پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
پرداخت مستقیم یا دایرکت دبیت، راهکاری است که در آن کاربر با امضای یک قرارداد آنلاین، مجوز انتقال مبلغی معین از حساب بانکی خود را به یک کسب‌وکار می‌دهد. این پرداخت‌ها می‌توانند به‌صورت آنی توسط خود کاربر یا به‌طور خودکار در زمان‌های از پیش تعیین‌شده انجام شوند. همچنین، در برخی موارد، اگر موجودی حساب یا کیف پول کاربر نزد آن کسب‌وکار به کمتر از مقدار مشخصی برسد، پرداخت به‌صورت خودکار از حساب بانکی فرد انجام می‌شود. با این حال، چالش اصلی در پرداخت‌های خودکار زمانی به‌وجود می‌آید که موجودی حساب بانکی کاربر کمتر از مبلغ مورد نیاز برای تراکنش باشد؛ در این حالت، تراکنش، ناموفق تلقی می‌شود.
چالش‌های تراکنش ناموفق در دایرکت دبیت
هر روز تعداد زیادی از تراکنش‌های پرداخت مستقیم به دلیل کمبود موجودی حساب بانکی کاربر انجام نمی‌شوند. این تراکنش‌ها به اصطلاح «ناموفق» هستند و باعث می‌شوند که نه تنها کاربر به‌خدمت یا محصول موردنظر خود دسترسی پیدا نکند، بلکه کسب‌وکار نیز هزینه‌ای اضافی بابت پردازش یک تراکنش ناموفق متحمل شود.
مطابق با آمارهای ارائه‌شده در سال ۱۴۰۲، ۴۱درصد از کل تراکنش‌های پرداخت مستقیم به دلیل کمبود موجودی کاربران ناموفق بوده‌اند. این رقم نشان می‌دهد که از هر ۱۰ تراکنش، ۴ تراکنش به دلیل ناکافی‌بودن موجودی حساب کاربران انجام نمی‌شود.
تأثیر تراکنش‌های ناموفق بر کسبوکارها و کاربران
تراکنش‌های ناموفق نه تنها برای کاربران، بلکه برای کسبوکارها نیز چالش‌برانگیزند. بسیاری از کسب‌وکارهای ارائه کننده دایرکت دبیت با مشکل کمبود موجودی کاربران مواجه‌اند. این مسئله باعث می‌شود که کسبوکارها نتوانند هزینه خدمات خود را از کاربران به‌موقع دریافت کنند. این موضوع همچنین، هزینه‌های اضافی برای پردازش تراکنش‌های ناموفق به آنها تحمیل می‌کند.
از سوی دیگر، کاربرانی که با فعال‌سازی دایرکت دبیت سعی در جلوگیری از بدحسابی و اطمینان از پرداخت‌های خودکار دارند، با چالش‌هایی مواجه می‌شوند. ناموفق بودن تراکنش، آنها را از هدف خود که همان پرداخت به‌موقع باشد، باز می‌دارد. به همین دلیل، تراکنش‌های ناموفق می‌تواند منجر به نارضایتی مشتریان و افزایش نرخ نکول در سیستم‌های مالی شود.
راهکارهای رایج برای کاهش تراکنش‌های ناموفق
کسبوکارها و ارائه‌دهندگان خدمات پرداخت مستقیم همواره به دنبال راهکارهایی برای کاهش میزان تراکنش‌های ناموفق هستند. یکی از راهکارهای متداول، اطلاع‌رسانی پیش از موعد تراکنش‌هاست. به این ترتیب، یک یا چند روز قبل از انجام تراکنش پرداخت مستقیم، با ارسال پیامک، ایمیل، یا پوش نوتیفیکیشن به کاربر، از او خواسته می‌شود تا در صورت کمبود موجودی، حساب بانکی خود را شارژ کند.
با وجود این، این راهکار به دلایل مختلف نمی‌تواند کاملاً مؤثر باشد. ممکن است کاربر، پیام یادآوری را نادیده بگیرد یا فراموش کند؛ بنابراین، نیاز به یک راهکار کارآمدتر برای کاهش نرخ تراکنش‌های ناموفق احساس می‌شود.
