پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
فضای استارت‌آپی ایران هنوز نتوانسته در بحث سرمایه‌گذاری به موفقیت‌های مطلوبی برسد. همچنین بسیاری از استارت‌آپ‌ها آمادگی حضور در بورس را ندارند. به عقیده مدیرعامل فیروزه‌پلت، رامین ربیعی ایده فیروزه این است که با ارایه پلتفرم خدمات خریدوفروش سهام استارت‌آپ‌ها نوعی نقش شبه بورس را برای فضای استارت‌آپی ایفا کند.
رویداد فیروزه‌پلت توسط شرکت سرمایه‌گذاری فیروزه عصر چهارشنبه، 10 مهرماه در مرکز همایش سازمان اسناد و کتابخانه ملی برگزار شد. مهم‌ترین موضوعاتی که در این رویداد به آن اشاره شد مشکلات استارت‌آپ‌ها برای ادغام و ورود آنها به بازار سرمایه بود.
.
نمی‌توانیم دور خود حصار بکشیم
علیرضا دلیری، دستیار شهروندی و معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری در این مراسم توضیح داد: «استارت‌آپ‌ها در ایران مورد اقبال عمومی جامعه نبوده‌اند و در شاخص نوآوری جایگاه خوبی در دنیا نداریم. حداقل 40 درصد استارت‌آپ‌ها موفق می‌شوند. اما همین مقدار جبران حوزه‌ای که سرمایه‌گذاری کردند را می‌کنند.»
به‌گفته او اخیراً فناوری‌های جدید مانند بلاکچین به‌وجود آمده که استارت‌آپ‌ها از آن استفاده می‌کنند. فین‌تک‌ها نیز به رشد قابل توجهی در استارت‌آپ‌ها رسیده‌اند. اکنون امکان اینکه بخواهیم دور خود حصار بکشیم و بگوییم فعالیت بین‌المللی نخواهیم داشت، وجود ندارد. می‌دانیم که پلتفرم‌ها به‌زودی جای بانکداری سنتی را خواهند گرفت.
او ادامه داد: «اقتصاد آینده کشور اقتصاد دانش‌بنیانی و استارت‌آپی است. نباید در ایران شرکتی داشته باشیم که R&D نداشته باشد. بزرگ‌ترین معضل ما در کشور در بخش سرمایه‌گذاری نگاه سنتی است که در اقتصاد وجود دارد. با اینکه نگاه جامعی در حوزه سرمایه‌گذاری داریم ولی هنوز نتوانسته‌ایم پرتفوی این حوزه را کامل کنیم.»
به گفته او ما در شرایط نیروی انسانی و خروجی فناوری رتبه قابل توجهی داریم. اما در زیرساخت‌ها و شرایط کسب‌وکار جایگاه خوبی نداریم. پس حاکمیت باید شرایط مطلوب‌تری را برای فعالیت استارت‌آپ‌ها فراهم کند.
.
شرکت‌های ارزش‌گذاری بر استارت‌آپ‌ها مجوز می‌گیرند
دلیری عقیده دارد که بهترین تأمین مالی از طریق عرضه سهام است و از همین رو شرایط اختصاصی را در فرابورس ایجاد کرده‌ایم. در این راستا 13 صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه راه‌اندازی شده و سامانه‌های سرمایه‌گذاری را نیز راه‌اندازی کرده‌ایم. گروه مالی فیروزه هم تحت حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری قرار می‌گیرد.
او با اشاره به مشکلاتی که در بحث ارزش‌گذاری در سرمایه‌گذاری وجود دارد، توضیح داد: «در کمیسیون علمی و فناوری ریاست جمهوری مجوز دادن به شرکت‌های ارزش‌گذاری تصویب شده به شرکت‌هایی که کار ارزش‌گذاری را انجام می‌دهند، مجوز داده می‌شود.»
.
