پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
تست و ایمنی نرم‌افزار مجموعه‌ای از فرآیندها و ابزاری است که به‌منظور شناسایی، پیشگیری و اصلاح نقاط ضعف امنیتی در توسعه و جمع‌آوری اپلیکیشن‌های نرم‌افزاری استفاده می‌شوند. هم‌چنین نقاط ضعف و جنبه‌های آسیب‌پذیر ممکن است خطر آسیب به برندهای شرکت، نقض قوانین و سایر تخلفات امنیتی به همراه داشته باشد. تمام این موارد می‌تواند موجب صرف هزینه و زمان زیادی شود و بقای تجاری شرکت‌ها را به خطر اندازد.
از آنجایی که نرم‌افزار نقش مهمی در سیستم‌های پیچیده دارد، فراهم کردن امنیت آن بسیار حیاتی است. امنیت نرم‌افزار یکی از فعالیت‌های تضمین کیفیت نرم‌افزار است که خصوصیات امنیتی نرم‌افزار را در مراحل طراحی، پیاده‌سازی و به‌کارگیری، مورد خطاب قرار می‌دهد.
تست انواع مختلفی هم دارد؛ ازجمله «Unit Testing»، «Integration Testing»، «Functional Testing»، «System Testing»، «Stress Testing»، «Performance Testing»، «Usability Testing»، «Acceptance Testing»، «Acceptance Testing»، «Regression Testing» و «Beta Testing».
از تعریف اولیه تست که بگذریم باید اعتراف کنیم که تست نرم‌افزار در این خیلی جدی گرفته نشده و اگر هم کاری بوده و یا شده، جزیره‌ای و مختص به یک شرکت خاص است که از اشتراک گذاشتن تجربیاتشان با رقبا و دیگر شرکت‌ها ابا دارند که این برای پایداری این صنعت خیلی خوشایند نیست و تاریخ ثابت کرده منفعتی که در اشتراک‌گذاری علم و دانش و تجربه نهفته است، در پنهان کردن و یا محدود کردن آن نیست. این بی‌توجهی به مقوله تست نرم‌افزار در ایران و نزدیک بودن برگزاری دوره آموزشی بین‌المللی کارشناس رسمی تست نرم‌افزار در ایران (+)، بهانه شد تا در خصوص اهمیت این موضوع، گفت‌وگویی با مهندس هژیر کرباسی مدیرعامل شرکت مشاوره مدیریت پیشداد سرویس داشته باشیم.
کرباسی مدت‌هاست که روی موضوعاتی که به‌نوعی سازمان‌ها را به سمت‌وسوی استاندارد شدن می‌برند فعالیت داشته که یکی از بارزترین این حوزه‌ها ITIL است که خوشبختانه موردتوجه شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف قرارگرفته است و حرکت‌های نسبتاً خوبی در این خصوص افتاده است؛ اما یکی از حوزه‌هایی که همچنان مورد غفلت یا بی‌توجهی قرارگرفته است حوزه تست نرم‌افزار است. قبل از هر چیز از او می‌خواهیم که تعریفش از تست نرم‌افزار را برایمان بگوید و اینکه آیا در دنیا الگو یا استانداردهای خاصی برای این حوزه وجود دارد یا نه؟ او در پاسخ می‌گوید: «به زبان عامیانه و غیر فنی تست نرم‌افزار شامل یک سری فعالیت‌ها، الگوهای کنترلی و ابزارهای آزمون از عملکرد نرم‌افزار تولید شده که عموماً قبل و یا با تعامل با مشتری / کاربر نهایی به تأیید و پایان می‌رسد و پس از آن سیستم یا نرم‌افزار و یا نسخه نرم‌افزاری آماده برای فاز استقرار و نصب می‌شود. در مورد استانداردهای بین‌المللی هم باید بگویم بله دوره، الگو و استانداری های مختلفی بنا به مدل و متدلوژی توسعه نرم افزار توسط انجمن ها و متخصصین مختلف در حوزه مهندسی نرم افزاراز جمله توسط انجمن ISTQB تهیه شده است»
او در ادامه در پاسخ به اینکه آیا در ایران شرکت‌ها از الگو یا استاندارد خاصی در این حوزه پیروی می‌کنند یا خیر و فقط بر پایه تجربه پیش می‌روند؟ می‌گوید: «با ارزیابی، تحقیق و تحلیلی که واحد بازاریابی شرکت مشاوره مدیریت پیشداد سرویس کرده است، اکثر شرکت‌های تولیدکننده انواع نرم‌افزارها و سیستم‌ها در ایران دارای واحد یا افرادی در نقش تستر نیستند و فقط در بعضی از شرکت‌های خاص تولید کننده نرم‌افزار، این واحد به‌صورت کمرنگ یا پررنگ با دانش اکتسابی توسط خود پرسنل از طریق دیده می‌شود.»
