اقتصاد، بانکداری، پرداخت و فین‌تک ایران / عبور از توفان

شهریور ۱۳۲۰ وقتی رضاخان در حال ترک ایران بود، به فرزندش، محمدرضا گفت در برابر توفان مقاومت نکن و بگذار بگذرد. از آن روز ۷۷ سال می‌گذرد و در تمام این سال‌ها این ارثیه رضاخان برای مردم ایران است: در برابر توفان مقاومت نکن! و این روزها برای عبور از توفان دو مسیر نرفته در پیش داریم؛ جلوگیری از اجماع جهانی علیه ایران و اصلاحات اقتصادی. در این مطلب نگاهی خواهیم داشت به اقتصاد، بانکداری، پرداخت و فین‌تک ایران و چند چیز کوچک دیگر.

این مطلب از مجموعه مطالب شماره 12 ماهنامه عصر تراکنش است که به بهانه جام‌جهانی به صورت ویژه به اقتصاد، بانکداری، پرداخت و فین‌تک 32 کشور حاضر در جام‌جهانی پرداخته است. در صورت تمایل مطالب مربوط به 31 کشور دیگر را می‌توانید از بخش ویژه پرونده جام‌جهانی راه پرداخت ببینید.

دانلود کنید: فایل PDF پرونده ویژه «اقتصاد، بانکداری، پرداخت و فین‌تک ایران» در شماره 12 ماهنامه عصر تراکنش

دانلود کنید: فایل PDF شماره 12 ماهنامه عصر تراکنش

ایران

صحبت کردن درباره ایران سخت است و آسان. آسان است چون در آن زندگی می‌کنیم و تصور می‌کنیم که همه‌چیز را درباره‌اش می‌دانیم و سخت است چون در برابر پرسش «ایران چیست؟» دچار فروپاشی ذهنی می‌شویم. انتظار داریم درباره این بپرسند که «ایران کجاست؟» و با مدد گرفتن از مرزهای ساختگی از سرزمینی بگوییم که نامش ایران است. منتها اگر بخواهیم عامل زمان را به این پرسش‌ها اضافه کنیم، آن وقت است که پرسش‌های جدیدی پیش روی ما قرار می‌گیرد؛ سوال‌هایی مانند اینکه افغانستان و تاجیکستان چقدر ایران هستند؟ اشتراکات فرهنگی پرشمار ما با افغان‌ها را چه کنیم؟ چه چیزی ما ایرانی‌های درون این مرزهای جغرافیایی را ایرانی می‌کند و افغان‌های بیرون این مرزها را از ایرانی بودن دور می‌کند؟ واقعیت دردناک این است که وقتی از ایران صحبت می‌کنیم، داریم درباره تهران حرف می‌زنیم. متاسفانه در ساختار ذهنی ما ایران، تهران است و این واقعیت وقتی دردناک‌تر می‌شود که بدانیم تهران تاریخ بسیار کوتاهی دارد.

[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”16″ bg_color=”#2c3e50″ txt_color=”#ffffff”]

اصغر فرهادی

اصغر فرهادی کارگردان، فیلم‌نامه‌نویس و تهیه‌کننده فیلم است. او یکی از موفق‌ترین کارگردانان ایرانی در سطح بین‌المللی است.

[/mks_pullquote]

.