مشکلات ادغام و تملیک استارت‌آپ‌ها چیست؟
در پنل «ادغام و تملیک به عنوان ابزاری جهت رشد و بقا» مهدی نایبی، مدیرعامل الوپیک، نیما قاضی، مدیرعامل علی‌بابا، رضا اربابیان، مدیرعامل شیپور، امیرعلی مهاجر، مدیر بخش هتل اسنپ‌تریپ، سعید لطفی، مدیرعامل اسنپ‌فود، میلاد بازدار، مدیرعامل آلونک و آرش برهمند، به عنوان مدیر پنل حضور داشتند.
مشکلات ادغام استارت‌آپ‌ها و ادغام‌هایی که موفق یا ناموفق بودند از بحث‌هایی بود که در این پنل مطرح شد. رضا اربابیان، بنیانگذار و مدیرعامل شیپور توضیح داد که موضوع ادغام باید در موقعیت مناسبی انجام شود. او در پاسخ به این سؤال که آیا با کافه‌بازار ادغام شده‌اند یا نه، گفت: «با کافه‌بازار غیرمستقیم وارد سرمایه‌گذاری شده‌ایم. بحث ادغام با کافه‌بازار پیش آمده اما دیدگاه‌ها با همدیگر فرق داشته است.»
امیرعلی مهاجر با این ادعا که اسنپ‌تریپ جایگاه اول را در زمینه رزورو هتل داخلی دارد، گفت: «تملیک و ادغام روی کاغذ جذاب است، اما اجرای آن کار بسیار مشکلی است. باید واضح باشد که ارزشی که ادغام ایجاد می‌کند به دردسر آن نمی‌ارزد.»
به‌گفته او بسیاری از استارت‌آپ‌ها به دفاتر حسابرسی خود فکر نمی‌کنند و زمانی‌که بحث سرمایه‌گذاری به‌وجود می‌آید، دچار مشکلاتی می‌شوند.»
سعید لطفی، مدیرعامل اسنپ فود در این پنل با اشاره به اینکه این کسب‌وکار بیش از 95 درصد سهم بازار را دارد، گفت: «می‌توانم بگویم یکی از قوی‌ترین ادغام‌های استارت‌آپ‌ها در ایران ادغام زودفود و اسنپ فود بود و تصمیم درستی در این مورد گرفتیم.»
.
جنگ میان رقبا ادغام را پس می‌زند
میلاد بازدار در پاسخ به این سؤال که ادغام آلونک با شیپور موفقیت‌آمیز بوده یا نه، گفت: «این ادغام موفق بوده و هنوز با این ادغام برند آلونک در حال رشد است.»
اربابیان نیز اضافه کرد که با ادغام آلونک دو درصد در سهم بازار و در بخش آگهی‌ها رشد داشتیم و در این یک سال 800 آژانس جدید به شیپور اضافه شده است.
مهدی نایبی گفت: «در ایران برخی از ادغام‌ها با هدف از دور خارج کردن رقیب صورت می‌گیرد. در حال حاضر میان اکثر رقبا جنگ میان کوپن و تخفیف است.»
او پیرامون انحصار در این پنل توضیح داد: «فعالیت اسنپ‌فود انحصار است، چرا که اجازه ورود یا توسعه رقیب در بازار را نمی‌دهد. با انعقاد قرارداد جذاب بلندمدت انحصاری با تأمین‌کننده (رستوران‌ها)، طبیعتاً انحصار رخ می‌دهد.»
لطفی بحث انحصارگری را قبول نداشت و توضیح داد که 20 هزار رستوران در تهران فعالیت می‌کند که ما با پنج هزار تا از آنها همکاری می‌کنیم و به‌طور کلی با 13 هزار رستوران در ایران همکاری می‌کنیم. بنابراین انحصار به معنی وادار نیست.
.
فیروزه‌پلت، پلتفرمی ویژه برای ارائه خدمات مالی به استارت‌آپ‌ها
رامین ربیعی، مدیرعامل گروه مالی فیروزه‌پلت در این رویداد اشاره کرد که در سال 2005 اولین صندوق سرمایه‌گذاری خارجی در ایران راه‌اندازی شد. با افزایش تحریم‌ها در سال 2010 تصمیم به جذب سرمایه‌گذاری داخلی برای صندوق فیروزه گرفتیم.