برایمان سوال می‌شود که این عدم پیروی از آخرین استانداردها و ترندها، به چه دلیل است؟ غفلت سازمان‌ها؟ نبود دوره‌های آموزشی مناسب؟ کرباسی در این باره می‌گوید: «به نظر می‌رسد یکی از آن‌ها عدم تبعیت خط تولیدهای نرم‌افزاری ایران یا SDLC از استانداردها و متدولوژی‌های تولید نرم‌افزار همچون Scrum ، RUP و یا CMMI-Dev و دیگری عدم دسترسی به بازار جهانی این شرکت‌ها و عدم تمایل آن‌ها برای تولید محصولات نرم‌افزاری باکیفیت جهت صادر کردن آن به خارج از ایران و شرکت در بازارهای رقابتی و درنهایت ضعف دانش تئوری و عدم به‌کارگیری ابزارهای خودکار تست به‌روز؛ که می‌تواند یکی از دلایل این امر عدم دسترسی به دوره‌های ساختاریافته و محتویات علمی منطبق با سیلابس‌های درسی استاندارد در این شرکت‌ها باشد.»
از او می‌پرسیم که این بی‌توجهی سازمان‌ها و شرکت‌های نرم‌افزاری ایرانی چه چالش‌هایی را به وجود خواهد آورد؟ مخصوصاً برای شرکت‌هایی که در حوزه فناوری اطلاعات بانکی و پرداخت فعالیت می‌کنند که مستقیماً با پول و دارایی مردم سروکار دارند! آیا می‌توانید نمونه یا مثالی واقعی از چالش‌هایی که شرکت‌های ایرانی با آن مواجه شده و یا می‌شوند را برایمان توصیف کنید؟ مدیر عامل شرکت مشاوره پیداد سرویس در این خصوص می‌گوید: «عدم بهره‌برداری از روش‌ها و متدهای تست نرم‌افزار و یا حذف انجام فعالیت‌های تست نرم‌افزار می‌تواند هر سیستمی چه بانکی، پرداخت، درگاه‌های پرداخت و حتی وب‌سایت‌های بانک‌ها را دچار اختلالات زیادی در بهره‌گیری سرویس‌گیرندگان، خدمات مالی و پرداخت کند که درنتیجه آن افزایش نرخ نارضایتی، افزایش حجم تماس‌ها و شکایات و درنتیجه دوباره‌کاری واحد تولید که همه این‌ها موجب افزایش هزینه‌های تولید، کاهش بهره بردی و اتلاف وقت مشتریان و کارشناسان و تحلیل‌گران سیستم‌های مالی، بانکی و پرداخت می‌شود؛ ثمره مجموع این اتفاقات از دید مشتری افزایش قیمت هزینه‌های اعمال تغییر در سیستم‌ها است.»
در ادامه از او می‌پرسیم که شرکت‌های ایرانی برای جدی گرفتن موضوع تست نرم‌افزار چه اقداماتی باید انجام دهند؟ ایجاد واحدهای مستقل؟ آموزش نیروها؟ الگوبرداری از مدل‌های بین‌المللی؟ کرباسی در پاسخ می‌گوید: «هیچ‌کدام، به نظر بنده بهترین کار برآورد هزینه‌های عدم انجام تست نرم‌افزار در یک بازه زمانی است. مدیران بیشتر با عدد و رقم قانع می‌شوند. فکر می‌کنم آن‌گونه می‌توانند ارزش و خلع وجود واحد تست با تسترهای حرفه‌ای را بیشتر جدی بگیرند. ما در ایران در قدم‌های اول این واحدها هستیم درحالی‌که در بعضی از سازمان‌ها تحلیل‌گر سیستم، تولید کننده سیستم و آزمون گر سیستم همه یک نفر است.»