اقتصاد ایران

متاسفانه ایران، تهران است و قلب اقتصاد ایران هم در این شهر می‌تپد. وقتی از تاریخ ایران صحبت می‌کنیم، بد نیست بدانیم که زکریا محمد قزوینی در آثارالبلاد در قرن هفتم هجری می‌نویسد: «تهران روستای بزرگی در حوالی شهر ری است که باغ‌ها و درختان میوه فراوان دارد. ساکنان آن در سرداب‌هایی زندگی می‌کنند که به لانه مورچگان می‌ماند. میوه‌هایش نیکو و فراوان است و به‌ویژه اناری دارد که در هیچ‌یک از شهرها نظیرش یافت نمی‌شود.» این روزها دیگر تهران انار ندارد. وقتی داریم درباره اقتصاد و بخش‌هایی مانند بانکداری، بورس و بیمه صحبت می‌کنیم، باید بدانیم که با اینکه در شهرهای دیگر ایران مانند یزد و تبریز و کرمان و اصفهان تلاش‌هایی انجام شده بود، اما کانون نتیجه‌ها تهران بود. بانکداری در ایران قدمت ۱۳۰ساله دارد؛ ۱۳۰ سال پیش تهران شهر کوچکی بود که با دیوارهایی در اطراف محاصره شده بود. بعد از بانکداری، بیمه‌داری در ایران شروع شد و دیرتر از همه بورس پایش به ایران (تهران) باز شد و این در حالی است که هر سه این بازارها با اختلافی ۳۰۰ساله نسبت به دنیا وارد ایران شدند و تقریبا در هر سه مورد انگلیسی‌ها و روس‌ها بودند که پی ساختمان این بازارها را ریختند.

تا مدت‌ها هدف بسیاری از ایرانی‌ها راه‌اندازی داخلی (به تعبیری بومی) آن چیزی بود که انگلیس‌ها و روس‌ها در ایران راه انداخته بودند و معمولا به پسوند ملی هم آن را مزین می‌کردند. به‌عنوان نمونه، در بانکداری ایران ابتدا انگلیسی‌ها بودند که بانک شاهی یا شاهنشاهی را در میدان امام خمینی امروز (توپخانه سابق) راه انداختند و بلافاصله روس‌ها بانک استقراضی را. افرادی مانند شاه جهان در یزد تلاش کردند که بانک ملی راه بیندازند؛ منتها حکومت قاجار مانع اصلی بود و حتی شخص محمدعلی‌شاه که مجلس مشروطه را هم به توپ بسته بود، دستور قتل شاه جهان را نیز صادر کرد. اولین بانک ایران؛ یعنی بانک سپه در سال ۱۳۰۴ در زمان رضاخان ایجاد شد. بعدها بانک ملی تاسیس شد و تا سال‌ها این بانک وظایف بانک مرکزی امروز، مانند چاپ اسکناس را بر عهده داشت. بانک مرکزی با وقفه‌ای ۷۰ساله در ایران تاسیس شد. در این مسیر انقلاب اسلامی نقطه‌عطفی بود که با شور انقلابی همراه شد و تصمیم‌هایی گرفته شد؛ مانند مصادره و ادغام بانک‌ها، بیمه‌ها و مقابله با بورس که تا مدت‌ها مسیر توسعه این بازارها در ایران را دچار مشکلات جدی کرد. از زمان تاسیس اولین بانک‌ها و بیمه‌های خصوصی و شروع دوباره بورس در ایران ۲۰ سال هم نمی‌گذرد و همه آن چیزی که امروز داریم درباره‌اش صحبت می‌کنیم، تاریخچه‌ای کمتر از ۲۰ سال دارد. البته به طرز غریبی تصور می‌کنیم سال‌هاست که این بازارها در ایران وجود دارد.

فعالیت‌هایی که در این ۲۰ سال انجام شده، بدون ارتباط با گذشته بوده و نمی‌توان سیری منطقی از ابتدای شروع این بازارها تا امروز یافت. فعالیت‌هایی که در این مدت در این بازارها انجام شده، تلاشی بوده برای احیای چیزی که اگر حالش خوب باشد، قطعا حال بخش‌های دیگر را هم خوب می‌کند. منتها در صورتی که این بخش‌ها بیمار باشند، مطمئنا باقی بخش‌ها را هم تحت تاثیر قرار می‌دهند. همین امروز هم بازارهای مالی و خصوصا بانکداری مرغ هر عزا و عروسی هستند، در حالی که این بازارها در ذات خودشان نه خیرند، نه شر. این بازارها ابزارهایی هستند برای توسعه اقتصادی و در صورتی که بخواهیم با این بازارها کشتی بگیریم که می‌گیریم، فرصت، توان و انگیزه کافی برای توسعه اقتصادی نخواهیم داشت.

