پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
چالش‌های نظارتی در ایران، قدرت هوش مصنوعی را در بازارهای مالی محدود می‌کند
محمدامین فضلی، معاون فناوری اطلاعات شرکت بهینه پرداز ملل شریف درباره تأثیر هوش مصنوعی و تحلیل داده بر بازارهای مالی و چالش‌های هوش مصنوعی در بازار سرمایه ایران صحبت کرد
با پیشرفت هوش مصنوعی و تحلیل داده‌ها، بازارهای مالی دستخوش تحولات شده‌اند. محمدامین فضلی، معاون فناوری اطلاعات شرکت بهینه پرداز ملل شریف، در گفت‌وگو با راه پرداخت به بررسی تأثیر این فناوری‌ها بر بازارهای مالی و چالش‌های استفاده از آنها در ایران پرداخت. او از تحولاتی که این فناوری‌ها در سرعت و دقت تصمیم‌گیری‌های مالی ایجاد کرده‌اند، گفت و چالش‌های خاص بازار سرمایه ایران را در بهره‌برداری از این فناوری‌ها تشریح کرد. همچنین، فضلی به فرصت‌های ایجادشده برای پیش‌بینی دقیق‌تر روندهای بازار و تسهیل دسترسی به ابزارهای هوش مصنوعی برای تمام سرمایه‌گذاران اشاره کرد.
تأثیر هوش مصنوعی و تحلیل داده بر بازارهای مالی
در سال‌های اخیر، با پیشرفت‌های چشمگیر در حوزه تحلیل داده و هوش مصنوعی، تحولی در بازارهای مالی ایجاد شده است. معامله‌گران اکنون قادرند تصمیمات سریع و هوشمندانه‌تری بگیرند و همین امر باعث شده که سازمان‌ها نیز به سمت خودکارسازی فرآیندهای تصمیم‌گیری حرکت کنند. این روند رقابت بیشتری را بین سازمان‌ها به وجود آورده و آنها را مجبور کرده که برای باقی‌ماندن در رقابت از داده‌های بیشتر و الگوریتم‌های قوی‌تر استفاده کنند. محمدامین فضلی، معاون فناوری اطلاعات شرکت بهینه پرداز ملل شریف در این باره بیان کرد: «در سال‌های اخیر، نوآوری‌ها در حوزه تحلیل داده و هوش مصنوعی تأثیر زیادی بر بازارهای مالی گذاشته‌اند.
با توجه به اینکه معامله‌کنندگان هوشمندتر شده‌اند و قادرند تصمیمات سریع‌تر و دقیق‌تری بگیرند، سازمان‌ها به سمت خودکارسازی فرآیندهای تصمیم‌گیری حرکت کرده‌اند. به‌عبارتی دیگر، تلاش بر این بوده که سرعت تصمیم‌گیری‌ها افزایش یابد و تا جایی که ممکن است این تصمیمات به صورت اتوماتیک اجرایی شوند. این تغییرات باعث شده که رقابت بین سازمان‌ها افزایش یابد و هر چه سازمان‌های مالی و سرمایه‌گذاری بیشتر به این سمت حرکت کنند، سازمان‌های دیگر نیز برای باقی‌ماندن در رقابت مجبور می‌شوند از داده‌های بیشتر و الگوریتم‌های قوی‌تر بهره بگیرند.»
چالش‌های هوش مصنوعی در بازار سرمایه ایران
به گفته فضلی، چالش‌های استفاده از هوش مصنوعی در بازار سرمایه ایران نسبت به سایر بازارهای مشابه، شامل مشکلات خاصی است. یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها، ضعف سازمان نظارتی است که در ایران نسبت به کشورهای دیگر وجود دارد. این ضعف نظارتی باعث شده که برخی بازیگران بازار زودتر از دیگران از اطلاعات مطلع شوند و این مسئله منجر به فعالیت‌هایی مانند «Formation Trading» می‌شود. او گفت: «در واقع، یکی از اصول کلیدی استفاده از هوش مصنوعی در بازارهای مالی، شناسایی اخبار پیش از وقوع آنها است. در کشورهای دیگر، قانون به گونه‌ای است که اخبار به صورت مساوی در اختیار همه قرار می‌گیرد، اما در ایران این طور نیست و بعضی افراد با رانت‌های خاص، زودتر از بقیه از اخبار مطلع می‌شوند. مشکل دیگری که در بازار ایران وجود دارد، تفاوت در مکانیزم‌های بازار است. برای مثال، ما در ایران «بازار نوسان قیمت» و «حجم مبنا» داریم که در دیگر کشورهای دنیا وجود ندارد. این پارامترها باعث می‌شوند که داینامیک بازار ایران با بازارهای دیگر کشورها متفاوت باشد. در برخی موارد، حتی اگر الگوریتم‌های هوش مصنوعی بهترین سیگنال‌ها را بدهند، به دلیل همین محدودیت‌ها، ممکن است سیگنال خرید یا فروش درست در زمان مناسب نتواند اجرایی شود.»
