پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
کلاه‌برداری‌های سنتی روزبه‌روز در حال رخت بر بستن از جوامع بوده و جای خود را به کلاه‌برداری‌های نوین می‌سپارد؛ چراکه امروزه با توجه به گسترش تکنولوژی و به دنبال آن وسایل ارتباطی، ابزارهای مبادلاتی نیز تغییرات بسیاری داشته‌اند با پیشرفت بانکداری الکترونیکی هرچند تا حدودی بسیاری از مشکلات مرتبط با مبادلات مالی اشخاص حقوقی و حقیقی علی‌الخصوص در ارتباط با نقل‌وانتقال وجه نقد و امکان وقوع سرقت کمتر شده است اما عده‌ای نیز با استفاده از نقاط ضعف این روش و بعضاً ناآگاهی اشخاص استفاده‌کننده از آن، مبادرت به سوءاستفاده و کلاه‌برداری می‌کنند که این امر نشئت‌گرفته از آن است که در کشور ما به‌محض رسیدن افراد به سن قانونی و همچنین بدون توجه به توانایی افراد سالمند و بی‌سواد کارت‌های بانکی بدون هیچ‌گونه آموزش و محدودیتی در دسترس آن‌ها قرار گرفته و توجهی به این امر نمی‌شود که این دسته افراد توانایی مقابله با حیله‌های سوءاستفاده گران را ندارند.
این بی‌توجهی راه را برای کلاه‌برداران رایانه‌ای گشوده است که حل این معضل در وهله اول اهتمام و توجه مسئولان امر را از باب پیشگیری می‌طلبد که پیش از ارائه توصیه‌ها به شهروندان عزیز به دست‌اندرکاران پیشنهاد می‌شود تا حد امکان، با بهره‌گیری از تکنولوژی‌های نوین دستیابی افراد ناشناس را به اطلاعات حساب دیگران کم کنند، بدین نحو که دسترسی به اطلاعات حساب در دستگاه‌های خودپرداز را به‌وسیله اثرانگشت هر شخص مقدور سازند تا کسی جز صاحب حساب به کارت دیگری دسترسی نداشته باشد. حال که در وضع کنونی کارت‌های بانکی به‌صورت شایع در دسترس عده کثیری از افراد جامعه هست، نظر به افزایش تعداد بزه‌دیدگان این دسته جرائم در این نگارش مختصر به مواردی به‌عنوان نمونه که امروزه بیشتر قربانیان را اسیر می‌کند، اشاره می‌شود:
- یکی از روش‌های متداول در کلاه‌برداری از طریق کارت‌های بانکی استفاده از کاغذهای باطله که به نظر بسیاری از صاحبان حساب ارزشی ندارد، است. عموماً مردم پس از انجام مبادلات بانکی رسیدهای دریافتی را در صندوق‌های مقابل عابربانک‌ها یا در خیابان‌ها رها می‌کنند که افراد سودجو از طریق رسیدهای باطله عابربانک‌ها، اقدام به فریب مسئولان بانک‌ها کرده و از این طریق مبالغ قابل‌توجهی به دست می‌آورند. در این شیوه اشخاصی با پرسه‌زدن اطراف عابر بانک‌ها اقدام به جمع‌آوری کاغذهای باطله رسید مشتریان می‌کنند. این اشخاص به روش ماهرانه‌ای با مسئولان در بانک‌ها تماس گرفته و از طریق شماره‌حساب افراد با شگردهای خاص و استفاده از ادبیات بانکی مناسب، اقدام به دریافت اطلاعات حساب افراد می‌کنند. در مرحله بعدی این افراد کلاه‌بردار نسبت به تهیه مدارک جعلی به نام این افراد اقدام می‌کنند. پس از انجام این کارها با مراجعه به بانک می‌توانند مقادیری پول از حساب افراد دریافت کنند. لذا شهروندان باید توجه داشته باشند که پس از استفاده از خودپردازها، حتی‌الامکان از دریافت رسیدهای کاغذی خودداری کرده و در صورت ضرور رسید بانکی خود را در سطل‌های زباله کنار خودپردازها نریزند یا اینکه اطلاعات آن را به‌خوبی نابود کنند.