به‌گفته او ساختار گروه مالی فیروزه خدمات تأمین مالی و مشاور شرکتی، سبدگردانی، کارگزاری و تجربه مدیریت سرمایه‌گذاری‌های استراتژیک است.
او گفت: «سال 1390 در حوزه استارت‌آپ‌ها سرمایه‌گذاری بر شیپور را شروع کردیم از فعالیت ما در این حوزه سرمایه‌گذاری مستقیم، مشاوره به شرکت‌های استارت‌آپ و تأسیس مرکز رشد کنترل‌تک است.»
او اضافه کرد که سازمان بورس ریسک زیان شرکت‌های استارت‌آپی را نمی‌پذیرد، بنابراین استارت‌آپ‌ها هنوز نمی‌توانند وارد بورس شوند.
ربیعی عقیده دارد که از دلایل رشد استارت‌آپ‌ها در ایران وجود زیرساخت مناسب در ضریب نفوذ اینترنت، موبایل، اینترنت موبایلی و کارت بانکی، وجود نیروی کار ماهر و تحصیلکرده، بازار مصرف 80 میلیونی جوان، سرمایه‌گذاری استارت‌آپ‌ها و شکل‌گیری مراکز رشد و شتابدهی است.
به‌گفته او فیروزه‌پلت بازار نیست و معامله‌ای نیز انجام نمی‌دهد، درواقع از کسانی که می‌خواهند سهامشان را عرضه کنند، تجمیع تقاضا می‌کند و امکان نقد کردن به سهام را می‌دهد.
او تاکید دارد که هدف اصلی «فیروزه‌پلت» اتصال خریدارن و فروشندگان بالقوه سهام در استارت‌آپ‌ها و کمک به نقدشوندگی سهام و همچنین سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌ها است.
.
نهادهای دولتی و استارت‌آپ‌ها با یکدیگر آشنا نیستند
پنل دوم این رویداد با موضوع «دیدگاه‌های متفاوت سرمایه‌گذاران در سرمایه‌گذاری جسورانه» با حضور محمد احمدی، مدیرعامل اسمارت‌آپ، حسین خسروی، مدیرعامل ادونچر، سیدعلی موسوی، عضو هیات‌مدیره موسسه برکت، حسن کاظم‌زاده، مدیر سرمایه‌گذاری صندوق‌های جسورانه، محمدرامین کمیلیان، سرمایه‌گذار فرشته و محمد رازینی، مدیرعامل سینا وی‌سی برگزار شد.
کمیلیان با بیان اینکه انتظار سرمایه‌گذاری افراد سنتی را نباید داشت، گفت: «لزومی ندارد آنها را وارد ماجرا کنیم و باید بریم سراغ نسل جدید که راحت‌تر این فضا را درک می‌کنند تا نسل دوم و سوم سرمایه‌گذارن ایجاد شود.»
موسوی در ادامه اشاره کرد که دولت باید زیرساخت را تهیه کند تا اکوسیستم در کنار بخش خصوصی رشد کند.
صندوق‌های VC پول زیادی ندارند و ما ۵۰۰ میلیارد را در آنها می‌ریزیم تا بتوانند سرمایه‌گذاری کنند. در بازه پنج‌ساله، هزار میلیارد تزریق می‌کنیم و با مساعد بودن اوضاع تا دو هزار میلیارد می‌رود.
به‌گفته رازینی زمینه ورود مستقیم بنیاد یا ستاد فراهم نیست و هر دو طرف استارت‌آپ‌ها و نهادهای دولتی با یکدیگر آشنا نیستند. از کارهایی که به انجام آن می‌بالم مترجمی و تلاش برای زبان مشترک بین استارت‌آپ‌ها و نهادهای دولتی بوده است.
او ادامه داد: «نه ستاد و نه بنیاد برای رضای خدا سرمایه‌گذاری نمی‌کنند، بلکه با دید سودزایی وارد می‌شوند. در حوزه اینترنت اشیا خروج ۷ و ۸ برابری داشتیم. اما با این حال به شکست خوردن هم اعتقاد داریم و با آن آشنا هستیم و آن را قبول کردیم. در حال حاضر در ۹ استان فعالیت می‌کنیم.»