او در ادامه به قوی نبودن هسته معاملات در ایران اشاره کرد و گفت: «این مشکل باعث می‌شود که حتی در زمان‌هایی که تصمیمات درست از طریق هوش مصنوعی اتخاذ می‌شوند، امکان اجرایی شدن آنها در عمل وجود نداشته باشد. علاوه بر این، فرآیندها و روال‌های اطلاعاتی در بازار ایران بسیار کند هستند. برای مثال، وقتی یک سهم خبری مانند افزایش سرمایه یا تشکیل مجمع می‌دهد، این اخبار به سرعت به بازار نمی‌رسند و این عدم شفافیت باعث می‌شود سرمایه‌گذاران در اتخاذ تصمیمات خود دچار مشکل شوند. در نهایت، اگر هیئت‌مدیره یک شرکت نتواند به حقوق سهامداران رسیدگی کند یا شفافیت کافی نداشته باشد، سرمایه‌گذاران بلندمدت به دلیل همین مشکلات از تصمیمات خود منصرف می‌شوند.»
به عقیده او، چالش‌های استفاده از هوش مصنوعی در بازار سرمایه ایران نسبت به سایر بازارها بیشتر به ضعف نظارتی، تفاوت‌های مکانیزمی در بازار و عدم شفافیت در روال‌های اطلاعاتی مربوط می‌شود. او در این باره توضیح داد: «سازمان‌های نظارتی در ایران به اندازه کافی قوی نیستند، و این موضوع موجب می‌شود که برخی بازیگران بازار از اطلاعات پیش از دیگران مطلع شوند. این مشکلات باعث می‌شود که استفاده از هوش مصنوعی در بازار ایران با چالش‌های زیادی روبه‌رو شود. در کنار این مسائل، داینامیک متفاوت بازار ایران نیز باعث می‌شود که الگوریتم‌های هوش مصنوعی نتوانند همیشه بهترین عملکرد را ارائه دهند. این در حالی است که در دیگر بازارهای مالی، با مکانیزم‌ها و شفافیت بالاتر، استفاده از هوش مصنوعی بسیار موفق‌تر است.»
تأثیر هوش مصنوعی بر افزایش دقت پیش‌بینی روندهای شرکت‌ها در بازار مالی
درباره فرصت‌های ایجاد شده توسط هوش مصنوعی برای افزایش دقت داده‌های تحلیلی بازار سرمایه و پیش‌بینی روندهای شرکت‌ها، فضلی این‌گونه توضیح داد: «امروزه هوش مصنوعی می‌تواند تقریباً هر کاری که انسان‌ها قادر به انجام آن هستند را در مدت زمان کوتاه‌تری و با دقت بالاتری انجام دهد. برای مثال، زمانی که شما تصمیمی می‌خواهید بگیرید و باید یک سری داده را بررسی کنید، ممکن است یک ساعت وقت بگذارید تا جنبه‌های مختلف را در نظر بگیرید. اما اکنون هوش مصنوعی می‌تواند این کار را در مدت زمان کوتاهی با دقت بالا انجام دهد و از اشتباهات محاسباتی جلوگیری کند. این دقت و سرعت بالا باعث می‌شود که در مقایسه با انسان‌ها، هوش مصنوعی در این زمینه بسیار کارآمدتر باشد.»
او ادامه داد که در بازار مالی ایران، سرمایه‌گذاران معمولاً بر اساس داده‌های مختلف، از جمله داده‌های تکنیکال و بنیادی، تصمیم‌گیری می‌کنند، اما در این فرآیند، ممکن است خطاهایی در محاسبات یا تحلیل داده‌ها پیش بیاید که باعث اشتباه در تصمیم‌گیری شود: «هوش مصنوعی این امکان را فراهم می‌کند که این محاسبات به‌صورت دقیق‌تر و سریع‌تر انجام شود، بدون اینکه خطای محاسباتی به وجود آید.» به گفته فضلی، این ویژگی هوش مصنوعی می‌تواند به سرمایه‌گذاران کمک کند تا تصمیمات هوشمندانه‌تری بگیرند و اشتباهات را کاهش دهند.
