پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
بررسی راه پرداخت از ماجرای آیدی‌پی و وضعیت فعلی این پرداخت‌یار / شش ماه انتظار برای تسویه؛ رگولاتور پاسخ‌گوست یا صنف؟
شرکت پرداخت‌یار آیدی‌پی (IDpay.ir) چندماهی است که طبق گزارش کاربرانش دچار وقفه در تسویه وجوه شده است. کاربران این درگاه می‌گویند بیش از شش ماه است که وجوه آنها در کیف پول این درگاه بلوکه شده و واریزی برایشان انجام نشده است. سایت این درگاه هنوز در دسترس است، اما طبق اطلاعات «راه پرداخت» مجوز آن توسط بانک مرکزی باطل و نام این درگاه از فهرست شرکت‌های پرداخت‌یار شاپرک حذف شده است. در این گزارش در گفت‌وگو با مطلعان این موضوع و همچنین برخی از اعضای نهادهای صنفی، ضمن بررسی ماجرا، سرنوشت مطالبات معوق کاربران را بررسی کرده‌ایم.
نقطه شروع مشکلات کاربران
از حدود شش ماه پیش بود که برخی کاربران در شبکه‌های اجتماعی از مشکلات تسویه وجوه خود در درگاه پرداخت آیدی‌پی می‌نوشتند. در مهرماه ۱۴۰۲ آیدی‌پی طی اطلاعیه‌ای اعلام کرد که «با پوزش مجدد بابت مشکلات به‌وجودآمده، به اطلاع می‌رساند با وجود تمام شایعات و اکاذیبی که با هدف‌های مشخص از طرف تیم‌های رقیب منتشر می‌شود، تمامی مبالغ در حساب پرداخت‌یاری شاپرک نزد بانک مرکزی محفوظ است و بلافاصله بعد از رفع مشکل تقدیم پذیرندگان خواهد شد. تیم آیدی‌پی تعهد خواهد داد که دیگر مشکلاتی از این قبیل تحت هیچ شرایطی رخ ندهد و اختلالات رخ‌داده را جبران کند.»
در همان مهرماه کاربران این درگاه خطاب به شاپرک نامه‌ای منتشر کرده و در آن اعلام کردند که «اخیراً شاهد یک وقفه ناگهانی در ارائه خدمات توسط شرکت آیدی‌پی بودیم. بدون هیچ‌گونه اطلاع قبلی یا توضیحی به کاربران، این شرکت تصمیم به بلوکه کردن حساب‌های بیش از ۸۰ هزار نفر از کاربران خود گرفت. این وقفه ناگهانی و بدون اطلاع قبلی، مشکلات جدی و بسیار زیان‌آوری برای ما به وجود آورده است.»
امسال تسویه کاملی انجام نشد
اما این مشکلات هنوز ادامه دارد. یکی از کاربران این درگاه در گفت‌وگو با راه پرداخت از بلوکه شدن وجوه خود و عدم واریز آن طی این چند ماه خبر داد و گفت: «من یک صندوق قرض‌الحسنه خانگی را اداره می‌کنم و از درگاه پرداخت آیدی‌پی استفاده می‌کردم. اوایل هم مشکلی نداشتیم. سال گذشته به ما اعلام شد به دلیل اینکه سازمان امور مالیاتی درگاه‌ها را ملزم به دریافت کد مالیاتی کرده، امکان خدمات‌دهی به شیوه‌های قبل به مجموعه‌های شخصی مانند قرض‌الحسنه خانگی وجود ندارد و نقل‌وانتقالات این حساب‌ها باید از طریق کیف پول انجام شود که طی یک بازه زمانی ۱۰ تا ۱۵روزه انجام می‌شد.»
او ادامه داد: «اما از چند ماه پیش هرچقدر در سایت درخواست واریز انجام می‌دادیم، این فرایند انجام نمی‌شد. از طریق پشتیبانی، روابط عمومی و حتی با مراجعه حضوری به آیدی‌پی پیگیری کردم که وعده حل مشکل می‌دادند، اما تاکنون هیچ واریزی انجام نشده است. در حال حاضر وکیل گرفته‌ام و امید داریم با پیگیری حقوقی و ثبت شکایت بتوانیم مطالبات خود را دریافت کنیم.»
این رویه برای بسیاری از کاربران دیگر آیدی‌پی هم تکرار شده و پیگیری‌های راه پرداخت نشان می‌دهد کاربران زیادی هنوز نتوانسته‌اند وجوه خود را که نزد این درگاه بوده دریافت کنند.
راه پرداخت در این خصوص با فردی به نام «ولایتی» گفت‌وگویی داشت که در حال حاضر به‌عنوان نماینده مدیرعامل آیدی‌پی در حال رسیدگی به امور این شرکت است، او مسائل به‌وجودآمده را به مشکلات «فنی» نسبت داد و گفت: «موضوع این است که زیرساخت‌های آیدی‌پی به دلیل تغییر و تحولات فنی دگرگون شده است. همچنین ما از حدود هفت ماه پیش یک مشکل مالیاتی هم داشتیم؛ به این صورت که یکی از شرکت‌هایی که همکار تبلیغاتی ما بود چک‌های ما را به ازای بدهی مالیاتی خود به اداره مالیات ارائه داد و سازمان امور مالیاتی هم دستور توقیف حساب‌ها را داد که البته بعد از مدتی رفع انسداد شد. در حال حاضر هم ما هنوز اجازه برداشت نداریم.»
