پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
از بازی مجیک تا ورشکستگی مت‌گاکس / نگاهی به آنچه بر سر صرافی مت‌گاکس و ناپدید شدن ۸۵۰ هزار بیت‌کوین آمد
ماهنامه عصر تراکنش / مت‌گاگس زمانی بزرگ‌ترین کسب‌وکار مرتبط با بیت‌کوین در جهان بود؛ منتها سرنوشت این کسب‌وکار تلخ بود و با سقوطش تا مدت‌ها تاثیر فراوانی بر بیت‌کوین گذاشت. بار دیگر شنیده شده است که این کسب‌وکار قصد بازگشت دارد.
با ورشکسته شدن صرافی مت‌گاکس در سال ۲۰۱۴، قیمت بیت‌کوین افت شدیدی پیدا کرد. ماجرای ورشکستگی مت‌گاکس، ماجرایی طولانی و تا حدودی پیچیده است. این صرافی که زمانی بزرگ‌ترین صرافی بیت‌کوین در جهان بود، با از دست دادن چیزی حدود ۸۵۰ هزار بیت‌کوین، به گل نشست و مارک کارپز که این صرافی را در سال ۲۰۱۱ خریده بود، به‌دلیل اختلاس و پولشویی توسط مقامات ژاپنی متهم شد و به زندان افتاد و اکنون بعد از حدود چهار سال که از این ورشکستگی می‌گذرد، مارک کارپز می‌خواهد صرافی مت‌گاکس را احیا کند. او راه‌اندازی ICO را برای این کار پیشنهاد داده بود. در این مطلب قصد داریم نگاهی سریع به آنچه بر سر صرافی مت‌گاکس افتاده بود، داشته باشیم.
[mks_pullquote align=”left” width=”600″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
مارک کارپز (Mark Karpelès) کیست؟
مارک کارپز در ۱۹۸۵ در شانوو فرانسه به دنیا آمد. او فرزند Anne-Robert Karpelès، یک زمین‌شناس بود. او در دیژون، مرکز ایالت بورگوین فرانسه، بزرگ شده است و بین سال‌های ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۰، در کالج پریور دو بینسون در قسمت شاتیون سور مارن فرانسه تحصیل کرده است.
[/mks_pullquote]
از بازی مجیک تا صرافی مت‌گاکس
در سال ۲۰۰۶، ایده‌ای به ذهن جد مک‌کلب که امروز بنیان‌گذار ریپل و استلار نیز هست، رسید. او طرفدار پروپاقرص بازیMagic بود و قصد راه‌اندازی وب‌سایتی را داشت تا بازیکنان بتوانند در آن، کارت‌های بازی‌شان را مبادله کنند. البته او این کار را هم انجام داد و وب‌سایت mtgox.com را راه‌اندازی کرد، اما بعد از مدتی متوجه شد که این کار تنها وقت هدر دادن است.
[mks_pullquote align=”left” width=”600″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
درباره جد مک‌کلب
کلب (Jed McCaleb) یک برنامه‌نویس آمریکایی است که برای ایجاد فناوری همتابه‌همتای eDonkey و Overnet و همچنین صرافی بیت‌کوین مت‌گاکس شناخته شده است. او شرکت ریپل را در سال ۲۰۱۱ بنیاد نهاد و در سال ۲۰۱۳ آنجا را به قصد راه‌اندازی استلار ترک کرد. او استلار را در سال ۲۰۱۴ راه‌اندازی کرد.
[/mks_pullquote]
چند سال بعد مک‌کلب، درباره بیت‌کوین چیزهایی شنیده بود و درباره آن آموخته بود. او در آن زمان به این فکر افتاد که فضای بیت‌کوین، به یک صرافی برای خریدوفروش آن نیاز دارد. او تصمیم گرفت دامنه وب‌سایت mtgox.com را دوباره راه‌اندازی کند؛ اما این بار این سایت را به قصد راه‌اندازی صرافی، برای مبادله بیت‌کوین احیا کرد.
