پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
خودپرداز؛ غروب یا دگردیسی / دستگاه‌های خودپرداز در دنیا، جای خود را به دستگاه‌های CRS می‌دهند
فرناز نبوی، مشاور نرم‌افزار شرکت آدونیس_سپیده میرزایی، کارشناس توسعه محصول شرکت آدونیس؛ ماهنامه عصر تراکنش / مدیریت نگهداری شبکه خودپرداز که تامین‌کننده اصلی نیاز پولی مشتریان است، شامل مدیریت تشکیلات پشتیبانی، میزان ریسک‌پذیری، اعم از نیروی انسانی یا هزینه‌های پولی، فرایند پیچیده‌ای است. در دنیایی که موسسات پولی برای مدیریت هزینه‌ها حتی هزینه‌های جزئی تلاش فراوانی دارند، این موضوع از اهمیت خاصی برخوردار است.
سیستم‌های اتوماتیک دریافت و پرداخت‌کننده وجوه نقد یا Cash Recycler System که با نام اختصاری CRS نیز شناخته مي‌شوند، روشی برای کاهش چالش‌های تامین و جابه‌جایی پول در شبکه‌های خودپرداز بوده و فواید قابل ملاحظه‌ای برای موسسات مالی دارند. هرچند بسیاری دریافته‌اند که دریافت و پرداخت وجوه نقد راه‌حلی فوری در کاهش هزینه‌های مدیریت مالی است، اما بازگشت سرمایه این فناوری به مواردی مانند تعداد تراکنش، نسبت واریز به دریافت وجوه نقد، تنوع اسکناس‌ها، کیفیت پول و نرخ اسکناس‌های تقلبی وابسته است.
به‌طور میانگین در سطح مقیاس جهانی، هزینه‌های مدیریت نقدینگی در شبکه‌های عملیاتی خودپرداز، 47.9 درصد هزینه‌های جاری سالانه آن را به خود اختصاص می‌دهد. این میزان فقط در اروپا سالانه بین 1/3 تا 2/6 میلیارد یورو تخمین زده شده است. توجه به این نکته حائز اهمیت است که تعداد یا حجم اسکناس‌های در گردش از سال 2011 تا سال 2016 برای دلار آمریکا معادل 4/92 درصد و برای یوروی اروپا 6/22 درصد بوده است.
در ادامه چندین ارزش‌افزوده واقعی دستگاه‌های Cash Recycler را برمی‌شماریم.
بازگشت سریع وجوه دریافتی به چرخه پرداخت
با توجه به اینکه وجوه اخذشده از یک مشتری به مشتریان بعدی پرداخت می‌شود، هزینه‌های تامین و توزیع وجوه نقد و پول‌گذاری در دستگاه‌های خودپرداز به‌طور چشم‌گیری کاهش می‌یابد.
ساده‌سازی مدیریت وجوه نقد
اجرای خودکار فرایند دریافت، ذخیره و بازگشت دوباره وجوه نقد به روشی امن و دقیق به معنای اختصاص منابعی کمتر برای تامین منابع مالی خودپردازهاست.
کاهش ریسک
توزیع مجدد وجوه نقد از مسیر وجوه دریافتی به‌صورت خودکار در محیطی امن که هیچ‌گاه اسکناس‌ها از محیط بانک خارج نمی‌شود، ریسک‌های مربوط به تامین و توزیع اسکناس را به‌شدت کاهش می‌دهد. باید به این نکته توجه داشت که این سیستم‌ها توان بالایی برای تشخیص پول‌های تقلبی از پول‌های واقعی داشته و ریسک پذیرش پول‌های تقلبی را نیز کاهش می‌دهد.
کاهش رسوب نقدینگی
استفاده از این نوع دستگاه‌ها با توجه به اینکه نیاز به پول‌گذاری دستگاه را کاهش می‌دهد، بانک‌ها را در مدیریت رسوب نقدینگی دستگاه‌های خودپرداز یاری می‌رساند. آمار نشان می‌دهد که در برخی موسسات مالی تا 40 درصد بیش از حد نیاز، پول نقد را در خودپردازها نگه می‌دارند.
