پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
امید موسوی در گفت‌وگو با راه پرداخت خبر داد / تا نیمه آبان سرویس معاملات الگوریتمی برای افراد حقیقی راه‌اندازی می‌شود
موسوی: تاکنون بازارگردان‌ها، سبدگردان‌ها و مشتریان بزرگ کارگزاری‌ها و حقوقی‌ها امکان استفاده از این نوع معاملات را داشتند، اما به‌تازگی ما سرویس ویژه حقیقی‌های بازار را طراحی کردیم و تا نیمه آبان ۱۴۰۰ برای اولین‌بار الگوریتم در دسترس همگان قرار خواهد گرفت.
علی‌اکبر رمضانیان درزی / یکی از موضوعاتی که در روزهای اخیر بین فعالان بورسی مطرح و بسیار تکرار می‌شود، موضوع معاملات الگوریتمی است؛ چراکه اعتقاد بر این است که این معاملات به‌دلیل نبود نظارت کافی، تأثیر منفی بر بازار گذاشته و سبب ضرر فعالان بازار سرمایه شده است. بر اساس همین دیدگاه، در بورس، نگاه‌ها به این سامانه به‌شدت منفی است.
مهم‌ترین نکته‌ای که پیرامون معاملات الگوریتمی مطرح می‌شود این است که چرا این سامانه در اختیار همگان نیست، چرا فقط حقوقی‌ها به آن دسترسی دارند؟ این مسئله سبب شد برخی فعالان بازار سرمایه این رویه را انحصار نامیده و لب به اعتراض بگشایند. آنها می‌گویند چندین میلیون نفر از شهروندان که دارای کدهای حقیقی هستند، از این امکان برخوردار نبوده و از این بازار چیزی جز ضرر و زیان نصیبی نخواهند برد.
در بین همه این اعتراض‌ها یک نام بیشتر از همه شنیده می‌شود؛ چراکه شرکتی تخصصی در این حوزه بوده و بیشترین خدمات را در خصوص معاملات الگوریتمی ارائه می‌دهد. شرکت تحلیلگر امید شرکتی تخصصی در این حوزه است و به دیگر شرکت‌ها، کارگزاری‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها سامانه معاملات الگوریتمی ارائه می‌دهد. برای روشن‌شدن مسائل و پرداختن به حواشی پیرامون معاملات الگوریتمی به سراغ امید موسوی، مؤسس و مدیرعامل شرکت تحلیلگر امید رفتیم تا به سؤالات بی‌پرده و حاشیه‌ای پیرامون معاملات الگوریتمی پاسخ دهد.
آیا معاملات الگوریتمی دارای انحصار بوده و شما آن را در اختیار افراد خاصی قرار می‌دهید؟
تاکنون بازارگردان‌ها، سبدگردان‌ها و مشتریان بزرگ کارگزاری‌ها و حقوقی‌ها امکان استفاده از این نوع معاملات را داشتند، اما به‌تازگی ما سرویس ویژه حقیقی‌های بازار را طراحی کردیم و تا نیمه آبان ۱۴۰۰ برای اولین‌بار الگوریتم در دسترس همگان قرار خواهد گرفت.
آیا این موضوع به ضرر حقیقی‌ها نیست؟ در واقع آیا به‌واسطه این ابزار نوسان‌گیری شدیدی وجود ندارد که به‌دلیل عدم دسترسی حقیقی‌ها به ضرر آنها شده است؟
بله! واقعیت این است که در بازار نوسان‌گیری وجود دارد، اما بعضاً نیز هماهنگ و توسط نهادهای بزرگ صورت می‌پذیرد و همیشه در گذشته هم بستن کف و سقف بازار توسط بازیگران بزرگ انجام می‌شده است. در هر بازاری، بازیگران اصلی نقش تعیین‌کننده‌ای دارند، حالا اینکه از چه ابزاری استفاده می‌کنند، فرع قضیه است و نهاد ناظر باید بر فعالیت بازیگرانی که می‌توانند نقش جدی ایفا کنند، نظارت دوچندان کند.
آن چیزی که باید به‌شدت با آن برخورد شود، معاملات هماهنگ بازیگران بزرگ است که ایجاد رانت می‌کند که اگر با آنها هماهنگی صورت گیرد، سود امکان‌پذیر می‌شود و در صورت اطلاع از رویه آنها طبیعتاً ضرر وجود دارد.
