بانک مرکزی خیلی جدی از وام کارتی اعتباری دستوری حمایت می‌کند

در روزهای پرتب‌وتاب مهرماه، بانک مرکزی ایران خیلی جدی می‌خواهد وام کارتی اعتباری دستوری‌اش را جا بیندازد و برای همین، امروز هم خبرنگارها را جمع کرده بود که از مزایای طرحی بگوید که در هیچ کجای دنیا سابقه ندارد. این روزها بانک مرکزی طرح‌های عجیبی دست گرفته که هیچ کدام در هیچ کجای دنیا سابقه ندارد که یک بانک مرکزی به سراغ انجام آنها برود. از طرح عجیب بیلبوردهای بانک مرکزی بگیر تا همین طرحی که نام آن را هر چیزی می‌توان گذاشت جز کارت اعتباری. کارت اعتباری در همه جای دنیا معنای مشخص خودش را دارد و در تمام این سال‌ها، راه پرداخت بر اهمیت توسعه آن تاکید کرده است. اما امروز با اجرای اشتباه و ناقص یک ایده مجبوریم جلوی واژه‌ای بایستیم که از معنا تهی شده است. به طرز عجیبی مدیران بانک مرکزی تسهیلات خرد را با کارت اعتباری مقایسه می‌کنند و از این می‌گویند که کارت اعتباری قرار است جایگزین تسهیلات خرد شود. در دنیا شرکت‌های خصوصی و بانک‌ها انواع کارت‌های اعتباری صادر می‌کنند که داستان مفصلی دارد و فعلا اینجا قرار نیست آن را توضیح دهیم. البته با جست‌وجویی در راه پرداخت مطالب مفصلی درباره کارت اعتباری وجود دارد. در دانشنامه پرداخت و بانکداری الکترونیکی هم چیزهایی درباره آن هست. چند روز پیش هم رسول قربانی مطلبی در ماهنامه پیوست نوشته و مدل‌های کارت اعتباری در دنیا را توضیح داده بود.

حیدری که اخیرا معاون نظارتی بانک مرکزی شده است در کنفرانس خبری امروز با تشکر از رسانه ها برای انعکاس مناسب اخبار طرح کارت اعتباری، گفت:

بانک مرکزی از دقت نظر رسانه‌ها به مسائل اقتصادی روز استقبال می کند و بر این اساس از انتقادات و نیز پیشنهادات مطرح شده در رسانه‌ها برای بهبود این طرح استفاده می شود.

احتمالا بانک مرکزی این «دقت نظر» را در برخی رسانه‌ها ندیده یا شاید کمی بابت انتقادهای صریح آنها از طرح‌های عجیب راضی نبوده که ترجیح داده این بار کسی از رسانه‌های منتقد آنجا نباشد و این در حالی است که برخی رسانه‌ها در سال‌های گذشته صدها مطلب تخصصی درباره کارت اعتباری نوشته‌اند. منتقد خوب منتقد غایب است. بماند!

 

کارت اعتباری! خود گویی و خود خندی!

بانک مرکزی می‌گوید:

اجرای طرح کارت اعتباری مرابحه موجب ترویج معاملات بازرگانی در میان عموم مردم، افزایش ضریب نفوذ تسهیلات خرد در جامعه، افزایش تقاضای کل و رونق اقتصاد می شود.

انشاالله. پیش از این هم قرار بود طرح‌هایی مانند کارت اعتباری خرید کالای ایرانی موجب خیلی چیزها شود که خبری نشد. در نهایت هم در آخرین مورد نعمت‌زاده گفت که طرح کارت اعتباری خرید کالای ایرانی شکست خورده است.

حیدری این اقدام را جایگزینی مناسب برای تسهیلات خرد خواند و  گفت:

با صدور کارت‌های اعتباری، فرایند اعطای تسهیلات خرد به آحاد مردم تسهیل می شود و با این ابزار از مراجعه مکرر مردم به بانک‌ها، صدور فاکتور و یا انجام برخی معاملات صوری جلوگیری خواهد شد. همچنین اعطای کارت‌های اعتباری به شهروندان، فرایند اداری بانک‌ها را کوتاه خواهد کرد.

