پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
استفاده از کاغذ برای ارائه پول تبدیل به این ایده شد که علائم می‌توانند برای نشان دادن طلا و نقره استفاده شوند ضمن اینکه بازهم قابلیت تبدیل به همان فلزهای پرارزش را دارند. پول کاغذی قابلیت حمل و استفاده‌ی آسان‌تری نسبت به فلزهای سنگین پرحجم دارد. پذیرش عمومی پول کاغذی بستگی به اطمینان و اعتقاد عمومی به توانایی و صلاحیت نهادهای مجاز در میزان ثبات، قابلیت اعتماد و در دسترس بودن آن‌ها دارد. پول کاغذی اطلاعاتی در مورد طلا و نقره‌ای است که مشاغل می‌توانند از آن‌ها برای انجام تراکنش‌های بازرگانی بدون نیاز به حمل مقدار زیادی فلز استفاده کنند. پذیرش عمومی ارز و پول بستگی به اعتماد آن‌ها به اطلاعات موجود در کاغذها دارد که قابلیت تعویض آن‌ها را با فلزهای فی‌النفسه باارزش بیان می‌کند.
در اصل بدون اعتماد، پول کاغذی فقط کاغذی است که ارزش آن با برگ‌های در باد یکسان خواهد بود. وقتی عموم به این موضوع که پول کاغذی دارای ارزش است معتقد بودند، بانک‌ها کاغذها را همانند فلزهای باارزش محافظت می‌کنند. به بیانی دیگر موقعی که مشتریان پول‌های خود را در بانک‌ها می‌گذارند همانند زمانی که طلا بودند با تهدیداتی مواجه هستند.
حمل حجم زیاد پول نقد حتی با واحدهای درشت پولی غیرعاقلانه به نظر می‌رسد. اثرات این امر نامناسب از طریق ایجاد چک‌ها که شامل اطلاعات شناسایی صاحب حساب است کاهش می‌یابد. اطلاعات حساب فقط شناساننده است که به اطلاعات دفتر حساب حاصل از تراکنش‌های نقدی و چکی مشتری گره‌خورده است. در پول کاغذی ارزش آن توسط واحد و مقداری که صادرکننده آن روی آن چاپ کرده است مشخص می‌شود درحالی‌که در چک مشتری ارزش آن را به‌طور شخصی وارد می‌کند و شخص پذیرنده چک مجبور به اعتماد به صادرکننده چک و امضای او است.
از زمانی که پول و چک محبوبیتشان افزایش یافته است جرائمی مرتبط با آن‌ها نیز کشف شده است که می‌تواند صحت و سلامت آن را از طریق ایجاد کپی‌ها (جعل) یا انجام کلاه‌برداری به‌وسیله جعل هویت شخصی دیگر به‌جای امضای کننده چک به خطر بیندازد. پول و چک‌ها هنوز در پشت قفس‌های فلزی و دیوارهای سنگی محافظت می‌شوند ولی ایمنی صحت محتوا از عیارسنجی متالوژیکی و فلزی به عیار سنجی اطلاعاتی مبدل شده است. تست صحت اطلاعات بر پول و چک از پشت دیوارهای بانک به مکان‌های انجام تراکنش جایی که فروشنده به خاطر بازرسی پول و صحت آن‌ها و همچنین تأیید هویت امضای کننده آن شارژ می‌شود، انتقال یافته است. فروشندگان به‌طور فیزیکی پول‌ها و اطلاعات اعتباری شخص صادرکننده چک را برای مشخص کردن تقلبی بودن آن‌ها مورد آزمایش قرار می‌دادند ولی امروزه فروشندگان می‌توانند فوراً و به‌طور ارتباطات الکترونیکی اعتبار اطلاعات میزان تراکنش‌ها را مشخص کنند.
بر طبق تعریف بانک مرکزی اروپا پول الکترونیکی عبارت است از اندوخته‌ای الکترونیکی از بهای پولی بر سرویس‌های تکنیکی که به‌طور گسترده‌ای برای انجام پرداخت بدون لزوم نقش حساب بانکی در تراکنش استفاده می‌شود ولی به‌عنوان ابزار حامل از پیش پرداخته‌شده عمل می‌کنند. پول الکترونیکی به نوع‌های مختلفی به‌نام‌های اسکناس دیجیتالی، سکه دیجیتالی، سکه‌های رقمی‌شده (digitized coins)، اسکناس الکترونیکی و چک‌های الکترونیکی اطلاق می‌شود. این فرم‌های پول الکترونیکی می‌توانند توسط مخابره از کامپیوتری به کامپیوتری دیگر و توسط مشتری و کسب‌وکارها بیرون از سیستم‌های بین‌المللی عمومی بانکی انتقال یابد.
