پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
داستان یک کلاغ، چهل کلاغ / گزارشی درباره ابعاد کمپین پزشک فراری از مالیات و پزشک فراری از کارتخوان
چند وقت پیش بود که هشتگ‌هایی درباره پزشکان فراری از کارتخوان، گل سرسبد شبکه‌های اجتماعی شد. سؤال اینجاست که آیا تراکنش‌های دستگاه‌های کارتخوان مساوی است با پرداخت مالیات؟
ماهنامه عصر تراکنش / قضیه از یک توئیت آغاز شد: «خارج از تمام هیاهوها حالا خیلی دلم می‌خواد یک کمپین بشه راه انداخت بر ضد دکترهایی که دستگاه کارتخوان ندارن و اسم‌هاشون معرفی بشه. تا این قشر پردرآمد و متکبر هم در برابر قانون یکسان باشن و مالیات بدن. چه‌بسا کمک خیلی بزرگی باشه با توجه به حجم پولی که درآمدشونه. کسی راهش رو می‌دونه؟»
از آنجایی که ما ایرانی‌ها تبحر خاصی در کارشناسی درباره تمام موضوعات داریم، یکی از اهالی رسانه راه‌حل این مساله را راه انداختن هشتگ #پزشک_فراری_از_کارتخوان تشخیص داد و نوشت: «مالیات فقط بر دوش کارگر و کارمند نیست، چرا وزارت بهداشت از پزشک فراری از کارتخوان حمایت می‌کند؟ چرا نظارتی نیست؟ چرا هیچ احساس خطری از باطل شدن مجوز نظام پزشکی ندارند؟ چرا فساد در وزارت بهداشت امری طبیعی است؟ دعوت می‌کنم هر پزشک فراری از کارتخوان را با نام پزشک و آدرسش اعلام کنیم.»
با این هشتگ‌ها و جنجال‌های غیرکارشناسانه این گمانه قوت گرفت که تمام حساب‌های مرتبط به کارتخوان و درگاه اینترنتی توسط اداره مالیات مورد بررسی قرار می‌گیرد و ساده‌ترین راه برای فرار پزشکان از مالیات، عدم استفاده از دستگاه کارتخوان است.
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
علل و عوامل فرار مالیاتی
فراوانی و پیچیدگی قوانین و مقررات مالیاتی و شفاف نبودن آنها، رعایت نشدن عدالت در قوانین مالیاتی و اجرای قانون، نرخ‌های بالا و متعدد مالیاتی، بی‌توجهی به حقوق مودیان مالیاتی، ضعف سازوکارهای تمکین دواطلبانه مودیان مالیاتی در قوانین مالیاتی، ناکارآمدی و ضعف ضمانت اجرایی مالیاتی، ناکارایی و ضعف نظام اجرایی و اداری مالیات، فساد ماموران مالیاتی، علل و عوامل فرهنگی و علل و عوامل اجتماعی، سیاسی و اقتصادی از جمله دلایل فرار مالیاتی در ایران است.
[/mks_pullquote]
پاسخ‌هایی کوتاه اما کارشناسانه
در جواب به این هشتگ و این حجم از نظرات و معرفی آدرس و نام پزشکان، جملاتی کوتاه از سوی کارشناسان حوزه پرداخت، مطرح شد. از جمله اینکه «کارتخوان هیچ ارتباطی به مالیات نداره.»
«هر که می‌تواند بندی از آن قانونی که اجازه دسترسی و سرکشی مالیات و هر سازمان دیگری به حساب‌های متصل به کارتخوان و غیرکارت‌خوان، اینترنتی و غیراینترنتی را می‌دهد به من بگوید.»
این بار مساله‌ای که مدت‌ها پیش از راه انداختن این کمپین بر سر زبان‌ها بود، به‌طور جدی پیگیری شد و وزارت بهداشت، سازمان امور مالیاتی، شرکت‌های پرداخت و کارشناسان حوزه پرداخت نسبت به این مساله اعلام موضع کردند. هرچند برخی سازمان‌ها مانند سازمان نظام پزشکی با سکوت خود به این حواشی دامن زد.
