پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
پژوهشی با موضوع ارتباط میان بنگاه‌های اقتصادی و بانک‌ها انجام گرفته و به نتایج جالب‌توجهی دست یافته است. این پژوهش به این پرسش کلیدی پرداخته که آیا نحوه وام‌گیری شرکت‌ها و ویژگی‌های ارتباطی‌شان با بانک‌ها (مواردی مانند دوام رابطه، تعداد بانک‌ها، سهم بانک غالب، سهم بانک‌های دولتی و خصوصی) تحت تاثیر وضعیت مالی شرکت‌ها قرار می‌گیرد یا نه.
سیدعلی مدنی‌زاده، استادیار دانشکده مدیریت و اقتصاد شریف، سجاد ابراهیمی، استادیار پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی و امینه محمودزاده، دکتری اقتصاد دانشگاه شریف، پژوهشی با عنوان «حقایقی از روابط بین بنگاه و بانک: شواهدی از داده‌های شرکت‌های بورسی در ایران» انجام داده‌اند.
این پژوهش از اطلاعات شرکت‌های بورسی درخصوص بانک‌های اعتباردهنده در بازه زمانی بین سال‌های ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۳ استفاده کرده است و در آن از داده‌های بیش از 260 شرکت صنعتی و معدنی پذیرفته‌شده در بورس و فرابورس تهران در بازه زمانی 1386 تا 1393 استفاده شده است.
بر اساس این پژوهش، حدود ۷۰ درصد از اعتبارات دریافتی بنگاه‌ها از سوی تنها یک بانک تامین شده است. همچنین تنها ۱۶ درصد از بنگاه‌های اقتصادی از بیش از ۵ بانک تسهیلات دریافت کرده‌اند. این پژوهش همچنین نشان می‌دهد که بانک‌های بزرگ کشور بیشتر تمایل به پرداخت تسهیلات به بنگاه‌های کوچک و متوسط دارند و با بزرگ‌تر شدن اندازه بنگاه‌های اقتصادی از تمایل بانک‌های بزرگ کشور به پرداخت تسهیلات به این بنگاه‌ها کاسته شده است.
در بازه هفت‌ساله موردبررسی این پژوهش، متوسط همکاری بنگاه با کل بانک‌ها حدود 4.6 سال و با بانک غالب خودش 5.5 سال بوده است. همچنین، بیش از 65 درصد از بنگاه‌ها در کل دوره موردبررسی خود را بانک اصلی‌شان حفظ کرده‌اند.
در ادامه، به چند یافته این پژوهش در خصوص رابطه میان وضعیت بنگاه و بانک اشاره می‌کنیم.
1- بررسی میانگین شاخص‌های سلامت بانکی در سال‌های مختلف نشان می‌دهد که سلامت بانکیِ بانک‌هایی که به شرکت‌های بورسی تسهیلات می‌دهند (با توجه به اینکه این شرکت‌ها شفاف‌تر هستند)، از ابعاد مختلف (نسبت سرمایه، مطالبات غیرجاری، بدهی به بانک مرکزی و نسبت سود) بهتر از متوسط شاخص‌های سلامت بانکی شبکه بانکی است.
2- بر اساس این پژوهش، بنگاه‌هایی که ترازنامه قوی‌تری دارند، بخش بیشتری از تسهیلاتشان توسط یک بانک غالب اعطا می‌شود. در طرف مقابل، بنگاه‌هایی که شرایط مالی مناسبی نداشته‌اند، برای تامین تسهیلات خود مجبور به گرفتن وام از بانک‌های بیشتری شده‌اند. در واقع هر چه سرمایه در گردش و جریان نقدی بنگاهی بیشتر باشد، از تعداد بانک کمتری تسهیلات می‌گیرد.
3- بنگاه‌های بزرگ‌تر برای تامین مالی خود باید از بانک‌های بیشتری وام بگیرند. همچنین سهم بانک‌های خصوصی در تسهیلات شرکت‌های بزرگ بیشتر است.
4- شرکت‌هایی که وضعیت نقدینگی مطلوبی ندارند، بیشتر از تسهیلات بانک‌های خصوصی استفاده کرده‌اند.
یک توجیه این مسئله اینگونه مطرح‌شده که بانک‌های خصوصی در مقایسه با بانک‌های دولتی تسهیلات گران‌تری در اختیار بنگاه‌های اقتصادی قرار می‌دهند و بنگاه‌ها تنها در شرایطی به بانک‌های خصوصی مراجعه می‌کنند که با مشکل نقدینگی مواجه باشند. بنابراین با بدتر شدن وضع نقدینگی در بنگاه‌ها به دفعات مراجعه بنگاه‌ها به بانک‌های خصوصی کشور افزوده خواهد شد.
5- سهم بانک خصوصی از تسهیلات بنگاه به سودآوری بنگاه بستگی دارد. افزایش سودآوری، به افزایش سهم بانک خصوصی در یک بنگاه منجر می‌شود.
6- داده‌های این پژوهش، همبستگی معنادار بین سلامت بانک‌ها و وضعیت شاخص‌های مالی بنگاه‌های اقتصادی را نشان می‌دهد. به این معنا که همزمان با افزایش سلامت در نظام بانکی بنگاه‌های اقتصادی به تسهیلات ارزان‌تر و باکیفیت‌تری دسترسی دارند.
7- بنگاه‌های بورسی، سلامت بانکی بیشتری دارند. نتایج این بررسی نشان می‌دهد که سلامت بانکی شرکت‌های بورسی از منظر چهار شاخص «نسبت مطالبات غیر جاری»، «بدهی به بانک مرکزی»، «نسبت سود خالص به دارایی» و «نسبت سرمایه به دارایی» وضعیت بهتری در مقایسه با متوسط شاخص‌های سلامت کل شبکه بانکی دارند. البته این گزارش متذکر می‌شود که وضعیت سلامت بانک‌های همکار شرکت‌های بورسی طی هفت سال موردبررسی، در کل همسو با کل نظام بانکی کشور بوده است.
البته باید توجه داشت که نتایج مطرح‌شده در این پژوهش، آمار تحلیلی هستند و نه آمار توصیفی؛ یعنی بر اساس بررسی کل جامعه آماری بانک‌ها به دست نیامده‌اند.
برای دریافت، متن کامل پژوهش «حقایقی از روابط بین بنگاه و بانک» اینجا را کلیک کنید.