پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
ناگفته‌هایی از محمود خیامی، هم‌بنیان‌گذار شرکت خودروسازی ایران ناسیونال / بستن قرارداد با هیلمن هانت و مونتاژ پیکان در ایران
محمود خیامی به عنوان پدر صنعت اتومبیل ایران شناخته می‌شود. محمود خیامی و برادرش، احمد، دو فعال اقتصادی ایرانی و بانیان شرکت ایران ناسیونال بودند. پس از انقلاب، ایران ناسیونال مصادره شد و به ایران خودرو تغییر نام پیدا کرد. بنیانگذار ایران خودرو، احمد خیامی بود اما سال 1351 احمد و محمود راه تجاری خود را از یکدیگر جدا کرده و ایران ناسیونال به محمود خیامی رسید.
پس از آن، محمود خیامی به لندن رفت و نمایندگی بنز را در لندن و هفت شهر دیگر در انگلستان و آمریکا به عهده گرفت. او همچنین سرپرست هیات امنای دانشنامه ایرانیکا نیز بود. محمود خیامی روزهای پایانی عمر خود را در انگلیس زندگی می‌کرد و روز جمعه نهم اسفندماه ۱۳۹۸ در سن ۹۰ سالگی چشم از جهان فروبست. در این گزارش نگاهی کوتاه به زندگی احمد و محمود خیامی و تاریخ شکل‌گیری ایران‌خودرو انداخته‌ایم.
رضا قربانی، رئیس هیات مدیره موسسه تراکنش در یادداشتی با عنوان «پایان استارت‌آپ» که در شماره بیست‌وسوم ماهنامه عصر تراکنش منتشر شده به این موضوع اشاره کرده که شروع توجه ایران به صنعت و تولید، سال‌های دهه ۴۰ بود که مهم‌ترین نماد آن برادران خیامی و ایران‌خودرو هستند که سال ۱۳۴۱ کار خود را شروع کردند. مهم‌ترین نماد این دوران پیکان است. دروغ بزرگ تاریخ تا امروز این بوده که خیامی‌ها صنعتگر و مهندس بودند. خیامی‌ها تاجر بودند. تفاوت کسب‌وکار، تجارت و تولید چیزی است که نمی‌توان به‌سادگی از کنار آن گذشت. در ایران و در مهم‌ترین نماد تولید تمام دورانش که پیکان باشد، تجارت نقش پررنگ‌تری دارد تا تولید.
رضا نیازمند، اولین رئیس سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، درباره زندگی محمود خیامی پس از انقلاب گفته است: «خیامی هرچه داشت را در ایران‌ناسیونال هزینه کرد. پس از انقلاب خیامی هم از ایران فرار کرده بود و کارخانه را هم مصادره کرده بودند. من لندن بودم و فکر کردم نکند که مشکل مالی داشته باشد. روزی او را دیدم و پرسیدم که آیا درآمدی داری که گذران زندگی کنی؟ گفت خیالت راحت باشد روزی که من رفتم برای قرارداد با انگلیسی‌ها، طرف انگلیسی به من توصیه کرد که در این قرارداد یدکی‌ها را نگذار و برای تأمین قطعات یدکی قرارداد جداگانه‌ای به نام خودت ببند، نه شرکت ایران‌ناسیونال. تو اگر بنا بر هر دلیلی از کارخانه بروی هزینه حاصل از خریدوفروش قطعات یدکی فقط به تو تعلق می‌گیرد. حق‌الزحمه این قرارداد ۱۵ درصد برای فروش هر قطعه بود. یعنی از زمان آغاز تولید پیکان در ایران هر قطعه یدکی برای پیکان از انگلیسی‌ها خریداری شده ۱۵ درصد آن سهم خیامی‌ها بوده است.»
محمود خیامی که بود؟
محمود خیامی، فرزند حاج سید علی‌اکبر خیامی بوده و در دی ماه سال ۱۳۰۸ شمسی، در شهر مشهد متولد شد. پدر او کامیون‌دار بود که به علت جنگ جهانی اول همه کامیون‌هایش را روس‌ها مصادره کردند و به خاک شوروی سابق بردند. علی اکبر خیامی از آن پس مکان توقف‌گاه کامیون‌ها را تبدیل به تعمیرگاه کامیون کرد و به کسب‌وکار ادامه داد. محمود که در آن زمان شاگرد «دبیرستان شاه رضا» در مشهد بود به‌خاطر کمک به پدر به تحصیل شبانه در «دبیرستان رازی» ادامه داد.
محمود و برادرش احمد در سال ۱۳۲۸ به تهران رفته و در آنجا با دریافت مجوز اتوبوس‌سازی، اولین قدم را در راه خودروسازی برداشتند. در واقع او با برادرش، از ماشین‌شوری در مشهد شروع کردند. سپس از تعمیرات ساده کنار خیابان، کار در تعمیرگاه خودرو، قطعه‌فروشی و تأسیس بزرگترین فروشگاه قطعات یدکی در تهران به تأسیس کارگاه اتاق‌سازی برای اتوبوس در جاده کرج رسیدند. در این کارگاه احمد خیامی از نماینده مرسدس بنز در ایران شاسی اتوبوس‌های مرسدس بنز را می‌گرفت و روی آنها اتاق می‌ساخت.
بومی‌های شهر مشهد که خانواده خیامی را به صورت کامل می‌شناختند، می‌گویند که در سرما محمود کار تعمیرات را انجام می‌داد و احمد نیز به کار حسابرسی و دفتری مشغول بود.