محمدعلی ترابیان، مدیرعامل سابق شرکت به‌پرداخت ملت با تاکید بر اینکه قانون مالیات کشور بر اساس اظهارنامه و خوداظهاری است، گفت: «این برداشت غلطی است که شما از یک ابزار، صرفاً به خاطر اینکه مالیات به سراغ‌تان نیاید، استفاده نکنید. وقتی شما اظهارنامه مالیاتی پر می‌کنید و به بخش مربوطه ارائه می‌دهید، شما اظهار می‌کنید که چه درآمدها، هزینه‌ها و سودی داشتید و بر اساس سود سالیانه شما میزان مالیات را تعیین می‌کنند.
در کشور ما تمام اظهارنامه‌ها توسط ممیز بررسی می‌شود. ممیز هم محق است که بر اساس شواهد، قرائن، مدارک و مستندات، صحت اظهارات شما را کنترل کند؛ بنابراین باید به مجموعه‌ای از اطلاعات دسترسی داشته باشد و بر اساس آن اعلام کند که اظهارات ارائه‌شده صحیح است یا نه. بنابراین قانون، این اجازه را به سازمان مالیاتی داده است که با بانک مرکزی تماس بگیرد و اطلاعات بانکی را دریافت کند.»
البته مدیرعامل سابق به‌پرداخت ملت تاکید کرد: «تا همین لحظه، ارتباطی بین شرکت‌های PSP و سازمان مالیاتی وجود ندارد و این شرکت‌ها نه هیچ اطلاعاتی می‌دهند و نه اطلاعاتی دریافت کرده‌اند.»
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
خوداظهاری در قانون جدید مالیات‌های مستقیم
یکی از مهم‌ترین اهداف قانون جدید مالیات‌های مستقیم، هدفمند کردن و شفاف‌سازی معافیت‌های مالیاتی، اعتماد و جلب مشارکت مودیان و گسترش پایه‌های مالیاتی به جای افزایش سطح مالیات‌هاست. بر این اساس طبق ماده 97، درآمد مشمول مالیات اشخاص حقیقی موضوع این ماده که مکلف به تسلیم اظهارنامه مالیاتی هستند به استناد اظهارنامه مالیاتی مؤدی که با رعایت مقررات مربوطه تنظیم و ارائه شده و مورد پذیرش قرار گرفته باشد، خواهد بود. سازمان امور مالیاتی کشور می‌تواند اظهارنامه‌های مالیاتی دریافتی را بدون رسیدگی قبول و تعدادی از آنها را بر اساس معیارها و شاخص‌های تعیین‌شده یا به‌طور نمونه انتخاب و برابر مقررات مورد رسیدگی قرار دهد.
[/mks_pullquote]
همچنین به گفته صادق فرامرزی، مدیرعامل شرکت کارت اعتباری ایران‌کیش، دستگاه کارتخوان هیچ ربطی به مالیات نداشته و ندارد و کمپینی که در این‌باره شکل گرفته نیز اشتباه است و یک موضوع غیرواقعی را در جامعه رواج می‌دهد.
اداره امور مالیاتی از طریق سیستم‌هایی که وجود دارد، به حساب‌های مالی، اعتباری، مشخصات دارایی‌های ملکی و سرمایه‌ای افراد دسترسی دارند، بنابراین دیگر نیازی به بررسی تراکنش‌های کارتخوان وجود ندارد. فرامرزی در این‌باره گفت: «این موضوع که پزشکان از مالیات فرار می‌کنند یا خیر، ربطی به ما ندارد، بلکه به اداره مالیات مربوط است. در هر صورت پزشکان پولی را که نقد دریافت می‌کنند، باید در حساب‌شان بگذارند که مالیات به این موضوع‌ها کار دارد، مگر اینکه پول‌شان را نقد دریافت کنند و در بانک نگذارند.»
به گفته مدیرعامل شرکت ایران‌کیش، برداشت از کمپین پزشکان بدون دستگاه کارتخوان، این است که شبکه پرداخت کشور، گزارش افراد را به مالیات می‌دهد که به هیچ‌وجه این‌گونه نبوده و نیست. بنابراین طرف‌حساب این موضوع شبکه پرداخت کشور نیست. فرامرزی در این‌باره ادامه داد: «شرکت‌های PSP تحت نظر شاپرک و مطابق دستور این نهاد، فعالیت می‌کنند. این اطلاعات محرمانه هستند و تا به امروز نیز محرمانگی آنها حفظ شده است. همچنین ما تصمیم‌گیرنده این موضوع نیستیم که این اطلاعات را در اختیار سازمانی قرار دهیم.»