با توجه به اینکه شرکت مشاوره مدیریت پیشداد سرویس متولی برگزاری یک دوره معتبر بین‌المللی تست نرم‌افزار در ایران است، او در پاسخ به اینکه استقبال شرکت‌ها و متخصصین از این دوره چگونه بوده است؟ می‌گوید: «استقبال به‌صورت نسبی مناسب بوده و شرکت‌ها و سازمان‌های متفاوت در سایزهای کوچک، متوسط و بزرگ نیز تماس‌ها و یا ایمیل‌هایی برای کسب اطلاعات بیشتر دوره داشته‌اند اما توقع می‌رفت اشتیاق بیشتری برای حضور در چنین دوره‌هایی وجود داشته باشد.»
از وی می‌پرسیم که این عدم اشتیاق نسبی برای حضور در چنین دوره‌های بین‌المللی چیست؟ او می‌گوید: «یکی از عمده‌ترین دلایل کمی استقبال به‌منظور ثبت‌نام در این دوره‌ها، مشکلات درک زبان انگلیسی بوده که به‌زودی این مشکل را واحد سرویس آموزش شرکت مشاوره مدیریت پیشداد سرویس با استخدام تستر حرفه‌ای که تسلط زبان انگلیسی بالا و تجربه ترجمه همزمان را دارد رفع می‌کند و بخشی دیگر آن عدم آشنایی با دوره‌های Accredit بوده که در همه جای دنیا این دوره‌ها به‌صورت فشرده و در چند روز متوالی برگزار می‌گردد و این کلاس‌ها به‌صورت چند ساعت در هفته برگزار نمی‌شود، از این‌رو تماس‌هایی داشتیم که درخواست برگزاری دوره به‌صورت چند ساعت در هفته و به مدت سه ماه را داشتند که ما چون تحت لایسنس موسسه QIAglobal این دوره را برگزار می‌کنیم نمی‌توانیم ساختار و مدل ارائه دوره را تغییر دهیم. (+)»
با توجه به اینکه این‌یک دوره بین‌المللی است کرباسی در پاسخ به اینکه آیا ممکن است قیمت دوره مانعی برای شرکت افراد در این دوره باشد؟ می‌گوید: «احتمال دارد، ولی قیمت بین‌المللی دوره در هر جای دنیا معادل همان مبلغ دلاری آمریکا است که ما با هزینه‌های بلیت رفت‌وبرگشت مدرس و اقامت چند شب آن در ایران قیمت شهریه ثبت‌نامی که ما در ایران در نظر گرفته‌ایم بسیار نزدیک به قیمت جهانی است و از طرفی برای ثبت‌نام‌های گروهی و سازمانی نیز تخفیف ثبت‌نام گروهی نیز اختصاص داده‌ایم.»
مدیر عامل شرکت مشاوره مدیریت پیشداد سرویس در پایان می‌گوید: «با توجه به آنکه قرار است بخشی از صادرات غیرنفتی ایران به صادرات محصولات و سیستم‌های نرم‌افزاری تخصیص یابد و از طرفی با حضور شرکت‌های خارجی در ایران این بازار فروش محصولات و سیستم‌های نرم‌افزاری می‌تواند برای نمایندگی‌های شرکت‌های خارجی نیز موردتوجه قرار گیرد باید توجه داشت که کیفیت محصولات یکی از شاخص‌های انتخابی شرکت‌های خارجی است و یکی از ستون‌های ارتقا کیفی محصولات و سیستم‌های نرم‌افزاری فرآیندها و فعالیت‌های دقیق جهت آزمون آن‌ها است.
همچون صنعت خودرو ایران که تا زمانی که شاخص‌های کیفی آن مناسب بود بازار ایران را داشت ولی وقتی آن شاخص‌ها بر اساس خط‌کش‌های جهانی ارزیابی شد، رونق بازارش کمرنگ تر شد.رباشد که با توجه به مجوز بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به فعالیت بانک‌های خارجی در ایران، این شعب نیز با سیستم‌های مطلوب ایرانی به مردم خدمات مالی ارائه کنند.»