پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
حمایت شهرداری تهران و معاونت عملی و فناوری از ایده‌های استارت‌آپی / پروژه تهران شکوفا درباره چیست؟
چهارمین میزگرد تخصصی از بیست‌ودو میزگرد پروژه تهران شکوفا ششم اسفند ماه با محوریت درآمد پایدار برگزار شد. این میزگردها نتیجه‌ای ملموس از تفاهم‌نامه‌ای است که دی ماه امسال بین دو سازمان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری (ستاد توسعه فناوری‌های نرم و هویت‌ساز و ستاد توسعه فرهنگ علم، فناوری و اقتصاد دانش بنیان) و شهرداری تهران (معاونت خدمات اجتماعی) منعقد شد. در این نشست‌ها که هر کدام در یکی از شهرداری‌های مناطق 22گانه تهران برگزار می‌شود، شهروندان، صاحبان کسب‌وکار، استارتآپها و درکل نخبگان و فعالان جامعه با مسئولان شهرداری و معاونت فناوری ریاست جمهوری دیدار می‌کنند و به تبادل ایده و نظر می‌پردازند.
هدف از این جلسات تبادل افکار، دستیابی به آماری از چالش‌های حوزه های مختلف مدیریت شهری است که بتوان در قالب چند استارت‌آپ که خروجی رویداد استارت‌آپی سال آتی است، راهکارهای مناسبی برای این چالش‌ها ارائه کرد.
شهرداری تصدیگری استارتآپها را عهده نمی‌گیرد
رضا دلاور مجری پروژه تهران شکوفا و مدیرعامل موسسه کارآفرینی فرصت‌پژوهان در گفت‌وگو با راه پرداخت درباره این پروژه گفت: «در این پروژه قصد نداریم شهرداری را به عنوان مشتری در نظر بگیریم. کل این پروژه بر این اساس است که شهروندان و متخصصان از حوزه‌های مختلف دورهم جمع شوند و درباره 22 موضوع از چالش‌های مدیریت شهری تبادل نظر کنند تا متخصصان متوجه شوند در هر موضوع چه پتانسیل‌هایی برای استارتآپها در زمینه شهری وجود دارد تا بتوانند در موضوعات مورد نظر خود فعالیت کنند.»
در پایان این نشست‌ها، 22 رویداد همزمان برگزار خواهد شد که در آن ایده‌های استارت‌آپی و فعالیت‌های آنها مورد بررسی قرار می‌گیرد. محصولات استارت‌آپی منتخب مسیر متفاوتی را دنبال می‌کنند. به گفته دلاور، شهرداری در نظر دارد برای استقرار تیم‌های برتر، مراکز رشد و شکوفایی در نظر ببیند که مرکزی برای همکاری باشد و این گروه‌ها بتوانند در این فضا فعالیت داشته باشند. در عین حال امکانی به وجود بیاید که در آن از حضور افراد متخصص استفاده ببرند تا به آنها در پیشبرد محصول یا خدمت خود کمک کنند و مشاوره بدهند.
به گفته مجری پروژه، این همکاری با استارتآپها شکل حمایتی دارد و برای این کسبوکارها الزامی نیست که حتما در ادامه مسیر خود با شهرداری همکاری داشته باشند و می‌توانند مسیر حرکت مجزایی را برای رشد خود طی کنند. دلاور در توضیح گفت: «در این حوزه متولیان کمی وجود دارد و ما تنها قصد داریم استارتآپها و ایده‌ها را حمایت کنیم. در نتیجه زمانی که بذر هستند، به آنها مواد لازم و کافی می‌رسانیم تا در زمان رویش مسیر درست را برای خود انتخاب کنند.»
دکتر میربهزاد فیض‌بخش، رئیس هیئت مدیره موسسه کارآفرینی فرصت‌پژوهان که یکی دیگر از مجریان پروژه تهران شکوفا هستند، درباره شروع کار این پروژه به راه پرداخت گفت: «این موسسه روی حوزه‌هایی کار می‌کند که کمتر به آنها توجه شده است. با تجربه‌هایی که به دست آورده‌ایم تحقیقات بسیاری انجام داده‌ایم که از دل آنها پروژه تهران شکوفا شکل گرفت. هدف این پروژه شکوفاسازی اکوسیستم استارت‌آپی تهران به عنوان پایلوتی برای کل دیگر ایران است.»