مجید افرا، مدیرعامل سابق مبناکارت آریا نیز در این‌باره می‌گوید: «اگر روزی از ما اطلاعاتی خواستند و قانونی به‌صورت مصوب وجود داشت، ما هم اطلاعات را در اختیار مراجع قانونی قرار می‌دهیم. اطلاعات مردم بیت‌المال محسوب می‌شود و تا به حال به هیچ کسی این اطلاعات را نداده‌ایم و درخواست مکتوبی هم در این مورد دریافت نکرده‌ایم.»
به گفته افرا، هیچ قانونی نگفته اگر کسی دستگاه کارتخوان دارد، باید مالیات بدهد. مدیرعامل مبناکارت آریا اضافه می‌کند: «عدم استفاده از کارتخوان و حمل حجم زیادی از پول، ریسک بالایی دارد. نمی‌دانم جامعه پزشکی با چه استدلالی دستگاه کارتخوان را که می‌تواند بسیاری از هزینه‌ها را کاهش و شفافیت درآمدی را افزایش دهد، کنار می‌گذارد؟»
به گفته ابراهیم حسینی‌نژاد، مدیرعامل شرکت پرداخت الکترونیک سامان، به‌هیچ‌وجه دستگاه کارتخوان به مالیات ربطی ندارد، بلکه گردش حساب فرد است که به مالیات مربوط می‌شود که طبق قانون و رابطه‌ای که بانک‌ها با سازمان امور مالیاتی دارند، اقدام می‌شود؛ ولی این فرایند نیز به‌صورت روزانه نیست و حسب مورد است.»
مدیرعامل شرکت پرداخت الکترونیک سامان در پاسخ به این سؤال که آیا به‌عنوان یک شرکت PSP، در صورت درخواست از شما، اطلاعاتی را در اختیار مالیات قرار می‌دهید یا خیر، گفت: «تاکنون مالیات از ما اطلاعات پذیرنده‌ای را نخواسته است و در صورت خواستن نیز این موضوع به شرکت‌های PSP ربطی ندارد، بلکه به بانک مربوط است.»
از قضا سرکنگبین صفرا فزود، روغن بادام خشکی می‌نمود
مثل «از قضا سرکنگبین صفرا فزود، روغن بادام خشکی می‌نمود» در مثنوی معنوی مولانا این‌گونه نقل شده است که پادشاهی کنیزی داشت که او را خیلی دوست می‌داشت؛ از قضا کنیز بیمار شد. پادشاه، طبیبان را از چهار گوشه مملکت برای درمان او احضار کرد. طبیبان مغرور فقط به علم خود تکیه کردند و جمله «اگر خدا بخواهد» را بر زبان جاری نکردند.
بنابراین خدا هم عجز آنها را به ایشان نشان داد و سکنجبین که برای صفرا مفید بود، بی‌خاصیت شد، اثر عکس داد و صفرا بیشتر شد. این ضرب‌المثل در فرهنگ ما زمانی به کار می‌رود که یک کار نتیجه عکس بدهد.
مهدی عبادی، مدیر واحد پرداخت تسکا، درباره کمپین به‌وجودآمده به نتیجه عکس دادن آن اشاره می‌کند و می‌گوید: «بین کارتخوان و تراکنش‌های آن و نحوه محاسبه مالیات هیچ ارتباطی وجود ندارد. نتیجه چنین کمپین‌هایی این خواهد بود که پزشکان به عدم استفاده از کارتخوان اصرار بیشتری بورزند. اگر این باور غلط بین پزشک‌ها قوت بگیرد که مالیات به کارتخوان مرتبط است، آنها مقاومت بیشتری خواهند کرد.»
به عقیده مدیر واحد پرداخت تسکا، رواج کنار گذاشتن کارت‌خوان‌ها توسط دکترها به خاطر یک باور غلط صورت گرفته است. مهدی عبادی می‌گوید: «وقتی عده زیادی از افراد، این باور غلط را داشته باشند، تصمیمات بر اساس همان باور گرفته می‌شوند و کسی هم اقدام به مطالعه در آن زمینه نمی‌کند. در مورد این مساله، باور بین پزشکان این است که تراکنش‌های آنها مورد رصد قرار می‌گیرد و مالیات از آنها کسر می‌شود که این یک باور غلط است.»