او ادعا کرد که ۷۰ درصد تسویه‌ها تاکنون انجام شده و فقط ۳۰ درصد آن باقی مانده است و گفت: «ما از بخش خصوصی دعوت کردیم که با مشارکت در شرکت بتوانیم آسیب‌ها را جبران کنیم.»
او در این گفت‌وگو اطلاعی از حجم ریالی معوقات و تعداد زیان‌دیدگان نداد و همچنین نسبت به اعلام نام کوچک خود اظهار عدم تمایل و توان کرد.
انجمن فین‌تک اقدامی در جریان ندارد
اما پیگیری‌های راه پرداخت از جزئیات مشکلات عدم تسویه با کاربران آیدی‌پی موارد دیگری را نشان می‌دهد. طبق این پیگیری‌ها یکی از مشکلات دیگر این عدم تسویه به موضوعات حقوقی و پرونده قضایی مدیران آیدی‌پی نیز بازمی‌گردد . همچنین شنیده‌ها نشان می‌دهد مدیرعامل این پرداخت‌یار در حال حاضر بازداشت است و به دلیل همین شکایت و پرونده، اجازه برداشت وجود ندارد و حساب آنها مسدود است.
در ادامه برای پرس‌وجو از وضعیت فعلی این درگاه و مطالبات کاربرانش سراغ انجمن فین‌تک رفتیم.
مریم فریدشاد، مدیر روابط عمومی انجمن فین‌تک در پاسخ به اینکه آیا نسبت به این ماجرا در انجمن اقدام صنفی صورت گرفته، گفت: «انجمن جلساتی با نمایندگان آیدی‌پی و بانک مرکزی داشته، اما در حال حاضر اقدامی از سوی انجمن در جریان نیست.»
در ادامه محمدمهدی فاطمیان، رئیس هیئت‌مدیره انجمن فین‌تک به راه پرداخت توضیح داد: «آیدی‌پی حدود دو سال است که عضو انجمن نیست؛ با این حال حسب رویکرد صنفی انجمن فین‌تک، ما از چند ماه گذشته که این اخبار شدت گرفت سعی کردیم موضوع را دنبال کنیم، اما پس از بررسی موضوعات مشخص شد که مواردی که در کسب و کار آی دی پی وجود دارد لزوما موضوعات قابل حلی توسط صنف نیستند و جزو مشکلات و مسائل خصوصی کسب وکار هستند. در همین راستا جلسات متعددی برای حل و فصل مسائل با نمایندگان در دسترس مجموعه آیدی پی، بانک مرکزی برگزار کردیم که متاسفانه به نتیجه قابل ارائه ای نرسید. اما مجموعا ما در انجمن به دنبال این هستیم که بتوانیم یک صندوق مشترک مدیریت ریسک برای اعضای راه‌اندازی کنیم که در صورت بروز برخی از مشکلات جزیی، کسب‌وکار بتواند با مراجعه به این صندوق در مواقع بحران در قالبی مشابه بیمه حوادث از مبلغی برخوردار شود و معوقات یا بدهی های خود را جبران کند. این برنامه جزو برنامه های آتی و پیش روی ماست و فعلا ساز و کار مشخصی برای آن تدوین نشده است.»
فاطمیان در پاسخ به اینکه روال عمومی انجمن در برابر چنین اتفاقاتی چیست که هم حقوق کسب‌وکار رعایت شود و هم حقوق مصرف‌کننده نهایی، گفت: «مشخصا ما یک انجمن صنفی کارفرمایی هستیم و مشابه یک اتحادیه امکان ورود تنظیم گرانه به موضوع را نداریم اما اگر آیدی‌پی عضو انجمن بود، در صورت تخلف یا عدم تسویه با کاربران به صورت مکتوب از انجمن اخطار می‌گرفت و در صورت عدم رفع مشکلات از انجمن اخراج می‌شد. البته ذکر این موضوع لازم است که اساسا مجوز های کسب و کارهای پرداخت یار ارتباطی به عضویت آن ها در انجمن های صنفی و سازمان نظام صنفی ندارد و نهاد متولی در این حوزه بانک مرکزی است.»
در کنار تمامی این موارد آنچه تاکنون اتفاق افتاده این است که طبق اطلاعات راه پرداخت، مجوز آیدی‌پی از سوی بانک مرکزی باطل شده و نام این درگاه از فهرست شاپرک نیز حذف شده است. با وجود این دو اقدام، اما تاکنون هیچ اظهار نظر رسمی از سوی رگولاتور درباره این پرداخت‌یار انجام نشده است.
سپاس از خبری که تهیه نموده اید.
منتها آنچه که منتظر خوندنش بودم این بود که مسئولان امر در بانک مرکزی و شاپرک چه می گویند؟ مسئولیت آنها در این خصوص چیه؟ و اینکه به هر حال این پولها در یک حساب بانکی هست که بانک مرکزی یا شاپرک به اونها دسترسی داره، چرا تسویه مشتریان این شرکت رو انجام نمیدن؟