[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”16″ bg_color=”#2c3e50″ txt_color=”#ffffff”]

دانشگاه تهران

[/mks_pullquote]

.

سیستم‌های پرداخت در ایران

در مصوبه خردادماه هیات دولت، بانک‌ها و شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات پرداخت (PSP) موظف‌اند دسترسی به خدمات بانکی را برای شرکت‌های خدمات فناوری مالی (فنم‌ها) که دارای مجوز از صنف مربوطه هستند، فراهم آورند. اشاره به صنف شرایط تسهیل‌شده دیگری است که دولت در این زمینه برای این گروه از شرکت‌ها در این مصوبه به ‌کار برده است. تا پیش‌ از این بحث‌های مختلفی در مورد گرفتن مجوز از سوی بانک مرکزی یا PSPها برای شرکت‌های فین‌تک مطرح بود. یکی از کلیدواژه‌هایی که در سال‌های گذشته درباره سیستم‌های پرداخت در ایران مطرح شده «انحصار» است و یکی از کسانی که به‌شدت روی این موضوع مانور می‌دهد، محمدجواد جهرمی، وزیر فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران است.

مهم‌ترین بانک‌های ایران

[mks_tabs nav=”vertical”]
[mks_tab_item title=”ملی“]

مدیرعامل: محمدرضا حسین‌زاده

تعداد پرسنل: بیش از 34000 نفر

تعداد شعبه: ۳۳۲۸

پس از پایان جنگ جهانی اول و خروج اشغالگران از ایران، قانون تاسیس بانک ملی ایران در جلسه تاریخ ۱۴ اردیبهشت‌ماه ۱۳۰۶ به تصویب مجلس رسید و اساسنامه بانک در ۱۴ تیرماه ۱۳۰۷ مورد تصویب کمیسیون مالیه مجلس قرار گرفت و در روز سه‌شنبه ۲۰ شهریور ۱۳۰۷ بانک ملی ایران در تهران رسما کار خود را آغاز کرد. اولین مدیرعامل بانک ملی دکتر کورت لیندن بلات و معاون او فوگل به همراه ۷۰ کارشناس از کشور آلمان به ایران آمدند.
[/mks_tab_item]
[mks_tab_item title=”ملت“]

مدیرعامل: محمد بیگدلی

تعداد پرسنل: 23000

تعداد شعبه: ۱۵۷۰

بانک ملت از ادغام بانک‌های تهران، داریوش، بین‌المللی ایران، عمران، بیمه ایران، ایران و عرب، پارس، اعتبارات تعاونی و توزیع، تجارت خارجی و فرهنگیان در تاریخ ۳۱ تیرماه ۱۳۵۹ تشکیل و عملیات اجرایی بانک از همان تاریخ آغاز شد. با ادغام بانک‌ها، سرمایه اولیه بانک ملت به ۳۳ میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال رسید. بانک ملت در حال حاضر با سرمایه ۵۰ هزار میلیارد ریال یکی از بزرگ‌ترین بانک‌های کشور است.
[/mks_tab_item]
[mks_tab_item title=”پاسارگاد“]

مدیرعامل: مجید قاسمی

تعداد پرسنل: ۴۶۸۵ نفر

تعداد شعبه: ۳۲۷

بانک پاسارگاد در تاریخ ۲۲ شهریورماه ۱۳۸۴ با سرمایه ۳۵۰۰ میلیارد ریال که تماما پرداخت شده است، فعالیت خود را آغاز کرد که از این رقم ۲۰۰۰ میلیارد ریال به‌وسیله موسسان پرداخت شده و ۱۵۰۰ میلیارد ریال با پذیره‌نویسی همگانی به‌وسیله ۳۴ هزار نفر خریداری شده است. نخستین شعبه بانک همزمان با میلاد امام رضا (ع) در تاریخ ۲۳ آذرماه ۱۳۸۴ در شهر مشهد به‌طور رسمی گشایش یافت.
[/mks_tab_item]
[mks_tab_item title=”انصار“]

