پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
در مرور مهم‌ترین رخدادهای صنعت انفورماتیک بانکی از حال تا گذشته به نظر می‌رسد یکی از مهم‌ترین اتفاقات را بتوان مهاجرت بانک‌ها از سامانه‌های بانکداری ذکر کرد، به همین دلیل در این متن سعی دارم بر آخرین مهاجرت صورت گرفته در این حوزه یعنی مهاجرت بانک حکمت ایرانیان از سیستم شرکت بهستان موسوم به سیمیا ۵ به سامانه بانکداری متمرکز شرکت توسن که در بازار با نام تجاری نگین شناخته شده بپردازم.
لازم به ذکر است در این مقالات سعی می‌کنیم هر مهاجرت را از چند بعد بررسی نماییم، نخست دلایل مهاجرت، مدت ماندگاری سامانه قدیمی در بانک، شرکت‌های طرف مهاجرت، روش تکنیکی مهاجرت و مدت آن و در آخر دستاوردهای بانک پس از مهاجرت را به طور کامل بررسی نماییم.
الف) خلاصه وضعیت قبلی بانک:
بانک از پاییز سال ۱۳۸۹ طی برگزاری مناقصه سیستمی را خریداری نمود.
بانک از سیستم قدیمی خود برای کارهای جاری استفاده می‌نمود و در کنار آن سیستم جدید را راه اندازی نمود.
از اهداف استراتژیک بانک پرداخت حقوق پرسنل ارتش بود.
بانک گمان می‌کند که سیستم تهیه شده توانایی پوشش تمامی فرآیندهای بانکداری را دارد.
بانک انتظار اتمام فرآیند مهاجرت تا مهرماه سال ۱۳۹۰-چیزی در حدود یک سال- به صورت کامل از سیستم قدیم به سیستم سیمیا را دارد.
در این بین مدیر عامل بانک طی برگزاری مجمع آن تغییر کرده و جناب آقای دکتر عسکرزاده به سمت مدیرعاملی بانک انتخاب می‌شوند.
از برنامه‌های اعلامی ایشان، پرداخت حقوق تمامی پرسنل ارتش طی سال جاری می‌باشد. به همین جهت ایشان به مسئله مهاجرت شخصا ورود می‌نمایند.
ب) دلایل مهاجرت:
عدم توانایی پیمانکار در انجام تعهدات طی برنامه زمانبندی.
تغییر مداوم مدیر پروژه پیمانکار.
عدم توانایی ارائه سرویس بانکداری به صورت کامل به بانک.
رفتار کسب و کاری نامناسب پیمانکار.
ساختار سازمانی و سهامداری نامناسب پیمانکار.
عدم توجه پیمانکار به تعهدات مدیریت ارشد بانک.
عدم رضایت بخش مالی بانک از سرویس‌های ارائه شده.
عدم توانایی پیمانکار در مهاجرت از سیستم قدیمی به سیستم جدید طی فرآیندی یک ساله.
عدم توانایی پیمانکار در توسعه وام حکمت که برای بانک بسیار با اهمیت می‌باشد.
عدم توانایی در ارائه گزارشات مورد نیاز بانک مرکزی.
عدم توانایی در ایجاد سطوح دسترسی مناسب و روال‌های امنیتی.
ج) مهاجرت و چالش‌های روبرو:
بانک حکمت ایرانیان پس از بررسی شرکت‌های موجود در بازار و با عنایت به زمان کمی که از سال باقیمانده بود و با توجه به تجربیات موجود، شرکت توسعه سامانه‌های نرم افزاری نگین- شرکت بر‌تر سال ۱۳۸۹ از نگاه ایتا – را به عنوان پیمانکار جدید خود و سامانه بانکداری متمرکز نگین را به عنوان جانشین سامانه سیمیا ۵ انتخاب نمود، شرایط بانک حکمت ایرانیان در شهریور ۱۳۹۰، دارای ۷۰ شعبه فعال در سراسر کشور، ۱۰۰ شعبه در حال گشایش، ۱ میلیون نفر مشتری، ۵۰۰۰۰ کارت و چیزی در حدود ۱۵۰۰ نفر پرسنل می‌باشد. داراری دو سیستم فعال همزمان، سیستم سیمیا ۵ و دیگری سامانه قدیم بانک که مبتنی بر UNIX می‌باشد.
شرکت توسن قول مهاجرت از سامانه قدیم به سامانه جدید طی ۲ ماه را می‌دهد و بدین ترتیب این پروژه به صورت شبانه روزی در بانک و شرکت آغاز می‌گردد. به طور حتم موفقیت و شکست این پروژه تا حد خوبی به همکاری معاونت انفورماتیک بانک و پشتیبانی مدیریت بانک بستگی دارد.