معاون نظارتی بانک مرکزی با اشاره به فراگیر بودن کارت‌های اعتباری در سایر کشورهای دنیا گفت:

سالهاست که اعطای کارت‌های اعتباری در سایر نقاط جهان اجرا شده است اما متأسفانه در کشور ما به علت ضعف زیرساخت‌ها و برخی مسائل حقوقی این امر دیرتر محقق شد. بر این اساس بانک مرکزی تلاش کرده است با مد نظر داشتن تجربیات سایر کشورها و تجارب کشورمان در صدور سایر کارت‌های اعتباری طی سال های گذشته، این طرح از نقایص کمتری برخوردار باشد.

البته حیدری نگفته است که در کدام کشور بانک مرکزی دنبال صدور کارت رفته است. فرقی هم نمی‌کند: اعتباری، نقدی یا هدیه!

این مقام مسئول با تأکید بر اینکه دستورالعمل‌ها و بخشنامه‌های لازم این طرح به شبکه بانکی ابلاغ شده است، تصریح کرد:

بانک مرکزی در حال حاضر بخشنامه‌ها و دستورالعمل های طرح کارت اعتباری را به شبکه بانکی ابلاغ کرده و شبکه بانکی کشور از آمادگی لازم برای اجرایی کردن این طرح برخوردار است.

هنوز برخی تصور می‌‌کنند با بخشنامه می‌توان تغییر ایجاد کرد. سوالی که وجود دارد این است که چرا تا امروز بانک‌های کشور از کارت اعتباری استقبال نکردند و دقیقا چه چیزی تغییر کرده که بانک‌ها امروز از این طرح استقبال کنند؟

وی رواج کارت های اعتباری را فرایندی زمان بر دانست و گفت:‌

تاکنون مدت زمان کوتاهی از اجرایی شدن این طرح می گذرد و باتوجه به این امر قضاوت در مورد عملکرد بانک‌ها در صدور کارت‌های اعتباری را باید به آینده موکول کرد. تاکنون و براساس برآوردها حدود 20 هزار کارت ظرف مدت چند روز ابتدایی عملیاتی شدن این طرح صادر شده است و باتوجه به پیش بینی‌های صورت گرفته امید است طی یک سال آینده عموم مردم از این طرح استقبال کنند.

معاون نظارتی بانک مرکزی از نظارت و رصد دقیق این بانک بر اجرای این طرح خبر داد و گفت:

یکی از اولویت‌ها و سیاست‌های اعتباری بانک مرکزی، اعطای تسهیلات به آحاد مردم است. بر این اساس این بانک در نظر دارد، آمار میزان تخصیص منابع خرد از طریق کارت‌های اعتباری به مردم را دریافت کند و در این زمینه هر یک از بانک‌ها که از عملکرد بهتری مناسبی برخوردار باشد رتبه بالاتری را از سوی بانک مرکزی دریافت خواهد کرد. در هر حال و باتوجه به اینکه بانک‌ها دراین طرح از منابع خود استفاده می کنند، مشارکت پایین آنها ممکن است ناشی از کمبود منابع‌شان باشد.

درباره بحث رتبه‌بندی هم که مدتی است در بانک مرکزی مطرح شده و هرچند وقت یک‌بار خبری از آن به گوش می‌رسد پیش از این بارها نوشته و گفته بودیم که معلوم نیست بانک مرکزی چه اصراری دارد به طرح‌هایی ورود کند که در دنیا کسب‌وکارهای خصوصی آنها را انجام می‌دهند.

 

چرا همه از روز اول به فکر نقد کردن این کارت‌ها هستند؟

وی با اشاره به سازکارهای نظارتی برای جلوگیری از تخلف در این طرح، گفت:

آیین نامه‌ بانک مرکزی در این قسم موارد شفاف است و باتوجه به اینکه کارت‌های اعتباری مرابحه تنها برای خرید کالا و خدمات تعبیه شده‌اند، بنابراین امکان نقدشوندگی برای آنها وجود ندارد. البته باید توجه داشت تبانی میان پذیرنده و دارنده کارت، نمره منفی، به همراه خواهد داشت و هزینه‌های مالیاتی برای فروشندگان در نظر گرفته خواهد شد. همچنین در صورتی که صاحبان کارت‌ها به موقع تسویه حساب نکنند، با صدور اخطار و اقدامات قانونی برای دارنده کارت و در مواردی ابطال کارت مواجه خواهند شد.