مدیرعامل: آیت‌الله ابراهیمی

تعداد پرسنل: 10000

تعداد شعبه: 1100

پس از موافقت ضمنی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران با تاسیس بانک انصار در اوایل سال ۱۳۸۸، هیات موسس بانک نسبت به تهیه برنامه‌های عملیاتی و چارچوب راهبردی کار بانک اقدام کرد. اساسنامه پیشنهادی در تاریخ ۳۱ شهریورماه ۱۳۸۸ در هزار و صد و دومین جلسه شورای عالی پول و اعتبار مطرح شد و به تصویب رسید. پس از اخذ موافقت‌های مورد نیاز زمان پذیره‌نویسی عمومی بانک انصار از تاریخ ۱۵ اسفندماه ۱۳۸۸ تا تاریخ ۱۵ اسفندماه ۱۳۸۸ تعیین و برگزار شد. اخیرا موسسه ثامن در انصار ادغام شده است.

[/mks_tab_item]
[/mks_tabs]

[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”16″ bg_color=”#2c3e50″ txt_color=”#ffffff”]

سید محسن نوربخش

سید محسن نوربخش وزیر اقتصاد و دارایی در دولت اول اکبر هاشمی رفسنجانی و رئیس‌کل بانک مرکزی در دولت اکبر هاشمی رفسنجانی، محمدعلی رجایی، میرحسین موسوی و محمد خاتمی و نماینده مجلس بود. او یکی از گزینه‌های نخست‌وزیری در ایران بود و برای وزارت اقتصاد و دارایی در دولت دوم هاشمی رفسنجانی معرفی شد که موفق به دریافت رای اعتماد نشد. نوربخش استاد اقتصاد دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی بود.

[/mks_pullquote]

.

فین‌تک یا «فنم»

اگر بخواهیم درباره کسب‌وکارهای فین‌تک و روندهای کلی فین‌تک در این کشور صحبت کنیم، می‌توانیم به سال‌های پایانی دهه 70 اشاره کنیم. در این سال‌ها برای اولین‌بار بعد از انقلاب اسلامی سال ۱۳۵۷ بانک‌های خصوصی در ایران تاسیس شدند. شروع فعالیت بانک‌های خصوصی زمینه رشد کسب‌وکارهایی را فراهم کرد که می‌خواستند با فناوری زمینه تغییر در بانکداری را فراهم کنند. شاخص‌ترین نام در این میان شرکت توسن (کیش‌ویر سابق) است که در سال ۱۳۷۸ شکل گرفت. تا سال‌ها این کسب‌وکار ارتباط تنگاتنگی با بانک سامان داشت و بعد از موسسه امین، سامانه یکپارچه بانکی را در سامان پیاده‌سازی کرد. بانک‌هایی مانند اقتصاد نوین، سامان و پارسیان جزء شاخص‌ترین نام‌های شروع کاربرد فناوری در بانکداری بعد از انقلاب بودند. در این میان چند سال بعد نام شاخص دیگری خلق شد؛ فناپ. فناپ هم مانند توسن یکی از اولین کسب‌وکارهای نوآورانه فین‌تک ایران بود که در ارتباط تنگانگ با بانک پاسارگاد شروع به فعالیت کرد. هرچقدر توسن به‌مرور فاصله‌اش را از سامان بیشتر و تلاش کرد چهره مستقلی برای خودش خلق کند، فناپ مسیر دیگری را زیر سایه بانک پاسارگاد انتخاب کرد. در این مسیر نام‌های دیگری هم بودند؛ مانند شرکت پویا و شرکت بهسازان. دولت و بانک مرکزی هم تلاش کردند با شرکت ملی انفورماتیک این مسیر را طی کنند.