اما شهرداری در تعیین استراتژی فعالیت استارتآپها چه نقشی دارد؟ فیض‌بخش در توضیح گفت: «شهرداری قرار نیست تصدیگری استارتآپها را به عهده بگیرد یا مالیکیت هیچ‌کدام از استارتآپها را به عهده بگیرد. هدف از رفتن به سراغ شهرداری این بود که بخاطر درگیری این سازمان با مدیریت شهری با انواع و اقسام مسائل آشنا بود. بنابراین تنها می‌خواهد نقش تسهیلگری اکوسیستم استارت‌آپی را داشته باشد که در قالب پروژه تهران شکوفا کسبوکارها بتوانند ایده‌های شهری خود را در آن رشد دهند.»
فیض‌بخش در پایان اضافه کرد تهران شکوفا مقدمه‌ای است برای اجرایی‌سازی پروژه‌های گسترده‌تر در زیست‌بوم استارت‌آپی کشور.
به ما پیشنهادهای اجرایی بدهید
در این میزگرد شهردار منطقه شش تهران، مدیرعامل سازمان خدمات اجتماعی و مدیرکل معاونت سیاستگذاری و ارزیابی راهبردی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری حضور داشتند. مهندس عظیم بابایی، شهردار منطقه شش تهران در ابتدای میزگرد درباره این گردهمایی‌ها گفت: «امروز فضاهایی در دنیا ایجاد شده که برای پیشبرد آن به طور کامل از جوانان استفاده می‌کنند. ما با جمعیت جوانی که داریم باید از این قرصت استفاده ببریم. در همین مدت زمان کوتاه هم تلاش کردیم به استارت‌آپ‌هایی که در منطقه هستند تسهیلاتی ارائه کنیم.»
مهندس رضا قدیمی، مدیرعامل سازمان خدمات اجتماعی شهرداری تهران که به نوعی مسئولیت اجرایی پروژه تهران شکوفا را به عهده دارد، در صحبت‌های خود در ابتدای میزگرد درباره درآمد پایدار صحبت کرد. به گفته او می‌توان مقاله‌ها، گفته‌ها و شعارهای خوب بسیاری درباره مفهدم درآمد پایدار پیدا کرد، اما این گفته‌ها تا به مرحله عمل برسند، راه زیادی را باید طی کنند. قدیمی گفت: «مصوبه سال 88 شورای اسلامی شهر تهران و آئین‌نامه سال 94، شهرداری تهران را موظف به حمایت از ایده‌های کارآفرینی کرده است. همه اینها منجر به این شد که ما اینجا گرد هم جمع شده‌ایم و تفاهم‌نامه‌ای را با معاونت عملی و فناوری دنبال می‌کنیم.»
به گفته او، فروش منابع در همه جای دنیا در مدیریت امری مذموم است و مدیران تلاش دارند منابع خام خود را به محصول تبدیل کنند که فرآیند مشخصی روی آن انجام گرفته باشد و از این طریق می‌توانند به درآمدزایی بیشتری برسند. قدیمی این مسئله را به شهرداری مرتبط دانست و گفت: «در شهرداری منابع خام ما زمین است و اگر بخواهیم زمین‌فروشی کنیم و از این راه سودآوری داشته باشیم اشتباه بزرگی انجام داده‌ایم. میزان صدور جواز نیز نسبت به سال‌های گذشته کاهش پیدا کرده است که البته رکود هم در آن بی‌تاثیر نیست. جایگزین این درآمدزایی میتواند عوارض شهرداری مردم باشد. اما مردم این عوارض را پرداخت نمی‌کنند و یکی از مشکلاتی که شهرداری با آن مواجه است، همین مسئله است. چرا که پرداخت عوارض میتواند یکی از راه‌های مناسب برای کسب درآمد پایدار شهرداری باشد.»
به گفته او مشکل شهرداری در این است که نمی‌تواند به شهروندی که عوارض شهرداری خود را پرداخت نمی‌کند، سرویس ندهد. شاید سازمان آب و فاضلاب بتواند آب یک ساختمان یا واحد را قطع کند، اما شهرداری نمی‌تواند زباله‌های یک منزل خاص را جمع‌آوری نکند. درنتیجه مردم دیرهنگام و اغلب هنگام نقل مکان از خانه، عوارض را پرداخت می‌کنند. قدیمی از استارتآپها و صاحبان کسب‌وکار کمک خواست تا پیشنهادهای خود را مطرح کنند و درخواست کرد: «بهتر است پیشنهادهایی که به ما می‌دهید، اجرایی باشد و بتوان در تهران آن را عملیاتی کرد. در عین حال در نظر بگیرید که ما نیز مانند شما خطر و ریسک بالایی را قبول می‌کنیم. هیچ الگو و نمونه خارجی در ایران وجود ندارد و قطعا کار ما ایرداتی خواهد داشت.»