.
2. پول الکترونیکی و ویژگی‌های الگویی آن
پول الکترونیکی، پول هم‌وزن ضبط‌شده الکترونیکی بر کارت‌های ارزش نگهداری شده (stored-value) است. این کارت‌ها، کارت‌های هوشمندی هستند و دارای ریزپردازنده‌هایی هستند که در آن‌ها جایگذاری شده و می‌توانند ارزش‌های پولی را در خود نگهداری کنند. فرم دیگر پول‌های الکترونیکی، پول شبکه‌ای است «نرم‌افزاری که اجازه انتقال بها از طریق شبکه‌های کامپیوتری به‌خصوص اینترنت را می‌دهد». پول الکترونیکی همانند چک‌های مسافرتی، مطالبات شناور بر بانک‌های خصوصی و یا دیگر مؤسسات مالی هستند که به هیچ حساب خاصی مرتبط نیستند. این پول توسط مؤسسات خصوصی و عمومی که در جهان توسعه‌یافته‌اند صادر می‌شوند و این نگرانی را در مورد توانایی آینده بانک‌ها در تأمین هدف‌های پولی افزایش می‌دهد.
الگوهای متفاوتی از پول الکترونیکی گسترش یافته است که به‌صورت قابل‌ملاحظه‌ای دارای خصوصیاتی متفاوت هستند. اول اینکه محصولات پول الکترونیکی در پیاده‌سازی‌های تکنیکی خود متفاوت‌اند. برای نگهداری ارزش‌های از پیش پرداخته‌شده، الگوهایی بر پایه کارت که نیاز به سخت‌افزارهای کامپیوتری مخصوص و قابل‌حمل دارند ایجادشده‌اند و معمولاً تراشه‌های ریزپردازنده‌ای در کارت‌های پلاستیکی جایگذاری شده‌اند که الگوهای بر پایه نرم‌افزارهای مخصوصی که به کامپیوترهای شخصی نصب‌شده‌اند، استفاده می‌کنند.
دوم، مدیریت سازمانی ممکن است متفاوت باشد. به‌طورمعمول 4 نوع تأمین‌کننده سرویس در عملیات‌های پول الکترونیکی شرکت دارند. صادرکنندگان پول الکترونیکی، اپراتورهای شبکه، فروشندگان سخت‌افزار و نرم‌افزار و تسویه‌کنندگان تراکنش‌ها.
سوم، محصولات و تولیدات متفاوتی که در راه انتقال بها وجود دارد. بعضی از الگوهای پول الکترونیکی اجازه انتقال مستقیم میزان الکترونیکی از حساب خریدار به حساب دیگری بدون دخالت طرف سومی مثل صادرکنندگان بهای الکترونیکی را می‌دهند.
چهارم، مباحثات مربوط به انتقال‌پذیری و ضبط تراکنش‌هاست. بسیاری از الگوها بعضی از جزئیات تراکنش‌ها میان مشتری و فروشنده را در پایگاه داده مرکزی خود ثبت می‌کنند که قابلیت کنترل را خواهند داشت؛ و درنهایت در بسیاری از الگوهای پول الکترونیکی که امروزه گسترش‌یافته‌اند و یا در حال تست شدن هستند، بهای نگهداری شده در سیستم‌ها فقط به پول‌های ملی تخصیص داده‌شده‌اند و این احتمال وجود دارد که میزان‌ها و پرداخت‌ها به چندین واحد پول ملی انجام شوند.
