هزینه تاسیس نیروگاه در ایران / آیا به‌صرفه است که ماینرها، نیروگاه تاسیس کنند؟

اواسط مردادماه سال جاری بود که مصطفی رجبی مشهدی سخنگوی صنعت برق ایران در خصوص راهکار وزارت نیرو برای تامین برق مراکز استخراج بیت‌کوین، دو پیشنهاد ارائه داد؛ یکی از این پیشنهادها این بود که مراکز استخراج ارزهای رمزنگاری‌شده، برق موردنیاز خود را از طریق احداث نیروگاه‌های جدید تامین کنند. در این مطلب به بررسی هزینه‌ای که برای تاسیس یک نیروگاه در ایران لازم است، پرداختیم و با محمدجواد صمدی‌راد کارشناس فناوری بلاکچین و امید علوی کارشناس ماینینگ گفت‌وگو کردیم.

ببینید: تعطیلی فارم‌های استخراج در ایران / مقصدهای اصلی کوچ ماینرهای ایرانی کجاست؟

.

هزینه تاسیس نیروگاه‌های بالای ۱۰۰ مگاوات و نیروگاه‌های کوچک و پراکنده

محمدجواد صمدی‌راد کارشناس فناوری بلاکچین، در حوزه نیروگاه‌های گازی، به تاسیس دو نوع نیروگاه اشاره کرد و گفت: «نیروگاه‌های بالای ۱۰۰ مگاوات در ایران عمدتا توسط گروه مپنا ساخته می‌شوند که معمولا هزینه هر مگاوات آن حدود ۵۰۰ هزار دلار سرمایه‌گذاری می‌خواهد و با توجه به دوره ساخت و حجم سرمایه‌گذاری بالا مناسب ماینینگ نیست. دسته دوم نیروگاه‌های کوچک و پراکنده هستند که در کشور تا ظرفیت ۶۰ مگاوات نیز اجرا شده است. با توجه به اینکه تجهیزات نیروگاه از چه برندی باشد و اینکه نو یا مستعمل باشد رنج سرمایه‌گذاری از مگاواتی ۲۵۰ هزار دلار تا ۴۰۰ هزار دلار متغیر است.»

او با اشاره به اینکه تجهیزات تولید نیروی الکتریکی صرفا بخشی از سرمایه‌گذاری در نیروگاه هست و هزینه‌های آشکار و پنهان دیگری نیز وجود دارد، گفت: «ترانس‌های کاهنده، تجهیزات حفاظتی، تابلوهای توزیع ازجمله دیگر مواردی است که یک فارم باید در کنار نیروگاه تأمین کند که تقریبا به ازای هر مگاوات، بیش از ۴۰۰ میلیون تومان هزینه برای این بخش نیز باید درنظر گرفته شود. همچنین باید هزینه زمین، تاسیسات، سوله، انشعاب گاز و هزینه‌های عملیاتی و راهبری نیروگاه را نیز در نظر گرفت.»

.

ریز هزینه‌های تاسیس نیروگاه

با توجه به گفته‌های امید علوی کارشناس ماینینگ نیز مولفه‌های هزینه‌ای سرمایه‌گذاری احداث نیروگاه برق پراکنده، شامل هزینه‌های اولیه نصب سیستم و هزینه‌های بهره‌برداری اعم از پرسنل، فیلتر و روغن، نگهداری و تعمیرات، استهلاک دستگاه‌ها و تجهیزات است.

او درباره هزینه‌های تاسیس نیروگاه، این‌طور توضیح می‌دهد: «درباره هزینه‌های نیروگاه باید بگویم که اگر میزان سوخت مصرفی ۷۲۰ متر مکعب در ساعت گاز شهری با فشار ۱۲ بار، هر متر مکعب ۵ تومان باشد، مصرف ماهیانه در شرایط تولید کامل ۳ مگاواتی ۲ میلیون و ۹۱۶ هزار تومان خواهد بود. علاوه بر هزینه‌های نیروگاه، هزینه بازدیدهای دوره‌ای نیز وجود دارد. به‌طور میانگین هرماه بابت تعویض روغن و بازدید فیلترهای ماهیانه، مبلغ ۵ میلیون تومان هزینه می‌شود. همچنین کل هزینه‌های اورهال ۵ سال کارکرد (۴۳۸۰۰ ساعت)، بازدید سیستم‌های سوخت‌رسان، بازدید و تعویض رینگ، بوش، پیستون و بازدید و تعویض کلیه واشرها و فیلترها و… با ۱۵درصد قیمت دستگاه ماهیانه مبلغ ۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان می‌‌شود.»

