پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
رشد و توسعه اینترنت و سرویس‌های مرتبط با آن، همه بخش‌های زندگی را با فناوری مرتبط کرده است که در این میان، بانکداری و مسائل مربوط به امور بانکی در کانون توجه صنعت فناوری قرار گرفته است. بانکداری الکترونیک چنان گسترش یافته است که امروز بسیاری از ما بدون مراجعه به شعب مختلف بانک و تنها با یک کلیک، امور بانکی خود را در قالب برنامه‌های بانکداری آنلاین یا دیجیتال انجام می‌دهیم.
.
بانکداری دیجیتال محور کنفرانس بروکسل
موضوع بانکداری دیجیتال یا آنلاین در کشورهای توسعه‌یافته اروپایی بسیار موردتوجه قرار دارد و باوجود پیشرفت‌های چشمگیر در این زمینه، ماه گذشته کنفرانس سالانه فدراسیون بانکداری اروپا در بروکسل با محوریت بانکداری دیجیتال برگزار شد. در این کنفرانس «استونی» به‌عنوان یکی از کشورهای پیشرو دیجیتال اروپایی در زمینه بانکداری آنلاین طرح مناسبی ارائه داد. با توجه به موفقیت کشور استونی در بخش‌های مختلف فناوری ازجمله بانکداری الکترونیک، دولت بریتانیا با بسیاری از استارتاپ‌های این کشور مشارکت دارد تا از تجربه دیجیتال آن‌ها بهره بگیرد. البته این موضوع تنها منحصر به استونی نیست و کشورهای اروپای شرقی و بالتیک در این زمینه حرف‌هایی برای گفتن دارند.
.
700 میلیون کاربر بانک دیجیتال در آسیا
بانکداری الکترونیک در کشورهای آسیایی نیز از رونق مناسبی برخوردار شده است و روندی رو به رشد دارد. مردم این کشورها به بانک‌های دیجیتال و آنلاین روی خوش نشان داده‌اند و حالا دیگر بسیاری از کاربران آسیایی کامپیوترهای خانگی، تلفن‌های هوشمند، لپ‌تاپ، تبلت و… از طریق اینترنت به بانک‌ها متصل می‌شوند و بدون مراجعه حضوری، به امور خود می‌پردازند.
مؤسسه آماری و پژوهشی آمریکایی مکنزی با انجام یک نظرسنجی حدود 16 هزار نفر از کاربران مرفه در 13 بازار آسیا شامل ژاپن، هندوستان، چین و همچنین کشورهای آسیای جنوب شرقی مانند سنگاپور، مالزی، اندونزی و فیلیپین را موردمطالعه قرار داد و نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که چنین بانکداری در کشورهای توسعه‌یافته و همچنین بازارهای نوظهور آسیا حالا دیگر به امری شایع تبدیل شده است. این مطالعه همچنین نشان می‌دهد که هرروز بر تعداد کاربران بانک‌های دیجیتال در آسیا افزوده می‌شود طوری که این تعداد به 700 میلیون نفر می‌رسد. البته این رقم در مقایسه با تعداد کاربران اینترنت در آسیا که رقمی حدود یک میلیارد و 563 هزار نفر عنوان می‌شود، چندان بالا نیست و به همین دلیل هم انتظار می‌رود با ورود اقتصادهای نوظهور آسیا به این عرصه، شاهد پیشرفت بیشتر آسیا در حوزه بانکداری الکترونیک باشیم.
.
ظرفیت‌های چین
در آسیا کشورهای چین و هندوستان در زمینه بانکداری دیجیتال از دیگر کشورها پیشی گرفته‌اند طوری که در چین بانکداری آنلاین را راهکاری برای اصلاح سیستم مالی در این کشور می‌دانند. چین در زمینه تجارت الکترونیک و خریدوفروش از طریق دستگاه‌های بی‌سیم ازجمله تلفن‌های هوشمند، لپ‌تاپ و تبلت و پرداخت‌های الکترونیک (m-commerce) در جهان پیشتاز است و بازاری رو به رشد دارد. از سوی دیگر این کشور خانه شرکت بزرگ آنلاین علی‌بابا، Alipay به‌عنوان نمونه بومی سرویس PayPal و همچنین کمپانی Tencent است که هریک ظرفیتی برای توسعه بانکداری الکترونیک در این کشور محسوب می‌شوند. Tencent به‌عنوان پنجمین کمپانی بزرگ اینترنت جهان بعد از گوگل، آمازون، علی‌بابا و eBay است که بزرگ‌ترین پلتفرم تجارت الکترونیک آنلاین به آفلاین دارد. این کمپانی همچنین مالک اپلیکیشن WeChat است که می‌تواند با TenPay و WeChat Payment در پرداخت‌های الکترونیک بسیار موفق عمل کند که هریک دلیلی برای موفقیت چین در این زمینه محسوب می‌شوند.