پول الکترونیکی که از طریق تبدیل اسکناس و بینش‌های سرمایه‌گذاری ایجاد شوند، منابع پولی را تغییر نداده و ثبات قیمتی نیز درخطر نخواهد بود. اگر پول الکترونیکی درنتیجه اعتبار و صادرکنندگان خصوصی ایجاد گردد، صادرکنندگان به تأمین مقدار اضافی پول الکترونیکی به شرطی که تفاوت میان بهره و سود موجود بر اعتبارات مالی و بهره‌ای که برای پول الکترونیکی وجود دارد و نیز اگر ریسک حق‌العمل اعتبارات مالی، تهیه و تدارک سرویس‌های پرداخت و همچنین هزینه سرمایه‌گذاری را پوشش دهد، تشویق می‌شوند. ریسک صدور بیش‌ازحد پول الکترونیکی توسط 2 فاکتور محدود می‌شود که هزینه صدور پول الکترونیکی را افزایش می‌دهد و درنتیجه منبع آن را محدود می‌کند. فاکتور اول عبارت است از اینکه در محیط رقابتی توازن پول الکترونیکی می‌تواند دارای تاوان باشد. فاکتور دوم که بسیار مهم‌تر است نیازهای قابلیت امتناع است که می‌تواند صادرکنندگان را مجبور به تصرف پول بانک مرکزی کند. از راه‌های دیگری که صدور بیش‌ازحد را محدود می‌کند نیاز به تسویه سریع توازن پول الکترونیکی در بانک مرکزی است.
یکی دیگر از مباحث پایه‌ای این است که توسعه پول الکترونیکی نباید عملکرد روان سیستم‌های پرداخت را درخطر قرار دهد. پول الکترونیکی، تکنولوژی را پیشنهاد می‌دهد که اجازه حصول سودی کارآمد در استفاده از وسیله‌های پرداخت را اجازه می‌دهد. اگرچه این مزیت فقط وقتی مشخص می‌شود که حفاظتی مناسب برای مطمئن ساختن از اینکه پول الکترونیکی محصولی قابل‌اعتماد و پذیرفته‌شده توسط همه کاربران است، انجام شود.
الگوهای پول الکترونیکی موجود به دو گروه سیستم‌های آنلاین و سیستم‌های آفلاین تقسیم‌بندی می‌شوند. در سیستم‌های آنلاین مداخله بانک و یا مراجع مربوطه برای هر تراکنشی لازم است درحالی‌که در سیستم آفلاین پرداخت به‌صورت مستقیم بین مشتری و فروشنده انجام می‌شود. پول الکترونیکی کامل، به‌صورت آفلاین، ناشناس، انتقال به‌صورت همتا به همتا، مستقل از مکان و سرویس‌ها، قابلیت تقسیم به هر بها و امنیت در برابر کپی کردن و استفاده دوباره خواهد بود. رسیدن و نزدیک شدن به همه خصوصیات ذکرشده نیاز به معرفی معادلات ریاضی بسیار پیچیده به‌علاوه‌ی ترافیک شبکه‌ای سنگین دارد، در این حالی است که پیاده‌سازی آن نیز به‌صورت ناکارآمد و دارای ریسک خواهد بود.
سیستم‌های آفلاین راه‌حل‌های متفاوتی با سکه‌های الکترونیکی قابل‌تقسیم و غیرقابل‌تقسیم پیشنهاد می‌دهد که در هر دو حالت مسائلی وجود دارد. مشکل اول افزایش پیچیدگی الگو است که بر کارآمدی سیستم تأثیر می‌گذارد و آن‌ها را برای پیاده‌سازی، فهم و اشکال‌زدایی بسیار مشکل می‌کند. دومین مشکل تشخیص احتمال پرداخت دوباره همراه با همان بهای الکترونیکی است که به‌صورت غیرهمزمان انجام می‌شود. به بیانی دیگر تراکنش‌های فریب آمیز می‌توانند در حالت آفلاین و به‌صورت موفقیت‌آمیزتری انجام شوند و تشخیص اینکه از بهایی استفاده دوباره شده است بعد از ارتباط با پایگاه داده مرکزی منبع انجام می‌شود.
.
2-1. سکه‌های الکترونیکی با بهای ثابت در برابر سکه‌ها با بهای متغیر
اسکناس به‌صورت پیش‌فرض از واحدهای پایه بدون قابلیت تقسیم برای تسهیل حسابداری تشکیل شده است و چون پول نقد به‌طور سنتی توسط سکه‌ها پیاده‌سازی می‌شود، بهایی ثابت را ارائه می‌دهند.
.