.
با شفافیت و صداقت، سرمایه‌گذار با ما می‌ماند
خسروی با اشاره به اینکه به دنبال سرمایه‌گذاری رفتیم که قدرت ریسک‌پذیری و روحیه کارآفرینی داشته باشد، توضیح ددا: «با شفافیت و صداقت به‌خصوص در ریسک‌های موجود توانستیم سرمایه‌گذار خود را متقاعد کنیم و استمرار این شفافیت کمک کرد تا سرمایه‌گذار با ما بماند و سراغ بازارهای جذاب‌تر مثل ارز نرود.»
کاظم زاده در این پنل گفت: «لوتوس اولین صندوق در بورس است که در استارت‌آپ‌ها سرمایه‌گذاری کرده است. یکی از روش‌های خروجی که برای ما تعریف شده از طریق دریافت سود پرداختی به سهام‌داران بوده اما راه اصلی برای ما واگذاری و عرضه در بورس است.»
.
بقای کسب‌وکارها در نفوذ بیشتر آنهاست
در ادامه سامان حقیقی، کارشناس ارشد تأمین مالی فیروزه محصولات و خدمات واحد مشاوره تأمین مالی فیروزه را برشمرد و گفت: «مشاوره ادغام و تملیک و مشاوره مالی شرکتی، خدمات مشاوره‌ای مرتبط با بازار سرمایه و بدهی و مشاوره جذب سرمایه و مشاوره سرمایه‌گذاری اختصاصی از این محصولات هستند.»
او ادامه داد که در فرآیند مشاوره جذب سرمایه مراحل آماده‌سازی، بازاریابی، راستی‌آزمایی و نهایی کردن جذب سرمایه طی می‌شود.
مسعود حمیدزاده، کارشناس ارشد سرمایه گذاری‌های جسورانه گروه مالی فیروزه نیز دراین رویداد درباره چشم‌انداز سرمایه‌گذاری و تکنولوژی در ایران صحبت کرد.
او توضیح داد که موبایل‌ها تقریباً همه آدم‌های کره زمین را به هم وصل کرده است. دو مسیر برای پیشرفت تکنولوژی وجود دارد. اینکه از همین زیرساخت رشد کند یا منتظر مقیاس بعدی باشیم.
حمیدزاده با بیان اینکه 91 درصد ضریب نفوذ اینترنت در ایران است، گفت: «ایران تحصیلکرده‌های زیادی دارد.
88 درصد ضریب نفوذ اینترنت از طریق موبایل است. اما آیا کمتر ازیک و نیم درصد از خرید خرد ما آنلاین بوده است. پس جا برای تلاش کردم زیاد وجود دارد.»
به‌گفته او 20 سال گذشته کسب‌وکارها نفوذ بالایی نیاز نداشتند، اما 20 سال آینده کسب‌وکارها با نفوذ بالا و بر مبنای داده شکل می‌گیرد.
او اضافه کرد: «با توجه به شرایط اقتصادی و نبود جذب سرمایه کسب‌وکارها باید به بقا فکر کنند، با برنامه‌ریزی بازاریابی کنند، عملکرد تمامی بخش‌ها را بهتر کنند و دید بازتری به تملیک و ادغام داشته باشند.»
.
بورس ایران آمادگی IPO استارت‌آپ‌ها را ندارد
پنل سوم رویداد فیروزه‌پلت خروج موفق و عرضه عمومی با حضور کامران خوشی، بنیانگذار زورق، ژوبین علاقبند، مدیرعامل اسنپ، حمید محمدی، هم بنیانگذار دیجی کالا، رضا زرنوخی، رییس صندوق توسعه تکنولوژی ایران، پوریا ارجمند، مدیرعامل امتیاز و رامین ربیعی، مدیرعامل گروه فیروزه در رویداد فیروزه پلت برگزار شد.
