پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
آیا اندروید قابل تحریم است؟ سوالی که با تحریم‌های اخیر علیه هواوی اهمیت پیدا می‌کند
به کمک علی حقیقت‌دوست، توسعه‌دهنده ارشد اندروید موبایلت، به چند سوال مهم درباره اندروید و سیستم‌های عامل منبع‌باز پاسخ داده‌ایم. این سوال‌ها شاید در نگاه اول ساده به نظر برسند اما پاسخ به آنها، پیش از موضع‌گیری در خصوص سیاست‌گذاری‌های کشور در زمینه پلتفرم‌ها ضروری است.
انگار که جنگ جهانی غول‌های فناوری شروع‌شده باشد؛ هفته قبل خبر تحریم هواوی توسط گوگل، به یکی از داغ‌ترین اخبار دنیای فناوری تبدیل شد. گوگل از عدم ارائه سرویس‌هایش روی گوشی‌های جدید هواوی خبر داد و ایرانیانِ «از اپل رانده، از هواوی مانده» نگران این شدند که نکند تحریم هواوی، مثل بسیاری از تحریم‌های جهان، دامن ما را هم بگیرد.
ببینید: جنگ سرد فناوری میان غرب و شرق / نگرانی غربی‌ها از فعالیت‌های هواوی
البته خیلی زود، در خبری اعلام شد که تحریم‌های گوگل علیه هواوی، شامل گوشی‌های پیش‌تر تولیدشده هواوی نخواهد شد و در نتیجه نگرانی دارندگان فعلی گوشی‌های هواوی برطرف شد.
ببینید: دسترسی به آپدیت اندروید و سرویس‌های گوگل برای تلفن‌های هواوی لغو شد
اما همانطور که پس از اعمال محدودیت‌های اپل برای اپلیکیشن‌های ایرانی، بحث لزوم ارائه «پلتفرم بومی» در کشور مطرح شد؛ با خبر تحریم هواوی، باز هم بحث لزوم استقلال کشور مطرح شد و عده‌ای از لزوم ارائه یک پلتفرم بومی صحبت کردند. اما آیا اندروید قابل تحریم است و نیازی به جایگزین برای آن وجود دارد؟
این گزارش به زبان ساده، به ویژگی‌های کلیدی اندروید می‌پردازد و به چند سوال مهم درباره اندروید و سیستم‌های عامل منبع‌باز (Open Source) پاسخ می‌دهد. این سوال‌ها شاید در نگاه اول ساده به نظر برسند اما پاسخ به آنها، پیش از موضع‌گیری در خصوص سیاست‌گذاری کشور در زمینه پلتفرم‌ها ضروری است.
اندروید چیست؟
اندروید یک سیستم‌عامل منبع‌باز (Open Source) است. به این معنی که تمام کدها و فایل‌های مربوط به این سیستم‌عامل روی وب‌سایت اندروید وجود دارد؛ هر فرد و شرکتی می‌تواند آنها را دانلود کند و طبق دستورهایی که هست از آن خروجی (build) بگیرد و روی یک سخت‌افزار نظیر گوشی موبایل که سخت‌افزارهای لازم را دارد، نصب کند.
تفاوت سیستم‌عامل و پلتفرم چیست؟
در متن‌های مختلف، هم از عبارت «سیستم‌عامل اندروید» و هم «پلتفرم اندروید» استفاده می‌شود. این دو مفهوم با یکدیگر تفاوت دارند در بحث اندروید نیز باید به این موضوع توجه داشت.
یک پلتفرم نرم‌افزاری، صرفا یک سکو و واسطه برای اجرای برنامه‌های کامپیوتری است. اما سیستم‌عامل یا Operating System که به اختصار OS هم خوانده می‌شود، فراتر از پلتفرم است و به ارتباط منابع نرم‌افزاری با سخت‌افزارهای دستگاه هم می‌پردازد. در واقع هر سیستم‌عاملی یک پلتفرم هم هست اما هر پلفترمی یک سیستم‌عامل هم نیست.
اندروید، یک سیستم‌عامل است و به همین ترتیب پلتفرم هم محسوب می‌شود. به‌واسطه منبع‌باز بودن اندروید، پلتفرم‌های کاستومایزشده ( یا همان بومی‌شده) مختلفی بر اساس آن منتشر شده‌اند.