اواخر دهه 80 موج دیگری از فناوری بانکداری، ایران را تحت تاثیر خودش قرار داد. اولین استارت‌آپ‌های دوره جدید فین‌تک ایران متمرکز بر بازار دیگری بودند؛ پرداخت. با اینکه اوایل دهه 80 شرکت پرداخت الکترونیک سامان (سپ) و اواخر دهه 80 کسب‌وکاری مانند توسن‌تکنو از دل توسن بیرون آمدند، اما تمرکز اصلی این کسب‌وکارها بر بازار نرم‌افزار بانکداری بود. منتها نسل جدید مستقیم به دل پرداخت زدند و امروز بیش از نیمی از استارت‌آپ‌های فین‌تک ایران در بخش پرداخت فعالیت می‌کنند. هرچند به‌مرور که به اواخر دهه 90 نزدیک می‌شویم، شاهد شکل‌گیری استارت‌آپ‌هایی در زمینه‌هایی مانند بورس (ولث‌تک)، بیمه (اینشورتک) و رگ‌تک هستیم. رگولاتوری فین‌تک‌ها در ایران توسط بانک مرکزی انجام می‌شود و در سال‌های گذشته این نهاد رویکرد مثبتی نسبت به این کسب‌وکارها داشته است. بانک مرکزی ایران استارت‌‌آپ‌های فین‌تک ایران را در شش دسته پرداخت‌ساز، پرداخت‌یار، پرداخت‌بان، حساب‌یار، ارزهای رمزنگاری‌شده و وام‌دهی و تسهیلات می‌بیند و رویکردش ارائه چارچوب به جای مجوز است. روند تهیه مستندهای بانک مرکزی از آبان ۱۳۹۶ شروع شده و احتمالا تا پایان امسال سیاست‌های بانک مرکزی بیان می‌شود. خرداد ۱۳۹۷ هیات دولت ایران بانک‌ها و شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات پرداخت (PSP) را موظف کرده حداکثر ظرف سه ماه دسترسی به خدمات بانکی برای شرکت‌های خدمات فناوری مالی (که آن را به‌طور مخفف فنم نامیده) را فراهم کند. سیاست‌های جدید مصوب هیات دولت تفاوت‌هایی با سیاست‌های مورد انتظار بانک مرکزی در این زمینه دارد و هنوز بانک مرکزی اظهارنظر رسمی درباره مصوبه هیات دولت نداشته است.

[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”16″ bg_color=”#2c3e50″ txt_color=”#ffffff”]

محمدمهدی سمیعی

محمدمهدی سمیعی یکی از مدیران بانکی و برنامه‌ریزی ایران و یکی از فن‌سالاران دوران سلطنت محمدرضا پهلوی بود. وی سال‌ها، رئیس بانک توسعه صنعت و معدن، رئیس بانک مرکزی، رئیس سازمان برنامه و سرانجام رئیس صندوق توسعه کشاورزی بود و در هر یک از این سمت‌ها، تصمیم‌هایی گرفت و در تصمیمات تعیین‌کننده برای تامین زیرساخت‌های کشور نقش داشت. این واقعیت را که بانک مرکزی ایران موسسه‌ای عاری از فساد، نسبتا مستقل و به نحو غریبی کارآمد بود به مدیریت او منتسب کرده‌اند.

[/mks_pullquote]

.

استارت‌آپ‌های فین‌تک معروف ایران

[mks_tabs nav=”vertical”]
[mks_tab_item title=”زرین‌پال“]

زمانی که پرداخت آنلاین در ایران پدیده‌ای نوپا محسوب می‌شد و گرفتن درگاه‌های پرداخت آنلاین دشواری‌های زیادی داشت، برای ایجاد یک فضای ایمن و قابل‌ اعتماد میان فروشندگان و خریداران اینترنتی و همچنین ارائه‌ یک درگاه پرداخت اینترنتی به‌سادگی هرچه تمام‌تر، استارت‌آپی به نام زرین‌پال در فروردین ۱۳۸۹ متولد شد. زرین‌پال یکی از شناخته‌شده‌ترین نام‌ها در فضای استارت‌آپ‌های فین‌تک ایران است.
[/mks_tab_item]
[mks_tab_item title=”پی‌دات‌آی‌آر“]