در این پنل، خوشی با اشاره به اینکه زورق ادغام سختی داشت و تقریباً چیزی از آن نماند، گفت: «با سرآوا قرار داشتیم و نمی‌توانستیم با خودی رقابت کنیم. همچنین نمی‌توانستیم سراغ سرمایه‌گذار دیگری برویم. سرآوا قراردادی درست کرد که هم برای زورق و هم علی‌بابا جذاب بود.»
علاقبند با اشاره به این موضوع که در اکوسیستم استارت‌آپی ایران افراد محدودی بوده‌اند کهCash Exit داشته‌اند، توضیح داد: «پلتفرمی مانند «فیروزه‌پلت» می‌تواند دیدگاه مدرنی به اکوسیستم تزریق کند. نگاه‌های فیروزه‌پلت خیلی رویاپردازانه است، اما امیدوارم به جای خوبی برسد و ارزش افزوده‌ای برای اکوسیستم ایجاد کند.» او اضافه کرد که فکر نمی‌کنم اکنون بورس ایران آمادگی IPO استارت‌آپ‌ها را داشته باشد.
محمدی توضیح داد که درست نیست که کارآفرین در مرحله رشد از استارت‌آپ خروج کند که زندگی راحت‌تری داشته باشد. چراکه در آینده پول بسیار بیشتری را از دست می‌دهد.
زرنوخی از تجربه تلخ خروج از کافه‌بازار گفت و توضیح داد: «بی‌تجربگی ما بود که از کافه‌بازار خارج شدیم. سو تفاهم‌هایی به‌وجود آمده بود که علت اصلی‌اش رشد زیاد بود.»
رجامند با اشاره به اینکه در همکاری پیک برتر دید سرمایه‌گذاری وجود نداشت و صرفاً به سوددهی فکر می‌شد، گفت که هفت نفر از تیمم را نگه داشتم و از جیب، سرمایه گذاشتیم که یک پروژه را گرفتیم و الان ماهی 200 میلیون سود دارد.
ربیعی توضیح داد که اشل مارکت ایران در بخش مالی انقدر کوچک است که می‌توان همه را در یک اتاق جمع کرد. برای همین تضاد منافع پیش می‌آید. او ادامه داد که در فیروزه‌پلت کارمزد 10 درصدی برای شرکت‌های کوچک داریم.
او با اشاره به اینکه خیلی از مردم دوست دارند سهام اسنپ و دیجی‌کالا را بخرند، توضیح داد: «اما با حجم پول کم امکان‌پذیر نیست. با تجمیع درخواست‌های مردم شاید مدیران آنها علاقه‌مند شوند که مقداری از سهام را از این طریق بفروشند.»
.
با پول خرج کردن زیاد، رشدی اتفاق نمی‌افتد
امیر ناظمی، رئیس سازمان فناوری اطلاعات سخنران آخر رویداد فیروزه پلت توضیح داد که یک سرمایه‌گذار با ورود سرمایه خود به یک استارت‌آپ تنها آورده مالی‌اش را به آن شرکت نمی‌آورد بلکه شبکه ارتباطی، برند، شهرت و بازار محصولات دیگرش هم به آن شرکت استارت‌آپی می‌آورد که متاسفانه این آورده‌ها دیده نمی‌شود.
به‌گفته او با وجود رشد منفی در حوزه‌های صنعت، محصولات غیر نفتی، کشاورزی و غیره در سال ۹۷، صنعت IT رشد مثبت ۶ درصد را تجربه کرده و این درحالی است که دولت کمترین منابع را در اختیار این بخش قرار داده است. با پول پاشیدن رشد اتفاق نمی‌افتد. در سال ۹۷ حوزه خودرو و پتروشیمی که رشد منفی داشتند بیشترین میزان سوبسید را دریافت کردند.
او در این رویداد با اعلام اینکه هر زمان دولت بیشترین پول را داشته رشد منفی را تجربه کرده گفت: «دولت باید کمترین دخالت را در اکوسیستم استارت‌آپی کشور داشته باشد. تجربه تاریخی ایران نشان می‌دهد دولتی که پول ندارد موفق‌تر است، البته به شرطی که روابط خارجی و هماهنگی اقتصادی هم داشته باشد.»