فروش همان و هک شدن نیز همان
چند وقت بعد از راه‌اندازی مت‌گاکس به‌عنوان صرافی بیت‌کوین، ده‌ها هزار دلار پول به‌سوی مک‌کلب سرازیر شد. او که متوجه شده بود برای چنین کاری ساخته نشده است و این کار از اندازه او بزرگ‌تر است و نمی‌تواند این سایت را اداره کند، در سال ۲۰۱۱ آن را به یک توسعه‌دهنده فرانسوی به نام مارک کارپز که شیفته بیت‌کوین بود، فروخت. کارپز نیز آن را به‌سرعت به محبوب‌ترین کمپانی مبادله بیت‌کوین در جهان تبدیل کرد. بر اساس برخی از سندهای منتشرشده از مت‌گاکس، ۸۸ درصد سهام این صرافی متعلق به کارپز و ۱۲ درصد آن متعلق به کلب بود.
چند ماه پس از آنکه مارک کارپز این صرافی را خرید، به‌علت یک نقص امنیتی، مورد حمله هکرها قرار گرفت و در آن زمان هکرها توانستند مقداری بیت‌کوین از این سایت جابه‌جا کنند. این اولین ناخنک‌زدن هکرها به این صرافی بود.
هکرها بعدا در یک حمله دیگر توانستند حدود دو هزار بیت‌کوین از حساب مشتریان در مت‌گاکس را نیز جابه‌جا کنند. مت‌گاکس از هیچ نوع نرم‌افزار کنترلی و امنیتی استفاده نمی‌کرد و نکته مهمی که درباره این صرافی وجود داشت، این بود که فقط خود کارپز بود که می‌توانست تغییرات در کد اصلی سایت را تایید و وارد سایت کند، بنابراین ممکن بود هفته‌ها طول بکشد تا کارپز یک باگ امنیتی را شناسایی و آن را رفع کند؛ اما پس از اینکه هکرها دو هزار بیت‌کوین را هک کردند، کارپز به این فکر افتاد تا یکسری از اقدامات امنیتی لازم را برای سایتش انجام دهد که ازجمله آنها نگهداری مقداری از بیت‌کوین‌ها به‌صورت آفلاین بود.
از شکایت ۷۵ میلیون دلاری تا سقوط رتبه
مت‌گاکس با وجود هکی که در ژوئن ۲۰۱۱ برایش اتفاق افتاد، توانست در سال ۲۰۱۳ خود را به بزرگ‌ترین کمپانی مبادله بیت‌کوین در جهان تبدیل کند و با بالا رفتن قیمت بیت‌کوین در آغاز سال ۲۰۱۳، کارپز به‌عنوان بزرگ‌ترین سهامدار مت‌گاکس، به فردی فوق‌العاده ثروتمند تبدیل شد؛ اما این در حالی بود که در پشت صحنه آن غوغایی برپا بود و شریک تجاری سابق مت‌گاکس که شرکتی به نام کوین‌لب بود، شکایتی ۷۵ میلیون دلاری از آن مطرح کرده بود.
همچنین وزارت امنیت ایالات متحده آمریکا به‌دلیل اینکه این کمپانی به‌عنوان شرکت انتقال پول یا همان صرافی در آمریکا ثبت نشده بود، پنج میلیون دلار از حساب بانکی مت‌گاکس در آمریکا را توقیف کرد. در نتیجه این موضوع، گاکس تعلیق موقتی را برای برداشت از دلار آمریکا اعلام کرد. اگرچه این تعلیق تنها به مدت یک ماه به طول انجامید، اما بسیاری از مشتریان در خروج پول نقد از حساب‌هایشان تا سه ماه، تاخیر داشتند و تعداد کمی از معاملات، با دلار آمریکا با موفقیت انجام شدند. این موضوع باعث شد تا مشتریان آمریکایی این شرکت از تاخیرهای چندماهه در خارج کردن دلارها شکایت داشته باشند و نتیجه آن، نزول رتبه مت‌گاکس به‌عنوان اولین کمپانی مبادله بیت‌کوین جهان به مقام سوم تا پایان سال ۲۰۱۳ بود.
تازه شروع شد!
اما این تمام ماجرا نبود و داستان تلخ مت‌گاکس ادامه داشت. این کمپانی در ۷ فوریه ۲۰۱۴، خدمات مبادله‌ای خود را متوقف کرد و در ۲۴ فوریه نیز این وب‌سایت به‌طور کامل آفلاین شد. در همان هفته نیز، یک سند شرکتی اعلام کرد که بار دیگر هکرها به این صرافی حمله کرده‌اند و حدود ۸۵۰ هزار بیت‌کوین را که متعلق به مشتریان گاکس و همچنین خود کمپانی بود، دزدیده‌اند که نتیجه این هک آن شد که در ۲۸ فوریه ۲۰۱۴، مت‌گاکس در ژاپن اعلام ورشکستگی کرد و دو هفته بعدتر نیز ورشکستگی‌اش را در آمریکا اعلام کرد. مهم‌ترین مساله‌ای که در رابطه با کارپز وجود دارد، این است که او بیشتر یک برنامه‌نویس ایده‌آل است تا یک مدیر!
