پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
شنبه گذشته هفته نامه عصر ارتباط مطلبی با عنوان «سرگردانی مردم و چک‌ها با اجرای طرح چکاوک؛ ضعف اطلاع رسانی، شیرینی طرح بزرگ بانکی را تلخ کرد» را به عنوان تیتر یک منتشر کرد که در آن به ضعف اطلاع رسانی بانک مرکزی در بروز مشکلات احتمالی اجرای طرح چکاوک داشت. مشکلاتی که برای متخصصان بانکی دور از انتظار نبودند اما برای مردم و مشتریان بانک‌ها که از همه جا بی‌خبر بودند یک شوک بود. بانک مرکزی شنبه پاسخی را مبنی بر این گزارش ارائه کرده است که در ادامه آمده است:
.
با توجه به تحولات اخير در راه‌اندازی طرح چکاوک در نظام بانکی کشور و معرفی آن در استان تهران و سيزده استان ديگر، پرسش‌ها، نکات و شکاياتی از طرف مشتريان نظام بانکی مطرح شده است. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ايران پاسخگويی مناسب به اين ابهامات را وظيفه اصلی خود تلقی کرده و بر خود لازم می‌داند نکاتی چند را با هم‌ميهنان ارجمند در ميان گذارد:
سامانه چکاوک، آخرين حلقه از نظام پرداخت الکترونيکی است که مبادله، پاياپای و پردازش و کارسازی چک‌ها را به‌صورت الکترونيکی بين بانک‌های کشور بر عهده دارد. در سال‌های اخير با رشد و نفوذ شگرف پرداخت‌های کارتی و حوالجات الکترونيکی، بخش بزرگی از پرداخت‌های کشور از طريق سامانه‌هايی نظير شتاب، شاپرک، ساتنا و پايا انجام می‌شود، ليکن چک به‌عنوان ابزاری برای پرداخت‌های تجاری همچنان واجد اهميت به سزايی بوده و الحاق آن به نظام پرداخت الکترونيکی کشور ضرورتی اجتناب‌ناپذیر به شمار می‌رود.
.
دو هدف مهم برای سامانه چکاوک معين شده است
هدف اول تسهيل و تسريع در مبادلات مبتنی بر چک است. چکاوک، با الکترونيکی شدن گردش چک بين بانک‌های کشور، فاصله جغرافيايی ميان استان‌های کشور را از ميان برداشته و کارسازی چک‌های بين‌بانکی را در سراسر کشور ظرف مدت يکسان انجام می‌دهد. همچنين با استقرار کامل چکاوک در کشور، مدت‌زمان تسويه و کارسازی چک‌های واگذارشده به بیست‌وچهار ساعت کاری و حتی کمتر کاهش می‌يابد.
هدف دوم، نظارت‌پذير شدن مبادلات چک و پايش دقيق آن‌ها به‌صورت الکترونيکی است تا اطمينان عمومی نسبت به استفاده از اين ابزار ارتقا يابد. به دليل تمام الکترونيکی شدن مبادلات چک و حذف گردش لاشه چک بين واحدهای بانک‌های مختلف، زمينه برخی از سوء‌استفاده‌ها از اين ابزار ازمیان‌رفته و با اعمال کنترل دقيق بر حجم تعهدات بين بانک‌ها از طريق نمايشگرهای پايش مبادلات، اضافه برداشت بانک‌ها از بانک مرکزی و خلق پول بدون پشتوانه که درنهایت به افزايش بی‌رویه نقدينگی و تورم منجر می‌شود تا حد زيادی کنترل و مديريت خواهد شد.
.