به گفته این کارشناس ماینینگ، هزینه‌های های اورهال ۸ سال کارکرد نیز وجود دارد. هر دستگاه به‌صورت عمومی بعد از ۷۰۰۸۰ ساعت (۹۶ ماه) نیاز به های اورهال کلی دارد که این هزینه بابت یک دستگاه ۳ مگاواتی با فرض اینکه ۷۰۰۸۰ ساعت دائم با ماهی ۳۰۰۰ کیلو وات کارکرده باشد، هست و اگر کلیه بازدیدهای ماهیانه انجام شده باشد ۳۵ درصد قیمت دستگاه، ۱۰ میلیون و ۹۳۷ هزار و ۵۰۰ تومان است.

علوی ادامه می‌دهد: «هزینه‌های پرسنلی نیز در این خصوص وجود دارد و در صورت کارکرد به‌صورت کار دائم، نیاز به سه نفر اپراتور و دو نفر رزو است که هزینه میانگین آن مبلغ ۱۰ میلیون تومان است.»

.

کل هزینه

با توجه به صحبت‌های علوی، کل هزینه  تاسیس نیروگاه به این صورت خواهد بود:

قیمت دستگاه ۵ میلیارد تومان با سود ۲۲ درصد ماهانه ۹۱ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان، هزینه اصطکاک با ضریب ۲۰ درصد ماهانه ۱۸ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان و هزینه‌های جاری ۳۶ میلیون و ۳۵۳ هزار و ۵۰۰ تومان است.

.

محاسبه فروش ۳۰۰۰ کیلو وات برق به شبکه سراسری

علوی درباره محاسبه فروش ۳۰۰۰ کیلو وات برق به شبکه سراسری می‌گوید: «مبلغ کل در حال حاضر هر کیلو وات ساعت ۱۰۰ تومان است که در صورت مصرف ۳۰۰۰ کیلووات ساعت دائم در طول یک ماه فروش مبلغ ۲۱۶ میلیون تومان (۲۱۶.۰۰۰.۰۰ = 30 × ۲۴ × ۱۰۰ × ۳۰۰۰) تومان است؛ درنهایت با کسر مبلغ ۳۶.۳۵۳.۵۰۰ تومان از مبلغ، ۱۷۹.۶۴۶.۵۰۰ تومان ماهیانه سود حاصل نیروگاه می‌شود.

در نتیجه ما فروش برق را کیلوواتی ۱۰۰ تومان در نظر گرفتیم و اگر ماینرها بخواهند نیروگاه را با درآمد خود ترکیب کنند، بازگشت سرمایه آنها به حدود یک سال تا یک سال و نیم می‌رسد.»

.

تاسیس نیروگاه با سوخت فسیلی در حوزه ماینینگ اقتصادی نیست

به گفته صمدی‌راد، عمده نیروگاه‌های کوچک و پراکنده ایجاد شده با بهره‌گیری از وام‌های ارزی کم‌بهره راه‌اندازی شده‌اند و قیمت تضمینی خرید وزارت نیرو نیز بر همین اساس تنظیم شده است. اما در شرایط اقتصادی کنونی و نرخ تأمین ارز، تقریبا ایجاد نیروگاه با هدف فروش برق به وزارت نیرو اقتصادی نیست و نمی‌تواند کسب‌وکار سوددهی باشد کما اینکه دیگر استقبالی برای راه‌اندازی آنها نیز از سوی بخش خصوصی وجود ندارد. لازم به ذکر است که قیمت فروش گاز طبیعی به نیروگاه‌های کوچک، مترمکعبی ۵ تومان است که بر اساس مصوبه هیئت‌وزیران قیمت گاز طبیعی برای ماینینگ نیز نرخ بسیار بالایی تعیین شده است.

او در ادامه افزود: «طرح تاسیس نیروگاه با سوخت فسیلی در حوزه ماینینگ نه‌تنها اقتصادی نیست، بلکه در حوزه محیط‌زیست نیز جای تأمل دارد. اساسا در کشورهای فعال در حوزه ماینینگ از نیروگاه‌های برق-آبی و نیروگاه‌های با انرژی پاک استفاده می‌شود و دولت‌ها حمایت‌های خود را در این زمینه متمرکز کرده‌اند. در وضع کنونی شبکه برق کشور، حوزه ماینینگ می­تواند ابزار مناسبی برای مهندسی مصرف و متعادل کردن شبکه برق در ساعات و فصول مختلف باشد و طرح تاسیس نیروگاه توسط فعالین حوزه ماینینگ صرفا یک موضوع انحرافی غیرقابل اجراست.»