ساختار پایه‌ای سکه‌های الکترونیکی از 3 قسمت تشکیل شده است:
- اطلاعات اصلی سکه‌های الکترونیکی مثل بهای آنکه کوچک‌ترین واحد پولی ممکن است، واحد پول و …
- اطلاعات لازم برای شناسایی و تأیید اعتبار امضا و ارزش آن
- مدار شمارشگر سکه خارج از قسمت امضاشده مستقر است و هنگام چرخش سکه الکترونیکی تغییر می‌کنند.
.
مزیت اولیه پول‌های الکترونیکی بها متفاوت، راحتی آن‌هاست که اجازه انجام پرداخت با بهایی دقیق و محدودیت مقداری تبادل اطلاعات در داخل تراکنش را می‌دهد. اگرچه که برگشت و استرداد این سیستم‌ها به‌طورمعمول نیازمند ارتباط آنلاین برای تصدیق هویت، تأیید اعتبار و اهداف ایمنی برای جلوگیری از پرداخت دوباره است. از طرفی دیگر سکه‌ها با بهایی ثابت را می‌توان از طریق ساختارهای مستقلی کنترل کرد که در ضمن این قبیل سکه‌ها دارای تعدادی مزیت و عیب نیز می‌باشند.
.
از مزیت‌های آن‌ها می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
1. فرآیندهای انتقال و نگهداری مستقل و ساده
2. صادرکنندگان پول الکترونیکی همیشه قابل‌شناسایی هستند.
3. دارای ساختاری آشکار و مفتوح و قابل‌حمل است.
4. به دلیل ساختار مستقلی که دارند، اصلیت و صحت آن در هر نقطه از چرخه زندگی خود قابل‌ردیابی هستند.
.
اما از معایب سکه‌ها با بهای ثابت نیز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. پرداخت مقداری دقیق ممکن است در بعضی موارد با شکست مواجه شوند، مگر آنکه بهاهای ثابت به‌صورت کوچک‌ترین واحدهای ممکن تنظیم شوند.
2. اندازه کیف‌های الکترونیکی در حال افزایش است از زمانی که هر سکه دارای ساختمان داده‌های مستقل است.
3. ممکن است برای تکمیل پرداخت نیاز به چندین بار مبادله پول باشد، ازآنجایی‌که مبادله بیشتر از یک سکه برای تکمیل پرداخت نیاز است.
.
3. الگویی بدون نیاز به گواهینامه و چند بانکی بر مبنای امضای گروهی
پول‌های الکترونیکی که فقط توسط یک بانک منتشر می‌شوند، بیشترین سهم از الگوهای پول الکترونیکی را به خود اختصاص می‌دهند، گرچه که ممکن است در کسب‌وکار واقعی بانک‌های بیشتر و متنوع‌تری درگیر باشند. پول الکترونیکی با الگوی یک بانک گسترش کاربرد پول الکترونیکی را محدود می‌کند. برای مواجهه با این مشکل الگویی در نظر گرفته می‌شود که در آن چندین بانک بر اساس الگوی امضای گروهی کارآمد نقش دارند. این الگو در مواقعی که حساب‌های خریدار و فروشنده به بانک‌های متفاوتی متعلق باشد و طرف سوم مورد اعتمادی موجود نباشد، کاربرد خواهد داشت. فضای این الگو پذیرای رمزنگاری کلید عمومی بر پایه ID و برای ساده‌سازی فرآیند مدیریت کلید و بدون نیاز به گواهینامه و تأییدیه نیز است. الگوی امضای گروهی به هر عضو گروه این اجازه را می‌دهد که از طرف گروه امضا کند و هرکس توانایی تأیید این امضا را با استفاده از کلید عمومی گروه دارد که البته ناشناس بودن امضاکننده حفظ خواهد شد.
جریان کاری این الگو با چندین بانک براساس الگوی Zhomg et cds, chen et ds است. فرض می‌شود چندین بانک تشکیل یک گروه می‌دهند که توسط بانک مرکزی نظارت می‌شود. هر بانک با استفاده از امضای کور گروهی در این سیستم قادر به منتشر کردن پول الکترونیکی است. به همین صورت همه مشتریان نیز گروهی را تشکیل می‌دهند. این سیستم متشکل از 4 شرکت‌کننده است که شامل بانک مرکزی (B)، بانک‌ها (Bi) مشتری که به بانک خودش متعلق است و فروشنده یا مغازه که آن‌هم متعلق به بانک خودش است. این مدل در شکل زیر نمایش داده‌شده است و شرح آن به‌صورت زیر است:
1. ثبت‌نام: مشتری اطلاعات خودش را در بانک مرکزی ثبت می‌کند. بانک مرکزی شماره‌حساب را به همه بانک‌ها زیرشاخه‌اش می‌فرستند بنابراین بانک مرکزی می‌تواند هویت مشتری را توسط محاسبه شماره‌حساب شناسایی و در مواقع پرداخت دوباره (double spending) از این امر استفاده کنند.