گرچه حجم مبادلات چک بسيار کمتر از تعداد تراکنش‌های سامانه‌هايی نظير شتاب و شاپرک است، اما نظر به لزوم پردازش فيزيکی چک در مبدأ و کنترل انسانی اقلامی نظير صحت امضا و پشت‌نويسی، چکاوک يکی از پرچالش‌ترين و پيچيده‌ترين سامانه‌های الکترونيکی کشور به شمار می‌رود. راه‌اندازی چکاوک مستلزم تمهيدات لجستيکی فراوان در نزديک به بیست‌ودو هزار شعبه و آموزش قريب به دويست هزار نفر از کارکنان بانک‌هاست که ابعادی ملی و کم‌سابقه را در ميان تمامی سامانه‌های الکترونيکی کشور و منطقه نشان می‌دهد. بدين لحاظ در برنامه‌ريزی برای راه‌اندازی آن، تلاش و دقت فراوانی شد تا کاستی‌های اجتناب‌ناپذیر ناشی از تغيير بنيادی روش‌ها به حداقل خود برسد و لذا پيش از راه‌اندازی طرح چکاوک در استان تهران، اين سامانه در سيزده استان کشور به‌صورت کامل راه‌اندازی شده و بسياری از مشکلات و مسايل آن پيش از معرفی طرح در تهران مرتفع گرديد. بايد توجه داشت که در اجرای هر سامانه‌ای در عمل، مشکلات و مسايلی بروز می‌کند که از دامنه برنامه‌ريزی و حتی تجربيات پيشين نیز خارج است؛ ليکن هراس از اين امر نبايد توسعه و بهسازی سامانه‌های جديد و موجود را متوقف نمايد؛ چراکه رکود و توقف در ايجاد سامانه‌های جديد بانکی، منجر به رکود در تمامی فعاليت‌های اقتصادی و آسيب‌پذيری آن‌ها می‌گردد.
با توجه به نکات پیش‌گفته و نظر به گستردگی و اهميت تهران به‌عنوان قطب اقتصادی و تجاری کشور و پراکندگی و تعداد زياد شعب بانک‌ها در اين استان، برخي ناهماهنگی‌ها و کاستی‌ها که عمدتاً مربوط به تغيير روش‌های انجام کار بوده‌اند، منجر به تاخير در کارسازی برخی چک‌های بین‌بانکی گرديد که البته نسبت چک‌های تحت تاثير قرارگرفته هرگز از ده درصد چک‌های واگذارشده فراتر نرفت. عملکرد ضعيف يکی از بانک‌های کشور که حجم زيادی از چک‌های واگذارشده و عهده را به خود اختصاص می‌دهد، باعث گرديد تا مشکلات بانک یادشده عملاً به دیگر بانک‌ها تسری يافته و رفع آن‌ها را مستلزم صرف زمان و تلاش مضاعف کند.
با همکاری شبانه‌روزی نظام بانکی کشور، تلاش شد تا اين مشکلات در اسرع وقت حل‌شده و با توجه به عملکرد روزهای گذشته، پايداری تدريجی در عملکرد سامانه مشاهده‌شده و انتظار می‌رود در روزهای آينده مسايل و مشکلات پديد آمده به طور کامل مرتفع گردند.
بنا به سياست‌های بانک مرکزی جمهوری اسلامی ايران، ايجاد سامانه‌های جديد بايد شامل تعريف و اجرايی شدن حداقل سطح خدمات باشد. بر اساس سياست گفته‌شده، اين بانک از ابتدا درصدد بوده تا پس از استقرار سامانه چکاوک، نسبت به تعريف دقيق کيفيت خدمات مطابق با روال‌ها و به روش‌های معمول بين‌المللی اقدام نمايد. اين روال‌ها تضمين می‌کنند که کارسازی چک‌ها بر اساس زمان‌بندی معينی صورت پذيرفته و در صورت عدم کارسازی در زمان مشخص‌شده، نسبت به اخذ هزينه التزام از عامل يا عاملان مربوط و پرداخت آن به مشتری اقدام شود. با توجه به مشکلات پیش‌آمده، اقدام در معرفی و اجرايی شدن سطح کيفی خدمت در سامانه چکاوک در اولويت قرارگرفته است.
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ايران به نمايندگی از نظام بانکی کشور، از همه هم‌ميهنانی که به دليل راه‌اندازی سامانه در روزهای گذشته دچار مشکل شده‌اند، صميمانه پوزش می‌خواهد و به هم‌ميهنان ارجمند اطمينان می‌دهد، ضمن رفع فوری مشکلات پیش‌آمده، حداکثر تلاش خود را به‌منظور پايداری و ارتقای کيفيت خدمات و نيز برخورد مناسب با بانک‌هایی که به هر دليل در ارائه خدمات خود نارسايی داشته‌اند، مصروف داشته و در صورت لزوم نسبت به معرفی بانک‌هايی که از ارائه خدمات مناسب ناتوان‌اند، اقدام کند.
شکيبايی و هم‌دلی هم‌ميهنان گرامی در روزهای آغازين اجرای هر طرح ملی، بزرگ‌ترین سرمايه واصلی‌ترین دلگرمی خدمت‌گزاران آن‌ها در نظام بانکی کشور برای توسعه و بهبود خدمات بانکی الکترونيکی است.
منبع: بانک مرکزی