رفتن احمد به خارج از کشور آغاز تحول‌ها بود
احمد، برادر بزرگتر برای یافتن شغلی جدید راهی سفری دراز در اروپا و امریکا شد. محمود نیز همزمان راهی تهران شد تا مقدمات احداث تعمیرگاهی در تهران را فراهم کند. همزمان احمد به او اطلاع داد که در شهر لندن موفق به بستن قراردادی با هیلمن هانت شده است.
محمود همزمان در تهران مقدمات احداث کارخانه‌ای برای مونتاژ خودروی انگلیسی را فراهم می‌کرد. خیامی‌ها در ۱۲ مهرماه ۱۳۴۱ با یکصد میلیون ریال سرمایه، شرکت ایران ناسیونال را که امروز ایران خودرو نام دارد، برای تولید اتوبوس‌های بین شهری تأسیس کردند. زمانی که شرکت آنها با تشکیلات جدید و نام رسمی «ایران ناسیونال» در سال ۱۳۴۶ و با سرمایه ۴۰ میلیون تومان ثبت شد، تنها می‌توانست روزانه ۱۰ خودروی سبک و ۷ خودروی سنگین (اتوبوس و کامیون بنز) تولید کند.
هفت سال بعد، ایران خودرو با افتخار اعلام کرد که سرمایه شرکت در همین مدت کوتاه، بیش از ۱۲ برابر شده و ایران ناسیونال از نظر کیفیت و کمیت تولید، در ردیف بزرگترین خودروسازان آسیا قرار گرفته است. پس از آن، در سال ۱۳۵۲، ایران ناسیونال اعلام کرد که خودکفایی در تولید قطعات یدکی را در رأس برنامه‌هایش قرار داده است.
برادران خیامی قبل از انقلاب، شرکت‌های مختلفی در صنایع سنگین ایجاد و خدمات بسیار زیادی در راستای توسعه صنعت در کشور کردند. بیمه آسیا، مبلیران، فروشگاه کوروش، کارخانه برجیستون، پیستون‌سازی ایران، ایدم تبریز و بانک صنعت و معدن از جمله برخی نام‌های آشنایی هستند که برادران خیامی پایه‌گذار آنها بوده‌اند.
پس از انقلاب، ایران ناسیونال مصادره شد و به ایران خودرو تغییر نام پیدا کرد. برادران خیامی در سال ۱۳۵۱ راه تجاری خود را از یکدیگر جدا کرده و ایران ناسیونال به محمود خیامی رسید. پس از آن، محمود خیامی به لندن رفت و نمایندگی بنز را در لندن و هفت شهر دیگر در انگلستان و آمریکا به عهده گرفت. او همچنین سرپرست هیات امنای دانشنامه ایرانیکا نیز بود.
نگاهی به فعالیت‌های ایران‌ناسیونال
از سال ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۷ پیکان در مدل‌های مختلف کار، لوکس، پیکان جوانان، استیشن و وانت و اتوبوس در مدل‌های اتوبوس ۳۰۲ شهری، بیابانی، سوپرلوکس، مینی‌بوس و آمبولانس تولید می‌شد. افزایش تولید از سال ۱۳۴۶ شروع و سرانجام در سال ۱۳۵۶ حدود ۹۸ هزار دستگاه پیکان تولید شد.
در سال ۱۳۵۲ هدف و سیاست اصلی شرکت بر مبنای تولید داخلی قطعات و خودکفائی مطرح شد که در این راستا شرکت‌های بلبرینگ، پیستون و ایدم تبریز و شرکت رضای مشهد و ریخته‌گری تأسیس شد. در سال ۱۳۵۳ با افزایش قیمت نفت و درآمدهای ارزی، شرکت ایران ناسیونال به منظور حفظ بازار تصمیم به تولید پژو گرفت و سهام شرکت نیز در همین سال وارد بورس شد و حدود ۴۵ درصد از سهام شرکت به عموم واگذار شد.
در اواخر سال ۱۳۵۶ و اوایل سال ۱۳۵۷ با توجه به اینکه پیکان قدیمی شده بود، تعویض آن در دستور کار قرار گرفت و بر همین اساس به منظور تولید خودروی جدیدتری با پژو فرانسه مذاکراتی انجام گرفت که در نهایت منجر به عقد قرارداد تولید پژو ۳۰۵ شد.
با وقوع انقلاب اسلامی به موجب بند الف قانون حفاظت و توسعه صنایع ایران مصوب ۱۶-۴-۱۳۵۸ شورای انقلاب اسلامی، شرکت ایران ناسیونال به اعتبار نوع صنعت، زیرمجموعه سازمان صنایع ملی با مدیریت وزارت صنایع قرار گرفت و ملی اعلام شد.
این دوره همزمان با شروع جنگ تحمیلی عراق علیه ایران بود که از مهم‌ترین مسائل این دوره وجود مشکلات ارزی و اقتصادی از جمله نبود واردات، دشواری تهیه مواد اولیه از خارج، ضعف کیفیت و تحویل به موقع و فرسودگی دستگاه‌ها در ایران خودرو بود که تا سال ۱۳۶۱ همچنان ادامه داشت.
عکس متعلق به احمد خیامی برادر محمود خیامی میباشد
سلام
بررسی میکنیم در صورت اشتباه بودن، حتما اصلاح میکنیم