2. برداشت از حساب: برداشت از حساب مشتری می‌تواند پول الکترونیکی موردنظر خود را از بانک خودش (Bi) برداشت نماید.
3. پرداخت: مشتری پول الکترونیکی را به فروشنده پرداخت می‌کند.
4. واریز به حساب: فروشنده پول دریافتی از مشتری را به‌حساب بانکی خود در بانک خودش (Bj) واریز می‌کند.
5. ردیابی: موقعی که بانک فروشنده (Bj) متوجه پرداخت دوباره پول الکترونیکی می‌شود، پول الکترونیکی تسلیم بانک مرکزی شده و بانک مرکزی هویت مشتری واقعی را آشکار و از او بازخواست خواهد کرد
.
4. ریسک‌های درگیر و محافظت‌های لازم در الگوهای پول الکترونیکی
مدیریت نامناسب ریسک‌های عملیاتی و کمبود ایمنی تکنیکی پول الکترونیکی را در برابر جعل و تقلب آسیب‌پذیری می‌کند و اگر پول تقلبی قدرت ورود به چنین الگوهایی را داشته باشد منجر به افزایش این ادعا در برابر منتشرکنندگان می‌شود که دیگر هرگز توسط دارایی‌های موجود و در دسترس پشتیبانی نخواهد شد. درنتیجه صحت مالی منتشرکنندگان تهدید خواهد شد. این آسیب‌پذیری برای الگوی پولی بر پایه نرم‌افزار که به‌طورکلی و اساسی به سیستم رمزنگاری متکی هستند بسیار بیشتر است. در دنیایی که تکنیک در حال گسترش است ریسک مربوط به جعل و کلاه‌برداری هم روبه افزایش خواهد بود بنابراین سیستم‌هایی که با کمبود روش‌های تشخیص تقلب و جعل روبه‌رو هستند قادر به عملکرد مناسب و مواجه با آن نخواهد بود.
اگر واحدهای پول الکترونیکی قادر به انتقال از مشتری به مشتری بدون نیاز به ضبط تراکنش‌های زیرمجموعه مؤسسات صادرکننده و یا سیستم‌های تسویه باشند ممکن است سیستم با ریسک‌های عملیاتی با درجه بالایی روبه‌رو شود که امکان ردیابی کامل تراکنش‌ها در همه زمان‌ها وجود ندارد و درنتیجه امکان شناسایی منبع و تعداد دقیق تخلفات و جعلیات و بهاهای اشتباه که درنتیجه نقص ایمنی ناشی می‌شود وجود نخواهد داشت. حتی سیستم‌هایی که اجازه تراکنش‌های مشتری به مشتری را نمی‌دهند نیز ممکن است با نقص و یا آمیخته شدن اطلاعات انتقال داده‌شده به صادرکنندگان و یا سیستم‌های تسویه مواجه شوند که بازهم نتیجه آن عدم توانایی در ردیابی کامل خواهد بود.
انواع ریسک‌های درگیر در الگوهای پول الکترونیکی به 2 دسته ریسک‌های قابل‌سنجش و ریسک‌های غیر قابل‌سنجش تقسیم می‌شود:
ریسک‌های قابل‌سنجش عبارت‌اند از:
1. ریسک‌های اعتباری: ریسک‌هایی هستند که همکار و طرف مقابل در انجام تعهد الزامات خود در برابر موسسه با شکست مواجه می‌شود. این نوع ریسک فراوان‌ترین ریسک مربوط به فعالیت‌های بانکی است.
2. ریسک‌های تسویه پذیری: ریسک‌هایی هستند که مؤسسات به‌طور موقت قادر به پرداخت الزامات پرداختی خود به‌عنوان پرداخت دین خود بدون متضرر شدن نیستند.