تحقیقات نشان داده است که این حمله بزرگ از سوی هکرها، از اوایل سپتامبر ۲۰۱۱ آغاز شده بود و با اینکه مت‌گاکس در سال ۲۰۱۳ وضعیت بدی داشت، کار خود را تا سال ۲۰۱۴ ادامه داد.
زندانی شدن کارپز
مارک کارپز در مارس ۲۰۱۴ اعلام کرده بود که ۲۰۰ هزار بیت‌کوین گم‌شده را پیدا کرده است، اما مالباختگان این موضوع را نپذیرفتند و او را متهم به اختلاس و دستکاری در اطلاعات کردند و در نتیجه کارپز در آگوست ۲۰۱۵ در ژاپن دستگیر شد و تا جولای ۲۰۱۶ زندانی بود و در نهایت به قید وثیقه آزاد شد.
[mks_pullquote align=”left” width=”600″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
ICO به زبان ساده
اگر بخواهیم خیلی کوتاه و ساده و در یک خط توضیح دهیم، می‌شود یک شیوه کرادفاندینگ یا تامین سرمایه جمعی برای استارت‌آپ‌ها که با ارائه و فروش کوین‌های مختص خودشان به سرمایه‌گذاران، از آنها برای راه‌اندازی کسب‌وکاری که دارند پول جمع می‌کنند.
[/mks_pullquote]
پیشنهاد احیای مت‌گاکس
اما چند ماه پیش بود که مارک کارپز در توئیتر خود مطلبی را منتشر کرد و در آن راه‌حلی برای برگرداندن و احیای مت‌گاکس پیشنهاد داد. به پیشنهاد مارک کارپز یک راه ممکن برای حل این مساله، راه‌اندازی مجدد صرافی مت‌گاکس با ارزشی به مبلغ ۲۴۵ میلیون دلار است که می‌توان این ایده را به‌وسیله سرمایه‌گذاری مجدد با فروش سهام یا راه‌اندازی یک ICO انجام داد، ولی فراموش نکنید که راه‌اندازی ICO عمدتا بر پایه اعتماد است و با توجه به اتفاقاتی که برای این صرافی افتاده است، احتمال اعتماد کردن دوباره افراد به این صرافی سخت است؛ از طرفی برخی معتقدند خیلی هم نباید به این موضوع بدبین بود.
کارپز همچنین در پست خود نوشته بود: «راه‌اندازی یک ICO با هدف جمع‌آوری سرمایه، می‌تواند باعث احیای صرافی مت‌گاکس شود. این کار، هم به لحاظ قانونی و هم با در نظر گرفتن این مساله که ممکن است سرمایه کافی برای احیا جمع نشود، چالش بزرگی خواهد بود و اگر سرمایه کافی جمع نشود، مسیر برگرداندن پول مالباختگان همچنان مسدود خواهد ماند.»
و اما برنده این بازی چه کسی بود؟
با اینکه صرافی مت‌گاکس با از دست دادن ۸۵۰ هزار بیت‌کوین در سال ۲۰۱۴ که ارزشی تقریبا نیم میلیارد دلاری داشت، ورشکسته شد و مارک کارپز نیز به‌خاطر زیان‌هایی که به مشتریان مت‌گاکس وارد شده بود، مقصر شناخته شد و به زندان افتاد، اما مجبور است با همان ۲۰۰ هزار بیت‌کوینی که پیدا شده بود، سرمایه‌های مالباختگان را با ین ژاپن و با احتساب ۴۰۰ دلار به ازای ارزش هر بیت‌کوین پرداخت کند (این قیمت را دادگاه تعیین کرده است)؛ اما کارپز می‌تواند از اختلاف فاحش قیمت بیت‌کوین از سال ۲۰۱۴ تاکنون، سود فراوانی را به دست آورد. در واقع مالباختگان در آن زمان می‌خواستند پول‌شان به ین ژاپن بازگردد و در اثر عودت طلب به ین ژاپن، مقدار قابل توجهی پول برای کارپز باقی می‌ماند؛ در نتیجه تنها فردی که در این ماجرا برد کرده است، مارک کارپز خواهد بود.