Overdraft؛ راهکاری نوین برای چالش کمبود موجودی
یکی از راهکارهای کم‌هزینه و مؤثر برای کاهش نرخ تراکنش‌های ناموفق در پرداخت مستقیم، به‌کارگیری Overdraft یا اعتبار افزوده است. Overdraft در لغت به معنای اضافه برداشت است؛ به این معنا که وقتی موجودی حساب بانکی کاربر کمتر از مبلغ تراکنش باشد، مبلغ مورد نیاز به‌صورت موقت به عنوان یک اعتبار کوتاه‌مدت به او اعطا می‌شود. به بیان دیگر، این امکان به کاربر داده می‌شود که مبلغ مورد نظر را قرض گرفته و در مدت کوتاهی پس از انجام تراکنش، آن را تسویه کند.
Overdraft در ایران
اگرچه Overdraft هنوز در ایران به‌کار گرفته نشده است، اما با توجه به رشد فزاینده تراکنش‌های پرداخت مستقیم، این راهکار می‌تواند به‌عنوان یک گزینه مؤثر و کارآمد برای کاهش تراکنش‌های ناموفق مطرح شود. با همکاری بانک‌ها، شرکت‌های لندتک و ارائه‌کنندگان خدمات دایرکت دبیت، امکان پیاده‌سازی این سرویس در آینده نزدیک برای مشتریان فراهم خواهد شد.
مزایا و چالش‌های Overdraft
مشابه هر راهکار پرداختی دیگری، Overdraft (اعتبار افزوده) نیز مزایا و معایبی دارد که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم.
مزایا:
- کاهش نرخ تراکنش‌های ناموفق: با اعطای اعتبار افزوده، کاربر می‌تواند در لحظه پرداخت را انجام دهد و بدین ترتیب از پیامدهای مرتبط با تراکنش‌های ناموفق جلوگیری می‌شود.
- افزایش نرخ ماندگاری مشتریان: وقتی کاربران بتوانند به‌موقع پرداخت‌های خود را انجام دهند، احتمال وفاداری آنها نیز افزایش پیدا می‌کند.
- کاهش هزینه پردازش تراکنش‌های ناموفق: با کاهش نرخ تراکنش‌های ناموفق، هزینه‌های اضافی مربوط به پردازش و مدیریت این تراکنش‌ها کاهش پیدا می‌کند.
- جلوگیری از فراموشی پرداخت‌ها و بدحسابی مشتریان: با ارائه اعتبار افزوده، کاربران به‌راحتی می‌توانند پرداخت‌های خود را انجام دهند، حتی اگر در آن لحظه موجودی کافی نداشته باشند.
چالش‌ها:
- اعتبارسنجی: همانند هر طرح اعتباری دیگری، نیاز است ابتدا سوابق مالی و معاملاتی افراد در سیستم بانکی کشور بررسی شده و امتیاز لازم بر اساس این رفتار به آنها تعلق بگیرد.
- تخصیص خط اعتباری: در این طرح لازم است مبلغ اعتبار اعطایی به کاربران، ابتدا توسط یک بانک یا لندتک تأمین شود.
- افزایش ریسک نکول: هر طرح اعتباری، ریسک بدحسابی و عدم تسویه به‌موقع مشتریان را به همراه دارد.
آینده Overdraft و پرداخت مستقیم در ایران
اعتبار افزوده، ترکیبی از ۲ فناوری دایرکت دبیت و لندتک است. با کمک سیستم‌های اعتبارسنجی، این روش از بروز چالش در پرداخت‌های خودکار جلوگیری می‌کند و موفقیت تراکنش‌ها را تضمین می‌کند. در حال حاضر، میلیون‌ها تراکنش دایرکت دبیت در سراسر جهان از طریق این روش با موفقیت انجام می‌شود. با توجه به رشد سریع پرداخت‌های آنلاین و فناوری‌های مالی در ایران، انتظار می‌رود که این روش پرداخت نیز به زودی در ایران محبوب شده و در اختیار مشتریان قرار گیرد.