تسهیل استفاده از الگوریتم‌ها و ابزارهای هوش مصنوعی در بازار سرمایه
معاون فناوری اطلاعات شرکت بهینه پرداز ملل شریف در رابطه با چشم‌انداز این مجموعه بیان کرد: «هدف ما در این است که امکاناتی که تاکنون ارائه کرده‌ایم، مانند الگوریتم‌ها و ابزارهای تحلیلی، را در اختیار عموم جامعه سرمایه‌گذاران قرار دهیم. هدف‌مان این است که استفاده از این ابزارها را تسهیل کنیم و کاری کنیم که این ابزارها به یک بخش روزمره و قابل دسترس برای همه تبدیل شوند. به این معنا که نه‌تنها افرادی که پول بیشتری دارند و می‌توانند تیم‌های تخصصی برای پیاده‌سازی الگوریتم‌ها استخدام کنند، بلکه هر فردی با هر سطح علمی بتواند از این ابزارها بهره‌مند شود. این ابزارها باید در اختیار تمام کاربران قرار گیرد تا همه بتوانند استفاده کنند، نه فقط کسانی که دسترسی به تیم‌های متخصص دارند.
ما در حال ارائه پیشنهادات پورتفولیو مبتنی بر الگوریتم هوش مصنوعی هستیم و این الگوریتم‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که برای همه افراد، حتی افرادی که سواد مالی کمتری دارند، قابل استفاده باشند. هدف ما این است که این ابزارها را به زبان ساده و قابل فهم در اختیار مردم قرار دهیم. یکی از پروژه‌های آینده ما توسعه یک ابزار پیشنهاددهنده هوش مصنوعی است که به زبان فارسی با کاربران تعامل خواهد داشت و پاسخ‌های دقیقی به سوالات آنها می‌دهد. این ابزار به‌طور خاص در اپلیکیشن فام در دسترس خواهد بود و کاربران می‌توانند از طریق موبایل خود به راحتی از آن استفاده کنند.»
یکپارچگی ابزارهای تحلیل داده برای سرمایه‌گذاران
به گفته فضلی، در حال حاضر، ابزارهای مختلفی در بازار ایران برای تحلیل داده‌ها و تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاری وجود دارد، اما بسیاری از این ابزارها به صورت جداگانه عمل می‌کنند و به‌طور یکپارچه نمی‌توانند دید جامع و دقیقی از وضعیت بازار ارائه دهند. او در این باره بیان کرد: «هدف ما این است که تمامی این ابزارها را به‌هم پیوند دهیم و امکانات یکپارچه‌ای را در اختیار کاربران قرار دهیم تا آنها بتوانند دیدی کلی و جامع از وضعیت بازار داشته باشند. این ابزارها را با قیمت‌هایی به مراتب پایین‌تر از رقبا عرضه می‌کنیم تا برای همه افراد قابل دسترس باشد. من شخصاً هدفم از این کار درآمدزایی نیست، بلکه علاقه‌مندم که بازار مالی ایران شفاف‌تر و به‌صورت درست‌تری عمل کند.
در حال حاضر ابزارهای تحلیل داده که در ایران وجود دارند، خیلی قوی نیستند و به همین دلیل تمایل دارم در این فضا به‌عنوان یک رقیب خوب وارد شوم و کیفیت این ابزارها را ارتقا دهم. اگر مردم با این ابزارها آشنا شوند، می‌توانیم در فرهنگ‌سازی بازار سرمایه مؤثر باشیم و به تیم‌های رقیب تلنگری بزنیم که امکانات خود را بهبود دهند. در نهایت، هدف ما این است که با بهبود کیفیت تحلیل‌ها و ابزارهای موجود، مردم بتوانند سرمایه‌گذاری‌های هوشمندانه‌تری انجام دهند و از سوءاستفاده‌ها جلوگیری کنند. اگر این اتفاق بیفتد، بازار مالی ایران رونق خواهد گرفت و این امر هم به نفع اقتصاد کشور، هم به نفع مردم و هم به نفع دولت خواهد بود. سازمان نظارت نیز در چنین شرایطی می‌تواند عملکرد خود را بهبود دهد.»