به گفته عبادی، نه اداره مالیات، نه هیچ جای دیگری به مبالغ تراکنش‌ها دسترسی ندارد و نمی‌تواند به‌صورت دقیق بررسی کند.
مثال دیگری که عبادی به آن اشاره می‌کند، رفتاری است که در برخی شرکت‌های خصوصی کوچک اتفاق می‌افتد و آن دو دفتره بودن آن شرکت‌هاست. به گفته او، با اینکه تمامی تراکنش‌های دفتر دوم نیز در حساب‌های بانکی نقل‌وانتقال می‌یابد، اما مالیاتی برای درآمدهای دفتر دوم که از دید اداره مالیات پنهان است، وضع نمی‌شود.
نکته دیگری که از نظر عبادی قابل تأمل است، عدم استفاده از کارتخوان در بین صنف پزشکان است. او در این‌باره می‌گوید: «چرا دیگر اصناف این کار را نمی‌کنند؟ چرا باور غلط ارتباط کارتخوان با مالیات در میان باقی اصناف وجود ندارد؟ می‌خواهم این را بگویم که این باور غلط فقط در یک صنف اتفاق افتاده و اگر بقیه اصناف هم به این باور اعتقاد پیدا کنند، همه کارت‌خوان‌هایشان را جمع‌آوری خواهند کرد.»
به گفته عبادی، ساختار سامانه‌های مدیریت ریسک باید در بانک‌ها موجود باشد. مدیر واحد پرداخت تسکا اظهار می‌کند: «درکشورهای پیشرفته نرم‌افزارهای سامانه‌های ریسک، تراکنش‌هایی که از شکل عادی خارج هستند را تشخیص داده و بسته به جنس و مبلغ تراکنش، عکس‌العمل نشان می‌دهند. در آن کشورها این سامانه‌های مدیریت ریسک به سازمان‌های مالیاتی هم متصل هستند.
به‌طور مثال، اگر من قصابی داشته باشم و گردش مالی من در یک ماه بیش از یک میلیارد تومان باشد، طبیعی است که مدیریت ریسک هشدارهایی را تولید می‌کند. این هشدارها سازمان‌هایی مثل پلیس یا اداره مالیات را نیز خبردار می‌کند و آنها قضیه را بررسی می‌کنند. اما سامانه‌های این‌چنینی در بین بانک‌های ما کمتر یافت می‌شود.»
ناگفته نماند شایعه دیگری نیز در این میان قوت گرفت و آن هم این بود که ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده از تراکنش‌های بانکی دستگاه‌های کارت‌خوانی که در اختیار اصناف و کسبه است، دریافت می‌شود.
در پی اعلام این خبر، غلامرضا شریفی، مدیرکل امور مالیاتی استان زنجان گفت: «شایعه دریافت مالیات بر ارزش افزوده از دستگاه‌های کارتخوان به هیچ‌عنوان صحت ندارد و هیچ نوع مالیاتی وضع نمی‌شود؛ مگر اینکه به موجب قانون باشد؛ یعنی این مالیات در مجلس شورای اسلامی یا در سازمان امور مالیاتی تصویب و ابلاغ شده باشد. همه قوانین پس از تصویب و ابلاغ، لازم‌الاجرا هستند و تا زمانی که قانونی مبنی بر دریافت مالیات از تراکنش‌های خرید با کارت بانکی وجود نداشته باشد، این نوع مالیات دریافت نخواهد شد.»
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
شکست طرح صندوق‌های فروشگاهی
ماده ۱۲۱ قانون برنامه پنجم توسعه (1394-1390) می‌گوید به‌منظور شفافیت در مبادلات اقتصادی و تشخیص درآمدهای مودیان مالیاتی و مالیات بر ارزش افزوده، وزارت بازرگانی مکلف است با هماهنگی سازمان امور مالیاتی کشور و شورای اصناف کشور تا پایان سال دوم برنامه صاحبان مشاغل را بر اساس اولویت، ملزم به استفاده از سامانه‌های صندوق فروش (مکانیزه فروش) کند. مدت‌زمان اجرای قانون برنامه پنجم توسعه در حالی به پایان رسید که نمایندگان سازمان امور مالیاتی و اتاق اصناف یکدیگر را به کم‌کاری و اهمال در وظایف محوله متهم کردند.