اولین قدم برای موفقیت در هر پروژه‌ای بررسی محدودیت‌ها و تعیین استراتژی مناسب است، استراتژی مناسب برای مهاجرت کامل طی ۲ ماه، مهاجرت به صورت محصولی – نظیر مهاجرت تمامی مشتریان، مهاجرت تمامی سپرده‌ها، مهاجرت تمامی تسهیلات، کارت و… – انتخاب شده و فعالیت شروع شد. به صورت موازی نیز آموزش پرسنل بانک آغاز شد.
طی آغاز پروژه شرکت بهستان نیز چیزی در حدود ۴۵درصد به سامانه‌های فعال خود در بانک افزود که این نیز به عنوان یکی از تهدید‌ها در کنار اینرسی پرسنل در برابر تغییرات موفقیت پروژه را با ریسک همراه می‌نمود.
شرکت توسن موفق به مهاجرت کامل سامانه مشتریان سیستم UNIX به نگین طی ۱ هفته نخست پروژه شده و شعبه‌ای به صورت پایلوت برای مهاجرت سایر سامانه‌ها انتخاب شد. پس از بررسی و شناخت سیستم‌های UNIX، شرکت توسن به بررسی سیستم‌ها و داده‌های موجود در سامانه سیمیا ۵ – که تجربه مهاجرت آن سیستم به سامانه بانکداری متمرکز بنکو در بانک شهر را داشت – پرداخت.
یکی از جنبه‌هایی که بایستی در تمامی بازیگران کسب و کار به آن توجه داشته باشند، بحث رعایت اخلاق در کسب و کار می‌باشد و بایستی در همه شرایط صداقت را سرلوحه کار قرار داد، در این پروژه نیز همچون بانک شهر بایستی مجدد تمامی جداول سیمیا۵ رمزگشایی گردد، تا بتوان اطلاعات این سیستم را نیز به صورت صحیح به سیستم جدید انتقال داد،
پس از بررسی‌های صورت گرفته مشخص شد اطلاعات موجود در این سیستم به هیج عنوان قابل استناد نمی‌باشد، به علت آنکه بخش اعظمی از اطلاعات موجود دراین سیستم در سامانه UNIX بانک نیز نگهداری می‌گردید، با نظر بانک از داده‌های موجود در این سامانه صرفنظر شد.
در پایان فرآیند استقرار و مهاجرت در بانک حکمت ایرانیان از سیستم سیمیا۵ شرکت بهستان به سیستم نگین شرکت توسن طی دو ماه و به صورت موفقیت آمیز طی فعالیت شبانه روزی پرسنل توسن و بانک انجام شد.
د) دستاورد‌ها:
همانطور که بانک در جراید به صورت مکرر اعلام نموده است اقدام به تغییر کارت پرسنل ارتش پرداخته و قول مدیرعامل به فرمانده معظم کل قوا و مجمع بانک مبنی بر پرداخت حقوق پرسنل ارتش تحقق یافته است.
بانک در حال راه اندازی سامانه‌های جدیدی نظیر تلفن بانک – ارائه دهنده سرویس‌های بانکداری و پرداخت – اینترنت بانک و… می‌باشد.
بانک در حال گسترش شعب خود به ۱۷۰ شعبه و بعد از آن به ۳۰۰ شعبه می‌باشد.
بانک امکان پرداخت تسهیلات طرح حکمت به پرسنل ارتش می‌باشد.
بانک امکان دریافت گزارشات متعدد از سیستم و ارائه گزارشات مورد نیاز بانک مرکزی می‌باشد.
بانک امکان ورود جدی به بازار پول را پیدا کرده و بایستی منتظر حرف‌های تازه از ایشان باشیم.
ه) نظر مهدی رجبی مدیر پروژه مهاجرت بانک حکمت ایرانیان در شرکت توسن:
پروژه بسیار سختی بود که بدون داشتن تجربه عملی و یکدلی بین بچه‌ها حاصل نمی‌گردید، روزهای نخست برای ورود به بانک و شروع پروژه با مشکلاتی روبرو بودیم اما بعد از گذشت چند هفته و با پشتیبانی شخص آقای دکتر عسکرزاده و پس از ایشان آقای امیر شفیعی، فضای مناسبی برای کار بوجود آمد، با اینکه داده‌های موجود در سیستم بهستان به شکل مناسبی در اختیار ما قرار نمی‌گرفت اما با کمک پرسنل بانک و حمایت مدیریت موفق به دستیابی به این داده‌ها شدیم و اگر تجربه بانک شهر نبود، شاید زمان بیشتری برای مهاجرت موفق صرف می‌شد، البته ما هیچ مشکلی در مهاجرت از داده‌های سامانه قبلی بانک –UNIX – نداشتیم آن هم به علت تجربه توسن و کمک پرسنل بانک در خصوص فراهم نمودن داده‌های با کیفیت، در پایان لازم است از بخش مالی بانک نیز که در تمام فرآیند پروژه کنار ما و معاونت انفورماتیک بانک بودند نیز صمیمانه تشکر می‌نمایم.
امیر مسعود پور هاشم، کارشناس سیستم‌های بانکداری و پرداخت الکترونیک