45 درصد از صنایع کل کشور، تنها در تهران
دکتر باقری، مدیرکل معاونت سیاستگذاری و ارزیابی راهبردی معاونت عملی و فناوری ریاست جمهوری در سخنان خود حکمرانی خوب را متکی به سه بخش دولت، بخش خصوصی و مردم دانست و معتقد بود این پروژه میتواند تمرینی برای حکمرانی خوب باشد و در این میان می‌توان از تکنولوژی نیز به عنوان راه حل و راهکار برای حل بسیاری از مشکلات استفاده کرد. چراکه تکنولوژی جدا از جامعه نیست و به همین خاطر است که شهرداری و معاونت عملی و فناوری روی «شهر نوآور» تمرکز دارند. باقری گفت: «تکنولوژی میتواند راهکارهای اجرایی ارائه کند که منجر به خلق درآمد شود و در نتیجه درآمد پایدار هم برای شهرداری و هم برای شهروندان و صاحبان ایده به وجود می‌آید. یکی از مزیت‌های شهر نوآور، کمک به توسعه متوازن شهری است. بسیاری از افرادی که از کشورهای خارجی به تهران مراجعه می‌کنند متوجه می‌شوند تهران از نظر ساختمانی شهری پیشرفته است. ماشین‌ها نیز پیشرفته است و خیابان‌های خوبی وجود دارد. این یک بخش از توسعه است. اما در بخش دیگر با آلاینده‌ها و ترافیک سنگین مواجه هستیم. تکنولوژی در این بخش میتواند به کمک شهرداری برای حل مشکلات خود بیاید.»
او در ادامه آماری ارائه کرد که نشان‌دهنده اهمیت تهران به عنوان پایتخت و مرکز کشور بود. به گفته باقری، 20 درصد کل دانشجویان کشور، 45 درصد دانشجویان مقطع دکتری، 45 درصد از شرکت‌های دانش‌بنیان، 80 درصد از بازار شرکت‌های دانش‌بنیان، 90 درصد از شرکت‌های سرمایه‌گذار خظر پذیر، 70 درصد از شتاب‌دهنده‌ها، هفت دانشگاه از 13 دانشگاه برتر و 45 درصد از صنایع کل کشور، همگی در تهران مستقر هستند و در نتیجه این شهر را از نظر فرصت، حائز اهمیت می‌کند.
با این همه چیزی که شاید به عقیده باقری مورد تایید بود، به عقیده مصطفی امیری، هم‌بنیان‌گذار زرین‌پال نگران‌کننده آمد. او در این جلسه گفت: «با دیدن این آمار احساس خطر کردم. همه این منابع ملی در یک شهر مرکزیت دارند که با یک زلزله می‌توانند نابود شوند. برای معظلاتی که وجود دارد،راهکارهای ساده وجود نخواهد داشت. امروز متاسفانه شکاف بزرگی بین مردم و حاکمیت وجود دارد. شاید تکنولوژی راهکارهای زیادی برای تشویق مردم به پرداخت عوارض برای ارائه داشته باشد، اما کدامیک از افرادی که در این جلسه نشسته‌اند اطمینان دارند با پرداخت عوارض خود در سرویسی که از شهرداری دریافت می‌کنند، تغییری به وجود خواهد آمد؟ این شکاف و تغییر نظر را با تکنولوژی نمی‌توان پر کرد.»
او همچنین در گفته‌های خود به روش پرداخت عوارض خودرو نیز انتقاد کرد و گفت: «برای پرداخت این عوارض تنها یک راه وجود دارد و آن هم اینکه باید به دفاتر شهرداری مراجعه شود. شهرداری باید راه‌های پرداخت متنوعی در نظر بگیرد تا شهروندان مجبور نباشند از وقت و انرژی خود برای پرداخت حضوری صرف کنند.»