[/mks_pullquote]
سازمان امور مالیاتی و وزارت بهداشت چه پاسخی دادند؟
روابط عمومی سازمان امور مالیاتی در پاسخ به راه پرداخت درباره این موضوع گفت: «این موضوع که پزشکان از دستگاه کارتخوان استفاده کنند یا نه، به سازمان امور مالیاتی مربوط نمی‌شود؛ یعنی از سوی سازمان امور مالیاتی الزامی نشده که پزشکان باید از دستگاه کارتخوان استفاده کنند. این مساله یک معضل اجتماعی است.
این تصور که پزشکان با عدم استفاده از دستگاه کارتخوان، می‌توانند از پرداخت مالیات فرار کنند، چیزی است که خود مردم گزارش کرده‌اند. در واقع خود مردم با این مساله مواجه شده‌اند و این موضوع را مطرح کرده‌اند که به خاطر فرار از مالیات، پزشکان کارتخوان ندارند. در حال حاضر اصناف متعددی از دستگاه کارتخوان استفاده می‌کنند.
در حقیقت تصور موجود این است که با عدم استفاده از دستگاه کارتخوان، تعداد تراکنش‌ها مشخص نیست. یک پزشک باید بداند که با عدم استفاده از دستگاه کارتخوان، تراکنشی ثبت نمی‌شود، اما پول در نهایت به حساب او می‌رود و سازمان امور مالیاتی به تراکنش‌های بانکی دسترسی دارد. این سازمان برای اینکه بداند آیا یک پزشک فرار مالیاتی دارد یا خیر، روش‌های مختلفی دارد.»
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
مالیات مستقیم و غیرمستقیم
مالیات دارای انواع مختلفی است که هر کدام با توجه به کارکردهای خود در اقتصاد به کار گرفته می‌شود. مالیات بر اساس چگونگی تعلق به کالاهای مورد مالیات، به مالیات مستقیم و غیرمستقیم تقسیم می‌شود. مالیات مستقیم، مستقیماً از دارایی یا درآمد افراد گرفته می‌شود و شامل مالیات بر دارایی و مالیات بر درآمد است. مالیات غیرمستقیم، مالیاتی است که باواسطه و به‌طور غیرمستقیم از شهروندان گرفته می‌شود.
[/mks_pullquote]
اما سخنگوی وزارت بهداشت در پاسخ به سؤال راه پرداخت درباره عدم استفاده از کارتخوان توسط برخی پزشکان، ابراز شرمندگی کرد و گفت: «عدم استفاده از کارتخوان غیرقانونی نیست. ما هم توصیه می‌کنیم که تمام دکترها از دستگاه‌های کارتخوان استفاده کنند. به‌عنوان یک پزشک خجالت می‌کشم از اینکه بعضی از همکاران ما از کارتخوان استفاده نمی‌کنند. تهیه کارتخوان بسیار آسان و واقعاً مورد نیاز است. تقاضای مردم در بعضی از این تسهیلات فراهم نشده است. توصیه ما به همه پزشکان این است که کارتخوان داشته باشند.»
به گفته حریرچی، برای الزام پزشکان به استفاده از دستگاه کارتخوان باید قانون مصوب مجلس وجود داشته باشد تا بر اساس اختیارات قانونی بتوان قانونی وضع کرد که استفاده از این دستگاه‌ها الزامی شود.
سخنگوی وزارت بهداشت با بیان اینکه از لحاظ اخلاقی و عرف این الزام وجود دارد، اما از نظر قانونی سازمان امور مالیاتی برای صنف بهداشت، درمانی و پزشکان الزامی در نظر نگرفته است، گفت: «گله‌ای داریم و آن هم این است که تعداد کمتر از ۲۰ درصد از پزشکان ما رفتارهایی می‌کنند که باعث واکنش‌های اجتماعی، سیاسی و قانون‌گذاری می‌شود. این نوع عملکرد شرایط را برای خود این عده و به‌خصوص برای افرادی که کار را درست انجام می‌دهند، سخت می‌کند.»