حیدری در ادامه با بیان اینکه اعطای کارت‌های اعتباری موجب رشد نقدینگی نمی شود، گفت:

منابع تخصیصی کارت‌های اعتباری از کل اعتبارات شبکه بانکی تأمین می شود و در نتیجه این امر موجب رشد نقدینگی در کشور نخواهد شد.

معاون نظارتی بانک مرکزی، طرح کارت اعتباری مرابحه را طرحی اثرگذار در اقتصاد ملی عنوان کرد و گفت:

در این طرح به رونق اقتصاد ملی توجه شده است و استفاده از کارت برای خرید کالاهای خارجی منافاتی با اهداف ملی نخواهد داشت چرا که کالاهای خارجی نیز از مبادی قانونی وارد شده و فروشنده آن بابت این کالا، مالیات پرداخت می کند.

این در حالی است که پیش از این همین بانک مرکزی از طرحی رونمایی کرد به نام طرح کارت اعتباری خرید کالای ایرانی. حالا می‌توان نام این یکی را گذشت طرح کارت اعتباری خرید کالای ایرانی و خارجی. همین‌طور ادامه بدهیم در آینده نزدیک به این ترکیب همین‌طور اضافه و اضافه می‌شود.

 

اعتبارسنجی برای کارت اعتباری در نبود مراکز اعتبارسنجی

وی در خصوص جزئیات صدور و نحوه انعقاد قرارداد میان مشتری و بانک گفت:

در حال حاضر اعتبارسنجی و تشخیص اعطای وثیقه از سوی مشتری بر عهده بانک‌هاست. البته بانک‌ها می توانند از منابع اعتبارسنجی بانک مرکزی نیز استفاده کنند. همچنین کارت اعتباری در قالب قراردادهای متحدالشکل در بانک ها صادر می شود. همچنین نرخ سود این کارت‌ها بر اساس نرخ مصوب شورای پول و اعتبار و در حال حاضر 18 درصد است و 1 درصد برای بانک‌ها آبونمان در نظر گرفته شده است. بر این اساس ابتدا کارت‌ها از سطوح پایین برای مشتریان صادر خواهد شد و پس از آن با در نظر گرفتن سوابق اعتباری مشتریان سطح آنها ارتقا خواهد یافت.

حیدری در ادامه افزود: در کارت اعتباری مرابحه سقف فردی اعتباری هر شهروند ایرانی 50 میلیون تومان در نظر گرفته شده است و امکان اعطای تسهیلات بالاتر از این رقم وجود ندارد. بانک مرکزی برای نظارت بر اجرای صحیح این طرح امکان رصد مشتری به واسطه کدملی را فراهم کرده است. همچنین این کارت‌ها دارای مدت زمان اعتباری است و مشتری باید برای تمدید آن به بانک مراجعه کند.

این در حالی است که در دنیا این رتبه اعتباری افراد است که سقف کارت اعتباری و میزان کارمزد و سود آن را مشخص می‌کند نه این که طرحی کلی برای همه مردم پیاده کنیم.

معاون نظارتی بانک مرکزی با بیان اینکه کارت اعتباری مرابحه می تواند به توزیع خرید در تمامی ایام ماه کمک کند و رجحانی برای فروشنده تلقی شود، گفت:

امیدواریم با هماهنگی‌هایی که در آینده با اصناف و بانک‌ها صورت خواهد گرفت، بانک‌ها در یک ماه اول از مشتریان سود دریافت نکنند چرا که این کار به خرید ارزان مشتریان و رونق کسب و کار برای فروشندگان کمک می کند.

ما هم امیدواریم. واقعیت این است که هر بار که این طرح‌ها شکست می‌خورند عملی شدن طرح‌های درست را هم سخت‌تر می‌کنند.