با همه بایدها و نبایدها و سطح دسترسی و غیره، نباید معاملات الگوریتمی ممنوع شود؟
معاملات الگوریتمی، یک ابزار فناورانه و بسیار پرکاربرد در همه بازارهای مالی است که به بهبود معاملات و نقدشوندگی در بازار سرمایه کمک شایانی کرده و مثل همه ابزارهای فناوری دیگر چنانچه از آن استفاده درستی شود، مفید و سودمند بوده و چنانچه استفاده نادرست از آن شود، مخرب خواهد بود. الگوریتم دقیقاً شبیه ماشین‌های هیبریدی است؛ یعنی بخشی از کاری را که یک معامله‌گر انجام می‌دهد، اتوماتیک و برقی می‌کند؛ یعنی سهام‌داران، سرمایه‌گذاران و معامله‌گران با استفاده از آن می‌توانند مصرف زمان و انرژی خود را کاهش دهند، ولی مسیر همان مسیر قبلی است و روش هم تفاوتی نکرده است.
همچنان باید بازار رصد و مانیتور شود، سهام پرپتانسیل را پیدا کرده و روی آن معامله صورت گیرد. پورتفولیو ساخته و مدام باید درصدد بهبود ریسک و بازدهی پورتفولیوی خود بود. در برخی از این مراحل، الگوریتم به کمک سرمایه‌گذار می‌آید و باعث بالا رفتن کیفیت سرمایه‌گذاری ما می‌شود. این‌طور در نظر بگیرید که مانند یک چرخ خیاطی برای خیاط که به خیاط کمک کند انرژی و زمان کمتری مصرف کند و لباس باکیفیت‌تری بدوزد؛ بنابراین در پاسخ به پرسش شما و بسیاری از فعالان بازار که اعتقاد به ممنوع‌شدن الگوریتم‌ها دارند باید گفت: فرض کنید یک لباس بی‌کیفیت به بازار آمده، راه‌حل به نظر شما ممنوع‌کردن استفاده از چرخ‌خیاطی است؟
یا فرض کنید با ماشین‌های هیبریدی در زمان کرونا مسافرت زیاد شود، آیا باید استفاده از ماشین‌های هیبریدی را ممنوع کرد؟
یا یک برنامه‌نویس سامانه معاملات آنلاین را هک می‌کند و می‌تواند همزمان سرخطی روی سهام مختلفی وارد کند، آیا باید استفاده از سامانه‌های معاملاتی را ممنوع کرد؟ من مثالی می‌زنم و پاسخ آن را به مخاطبان واگذار می‌کنم. زمانی که برای اولین بار، لامپ و نور برق به خانه‌ها آمد، برخی می‌گفتند این نور باعث می‌شود شیاطین در خانه نفوذ کنند و باعث ناباروری خانم‌ها می‌شود. حتی مردم طرف چراغ‌های برق خیابان‌ها نمی‌رفتند یا از کنار آنها ذکرگویان می‌گذشتند که مبادا از این جادوی منور فرنگی آسیبی ببینند!
موضوع به این سادگی نیست، تأثیر این معاملات بر بازار چنان بوده که روند بازار منفی شده و عده‌ای از فعالان بازار سرمایه به خاطر این معاملات دچار ضررهای هنگفتی شدند، برای آن چه باید کرد؟
هر فعالیتی که ممنوع است، مثل مسافرت در دوران کرونا یا سرخطی‌زدن و رنج‌کشیدن در بورس، برای یک کد بورسی ممنوع است، نه برای یک ابزار خاص. فرقی نمی‌کند چطور تخلف کنیم، مهم این است که تخلف منع قانونی دارد. جالب است بدانید سازمان بورس حتی محدودیت‌های بیشتری روی معاملات الگوریتمی نسبت به آنلاین گذاشته است؛ به‌طور مثال کلاً در ساعت ۸:۴۵ امکان سفارش‌گذاری ندارد یا در هر ثانیه نهایتاً می‌تواند سه سفارش ارسال کند.
یعنی نظارتی بیش از این وجود ندارد؟
معاملات الگوریتمی با برچسب خاصی وارد هسته معاملات می‌شود که کاملاً برای نهاد ناظر قابل شناسایی است و از طرفی هر شرکتی که ارائه‌دهنده الگوریتم است، سامانه مانیتورینگ در اختیار بورس، فرابورس و سازمان بورس قرار می‌دهد.
وقتی یک ابزار جدید اختراع می‌شود، می‌توان تا مدتی آن را انکار کرد، ولی به‌هرحال به‌دلیل مزایایش راه خود را پیدا می‌کند. می‌توانیم ممنوع کنیم، ولی با این کار فقط استفاده غیرقانونی از آن را بیشتر می‌کنیم که نظارت را سخت‌تر و مسائل را پیچیده‌تر می‌کند.