- روش دیگر متداول در میان کلاه‌برداران، سوءاستفاده از ناآگاهی افراد بی‌سواد یا کم‌سواد است که در این روش خصوصاً در اواخر ماه که زمان واریز یارانه یا حقوق بازنشستگی به‌حساب‌هاست، افراد شیاد در نقش اشخاص خیرخواه و دلسوز با پرسه زدن در اطراف دستگاه‌های خودپرداز با جلب اعتماد قربانیان تقاضای کمک به آن‌ها را می‌کنند، لذا با آگاهی از رمز حساب قربانی، اقدام به انتقال وجه به‌حساب‌های دیگر می‌کنند یا در مواردی اقدام به جابه‌جایی کارت عابربانک قربانی باکارت مشابهی از همان بانک که از نظر ظاهری تفاوتی با کارت بانکی قربانی ندارد، کرده و کارت افراد را به سرقت برده و تا زمان متوجه شدن فرد از جابه‌جا شدن کارت بانکی وی با دیگری، اقدام به خالی کردن حساب‌های افراد می‌کنند لذا توصیه می‌شود افراد تا حد امکان از سپردن کارت‌های بانکی و رمز آن به افراد ناشناس به‌شدت اجتناب کنند و عملیات بانکی را توسط اشخاص مورد اعتماد انجام دهند.
- شیوه دیگری که در روزگار فعلی بسیار متداول شده است، بدین شرح است که افراد سودجو با مراجعه به افراد حاضر در کنار دستگاه‌های خودپرداز با این ادعا که در آن روز به‌اندازه سقف مجاز از حساب برداشت کرده و قادر به برداشت بیشتر نیست، تقاضا می‌کند تا مبلغی را به‌حساب فرد واریز کرده و آن شخص با دریافت پول نقد، به وی پرداخت کند که فرد قربانی غافل از آنکه کارتی که در دست فرد است مسروقه بوده و پول از حساب یک کارت سرقتی وارد حساب وی می‌شود، با انگیزه ترحم و دلسوزی خود را قربانی حیله کلاه‌برداران می‌کنند، لذا توصیه می‌شود در این موارد که شناختی از فرد تقاضاکننده ندارند اقدام به پرداخت پول به آن‌ها ننمایند.
- شیوه دیگر شیادان رایانه‌ای، بدین نحو است که از طریق تماس یا ارسال پیامک مدعی برنده شدن افراد در قرعه‌کشی می‌گردند که درنتیجه با کشاندن افراد به‌پای دستگاه‌های خودپرداز به روش ماهرانه‌ای به اطلاعات حساب قربانیان دسترسی پیدا کرده و نقشه شوم خود را عملی می‌سازند، لذا به افراد توصیه می‌شود چنانچه با چنین تماس‌ها یا پیامک‌های مشکوکی مواجه شدند ضمن اطلاع دادن به دستگاه‌های ذی‌ربط ازجمله پلیس فتا تا از طریق پایگاه‌های اطلاع‌رسانی معتبر صحت خبر را احراز نکردند به افراد اعتماد نکرده و از سپردن اطلاعات حساب خود به آن‌ها خودداری کنند و در نظر داشته باشند جهت واریز وجه به‌حساب آن‌ها برفرض صحت موضوع، نیازی به دادن رمز حساب خود به فرد تماس‌گیرنده نیست. اگرچه شیوه‌های شیادان روزبه‌روز درحال‌توسعه است لکن اعمال آن‌ها نیز از دید قانون‌گذاران ما پنهان نمانده و با توجه به فاصله گرفتن کلاه‌برداری‌های نوین از شکل سنتی سابق، قانون‌گذار ایران به ماده یک قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا، اختلاس و کلاه‌برداری بسنده نکرده و موضوع کلاه‌برداری‌های رایانه‌ای را در ماده 13 قانون جرائم رایانه‌ای جرم‌انگاری و مجازات سنگینی برای شیادان و کلاه‌برداران تعیین کرده است، لکن این مختصر نوشته از باب ضرب‌المثل معروف «پیشگیری بهتر از درمان» جهت کاهش تعداد قربانیان این دسته از جرائم ارائه شد. امید است افراد با به‌کارگیری توصیه‌ها تا حد امکان از شیوع این جرائم خودداری کنند.
منبع: روزنامه جوان