واقعیت در حال تغییر
روند تغییر تکنولوژی فرصت‌ها و ابزارهای مهمی را برای کاهش هزینه‌های مربوط به جابه‌جایی پول نقد، تامین امنیت پول، عملیات توزیع و مدیریت پول در اختیار موسسات مالی قرار داده است. در حالی که موسسات مالی جایگزینی دستگاه‌های خودپرداز با Cash Recycler را در دستور کار خود قرار داده‌اند، اما هنوز نیمی از پایانه‌ها از نوع خودپرداز هستند.
در این راستا پیش‌بینی می‌شود که اغلب بانک‌های تجاری، دستگاه‌های Cash Recycler را با عنوان ابزاری جدید برای توسعه خدمات ارزش‌افزوده خود مدنظر قرار بدهند. به‌طوری که در قاره اروپا از سال 2014 تا 2015 نصب دستگاه‌های Cash Recycler به میزان 30 درصد در بانک‌های تجاری افزایش یافته که این خود تاثیر مستقیمی در آزادسازی منابع بانک و پرداختن به سایر امور را در پی داشته است. در سال 2015 از مجموع 1/2 میلیون ترمینال اتوماتیک دریافت‌کننده وجوه نقد، 51 درصد Cash Recycler بوده‌اند و پیش‌بینی می‌شود که تا سال 2021 از 1/7 میلیون دستگاه خودکار دریافت‌کننده وجوه نقد، 67 درصد از نوع Cash Recycler باشند. به‌خوبی می‌دانیم، ژاپن به‌عنوان یکی از کشورهای پیشرفته با بهره‌وری بالا که از سال 1983 استفاده از تکنولوژی Cash Recycler در موسسات مالی را در دستور کار قرار داده بود، اکنون صد درصد پایانه‌های خود را با دستگاه‌های Cash Recycler جایگزین کرده است.
پول نقد همچنان حرف اول را می‌زند
از منظر جهانی حدود 85 درصد تراکنش‌های بانکی با وجوه نقد سروکار دارند، همین امر سبب می‌شود که بانک‌ها در انجام تراکنش‌های خرد و تجارت خرده‌فروش‌ها که عموما با وجه نقد انجام می‌گیرد، نیاز به ملاحظات امنیتی خاصی داشته باشند. با اینکه گفته می‌شود پرداخت‌های الکترونیکی سبب کمرنگ‌شدن نقش وجه نقد می‌شود، اما همچنان پول بیشترین کاربرد را در میان انواع روش‌های پرداخت دارد. در کشور آمریکا 32 درصد از تراکنش‌ها به‌صورت پرداخت وجه نقد انجام می‌پذیرد.
میزان استفاده مشتریان از دستگاه‌های بانکی در مقایسه با مراجعه آنان به شعب بانک بیشتر است. در آمریکا بر اساس گزارشی از بانک فدرال رزرو در سال 2013 مشتریان بانکی 2/7 تریلیون دلار در دریافت‌کننده وجه و در مقابل 587 میلیارد دلار از دستگاه‌های خودپرداز استفاده داشته‌اند که این حجم از گردش پول نقد توسط Cash Recycler قابل جایگزینی است.
هرساله تعداد تراکنش‌های پرداخت وجه توسط دستگاه‌ها در دنیا افزایش می‌یابد. این مقدار در سال 2015 برابر 99 میلیارد تراکنش پرداخت بوده است. از سال 2014 تا 2015 تعداد تراکنش‌های پرداخت وجه در آسیای شرقی 16 درصد و در خاورمیانه و آفریقا 8 درصد افزایش یافته است. تقاضا برای پول نقد در جهان رو‌به‌افزایش است و بانک‌ها در پی راه‌حلی اقتصادی برای رفع این نیاز هستند. بر همین اساس نرخ رشد جهانی استفاده از Cash Recycler در سال 2021 به‌شدت افزایش خواهد یافت.
بالا بردن رضایت مشتری
پویایی تکنولوژی که باعث توسعه دستگاه‌های Cash Recycler شده است، این قابلیت را به مشتریان بانک داده که در هر ساعتی از شبانه‌روز که نیاز به هرگونه عملیات بانکی داشته باشند، به آن دسترسی پیدا کنند.