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
فرار مالیاتی پزشکان چقدر است؟
رئیس امور مالیاتی تهران گفته در سال گذشته حدود 50 درصد پزشکان مالیات نداده‌اند. او گفته از میان حدود 20 هزار پرونده پزشکان در تهران، تنها 11 هزار نفر برای عملکرد سال 1396 اظهارنامه ارائه کردند که میانگین مالیات اعلامی از سوی پزشکان برای هر نفر پنج میلیون و 700 هزار تومان بود. میانگین مالیات اعلام‌شده توسط پزشکان با درآمد بالا نیز حدود 17 میلیون تومان برای هر نفر بود، در حالی که مالیات واقعی آنها بالغ بر 76 میلیون تومان تعیین و تشخیص داده شده است.
[/mks_pullquote]
مستندات قانونی پیرامون کمپین مجازی
محمدجعفر نعناکار، حقوقدان و استاد دانشگاه با اشاره به مستندات قانونی درباره شفافیت مالی صاحبان این مشاغل می‌گوید: «مطابق با بند «ب» ماده ۹۵ قانون مالیات‌های مستقیم اصلاحیه مصوب 27/۱۱/1380 صاحبان مشاغل این بند که به موجب این قانون مکلف به ثبت فعالیت‌های شغلی خود در دفاتر روزنامه و کل موضوع قانون تجارت هستند و باید دفاتر و اسناد و مدارک مربوط را با رعایت اصول و موازین و استانداردهای پذیرفته‌شده حسابداری نگهداری کنند، شامل صاحبان آزمایشگاه‌ها، رادیولوژی‌ها، فیزیوتراپی‌ها، سونوگرافی‌ها، الکترو انسفالوگرافی‌ها، سی‌تی‌اسکن‌ها، سالن‌های زیبایی و دیگر ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتی طبی و غیرطبی، صاحبان داروخانه‌ها اعم از انسانی و دامی، لابراتوارهای دندان‌سازی، مراکز ترک اعتیاد، مؤسسات ترمیم و کاشت مو، سازندگان اعضای مصنوعی، مراکز بینایی‌سنجی و شنوایی‌سنجی، مشاوره ژنتیک، مشاوره روان‌سنجی و روان‌شناسی، دفاتر خدمات پرستاری، مامایی و مراکز خدمات آمبولانس می‌شود.»
به گفته نعناکار از دیگر سو گروه‌بندی جدید مودیان صاحبان مشاغل طبق آیین‌نامه ابلاغی در خصوص ماده ۹۵ اصلاحی قانون مالیات‌های مستقیم بر اساس حجم عملیات به سه گروه اول، دوم و سوم تقسیم‌بندی شده‌اند که صاحبان بیمارستان‌ها، زایشگاه‌ها و کلینیک‌های تخصصی فارغ از میزان فعالیت‌های مالی خود جزء گروه اول قرار گرفته‌اند.
درخصوص استفاده از دستگاه‌های کارتخوان و صندوق‌های حسابداری مطابق با تصویب‌نامه هیات وزیران به شماره ۴۶۹۰۶ مورخ 24/۰۴/1396 برخی از مشاغل ملزم به استفاده از ابزارهای الکترونیکی برای ضبط و ثبت مسائل مالی شده‌اند که در این بخش‌نامه گروه اول مورد توجه قرار نگرفته و تنها گروه سوم مورد خطاب قرار گرفته‌اند.
همچنین این نکته نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است که درآمد اشخاص بدون توجه به منشأ باید مورد بررسی مالیاتی قرار گیرد و وجود کارتخوان و مانند آن اصالت وجودی نداشته و نمی‌توان فعلاً از این باب پزشکان را مورد نقد قرار داد. هرچند به نظر می‌رسد وجود ابزارها و درگاه‌های متنوع پرداخت می‌تواند در تسهیل امور و شفاف‌سازی، نقش بسزایی را ایفا کند.
