پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
سعید کلانتری، کارشناس سوییچ و ابزار پرداخت / فرض کنید ساعت 3 بامداد است که ناگهان با یک اس‌ام‌اس از خواب بیدار می‌شوید. اس‌ام‌اس نشان می‌دهد مبلغ بیست میلیون تومان از حساب کارت شما برداشت شده است. اگر کمی هوشیار باشید سریع متوجه می‌شوید که دچار نوعی فیشینگ، اسکیمر، هک، دزدی و یا غیره شده‌اید. چه کار می‌توانید بکنید؟
فرض کنید که روی دستگاه کارتخوان کارت می‌کشید و رسید نمی‌گیرید، یا رسید را دور می‌اندازید ولی به دلایلی متوجه می‌شوید که موجودی کارت شما کمتر از انتظار است، بنابراین فکر می‌کنید که مغازه‌دار بیشتر کارت کشیده است. چکار می‌توانید بکنید اگر مغازه دار قبول نکند؟ راستی برای حذف راهکار رسید کاغذی، با وجود تحریم‌ها، قیمت‌ها و دغدغه‌های زیست محیطی پیشنهاد شما چیست؟
به نظر نگارنده با ارائه یک اپلیکیشن کارآمد توسط شرکت‌های زیرمجموعه بانک مرکزی، شاپرک و شتاب می‌توان به معضلات بالا به راحتی رسیدگی کرد.
بانک مرکزی می‌تواند شرکت‌های زیر مجموعه خودش مانند شاپرک و شتاب را موظف کند که اپلیکیشن کارآمدی را تولید کنند تا دارندگان کارت، کارت خود را روی آن رجیستر کنند و سپس از تمام تراکنش‌هایی که توسط کارت‌های آنها انجام می‌شود به صورت اینترنتی و در لحظه مطلع شوند. همچنین پذیرندگان نیز می‌توانند پایانه خود را در سامانه رجیستر کنند و از تراکنش‌های خود مطلع شوند.
ارائه یک اپلیکیشن کارآمد راه‌حل مشکلات بالا
اما هدف اصلی و کارکردی که به نظر نگارنده لازم است به خاطر آن این برنامه تولید شود، تأیید تراکنش است. در سیستم پرداخت موجود، در لحظه تراکنش پول به حساب پذیرنده واریز نمی‌شود و حداقل هشت ساعت طول می‌کشد؛ من به این زمان زمان طلایی جلوگیری از تخلف می‌گویم.
اپلیکیشن باید به صورتی طراحی شود که دارنده کارت بتواند هر تراکنشی که در اپلیکیشن بانک مرکزی به دارنده کارت اعلام می‌شود را به عنوان تخلف ثبت کند. در صورتیکه تراکنشی به عنوان تخلف ثبت شود، تاریخ واریز آن یک روز به عقب می‌افتد و شخص فرصت دارد در این مدت با ارائه مدارک مثبته، احراز تخلف را قطعی کند که این کار می‌تواند از طریق شعب بانک و یا مراجع قانونی دیگر انجام شود.
زمانی که تراکنشی به عنوان تخلف ثبت شود، به پذیرنده نیز در مورد آن اطلاع‌رسانی می‌شود، او هم مدارک خود را در صورت نیاز ارائه می‌کند. همچنین در صورتی که پذیرنده بعد از احراز هویت دومرحله‌ای بپذیرد که اختلاف حساب وجود دارد و تراکنش اشتباه بوده است (مثلاً مبلغ اشتباهی بیشتر وارد شده است.) تراکنش تبدیل به تراکنش اصلاحیه می‌شود و پول به حساب دارنده کارت برمی‌گردد.
چه مشکلاتی در مسیر پیاده سازی ارائه اپلیکیشن برای جلوگیری از تخلفات مالی دارد؟
- باتوجه به اینکه قطعاً توان طراحی این برنامه در داخل وجود دارد ولی در هر صورت با توجه به تعداد بالای تراکنش روزانه درگاه‌های مختلف طراحی یک نرم افزار سریع و کارامد و بدون قطعی دغدغه معقولی است.
- قطعاً مثل هر پدیده دیگری فرهنگ استفاده از این اپلیکیشن به مرور ایجاد می‌شود و در روزهای اول ممکن است عده‌ای بی‌جهت تراکنش‌ها را تخلف اعلام کنند، ولی درصورت دریافت کارمزد برای اعلام هر تخلف قطعاً فرهنگ سازی می‌شود.
- جا افتادن این طرح با توجه به اینکه نیاز به گوشی هوشمند وجود دارد، قطعاً صد در صد نخواهد بود ولی می‌تواند بخش مناسبی از جامعه را پوشش دهد. به خصوص افرادی که در حساب‌های خود مبالغ بالا دارند.
- لازم به توضیح است که این سامانه برای جلوگیری از استفاده پدیده‌هایی مثل فیشینگ و اسکیمر و چیزهای مشابه است که تقلب و نبود معامله واقعی بین مشتری و پذیرنده واضح است و برای دعواهای حقوقی و قضایی دو طرف باید به دادگاه رسیدگی کنند و چون رسیدگی به این دعاوی در حوزه شاپرک و شتاب نیست، لذا پول در زمان مقرر به حساب پذیرنده واریز می‌شود.
فواید پیاده سازی ارائه اپلیکیشن برای جلوگیری از تخلفات مالی چیست؟
- کاهش پرونده‌های فیشینگ و استفاده از اسکیمر. در شرایط فعلی پول از حساب دارنده کارت کم می‌شود و به حساب فرد متخلف واریز می‌شود. فرد متخلف شروع به گردش پول در بین حساب‌های مختلف می‌کند که پیگیری را سخت می‌کند. در صورتیکه پول در مبدأ متوقف شود، رسیدگی به پرونده بسیار سریع و آسان می‌شود.
- در صورت قبول رسیدگی به تراکنش‌های مربوط به قماربازی و شرط‌بندی به عنوان تراکنش‌های ممنوعه، می‌توان از واریز مبالغ این تراکنش‌ها هم جلوگیری کرد.
- می‌توان از رسیدهای کاغذی بی‌نیاز شد و درصورت قبول مشتری رسید صادر نشود.
- دارندگان کارت می‌توانند از کلیه تراکنش‌های خود در صورت موفقیت و غیره به همراه سابقه آنها (مثل فروشگاهی که خرید کرده‌اند) مطلع شوند.
- با ارائه وب‌سرویس به شرکت‌های علاقه‌مند و پیشرو می‌توان نرم‌افزارهایی برای مدیریت مالی کلیه حساب‌های فرد ایجاد کرد.
- پذیرندگان در پایان روز و هفته می‌توانند از سامانه گزارش‌گیری کنند و لذا نیازی به گزارش‌گیری از پایانه خود و مصرف کاغذ ندارند که این موجب کاهش مصرف کاغذ می‌شود.
با احترام به نظر جنابعالی باید عرض کنم که در حال حاضر کمبود یک برنامه ی رمز یاب واحد برای رمز دوم موقت بانکی احساس می شود. بانک مرکزی باید خود اقدام به ایجاد یک برنامه ی واحد برای کارت های تمامی بانک ها نماید.