درگاه پرداخت و کیف پول Pay.ir در سال ۱۳۹۰ با برند پی‌لاین (Payline.ir) و با هدف ایجاد بستری ساده برای ارائه خدمات درگاه پرداخت اینترنتی به کسب‌وکارهای خرد، کار خود را شروع کرد و بعد از چهار سال فعالیت در روزهای پایانی سال 13۹۴ همراه با فیلترینگ‌های گسترده فین‌تک‌های مالی با برند جدید Pay.ir و با همکاری شرکت پرداخت الکترونیک سامان‌کیش کار خود را ادامه و گسترش داد. در حال حاضر عمده فعالیت این استارت‌آپ متمرکز بر ارائه راهکارهای جدید در حوزه پرداخت الکترونیک و پرداخت اینترنتی است.

[/mks_tab_item]
[mks_tab_item title=”نیو“]

در سال‌های اخیر کسب‌وکارهایی در زمینه PFM در ایران رشد کرده‌اند. با استفاده از نیوُ، بدون نیاز به دانش حسابداری، به‌راحتی می‌توانید درآمدها و هزینه‌هایتان را بررسی کنید، برای آنها بودجه‌بندی کنید، بر روند پس اندازهایتان نظارت داشته باشید و از طلب‌ها و بدهی‌هایتان با یادآورهای هوشمند اطلاع پیدا کنید. پارمیس، کسبه، پولام و آنالیزا برخی از کسب‌وکارهای فعال در این زمینه هستند.

[/mks_tab_item]
[mks_tab_item title=”بیمیتو“]

بیمیتو یک Aggregator بیمه است؛ یعنی مشتریان می‌توانند از طریق اپلیکیشن بیمیتو یا وب‌سایت آن، قیمت، ویژگی‌ها و خدمات شرکت‌های مختلف بیمه را با هم مقایسه کنند، بیمه مناسب خود را آنلاین خریداری کنند و رایگان تحویل بگیرند. در ابتدای کار، بیمیتو پاسخگوی نیازهای مشتریان در تهران و تبریز بوده، اما در حال حاضر، بیمیتو به مشتریان خود در مراکز استان سراسر کشور خدمات ارائه می‌کند.

[/mks_tab_item]
[mks_tab_item title=”صدتحلیل“]

صدتحلیل در ایران اقدام به ایجاد بستری برای معاملات اجتماعی (social trading) کرده است. عملکرد صدتحلیل به این‌گونه است که تحلیلگران حرفه‌ای بورس بعد از باز کردن حساب کاربری، روزانه سیگنال‌های خرید خود را با جزئیات (قیمت خرید، حد سود، حد ضرر و زمان مورد انتظار) به اشتراک می‌گذارند. از سمت دیگر سایر سرمایه‌گذاران می‌توانند سیگنال‌های خرید آنها را مشاهده کرده و معامله‌ای مشابه آنها انجام دهند. در این میان الگوریتم صدتحلیل با بررسی عملکرد تحلیلگران به آنان امتیاز داده و آنها را رتبه‌بندی می‌کند.

[/mks_tab_item]
[/mks_tabs]

درباره ایران

چه می‌توان درباره ایران گفت که تا به حال گفته نشده است؟ در مطالبی که برای این دو صفحه نوشتم برخلاف عادت دیرینه سعی کردم درباره ایران به‌‌صورت سوم‌شخص بنویسم. واقعیت این است که در این سال‌ها بدون هیچ قصد و غرضی همیشه به‌صورت اول‌شخص درباره ایران نوشته‌ام. حالا که سعی کردم کمی با فاصله به سوژه‌ای به نام ایران نگاهی بیندازم، متوجه شدم که ناخودآگاه در همه این سال‌ها چنان به سوژه نزدیک شده بودم که توان نگاه از بیرون به آن را نداشتم.

