پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
آیا تحریم، سازمان‌های ایرانی عضو و سهامدار شرکت «اینستکس» را تهدید می‌کند؟
اینستکس یا INSTEX مخفف عبارت Instrument in Support of Trade Exchanges به معنای «ابزار پشتیبانی مبادلات تجاری» است. اینستکس در پاریس و در چارچوب قوانین فرانسه ثبت شده است. غیر از فرانسه، آلمان و انگلیس نیز سهامداران اصلی آن هستند اما دیگر کشورهای اروپایی و کشورهای جهان از جمله چین و روسیه نیز می‌توانند وارد آن شوند. سرمایه اولیه این شرکت 3 هزار یورو است که از سوی وزارت اقتصاد فرانسه تأمین شده است.
در بیانیه سه کشور اروپایی درباره اینستکس این طور آورده شده بود: «اینستکس در ابتدا با تمرکز بر بخش‌های حیاتی‌تر برای مردم ایران، مانند دارو، لوازم پزشکی و مواد غذایی؛ از مبادلات مشروع اروپا با ایران حمایت می‌کند.»
و اما از سوی ایران؛ اردیبهشت‌ماه بود که شرکت سهامی خاص سازوکار ویژه تجارت و تأمین مالی ایران و اروپا (اینستکس) به ثبت رسید و علی اصغر نوری به عنوان مدیرعامل این شرکت و حمید قنبری به عنوان رئیس هیأت مدیره آن انتخاب شدند. این شرکت با سرمایه اولیه یک میلیارد ریال در تهران به ثبت رسیده و اعضای هیات مدیره آن به این شرح هستند: بانک رفاه کارگران، به نمایندگی فرشید فرخ نژاد، بانک کشاورزی به نمایندگی شهرزاد مشیری، بانک پاسارگاد، به نمایندگی محمدرضا جوادیان و خدمات انفورماتیک فرادیس گستر کیش، به نمایندگی حمید قنبری هستند.
آغاز پرمساله
هرچند هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان گفته نخستین تراکنش در چارچوب سازوکار حمایت از مبادلات تجاری ایران و اروپا (اینستکس) طی هفته‌های آینده انجام می‌شود اما هنوز فعالیت آن به صورت رسمی آغاز نشده است. دلایل این مساله از یک سو فنی و از سوی دیگر احتمالاً به خاطر گمانه‌زنی‌ها درخصوص تحریم‌های آمریکاست که شرکت‌های عضو اینستکس را تهدید می‌کند.
درباره مسائل فنی، در بیانیه اروپایی‌ها آمده، اینستکس قرار است در چارچوب قوانین مربوط به شفافیت مالی عمل کند و از این رو ایران باید برای بهره‌گیری از خدمات این نهاد جدید، برنامه اقدام خود در زمینه گروه کاری اقدام مالی (FATF) را اجرا کند.
علی اصغر نوری، مدیرعامل شرکت ایرانی اینستکس درگفت‌وگو با «ایران» درباره آخرین وضعیت شرکت مادر و ایرانی اینستکس توضیح داد: «هم‌اکنون سازوکارها و مسائل تکنیکی و فنی برای برقراری مبادلات تجاری و مالی درحال تدوین است. برای آغاز به کار این سازوکار باید استانداردها در بخش‌های تجاری و مالی در دو بخش داخلی و بین‌المللی با هم تطبیق پیدا کند.»
به گفته او هم‌اکنون مبادلات تجاری و مالی در دنیا براساس استانداردها و سازوکارهای روشنی صورت می‌گیرد که شرکت اینستکس نیز به‌عنوان یک شرکت کاملاً اقتصادی از قواعد آن مستثنی نیست.
او تأکید کرد: «به‌دلیل اینکه شبکه بانکی ایران سال‌ها در تحریم به سرمی برد، بسیاری از استانداردها که به طور مدام در حال تغییر است در بانک‌های ایران به روز نشده بود و این مهم‌ترین مانع بر سر راه همکاری با بانک‌های خارجی است.»
مدیرعامل شرکت ایرانی اینستکس در پاسخ به این سؤال که آیا طرف‌های اروپایی در راه اجرایی کردن این سازوکار تعلل یا سنگ‌اندازی می‌کنند، گفت: «اجرایی شدن سازوکار ویژه ایران و اروپا نیز نیازمند هماهنگی برخی استانداردهایی است که به یک نرم جهانی تبدیل شده است. دراین زمینه تمام اقداماتی که اروپایی‌ها در شرکت مادر اینستکس برای رفع موانع موجود انجام می‌دهند در شرکت ایرانی نیز درحال انجام است.»
اینستکس و شرکت‌های تابعه تحریم می‌شوند؟
مسائل فنی یک سوی قضیه بود تا اینکه سیگال ماندلکر، معاون وزارت خزانه‌داری آمریکا اعلام کرد: «هر کسی که با اینستکس ارتباط دارد، می‌تواند از سوی سیستم مالی ایالات متحده مسدود شود. این موضوع می‌تواند منجر به عواقب شدید، از جمله عدم دسترسی به سیستم مالی ایالات متحده شود.»
وزیر امور خارجه مایکل پومپئو در جریان سفر به لندن در 8 مه همچنین هشدار داد: «اگر معامله قابل تحریم باشد، ما آن را ارزیابی خواهیم کرد و در صورت لزوم، تحریم‌ها را علیه کسانی که در این معامله دخیل بودند، تحمیل می‌کنیم. این بسیار ساده است. سازمان‌های ایرانی که با اینستکس کار می‌کنند، نهادهای ذی‌نفعی دارند که این نهادها پیش از این توسط ایالات متحده تحریم شده بودند.» (+)
این گمانه زنی‌ها بخشی از ماجراست؛ به گفته هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان، وزارت امور خارجه امریکا فعلاً سدی در برابر اینستکس ایجاد نکرده و سخنگوی این دستگاه گفته با سازوکار مالی اروپا با ایران که تبادل کالاهای غیرتحریمی را تسهیل می‌کند، مشکلی ندارد. (+)
مورگان اورتاگوس، سخنگوی وزارت امورخارجه امریکا در نشست خبری هفتگی خود در پاسخ به سؤالی درباره اظهارات جدید وزیر امورخارجه آلمان در تهران درباره سازوکار مالی اروپا با ایران گفت: «به‌طور قطع هر سازوکاری برای پرداخت که در آن کالاها و خدماتی تبادل شود که در تحریم‌های امریکا قرار ندارد، خوب است اما از هیچ‌گونه سازوکار پرداخت از هر کشوری در جهان که اجازه تجارت و یا تعامل نهادها و شرکت‌ها با نهادهای ایرانی تحت تحریم را می‌دهد، حمایت نخواهد کرد.»
صحبت‌های مورگان اورتاگوس، سخنگوی وزارت امورخارجه امریکا در حالی است که چندی پیش یک مقام امریکایی مدعی شده بود که واشنگتن در حال بررسی تحریم‌های جدید علیه ایران است و یکی از بخش‌هایی را که هدف گرفته شرکت ایرانی متناظر با اینستکس است.
در این میان حمید بعیدی‌نژاد سفیر ایران در انگلیس هشدار داده بود که با تحریم نهاد مالی متناظرِ ایرانی اینستکس توسط امریکا، این سازوکار «عملاً نابودشده و دیپلماسی اروپا به شکست کامل می‌رسد.»
