پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
هفتم دی ماه سال ۱۳۹۳ بود که نمایندگان مجلس شورای‌اسلامی همه بانک‌ها و مؤسسات اعتباری را موظف کردند در مدت 3 سال اموال منقول و غیرمنقول مازاد و سهام تحت تملک خود را در بنگاه‌هایی که فعالیت غیربانکی دارند، واگذار کنند. از آن زمان تاکنون بسیاری از بانک‌ها پیشقدم شدند و متأسفانه برخی از آنها نیز در این امر تعلل کردند.
با این حال بانک‌مرکزی در دولت دوازدهم برنامه اصلاح نظام بانکی را در اولویت حوزه اقتصاد کلان قرارداد که در صدر آن خروج بانک‌ها از بنگاه‌داری است و بر این اساس برنامه زمان‌بندی 3 ساله برای واگذاری این شرکت‌ها و اموال در نظر گرفت. تصویب قانون رفع موانع تولید در خرداد ۱۳۹۴ و مواد ۱۶ و ۱۷ آن که به موضوع فروش اموال مازاد اختصاص داشت، بسترهای قانونی این طرح را آماده و ضمانت اجرایی قانونی برای انجام این مهم را برای بانک‌های فراهم کرد. براساس این مصوبه، همه بانک‌ها و مؤسسات اعتباری ملزم شدند سالانه دست‌کم ۳۳ درصد اموال خود اعم از منقول، غیرمنقول و سرقفلی را که به تملک آنها و شرکت‌های تابعه آنها درآمده و به تشخیص شورای‌پول و اعتبار و بانک‌مرکزی جمهوری‌اسلامی‌ایران مازاد محسوب می‌شود، واگذار کنند.
فروش 4400 میلیارد تومان تا تیر 97
تیرماه امسال بود که مسعودکرباسیان، وزیر وقت اقتصاد دولت دوازدهم از فروش 4400 میلیارد تومان تا تیر 97 خبر داد. کرباسیان گفت: «بخشی از این اموال سهام بوده و اینکه 1300 میلیارد تومان از این اموال مازاد، مربوط به مسکن بوده است.»
او در توجیه این امر گفت که کار بانک ارایه خدمات به مردم است و نه خرید و فروش ملک.
فروش اموال مازاد بانک‌ها با ارزهای دیجیتال!
یکی از راه‌های فروش اموال مازاد بانک از طریق ارزهای دیجیتال است. کوروش‌پرویزیان، رییس کانون بانک‌ها و مؤسسات اعتباری خصوصی در این باره چنین می‌گوید: «مردم می‌توانند برای حفظ دارایی خود، اموال مازاد بانکی را بخرند. فروش اموال مازاد بانک‌ها از طریق توکن‌هایی در زنجیره بلاکچین، به لحاظ تکنولوژیکی کاملاً امکان‌پذیر شده است. مشتریان اموال مازاد بانک‌ها که از طریق توکن با پشتوانه طلا به فروش خواهد رسید، عموم مردم خواهند بود و می‌توانند ضمن حفظ دارایی خود، سرمایه‌شان را با استفاده از این ابزار در جای مطمئنی سرمایه‌گذاری کنند. در ماه‌های اخیر، فروش اموال مازاد بانک‌ها رونق گرفته و البته فروش این اموال در قالب بلاکچین نیز به‌تازگی شروع شده است. بانک‌ها تمام تلاش خود را به‌کار بسته‌اند که اموال مازاد که ارزش‌افزوده ایجاد نمی‌کند را تبدیل به دارایی نقدی کنند.
تأثیر افزایش قیمت مسکن
در این بین افزایش قیمت مسکن نیز بر جذابیت کار افزوده است. البته شرایط بازار متفاوت است و قیمت‌ها تغییر داشته است، ولی شرایط خرید و فروش سخت‌تر شده است. به هر حال بازار ملک و املاک، سختی‌های خود را دارد؛ ولی استفاده از فناوری‌هایی مثل بلاکچین می‌تواند به بانک‌ها کمک کند که هم دارایی‌ها را در قالب ارزش‌افزوده به مردم بفروشند و هم اینکه مردم بتوانند ارزش اموالی که دارند را، در مقابل تورم حفظ کنند. بانک‌ها تمایلی برای خرید اموال جدید ندارند؛ اما به هر حال چارچوب کار آنها، در حوزه ایجاد ارزش و خدمت به مردم است و این حوزه را باید پایه کار خود قرار دهند. در عین حال، در آینده غیر از این نیز، راه دیگری وجود ندارد.