این کمپانی در ابتدای سال جاری میلادی نیز نخستین بانک خصوصی آنلاین WeBank را راه‌اندازی کرد که مرحله آزمایشی برای توسعه بانک‌های خصوصی آنلاین در چین است. این بانک هیچ شعبه فیزیکی ندارد و در زمینه پرداخت وام نیز کارایی دارد.
.
گرایش نوظهور آسیا به بانکداری دیجیتال
البته این بدان معنا نیست که همه کشورهای آسیایی وضع مناسبی دارند و بااینکه میزان استفاده از بانکداری دیجیتال در آسیا نسبتاً بالاست ولی میزان آن در کشورهای مختلف با یکدیگر تفاوت دارد. در این میان، چین نسبت به برخی از کشورهای آسیای جنوب شرقی جایگاهی بسیار متفاوت دارد؛ کشورهایی که گاه تا 70 درصد جمعیت آن‌ها حتی به بانک‌های معمولی هم دسترسی ندارند و همچنان از پول نقد در خریدوفروش‌های خود بهره می‌گیرند، همچنین کمتر از 5 درصد آن‌ها از کارت‌های اعتباری استفاده می‌کنند. البته محققان مؤسسه مکنزی معتقدند همین بازار، یک پتانسیل بزرگ برای بانکداری آنلاین و دیجیتال آسیا محسوب می‌شود. کشورهای کمتر توسعه‌یافته با جمعیت 620 میلیون نفر که انتظار می‌رود تا سال 2020 حدود 688 میلیون وسیله بی‌سیم (تلفن هوشمند، تبلت یا لپ‌تاپ) در اختیار داشته باشند و 200 میلیون نفر نیز کاربر اینترنت شوند. همچنین انتظار می‌رود در این کشورها تا سال 2020 میلادی، 420 میلیون نفر بالاتر از طبقه متوسط باشند و تولید ناخالص داخلی آن‌ها به 4/2 تریلیون دلار برسد که هریک از این ظرفیت‌ها نشانه‌ای برای رشد چشمگیر بانکداری آنلاین و دیجیتال است. مؤسسه مکنزی 3 فاکتور رشد سریع اقتصادی، پذیرفتن فناوری (به‌ویژه افزایش ضریب نفوذ اینترنت و تلفن همراه) و شهرنشینی را در این زمینه بسیار مؤثر می‌داند و معتقد است این ویژگی‌ها می‌تواند مردم، اقتصاد و منطقه را با تجارت الکترونیک و m-commerce دگرگون کند. طوری که سنگاپور هم با در اختیار داشتن این فاکتورها یعنی بازار تجارت الکترونیک 3 میلیارد دلاری و m-commerc 2/1 میلیارد دلاری در زمینه بانکداری الکترونیک بسیار موفق عمل کرده است.
در آسیا، ضریب نفوذ بانکداری آنلاین در اندونزی، فیلیپین و ویتنام به طرز قابل‌توجهی پایین است و در مقابل، این ضریب نفوذ در کره جنوبی، استرالیا و سنگاپور بسیار بالاست هرچند کشوری مثل اندونزی تعداد کاربران آن از سال 2010 تاکنون بسیار افزایش داشته است. مطالعات مؤسسه مکنزی همچنین نشان می‌دهد در فاصله سال‌های 2011 تا 2014 استفاده از کانال اینترنت برای انجام امور بانکی رو به رشد بوده است و بانکداری دیجیتال معنای دیگری پیدا کرده است. در این مدت تعداد افرادی که در کشورهای توسعه‌یافته آسیا از اینترنت کامپیوترهای خانگی یا تلفن‌های هوشمند خود برای انجام امور بانکی استفاده می‌کنند 6/1 برابر شده است درحالی‌که این رقم در کشورهای آسیایی دارای اقتصاد نوظهور 3/3 درصد رشد داشته و این موضوع نشان از توجه ویژه مردم به بانکداری دیجیتال دارد.
