پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
طبق تازه‌ترین برآوردها وجود پوزهای بدون استفاده ۱۰۰۰ میلیارد تومان از منابع کشور را بلااستفاده کرده است. طی دو دهه گذشته شبکه بانکی کشور با شعار «فرهنگ‌سازی و ایجاد بسترهای مناسب عمومی»، «پیشبرد اهداف بانکداری الکترونیک» و آشنایی عمومی، هزینه‌های هنگفتی برای اجرای زیرساخت‌های بانکداری و پرداخت الکترونیکی انجام دادند. اما به اعتقاد برخی تحلیل گران حوزه بانکی در ادامه این مسیر و پس از گذشت چندین سال با استقبال چشمگیر مردم، نیاز به ارائه سرویس‌های جدید وجود دارد.
بدون در نظر گرفتن این نیاز اما اصلاح ساختار استفاده از ابزارهای پرداخت الکترونیک معضلی است که شبکه بانکی کشور در حال حاضر با آن روبرو بوده و پیش از انجام این اصلاحات هرگونه تغییر و گسترش در سرویس‌ها آن را با سرانجامی نامعلوم روبرو خواهد ساخت.
بررسی آمار بانک مرکزی و شاپرک نشان می‌دهد از تعداد ۳ میلیون و ۹۴۲ هزار پایانه فروشگاهی ثبت‌شده در شبکه شاپرک ۳ میلیون و ۲۷۰ هزار دستگاه فعال است. یعنی ۶۷۲ هزار دستگاه پایانه فروشگاهی خاموش و بدون استفاده هم‌اکنون در اختیار پذیرندگانی است که ظاهراً نیاز چندانی به این دستگاه نداشته و معلوم نیست به چه دلیلی درخواست دریافت این دستگاه را داده‌اند.
هزینه خرید این تعداد دستگاه ۳۳۶ میلیارد تومان است که با دلار ۳۲۰۰ تومانی در یک سال گذشته حدود۱۰۵ میلیون دلار خروج ارز به همراه داشته است. همچنین از مجموع دستگاه‌های فعال، حدود ۲۴ درصد کمتر از ۵۰ تراکنش در ماه دارند که به این معنی است که ۴۵۲ هزار و ۱۰۰ دستگاه پوز برای تنها ۵۰ تراکنش در ماه مورداستفاده قرار می‌گیرند.
با احتساب هزینه هر دستگاه ۵۰۰ هزار تومان، مبلغی در حدود ۳۹۲ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان توسط شبکه بانکی و شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات پرداخت هزینه شده تا بخشی از پذیرندگان از این دستگاه‌ها کمتر از روزی دو بار استفاده کنند.
موضوع قابل‌توجه در این آمار افزایش تعداد پایانه‌های صفر تراکنش از شهریور تا مهر است. بر این اساس ۱۱ درصد از ۳ میلیون و ۲۷۰ هزار پایانه فروشگاهی فعال در سه ماه تیر و مرداد و شهریور کاملاً بدون تراکنش بوده‌اند. ۳۵۹ هزار و ۷۰۰ پوز بدون تراکنش در واحدهای تجاری توزیع‌شده که تنها بابت خرید آن‌ها بیش از ۱۷۹ میلیارد تومان از منابع مالی کشور برداشت‌شده است.
درحالی‌که در سه‌ماهه مرداد و شهریور و مهر این رقم به ۱۳درصد افزایش‌یافته است.یعنی ۹۲ هزار و ۴۰۰ پوز به تعداد بی تراکنش‌ها اضافه‌شده است.
با توجه به اینکه تعداد کل تراکنش‌های خرید افت قابل‌توجهی در این دوره زمانی نداشته است تنها نتیجه‌ای که می‌توان از این موضوع گرفت این است که تعداد پایانه‌های فروشگاهی جدید به پوزهای بدون تراکنش اضافه‌شده است.
حضور شبکه الکترونیکی پرداخت‌کارتی( شاپرک) در جایگاه نهاد ناظر بر فضای پرداخت الکترونیکی، این توقع را به وجود می‌آورد که در گام اول با اجرای تعهدات و اهداف خود ساختار حوزه پرداخت را اصلاح‌کرده و از هدر رفت این منابع پیشگیری کند. بعدازآن به‌عنوان گام دوم اقدام به برنامه‌ریزی برای نوسازی شبکه و افزایش خدمات و سرویس‌های به‌روز همراه با امنیت و کیفیت کند.
مریم یعقوبی
منبع: خبرآنلاین