فروش اموال مازاد از طریق مزایده
همچنین مزایده یکی از مهم‌ترین راه‌ها برای فروش اموال مازاد بانک‌ها طی این سال‌ها بوده است. پیمان‌کریمی‌یگانه، مدیرعامل شرکت فروش اموال مازاد بانک‌ها (فام) تعداد املاک واگذار شده از سوی بانک‌ها به شرکت متبوع خود برای فروش، از ابتدای تأسیس این شرکت تا فروردین ماه امسال را 19هزارو493 رقبه ملک دانست و گفت: «بخشی از این املاک واگذار شده، تکراری بوده که دلیل آن هم ناشی از فروش نرفتن ملک‌ها در مزایده‌های قبلی بوده است.»
تلاش نمایندگان برای فروش اموال مازاد
نمایندگان مجلس نیز در جریان بررسی بودجه سال آینده دولت، بندی را به کمیسیون تلفیق بودجه ارجاع دادند که براساس آن وزارت امور اقتصادی و دارایی مجاز می‌شود تا سقف ۱۰۰۰ میلیارد تومان از اموال و دارایی‌های منقول و غیرمنقول مازاد دولت را بدون تشریفات بفروشد. چنین طرح‌هایی برای افزایش درآمدهای بودجه‌ای دولت در شرایط فعلی در نظر گرفته شده‌اند اما باید در فرایند آن نظارت جدی باشد تا عامل توزیع رانت نشود.
قدرت‌ا…امأموردی، کارشناس مسایل اقتصادی در این باره می‌گوید: «یکی از راه‌هایی که دولت برای حل مشکلات خود در پیش گرفته است، فروش اموال مازاد بانک‌هاست. این اقدام با اینکه می‌تواند نوعی درآمد ایجاد کند اما باعث توزیع رانت هم می‌شود، چرا که ارقامی مانند ۱,۰۰۰میلیارد تومان بسیار کلان هستند. فروش اموال مازاد می‌تواند به محلی برای افزایش درآمدهای دولتی تبدیل شود، با این حال باید بر این فرآیند‌ها نظارت جدی صورت بگیرد، چرا که برخی از این اموال ارزش ریالی بسیار بالایی دارند و بعضاً اموالی نیستند که بتوان بدون انجام تشریفات قانونی آنها را به فروش رساند.»
گفتنی است؛ درآمدهای نفتی و مالیاتی دو وجه عمده درآمدهای دولت برای تأمین هزینه‌های جاری و بودجه‌ای کشور هستند اما تغییر در شرایط فروش نفت و کاهش صادرات آن باعث شده میزان درآمدهای پیش‌بینی شده مربوط به این حوزه احتمالاً با کاهش مواجه شود.
آمادگی بورس برای واگذاری
حالا عضو هیأت‌مدیره سازمان بورس از آمادگی بورس برای واگذاری اموال مازاد بانک‌ها خبر داده است. سعیدفلاح‌پور به یکی از خبرگزاری‌ها گفت: «تقریباً همه بانک‌های دولتی که به آنها تکلیف شده اموال مازادشان را بفروشند، اقدام کرده‌اند و بورس نیز آمادگی کامل دارد از طرق مختلف همچون صندوق‌های ETF و همچنین بورس کالا واگذاری را انجام دهد.»
کدام بانک‌ها اموال مازاد را واگذار می‌کنند؟
عضو هیأت‌مدیره سازمان بورس در پاسخ به اینکه کدام بانک‌ها برای فروش اموال مازاد خود به بازار سرمایه رجوع کرده‌اند؟ گفت: «تقریباً همه بانک‌های دولتی این کار را کرده‌اند. البته برخی پیگیرتر هستند. در واقع باید بگویم همه بانک‌هایی که به آنها تکلیف شده که اموال مازادشان را بفروشند، پیگیر هستند.»
فلاح‌پور در پاسخ به اینکه از طریق چه ابزارهایی واگذاری اموال مازاد بانک‌ها صورت می‌گیرد؟ گفت: «وزارت اقتصاد پیگیر است که برای این واگذاری‌ها ابزارهای جدید طراحی شود و ما نیز این کار را انجام داده‌ایم. بازار سرمایه آمادگی دارد هم به روش قدیم و هم به روش جدید این واگذاری‌ها را انجام دهد.»
او افزود: «یکی از روش‌ها استفاده از صندوق‌های ETF است ما می‌توانیم از طریق این صندوق‌‌ها شرکت‌ها را واگذار کنیم و در مورد اموال می‌توانیم از صندوق‌های زمین ساختمان بهره ببریم. حتی واگذاری‌ها از طریق بورس کالا هم مطرح شده است و بازار سرمایه از این بابت هم آمادگی دارد.»
منبع: روزنامه مناقصه مزایده