این استاد دانشگاه می‌گوید: «برابر با ماده ۲۷۴ الحاقی قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 31/۰۴/1394، تنظیم دفاتر، اسناد و مدارک خلاف واقع و استناد به آن یعنی اختفای فعالیت اقتصادی و کتمان درآمد حاصل از آن و عدم انجام تکالیف قانونی مربوط به مالیات‌های مستقیم و مالیات بر ارزش افزوده در رابطه با وصول یا کسر مالیات مودیان دیگر و ایصال آن به سازمان امور مالیاتی در مواعد قانونی تعیین شده و تنظیم معاملات و قراردادهای خود به نام دیگران یا معاملات و قراردادهای مودیان دیگر به نام خود برخلاف واقع، برخی از مصادیق جرم مالیاتی محسوب شده و قانون‌گذار مجازات لازم را برای آنها پیش‌بینی کرده است.»
چرا همه کارشناس هستیم؟
قبل از اینکه ابعاد مساله را بررسی کنیم، بد نیست به تاریخچه یک ضرب‌المثل دیگر در ادبیات‌مان بپردازیم، همین ریشه تاریخی نشان می‌دهد که ما چه سابقه‌ای در ایجاد شایعات و دامن زدن به آنها داریم؛ چه بحث بر سر دریای خزر باشد، چه کارت‌خوان‌های پزشکان. ماجرای «یک کلاغ، چهل کلاغ شده است» این بوده که «جوجه کلاغی پرواز را بلد نبوده و در هنگام پرواز زخمی می‌شود.
کلاغ‌ها برای کمک دور هم جمع می‌شوند و هر کدام چیزی به اشتباه می‌گویند، از اینکه کلاغ مرده است تا بال‌ها و پاهایش شکسته است. خلاصه همه کلاغ‌ها تصمیم می‌گیرند برای کمک به جوجه کلاغ اقدام کنند، اما وقتی نزدیک او می‌روند متوجه می‌شوند جوجه کلاغ زنده است و مادرش بال‌های او را به دندان گرفته و از لابه‌لای شاخه نجات می‌دهد.»
البته در میان این مسائل فرهنگی باید به دو مساله با دقت بیشتری نگاه کرد؛ نخست قدرت رسانه‌های اجتماعی و دیگری فرارهای مالیاتی که اتفاقاً در ایران، بسیار هم وجود دارد، یعنی این نگرانی دور از ذهن نیست، اما رسیدن به حقیقت، جست‌وجو در قانون و بررسی بیشتر قطعاً خیلی سخت‌تر از انتشار و زدن یک دکمه است.
همین چند وقت پیش بود که وزیر اقتصاد از شناسایی بیش از دو هزار و 500 فراری مالیاتی و سه هزار شرکت صوری خبر داد. او تاکید کرد: «ما در وزارت اقتصاد و سازمان مالیاتی نهایت سختگیری را نسبت به فراریان مالیاتی خواهیم داشت. خوشبختانه اقدامات لازم برای دریافت صورت‌حساب‌های بانکی دو هزار و ۵۷۹ مؤدی مشکوک به فرار مالیاتی در راستای رصد و بررسی تراکنش‌های سنگین و مشکوک بانکی به انجام رسیده است.»
اگر بخواهیم خودمان را قضاوت کنیم، باید بگوییم متاسفانه همه چیزمان به همه چیزمان می‌آید. بارها و در پی مسائلی که به امنیت و در پی آن دغدغه افکار عمومی بازمی‌گردد، ثابت کرده‌ایم آسان‌ترین و در عین حال بدترین راه را انتخاب می‌کنیم. به جای اینکه به دنبال حقیقت باشیم، همان گفته‌های دیگران را با یک کلیک منتشر می‌کنیم و چه بسا بد و بیراهی هم در دل‌مان به مسئولان می‌دهیم. انگار تنها مهم این است که بگوییم هستیم و تاثیرگذاریم، غافل از اینکه این تاثیرگذاری بیشترین هزینه‌ها را برای خودمان و جامعه در پی خواهد داشت.
ناگفته نماند در میان توئیت‌هایی که این چند روز در فضای مجازی منتشر می‌شد، یک نفر گفته بود: «کمپین رسوا کردن پزشکان بدون کارتخوان مثل آن است که شما عکس رانندگان متخلف را به در و دیوار بچسبانی، اما از خودت نپرسی راستی چرا این شهر چراغ قرمز نداشت.»
در پاسخ به این توئیت هم باید گفت اتفاقاً این شهر چراغ قرمز هم دارد، اما ما دل‌مان نمی‌خواهد حتی برای چند دقیقه هم که شده روی این چراغ‌ها تأمل کنیم.