مطالعات این مؤسسه همچنین نشان می‌دهد که هرچند استفاده مداوم کاربران کشورهای توسعه‌یافته آسیا از اینترنت از کانال‌های سنتی پیشی گرفته است، اما در کشورهای دارای اقتصاد نوظهور آسیا هنوز روش‌های سنتی‌تر به‌ویژه ATM ها یا دستگاه‌های خودپرداز غالب هستند هرچند میزان استفاده از تلفن هوشمند و کامپیوتر برای امور بانکی، نسبت به سال 2011 حدود 5 برابر شده است. همچنین در آسیا تعداد مراجعه به شعبه بانک‌ها در 2014 نسبت به 2011 کاهش چشمگیری داشته است.
.
افزایش کاربران بانک‌های دیجیتال در استرالیا
در استرالیا نیز یک نظرسنجی از 50 هزار مشتری بانک انجام شد که نشان داد در این کشور نیز جمعیت قابل‌توجهی از مشتریان بانک‌ها به‌سوی بانک‌های دیجیتال و آنلاین سوق داده شده‌اند و نیازهای خود را از طریق اینترنت برطرف می‌کنند. این تحقیق نشان می‌دهد که تعداد کاربران بانک‌های دیجیتال از 6/58 درصد در سال 2013 به 2/62 درصد در سال 2015 رسیده که رقمی قابل‌توجه و چشمگیر است و در این میان تلفن‌های همراه، تبلت و لپ‌تاپ‌ها بیشترین نقش را داشته‌اند. این، بدان معناست که در کشورهایی که مردم وقت کافی ندارند در هرلحظه از شبانه‌روز به بانک خود دسترسی داشته و با استفاده از شاهراه اینترنت مشکل خود را حل کرده‌اند. از سال 2013 میزان استفاده مردم استرالیا از وسایل بی‌سیم برای انجام امور بانکی 4/7 درصد افزایش داشته و 3/32 درصد شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی عنوان کردند که هنوز از روش‌های سنتی و مراجعه به بانک‌ها و دستگاه‌های خودپرداز استفاده می‌کنند که البته این رقم در سال 2013 حدود 5/35 درصد بود. به همین ترتیب تعداد مشاوران بانکی نیز از 4/8 درصد به 6/6 درصد در سال جاری کاهش یافته است.
رشد و توسعه بانکداری دیجیتال در آسیا مسئله‌ای بود که انتظار آن می‌رفت ولی چند فاکتور باعث شتاب بخشیدن به این موضوع شد که از آن می‌توان به رشد سریع در اینترنت، رشد در تجارت الکترونیک و افزایش ضریب نفوذ تلفن‌های هوشمند در آسیا اشاره کرد. البته این به معنای از بین رفتن و بی‌توجهی به بانک‌های معمولی و دستگاه‌های خودپرداز نیست و هنوز حتی در کشورهای پیشرفته آسیایی نیز همچون سایر نقاط جهان، مشتریان بانک‌ها باوجوداینکه بسیاری از کارهای خود را از طریق اینترنت و شبکه انجام می‌دهند ولی یک‌سوم مردم حداقل هرماه یک‌بار برای انجام اموری همچون وام‌های بانکی، سرمایه‌گذاری، بیمه عمر و… به شعب بانک‌های خود مراجعه حضوری دارند.
در جست‌وجو درباره وضعیت بانکداری دیجیتال ایران نیز طبق گزارش مؤسسه Nilson که اواخر خرداد سال جاری منتشر شده است، وضعیت بانکداری در ایران به دلیل پایین بودن سرعت اینترنت و هزینه بالا چندان مطلوب نیست و در جایگاه بیست و ششم جهان قرار دارد.
منبع: آی تی ایران