پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
برای جبران ضرر در بازارهای مالی، چقدر باید سود کنیم؟
در بازارهای مالی، زیان بخشی اجتناب‌ناپذیر از فرایند سرمایه‌گذاری است. اما جبران این زیان‌ها، برخلاف تصور عمومی، نیازمند کسب سودی فراتر از میزان زیان است. در گزارشی به بررسی این موضوع می‌پردازیم که برای جبران درصدهای گوناگون ضرر، چه میزان سود لازم است تا سرمایه به سطح اولیه بازگردد
درک رابطه بین زیان و سود جبرانی برای سرمایه‌گذاران حیاتی است؛ چرا که زیان‌های بزرگ نه‌تنها اصل سرمایه را کاهش می‌دهند، بلکه به دلیل افت پایه سرمایه، مسیر بازگشت به نقطه اول را به‌طور تصاعدی دشوارتر می‌سازند. این واقعیت، بر اهمیت مدیریت ریسک، تعیین حد ضرر (Stop Loss) و برنامه‌ریزی دقیق سرمایه‌گذاری تأکید دارد.
فرض کنید سرمایه‌گذاری با ۱۰۰ میلیون تومان آغاز کرده‌اید و ۱۰ درصد زیان کرده‌اید. اکنون سرمایه شما ۹۰ میلیون تومان است. برای بازگشت به ۱۰۰ میلیون تومان، باید سودی بیش از ۱۰ درصد کسب کنید. به‌طور دقیق، سود لازم حدود ۱۱/۱۱ درصد است. برای محاسبه این مقدار، از فرمول زیر استفاده می‌کنیم:
این فرمول به ما می‌گوید که به ازای هر درصد ضرر، برای جبران آن به چه مقدار سود نیاز داریم. در ادامه، برای درصدهای مختلف ضرر، این مقدار سود را محاسبه خواهیم کرد:
زیان‌های کوچک (۱۰ تا ۳۰ درصد): در این محدوده، اثر ترکیب ملایم است. مثلاً برای زیان ۱۰ درصدی، با ۱۱.۱ درصد سود می‌توان سرمایه را جبران کرد که نشان‌دهنده فاصله نسبتاً کم بین زیان و سود مورد نیاز است.
زیان‌های متوسط (۴۰ تا ۶۰ درصد): با افزایش زیان، اثر ترکیب قوی‌تر می‌شود. برای مثال، زیان ۵۰ درصدی نیازمند ۱۰۰ درصد سود است؛ زیرا پایه سرمایه نصف شده است.
زیان‌های بزرگ (۷۰ تا ۹۰ درصد): در این محدوده، سود لازم به شکل تصاعدی افزایش می‌یابد. برای جبران زیان ۸۰ درصدی باید ۴۰۰ درصد سود کرد؛ یعنی سرمایه باقی‌مانده باید ۴ برابر شود.
زیان ۱۰۰ درصدی: اگر کل سرمایه از بین برود، اثر ترکیب دیگر کاربردی ندارد و امکان بازگشت دیگر وجود ندارد، چون پایه‌ای برای کسب سود باقی نمی‌ماند.
دلایل افزایش تصاعدی سود مورد نیاز
دلایل اصلی افزایش نمایی سود مورد نیاز برای جبران ضرر در بازارهای مالی به شرح زیر است:
۱. اثر مرکب (Compounding Effect):
اثر مرکب یکی از دلایل اصلی است که باعث می‌شود جبران ضررهای بزرگ نیازمند سودهای بیشتر باشد. زمانی که یک سرمایه‌گذار درصدی از سرمایه خود را از دست می‌دهد، برای جبران آن باید نه‌تنها درصد ضرر را جبران کند، بلکه باید بازده بیشتری به دست آورد تا به مبلغ اولیه سرمایه بازگردد.
به‌عبارت‌دیگر، اگر شما ۵۰ درصد از سرمایه خود را از دست بدهید، برای بازگشت به میزان اولیه، باید به جای ۵۰ درصد، ۱۰۰ درصد سود کسب کنید. چرا که پس از ضرر ۵۰ درصدی، سرمایه شما نصف می‌شود و برای بازگشت به حالت اولیه باید همین میزان نصف‌شده را دوباره به دست آورید. درواقع با کاهش سرمایه، هر درصد سود باید روی پایه کوچک‌تری محاسبه شود. در نتیجه، باید درصدهای بالاتری سود کرد تا زیان جبران شود.
۲. کاهش پایه سرمایه (Base Effect):
زمانی که ضررها زیاد می‌شوند، پایه‌ای که برای محاسبه سود باقی می‌ماند کاهش پیدا می‌کند. به این معنا که هر درصد سود که به دست می‌آید، روی یک‌پایه کوچک‌تر اعمال می‌شود. به طور مثال، اگر سرمایه اولیه ۱۰۰ میلیون تومان بوده و ۵۰ درصد ضرر کرده‌اید، اکنون ۵۰ میلیون تومان باقی می‌ماند. به منظور رسیدن به ۱۰۰ میلیون تومان، باید ۱۰۰ درصد از ۵۰ میلیون تومان سود کنید که معادل ۵۰ میلیون تومان است.
۳. غیرخطی بودن رابطه ضرر و سود:
در بازارهای مالی، رابطه بین ضرر و سود جبران‌کننده، غیرخطی است. به‌عبارت‌دیگر، جبران ضرر ۱۰ درصدی به هیچ عنوان معادل جبران ضرر ۵۰ درصدی نیست. در ضررهای بالاتر، هر واحد از سود به طور قابل توجهی سخت‌تر از واحد قبلی به دست می‌آید. به عبارتی، جبران یک ضرر ۵۰ درصدی بسیار دشوارتر از دو ضرر ۲۵ درصدی است؛ چون افزایش سود موردنیاز با هر واحد کاهش سرمایه، رشد چشم‌گیری پیدا می‌کند.
این پدیده در واقع به‌این‌علت است که وقتی درصدی از سرمایه از دست می‌رود، درصد بیشتری از سرمایه باقی‌مانده باید برای جبران آن افزایش یابد. به همین دلیل، جبران ضررهای بزرگ به سودهای بسیار بالاتری نیاز دارد.
برای کاهش اثرات زیان و اجتناب از نیاز به سودهای سنگین، سرمایه‌گذاران باید از استراتژی‌هایی مانند تعیین حد ضرر، تنوع‌بخشی به پرتفوی، مدیریت سرمایه، آموزش و تحلیل دقیق استفاده کنند.
