‌های مسروقه را بگیرد. لیبرا با قواعدی که برای شناخت مشتری تعیین می‌کند، می‌تواند به‌خوبی با سیاست‌گذاران مالی همکاری کند تا استانداردهای پادمانی در مورد پول هماهنگ باشد (مقام‌های دولتی هیچ‌یک واکنش مثبتی به رونمایی از لیبرا نداشتند، بگذریم که بعضی به مرز سکته هم رسیدند).

انگیزه‌های زیادی وجود دارد که به پادمان‌های پول دیجیتال تردید داشته باشیم. نظام‌های سرکوبگر ممکن است از طریق چنین پادمان‌هایی با خروج سرمایه و پس‌انداز در خارج از کشور مقابله کنند (همین الان اصلی‌ترین کاربرد بیت‌کوین در چین پس‌انداز در خارج از کشور است). از این پادمان‌ها می‌توان برای هدف‌گیری اشخاص استفاده کرد تا توانایی آنها برای جابه‌جایی یا خرج کردن را گرفت و به‌صورت دقیق محل حضور آنها را شناسایی و رصد کرد.

استفاده از نفوذهای کارگزاری‌شده در پادمان‌های قابل برنامه‌ریزی باعث می‌شود با از کار انداختن پادمان‌ها یا کل پول، سیستم مالی یک کشور کاملاً از بین برود. قطعاً لازم است تمامی این کاربردها در هنگام برنامه‌ریزی برای پادمان‌های قابل برنامه‌ریزی پیش‌بینی شود و البته باید توجه شود که آیا لازم است چنین پادمان‌هایی در کشورهای مختلف متفاوت باشد یا نه.

دوران ما زمانه هیجان‌انگیزی است. پتانسیل موجود در این دوران برای عبور از قرن‌ها تغییر آهسته خدمات مالی بی‌سابقه است. اینترنت با همراهی نبوغ منحصربه‌فرد بلاکچین و رمزسامانه‌ها (Cryptosystems) می‌تواند چارچوبی برای شبکه جهانی ایجاد کند که کل دنیا را تحت تسلط استاندارد جهانی پولی درآورد.

سؤالات بسیاری باقی مانده که از اکنون تا آن زمان باید جواب آنها پیدا شود، اما لیبرا به‌عنوان یک کاتالیست عمل می‌کند و سوال‌ها دست‌کم اکنون پرسیده می‌شوند. آماده باشید که ابتکارهای تازه‌ای در راه است و این تازه آغاز کار است.

نویسنده: نیک میلانوویچ

مترجم: شهاب شهسواری