این نزدیک شدن به سوژه ربطی به نزدیکی جغرافیایی ندارد که بیشتر آنهایی هم که در این سال‌ها سعی کردند فاصله جغرافیایی‌شان با ایران را زیاد کنند، نتوانستند بر این چالش غلبه کنند و همیشه درباره ایران اول‌شخص صحبت کردند؛ حتی زمان‌هایی که تلاش کردند ایرانی بودن خودشان را پنهان کنند! ایران محدود به جغرافیای امروز نیست که شبیه یک گربه است، متاسفانه در این سال‌ها اشتراکات فرهنگی با سرزمین‌هایی مانند افغانستان و تاجیکستان کمرنگ شده و یادمان رفته که وقتی درباره ایران حرف می‌زنیم، داریم درباره موجودیتی قدیمی صحبت می‌کنیم که در طول سال‌ها عناصر فرهنگی مشترکی را درون خود حفظ کرده‌ است.

شاید یکی از بهترین مثال‌هایی که می‌شود برای فهم موضوع ذکر کرد، بریتانیا باشد. بریتانیا یا پادشاهی متحد بریتانیا با نام رسمی پادشاهی متحد بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی (UK) کشوری است واقع در اروپای غربی و به پایتختی شهر لندن. پادشاهی متحد از چهار بخش تشکیل شده‌ است؛ سه بخش آن کشورهای انگلستان، اسکاتلند و ولز هستند که روی ‌هم بریتانیای کبیر را تشکیل می‌دهند. بخش چهارم، ایرلند شمالی است که در جزیره ایرلند قرار دارد.

نقش پرچم بریتانیا در طول ۳۰۰ سال گذشته در پرچم‌های کشورهای بسیاری از جمله هند، استرالیا، نیوزیلند، قبرس، ایالات متحده آمریکا، فلسطین، کنیا، نیجریه، سیلان، جامائیکا، کانادا و سنگاپور وجود داشته ‌است. در سال ۱۹۹۹ پس از بازپس دادن هنگ‌کنگ به چین، نقش پرچم بریتانیا از پرچم هنگ‌کنگ حذف شد. امروزه چهار کشور استرالیا، زلاندنو، فیجی و تووالو کماکان نقش پرچم بریتانیا را در پرچم ملی خود حفظ کرده‌اند. این نقش همچنان در پرچم برخی از استان‌های کانادا مانند (بریتیش کلمبیا، مانیتوبا و انتاریو) و پرچم ایالت هاوایی در ایالات متحده آمریکا حضور دارد.

از دیرباز در اغلب منابع فارسی‌زبان، کل کشور بریتانیا را به اشتباه انگلستان یا انگلیس می‌نامند؛ به جای تعبیرهایی درست‌تر مانند «پادشاهی متحد بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی» یا «بریتانیای کبیر» یا «بریتانیا». جایی که امروز لندن پایتخت آن است، کشوری است به نام انگلیس که بخش مهمی از آن جایی است که با عنوان بریتانیا می‌شناسیم. کاش جایی که تهران پایتخت آن است، محدود به این مرزهای گربه‌گون نبود و وقتی درباره ایران حرف می‌زدیم، داشتیم درباره سرزمین پهناوری صحبت می‌کردیم که عوامل زیادی ما را به هم پیوند می‌داد. کاش می‌شد با یک قطار سریع‌السیر صبح راه افتاد و شب در هرات بود. کاش می‌شد از آنجا با یک «طیاره» و از «میدان هوایی» راهی دوشنبه شد. کاش ایران امروز فقط در کلانشهر بدقواره‌ای به نام تهران خلاصه نشده بود.

مجموعه گزارش‌های شماره ویژه جام‌جهانی ماهنامه عصر تراکنش با حمایت مجموعه‌ای از شرکت‌های فعال در حوزه فناوری اطلاعات بانکی و پرداخت تولید و منتشر شده است. فهرست این شرکت‌ها به ترتیب حروف الفبا در ادامه آمده است.