3. ریسک نرخ بهره: ریسک‌هایی هستند که در اثر تغییر در نرخ بهره باعث اثرگذاری در وضعیت مالی مؤسسات به‌طور معکوس می‌شوند.
4. ریسک مبادلات خارجی: ریسک‌هایی هستند که نوسان و تغییر در نرخ مبادلات خارجی ممکن است باعث تغییرات معکوس در وضعیت مالی مؤسسات شود.
.
ریسک‌های غیر قابل‌سنجش عبارت‌اند از:
1. ریسک‌های استراتژیک: عبارت‌اند از ریسک‌هایی که اهداف استراتژیکی موسسه، اهداف کسب‌وکاری توسعه داد شده و منابع اختصاص داده‌شده برای دستیابی به این اهداف و همچنین کیفیت پیاده‌سازی آن‌ها ممکن است ثابت و سازگار نباشد.
2. ریسک‌های عملی (عملیاتی): ریسک‌هایی هستند که در اثر نقص کنترل داخلی و سیستم‌های اطلاعاتی که نتیجه‌شان برای موسسه غیرمنتظره است تعریف می‌شوند.
3. ریسک اعتبار: ریسک‌هایی هستند که شهرت یک موسسه را به دلیل اتفاقات خاصی روبه‌زوال می‌برد.
4. ریسک حقوقی: ریسک‌هایی هستند که ممکن است به دلیل چارچوب‌های قانونی نامشخص اطراف موسسه که فعالیت‌های آن را پوشش می‌دهد تأثیری معکوس به سازمان داشته باشد. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که برای مثال قوانین بازرگانی به‌طور مناسبی میان مشتری و منتشرکننده واضح نیست و همین امر باعث ایجاد اختلاف و مجادله میان آن‌ها می‌شود.
.
نتیجه‌گیری و جمع‌بندی
اطلاعات در مورد تراکنش‌ها که شامل پیوندهایی با اسم‌ها و مشخصات طرفین درگیر در تراکنش‌هاست امروزه جزئی از پول الکترونیکی است ولی این نکته با ناشناس ماندن تراکنش‌ها و پول الکترونیکی که به دنبال روش‌هایی برای تقویت آن هستند در تضاد است. پول الکترونیکی که شامل اطلاعاتی غیر از اطلاعات پولی و مالی باشد در هیچ کجا قابل‌قبول نیست. سؤالی که زمین‌های تحقیقاتی بعدی را به وجود خواهد آورد این است که چگونه می‌توان پولی الکترونیکی ایجاد نمود که برای تراکنش‌های ناشناس قابل‌قبول باشد؟
پول الکترونیکی درنهایت باعث ایجاد تحولاتی در نظام تجارتی و اقتصادی جهان می‌شود که از این موارد می‌توان به محدودسازی توانایی بانک مرکزی در کنترل تأمین کردن پول، افزایش سرعت گردش پول، متغیر ساختن صادرکنندگان و تکثیرکنندگان پول و کاهش ذخیره‌سازی آن اشاره کرد.
پول الکترونیکی با ماهیتی سیال می‌تواند سرعت گردش پول را تغییر دهد و با تغییر حجم پول، سیاست‌های پولی و اقتصادی کشورها را متحول نماید. پول الکترونیکی علاوه بر افزایش کارایی مبادلات و گسترش بانک‌های مجازي، بی‌ثباتی نظام پولی را نیز افزایش می‌دهد. باوجود کمتر بودن هزینه‌ی نقل‌وانتقال پول الکترونیکی، از سیستم بانکداري سنتی، این پول می‌تواند حداقل در کوتاه‌مدت به فعالیت‌های ارزی دامن بزند و بی‌ثباتی در بازارهاي ارز را نیز در پی داشته باشد. تأثیر پول الکترونیک بر تولیدکنندگان آن به‌صورت افزایش سرمایه‌گذاری است.
از روال‌های آتی مورداشاره در مراحل بعدی می‌توان به این مورداشاره کرد که در بسیاری از الگوهای پول الکترونیکی که امروزه گسترش‌یافته‌اند و یا در حال تست شدن هستند، بهای نگهداری شده در سیستم‌ها فقط به پول‌های ملی تخصیص داده‌شده‌اند و این احتمال وجود دارد که میزان‌ها و پرداخت‌ها به چندین واحد پول ملی انجام شوند
منبع: گویا آی‌تی
