جایزه نوبل اقتصاد ۲۰۲۵ به پژوهشگران رشد اقتصادی از راه نوآوری رسید

آکادمی سلطنتی علوم سوئد اعلام کرد جایزه نوبل علوم اقتصادی سال ۲۰۲۵ به جوئل موکیر، فیلیپ آغیون و پیتر هاویت تعلق گرفته است. این سه اقتصاددان به دلیل پژوهش‌های تأثیرگذار خود درباره نقش نوآوری و مفهوم «تخریب خلاق» در رشد پایدار اقتصادی، شایسته دریافت این جایزه شناخته شدند.

این جایزه که به‌طور رسمی با عنوان «جایزه علوم اقتصادی بانک مرکزی سوئد به یاد آلفرد نوبل» شناخته می‌شود، امسال معادل ۱۱ میلیون کرون سوئد (حدود ۱.۲ میلیون دلار) ارزش دارد. نیمی از مبلغ به جوئل موکیر تعلق می‌گیرد و نیم دیگر میان فیلیپ آغیون و پیتر هاویت تقسیم می‌شود.

موکیر، استاد دانشگاه Northwestern، به‌خاطر تحلیل تاریخی خود از ریشه‌های رشد اقتصادی مبتنی بر فناوری مورد تقدیر قرار گرفته است. آغیون، استاد Collège de France، INSEAD و LSE، و هاویت، استاد دانشگاه Brown، نیز به دلیل توسعه مدل‌های نظری در توضیح فرآیند «تخریب خلاق» در اقتصاد مدرن، این جایزه را دریافت کردند.

به گفته آکادمی علوم سوئد، پژوهش‌های این سه اقتصاددان نشان می‌دهد که فناوری و نوآوری، زمینه‌ساز پیدایش محصولات و روش‌های تولید جدیدی هستند که به‌تدریج جایگزین روش‌های قدیمی‌تر می‌شوند. این چرخه مداوم، محرک اصلی رشد اقتصادی و ارتقای سطح زندگی، سلامت و کیفیت رفاه در سراسر جهان است.

آکادمی در بیانیه خود تأکید کرده است که پیشرفت اقتصادی نباید امری بدیهی تلقی شود. یافته‌های برندگان نشان می‌دهد در بیشتر تاریخ بشر، رکود اقتصادی وضعیت غالب بوده و رشد مستمر تنها در نتیجه سازوکارهایی ممکن می‌شود که از پویایی و نوآوری در اقتصاد محافظت می‌کنند.

فیلیپ آغیون در گفت‌وگویی تلفنی پس از اعلام نتایج تأکید کرده است که اروپا برای حفظ پویایی اقتصادی باید میان سیاست صنعتی و رقابت تعادل برقرار کند و از تجربه کشورهایی چون ایالات متحده و چین در زمینه فناوری‌های نوین، از جمله هوش مصنوعی و زیست‌فناوری، درس بگیرد.

جوئل موکیر نیز بر اهمیت تعامل متقابل دانش علمی و فناوری، و نقش جوامع باز در پذیرش تغییرات تأکید کرده است. به گفته او، رشد پایدار تنها در محیطی حاصل می‌شود که در آن نوآوری تشویق و مقاومت در برابر تغییر به حداقل برسد.

جایزه نوبل اقتصاد ۲۰۲۵، آخرین جایزه از مجموعه جوایز نوبل امسال است و بار دیگر توجه جهانی را به نقش نوآوری در پیشرفت اقتصادی جلب کرده است.

به باور تحلیلگران، دستاوردهای این سه اقتصاددان به سیاست‌گذاران اقتصادی در سراسر جهان نشان می‌دهد چگونه می‌توان با طراحی سیاست‌هایی که از نوآوری حمایت کرده و رقابت را تقویت می‌کنند، از بازگشت اقتصاد به رکود جلوگیری کرد.