نقش گوگل در توسعه اندروید چیست؟
شرکت گوگل یا هیچ شرکت دیگری به تنهایی اندروید را توسعه نداده‌اند و شرکت‌ها و افراد مختلفی از جمله هواوی در توسعه آن نقش داشته‌اند.
علی حقیقت‌دوست، توسعه‌دهنده ارشد اندروید موبایلت می‌گوید: «یک مزیت منبع‌باز بودن این است که هر کسی می‌تواند در توسعه آن مشارکت کند و کد و یا فیچری را بنویسد و در پرتال مربوطه ثبت کند. این کدها توسط مالک پروژه (project owner) مِرج می‌شود و حتی ممکن است به نسخه جدید سیستم‌عامل هم اضافه شود.
اندروید یک سیستم‌عامل مبتنی بر لینوکس است و یک سری ویژگی به آن اضافه شده تا روی دستگاه‌های موبایل بهتر کار کند. حقیقت‌دوست با اشاره به این مطلب می‌گوید: «خود لینوکس هم منبع‌باز است و نسخه به نسخه ویژگی‌های مختلفی به آن افزوده شده است. به اندروید هم نسخه به نسخه که منتشر می‌شود، یک سری ویژگی جدید اضافه می‌شود و منبع‌باز بودن اندروید هم به این توسعه کمک می‌کند.»
البته مدیریت نهایی کدهای اندروید، بر عهده گوگل است. حقیقت‌دوست در این خصوص توضیح می‌دهد: «توسعه‌دهندگان می‌توانند هر کدی را با استفاده از اندروید بنویسند یا تغییر بدهند و برای خودشان build بگیرند. اما این کدها روی منبع اصلی اندروید نمی‌رود. برای این کار، باید توسعه‌دهندگان، کدها را در سامانه ثبت کنند و گوگل تصمیم می‌گیرد که این کدها به سیستم‌عامل اضافه شود یا نه.»
هواوی هم در توسعه اندروید نقش داشته است
در بیانیه هفته گذشته هواوی در خصوص تحریم‌های گوگل آمده است: « هواوی همکاری‌های قابل‌توجهی در سراسر جهان برای رشد و توسعه‌ی اندروید انجام داده است. ما به‌عنوان یکی از شرکای کلیدی اندروید، همکاری تنگاتنگی با پلتفرم متن‌باز آنها داشته‌ایم تا به اکوسیستمی دست پیدا کنیم که هم کاربران و هم دنیای صنعت از آن بهره ببرند.»
هواوی به «اتحاد گوشی باز (Open Handset Alliance)» اشاره می‌کند. AHA سال 2007 تاسیس شد و کنسرسیومی متشکل از 84 بنگاه به‌منظور توسعه استانداردهای باز برای دستگاه‌های موبایلی است. اچ‌تی‌سی، سونی، دل، اینتل، موتورولا، گوگل سامسونگ و … از جمله اعضای شناخته‌شده این کنسرسیوم هستند.
این کنسرسیوم، سال 2007 به رهبری گوگل و با 34 عضو تاسیس شد. از همان ابتدا، اندروید که در سال 2005، گوگل امتیاز شرکتش را خریده بود، به‌عنوان یک لایسنس منبع‌باز به‌عنوان پرچم‌دار فعالیت این کنسرسیوم و رقیبی برای انحصارگرایی پلتفرم‌های شرکت‌هایی مثل اپل (iOS)، نوکیا (سیمبین) و مایکروسافت معرفی شد.
هواوی از سال 2008 به این کنسرسیوم پیوسته است.
اندروید قابل تحریم نیست
پروژه منبع‌باز به زبان ساده، مثل یک راز افشا شده است که همه درباره آن می‌دانند و حذف آن امکان‌پذیر نیست.
حقیقت‌دوست می‌گوید: «برای پروژه منبع‌باز اندروید، تحریم رخ نمی‌دهد چون ویژگی منبع‌باز این است که کدهایش همیشه در دسترس همه هست. همه می‌توانند کدهای اندروید را دانلود کنند و آنها را تغییر بدهند و نسخه اختصاصی خودشان را منتشر کنند.»
او ادامه می‌دهد: «در واقع در حال حاضر هم شرکت‌هایی مثل سامسونگ و هواوی همین کار را می‌کنند و نسخه‌ای از اندروید را که با توجه به سخت‌افزار گوشی‌شان اختصاصی‌شده، برای کاربران خود منتشر می‌کنند.»