بگویید به چه اطلاعاتی می‌توانیم دسترسی داشته باشیم
پیشنهادات و نظرات زیادی در این جلسه مطرح شد که برخی بیشتر انتقادی و برخی بیشتر کاربردی بودند. استارت‌آپ‌های متعددی از ایده‌های خود برای کمک به حل مشکلات شهری تهران مانند مدیریت پسماندها، فضای شهری، حمل‌ونقل و زندگی شهری گفتند و برخی نیز به فرصت‌های موجود اشاره کردند. اما یکی از مهم‌ترین مسائلی که درمیان گذاشته شد، امکان استفاده از بزرگ‌داده‌های شهرداری بود. به گفته استارتآپها سازمان شهرداری اطلاعات خوب و مفید و کاربردی زیادی از مردم تهران دارد و میتواند آن را در اختیار کسبوکارها قرار دهد تا از آن استفاده بهینه داشته باشند، اما یا با آنها همکاری نمی‌کنند و اجازه دسترسی به اطلاعات را نمی‌دهند، یا با تغییر مدیریت دسترسی قطع می‌شود یا سود حاصل از ارائه این اطلاعات را بلافاصله می‌خواهند. محمدمهدی باریده، هم‌بنیان‌گذار پی‌پینگ راهکار دیگری برای این مشکل داشت: «اگر شهرداری بتواند فهرستی از اطلاعات و سرویس‌هایی را که میتواند آنها را در دسترس استارتآپها قرار دهد، مشخص کند، کار بسیار راحت‌تر می‌شود. بانک‌ها نیز بخشی از اطلاعاتی را که استارتآپها می‌توانند دسترسی‌پذیری به آنها داشته باشند، را نیز مشخص می‌کند که ما در علم کامپیوتر به آن بانکداری باز یا Open API می‌گوییم. آیا چنین چیزی از سوی شهرداری ممکن است؟»
پاسخ بابایی به این پرسش تنها یک جمله بود: «به سایت Tehran.ir بروید.»
با این حال قدیمی، مدیرعامل سازمان خدمات اجتماعی شهرداری، در گفت‌وگو با راه پرداخت در انتهای این میزگرد گفت: «دسترسی‌ها به بانک اطلاعاتی شهرداری وجود دارد، حالا شاید به صورت کامل این دسترسی به کسبوکارها داده نشود، اما شفافیت در این راه در دستور کار قرار دارد. شعار شورای شهر تهران داشتن یک شهر شیشه‌ای است. در نظر داریم این شفافیت را به قدی بالا ببریم که مردم بتوانند جلسات، قراردادها و تصمیم‌گیریهای ما را به صورت آنلاین مشاهده کنند و به آن دسترسی داشته باشند. یکی از دلایل مشارکت پایین مردم در امور شهری، پایین بودن اعتماد آنها است. اگر بتوانیم با شفافیت اعتماد آنها را به دست بیاوریم می‌توانیم انتظار مشارکت بیشتری از آنها داشته باشیم.»
در مدیریت پسماند می‌توان از استارتآپها کمک گرفت
در بخشی از این میزگرد، بابایی، شهردار منطقه شش تهران، به هزینه‌های کلانی اشاره کرد که شهرداری برای خدمت‌رسانی به مردم متحمل می‌شود. به گفته او، برای هر کیلومتر در سطح تهران 260 میلیارد تومان برای مترو، 1100 میلیارد تومان برای فضای سبز و 1800 میلیارد تومان برای مدیریت پسماند هزینه می‌شود. اما آیا نمی‌توان برای مدیریت این مسائل از استارتآپها کمک خواست تا با هزینه کمتر بخشی از این بار را از دوش شهرداری بردارند؟
بابایی در گفت‌وگو با راه پرداخت گفت: «در مدیریت مترو شروع چنین همکاری سخت و دشوار است. اما در بخش پسماند می‌توان بخشی از کار را به دست کسبوکارها و استارتآپها سپرد تا هم مردم را تشویق به تغییر فرهنگ کنند و هم شهرداری بتواند با کمک آنها درآمد پایدار داشته باشد.»
قدیمی نیز در این باره معتقد بود: «این مسائل وظیفه اصلی مدیریت شهری است و بر دوش شهرداری است تا آنها را انجام دهد. درباره مدیریت این مسائل فکر و ایده زیاد است. اما تجربه سی سال اخیر نشان داده است تا مردم همکاری نکنند هیچ‌کدام از این ایده‌ها به کار نمی‌آید. به عنوان مثال ما بهترین زباله‌سوز را درست کرده‌ایم. اما تا مردم زباله‌ها را تفکیک نکنند و پسماندهای خشک از تر جدا نباشد نمی‌توان از این زباله‌سوز استفاده کرد. بنابراین جدا از همکاری با استارتآپها مشارکت مردم حیاتی است.»