تحریم گوگل، مانع استفاده هواوی از اندروید نیست
گوگل، سرویس‌هایی را مازاد بر سیستم‌عامل، در اختیار شرکت‌های تولیدکننده دستگاه‌های الکترونیکی می‌گذارد. اپلیکیشن‌های کاربری گوگل مانند جیمیل، مرورگر گوگل، نقشه و بازار گوگل، از جمله این سرویس‌ها هستند.
حقیقت‌دوست می‌گوید: «همه این اپلیکیشن‌ها از سرویسی به اسم google play services استفاده می‌کنند. که اگر این سرویس نباشد، آنها هم از کار می‌افتند. یعنی در گوشی‌های آینده هواوی هم می‌توان برای مثال apk جیمیل را نصب کرد، اما چون google play services نیست، کار نخواهد کرد.»
چنانچه گوگل، هواوی را تحریم کند، در واقع لایسنس این خدمات جانبی را دیگر در اختیار این شرکت نمی‌گذارد. حقیقت‌دوست می‌گوید: «گوگل فقط لایسنس خدماتش را برای هواوی لغو کرده است. هواوی همچنان می‌تواند از پروژه متن بازی که هست، Build بگیرد و مثل سابق، آن را روی دستگاه‌هایش نصب کند و بفروشد.»
مشکلاتی که با تحریم‌های اخیر برای هواوی رخ می‌دهد
اولین مسئله‌ای که با تحریم‌های گوگل رخ می‌دهد این است که گوشی‌های هواوی پس از تاریخ شروع تحریم‌ها، دیگر خدمات گوگل، جیمیل، نقشه گوگل و همچنین به‌روزرسانی‌های امنیتی که گوگل برای اندروید منتشر می‌کند را نخواهند داشت.
اما این تمام محدودیت‌های هواوی نیست. حقیقت‌دوست می‌گوید: «شرکت‌هایی که لایسنس گوگل را داشته باشند، نسخه‌های بتای اندروید را زودتر از بقیه دریافت می‌کنند و می‌توانند زودتر خودشان را با آن منطبق کنند و برای مثال تغییرات موردنظر خود را روی UI آن، سریع‌تر توسعه بدهند. با شروع تحریم‌ها، هواوی دیگر این بتاها را دریافت نمی‌کند و در نتیجه، باید تا انتشار تمام بتاها و سپس انتشار پروژه منبع‌باز نسخه جدید اندروید، برای دسترسی به آن صبر کند. درنتیجه، به‌روزرسانی سیستم‌عامل هواوی به نسخه‌های جدیدتر اندروید دیرتر انجام خواهد شد.»
همچنین در روزهای اخیر، شرکت‌های دیگری تصمیم به تحریم هواوی گرفته‌اند. شرکت‌های سخت‌افزاری شناخته‌شده‌ای نظیر اینتل، کوالکام و برادکام از جمله این شرکت‌ها هستند. با تحریم این شرکت‌ها، هواوی برای تامین قطعات خود، باید به فکر تامین‌کننده جایگزین و یا توسعه خطوط تولید خود باشد.
تحریم هواوی و چالش‌های پیش رو برای کسب‌وکارهای ایرانی
حقیقت‌دوست به چالش‌های کسب‌وکارها و توسعه‌دهندگان ایرانی پس از تحریم هواوی هم اشاره می‌کند.
با در دسترس نبودن خدمات گوگل، توسعه‌دهندگان باید به فکر جایگزین‌هایی برای سرویس نقشه گوگل، نوتیفیکیشن و هر آنچه که از Google Play Services استفاده می‌کند در اپلیکیشن‌های خود باشند. برای مثال ورود به حساب کاربری اپلیکیشن‌های مختلف با استفاده از Google Sign In هم یکی دیگر از قابلیت‌هایی است که برای دارندگان گوشی‌های هواویِ تولیدشده پس از تحریم، امکان‌پذیر نخواهد بود.
همچنین کسب‌وکارها، در بازار بسیار بزرگی به نام گوگل‌پلی، تعدادی از مشتریان بالقوه خود را دیگر نخواهند داشت و باید به فکر حضور در بازار دیگری برای ارائه خدمت به آن دسته از مشتریانشان باشند، بازاری که احتمالا Aptoide خواهد بود.
